Trzy modele przyrostu ludności:
- Gwałtowny wzrost liczby ludności (piramida)
- Powolny wzrost liczby ludności (dzwon)
- Ujemny wzrost (urna)
Przewidywana długość życia:
Świat:
- mężczyźni – 63,3
- kobiety – 67,6
Najstarszy człowiek świata
Najdłużej żyjącym człowiekiem, którego metryka została jednoznacznie potwierdzona, była Francuzka Jeanne Calment (1875-1997) która żyła 122 lata.
Procesy urbanizacji
- Urbanizacja demograficzna – przemieszczanie się ludności ze wsi do miast i koncentracja ludności w miasta
- Urbanizacja przestrzenna – proces powiększania obszaru miast oraz ich pojemność przez intensyfikację zabudowy, powstawanie nowych miast i osiedli nierolniczych oraz przekształcanie innych środowisk mieszkalnych na wzór miejski
- Urbanizacja ekonomiczna – stały wzrost liczby ludności zatrudnionej w zawodach pozarolniczych
- urbanizacja społeczna – przyswajanie miejskiego stylu życia przez przybyszów ze wsi oraz przenikanie miejskich wzorców ekonomicznych, społecznych i kulturowych na wieś
Aby wyżywić miasto liczące 10 mln ludności potrzeba 6000 ton żywności dziennie.
Migracje ludności (ruchy ludności) – procesy przemieszczeń ściśle związane z rozwojem społeczno-gospodarczym
- Rodzaje migracji:
a) wg czasu trwania: stałe (ponad rok) i czasowe
b) wg miejsca ich rozpoczęcia lub zakończenia: emigracje, imigracje, reemigracje, repatriacje
- Grupy najbardziej skłonne do migracji:
a) Kobiety (zwłaszcza młode)
b) Osoby samotne lub rozwiedzione
c) osoby w określonym wieku
d) Jednostki o skrajnych cechach społecznych
e) osoby zamieszkałe na obszarach wiejskich lub słabo rozwiniętych gospodarczo
f) osoby wykonujące zawodu związane z budownictwem
Typologia przyczynowa migracji:
- zasiedlenia (kolonizacje) – dotyczą terenów słabo zaludnionych lub słabo rozwiniętych gospodarczo
- przesiedlenia – obejmują wysiedlenia o charakterze dobrowolnym administracyjnym (wymuszonym i przymusowym (np. repatriacje)
- migracje polityczne (także w wyniku konfliktów zbrojnych, zamieszek i podbojów
- migracje losowe – wszystkie ruchy ludności (wymuszone i dobrowolne) związane z kataklizmami i katastrofami o charakterze naturalnym
- migracje ekonomiczne – w celu poprawy warunków i poprawy życia
- migracje kulturowo-religijne (o charakterze dobrowolnym i przymusowym)
Migracje o podłożu ekonomiczny:
- dwukierunkowe przepływi między Europą a Ameryką Północną
- Jednokierunkowe przepływy z Azji Południowo-Wschodniej i Ameryki Środkowej do Ameryki Północnej
- Jednokierunkowe przepływy z Azij i Europy do Australii
- Jednokierunkowe przepływy z Azji Południowej i Centralnej do europy (głównie zachodniej, najczęściej o charakterze nielegalnym)
Migracje o podłożu kulturowo-religijnym (w tym także etnicznym):
- duże fale przepływu ludności w zależności od natężenia konfliktów i prześladowań
- w ostatnich latach głównie w Afryce i Azji
Co oznacza ciągłe zwiększanie się liczby ludności?
- konieczność zwiększenia pól powierzchni uprawnej
- konieczność wykorzystywania żywności modyfikowanej genetycznie
- mniej obszarów przyrodniczych
- zmniejszenie różnorodności biologicznej (szybsze wymieranie gatunków)
- więcej zanieczyszczeń biologicznych i chemicznych
- większe zużycie wody i surowców naturalnych
- zintensyfikowanie urbanizacji i industrializacji na świecie
- postępujące ocieplanie klimatu, pustynnienie i jałowienie gleb
- zwiększenie liczby ludzi biednych i głodujących
- zwiększenie stopnia agresji i przestępczości
- zagrożenie epidemiami
- niebezpieczeństwo powstawania reżimów totalitarnych
- możliwość zaistnienia wojen i konfliktów
Struktura rasowa ludności świata
- według najnowszych dostępnych w Polsce klasyfikacji, rasy odróżnia się według kryterium podobnego do XVIII wiecznego systemu Johanna Friedricha Blumenvacha
- Europeidalna (biała)
- Mongoidalna (żółta)
- Negroidalna (czarna)
- Australoidalna
Struktura językowa ludności świata:
- ludzkość na świecie używa 2500-3500 języków i dialektyków
- Język angielski: język angielski w 12 krajach, urzędowy w 50 krajach świata; ok. 400 mln (język ojczysty), 1,2-1,6 mld – język obcy
- Język hiszpański – 400 mln ludzi
- Język chiński – wiele dialektów, 1,3 mld
- Język hindi – około 905 mln
Struktura wyznaniowe ludności świata:
- Chrześcijanie (ok. 2,1 mld) [katolicki, protestancki, kościoł wschodni ortodoksyjny]
- Islam (1,4 mld)
- Judaizm (15 mln)
- Hinduizm (1mld)