1.Jaki jest nadrz臋dny cel edukacji w wieku wczesnoszkolnym? Jakie obszary
w rozwoju ucznia powinny by膰 stymulowane?
Nadrz臋dnym celem edukacji w wieku wczesnoszkolnym jest:
wielostronny, harmonijny rozw贸j osobowo艣ci
przygotowanie do dalszej nauki
a tak偶e do udzia艂u w 偶yciu spo艂ecznym i kulturalnym.
Wa偶ne jest zatem stymulowanie ucznia w jego rozwoju:
intelektualnym,
moralnym,
spo艂ecznym,
estetycznym
emocjonalnym
fizycznym.
2. Rola i zadania edukacji polonistycznej w nauczaniu wczesnoszkolnym.
W okresie wczesnej edukacji szczeg贸ln膮 rol臋 spo艂eczn膮 odgrywa j臋zyk
ojczysty. S艂u偶y on realizacji takich istotnych cel贸w, jak:
-zdobywanie wiedzy rzeczowej
-kszta艂towanie okre艣lonych umiej臋tno艣ci, kt贸re pozwalaj膮 na sprawne
pos艂ugiwanie si臋 j臋zykiem ojczystym w mowie i pi艣mie.
Edukacja wczesnoszkolna obejmuje r贸wnie偶 kszta艂cenie zintegrowane.
Nazwa edukacja wczesnoszkolna, zgodnie z podstaw膮 programow膮, dotyczy
klas rozpoczynaj膮cych nauk臋 w szkole od 1 wrze艣nia 2009 roku.
3. Jakie funkcje pe艂ni j臋zyk jako sk艂adnik mowy i dlaczego wpisane s膮
one w aktywno艣膰 j臋zykow膮?
A zatem j臋zyk jako jeden ze sk艂adnik贸w mowy pe艂ni okre艣lone funkcje.
Realizacja zada艅 zwi膮zanych z my艣leniem i mow膮, kt贸re zosta艂y nazwane
przez Zenona Klemensiewicza "wypowiedzeniotw贸rczymi" odbywa si臋 dzi臋ki
funkcjom j臋zyka:
-komunikatywnej
-symbolicznej
-ekspresywnej
-impresywnej.
Funkcje j臋zyka s膮 wpisane w aktywno艣膰 j臋zykow膮.
I te偶 rola edukacji polonistycznej w procesie kszta艂cenia
wynika z funkcji, jakie mowa ojczysta pe艂ni w rozwoju dziecka.
1. Funkcja symboliczna i komunikacyjna
Zdolno艣膰 j臋zyka do zast臋powania symbolami s艂ownymi zjawisk
otaczaj膮cego 艣wiata jest realizowana przez dwie funkcje:
-symboliczn膮 nazywan膮 reprezentacyjn膮, poznawcz膮.
S艂u偶y ona poznawaniu rzeczywisto艣ci i jej reprezentacji w umy艣le.
Zadanie przekazywania informacji i wymiany my艣li z innymi lud藕mi spe艂nia
funkcja komunikacyjna.
Funkcja symboliczna j臋zyka – polega na przedstawianiu , tj.
reprezentacji rzeczywisto艣ci pozaj臋zykowej przy u偶yciu symboli, czyli
znak贸w j臋zykowych.
Ma ona charakter konwencjonalny, tzn. 偶e nie istnieje 偶aden zwi膮zek
mi臋dzy podobie艅stwem znaku j臋zykowego a jego znaczeniem.
-funkcj臋 komunikacyjn膮 – jest realizowana w codziennej mowie, gdy
przekazujemy sobie informacje.
Dziecko wykorzystuje obie funkcje, nazywa, okre艣la lub opisuje otaczaj膮cy
je 艣wiat (przedmioty, zjawiska, osoby), wzbogaca s艂ownictwo, informuje
odbiorc臋 o tre艣ci wypowiedzi.
4.Dlaczego j臋zyk s艂u偶y jako narz臋dzie my艣lenia?
Wed艂ug S. Szumana (1968) dziecko zaczyna spostrzega膰 i wyodr臋bnia膰
przedmioty dzi臋ki temu, 偶e poznaje je r贸wnocze艣nie z mow膮.
J臋zyk s艂u偶y wi臋c jako narz臋dzie my艣lenia. Stanowi podstaw臋
kszta艂towania poj臋膰, s膮d贸w i rozumowania.
Proces poznania jest jednak mo偶liwy dzi臋ki temu, 偶e cz艂owiek stworzy艂
znaki j臋zykowe, kt贸re s膮 odzwierciedleniem obserwowanej
rzeczywisto艣ci.
Powsta艂e w umy艣le poj臋cia odzwierciedlane w tekstach m贸wionych,
pisanych stanowi膮 odbicie przetworzonych i sklasyfikowanych element贸w
otaczaj膮cego 艣wiata.
Zar贸wno poj臋cia abstrakcyjne, jak i desygnaty konkretnych przedmiot贸w
s膮 symbolizowane najmniejszymi j臋zykowymi cz膮stkami znacz膮cymi.
Pe艂ni膮 one funkcj臋 symbolizuj膮c膮 wobec rzeczywisto艣ci i poznawcz膮
wobec spo艂ecze艅stwa.
Wprowadzanie dziecka w 艣wiat symboli j臋zykowych – stanowi cel
wczesnoszkolnej edukacji polonistycznej.
5. Co to s膮 cele og贸lne i cele szczeg贸艂owe? Jak si臋 je dzieli? Prosz臋
je przedstawi膰.
W ca艂ej strukturze procesu edukacji, tzn.
- na szczeblu propedeutycznym zintegrowanego nauczania
-na poziomie podstawowym
-na poziomie gimnazjalnym
-na poziomie 艣rednim
wyodr臋bnia si臋:
-cele og贸lne i cele szczeg贸艂owe.
Cele og贸lne wskazuj膮:
- podstaw臋
-kierunki d膮偶e艅 edukacji
S膮 przedstawione w dokumentach prawnych i ministerialnych, np.
podstawach programowych dla danego poziomu nauczania , zamieszczonych w
Dzienniku Ustaw.
Cele og贸lne zwi膮zane s膮 z d艂ugoterminow膮, jednolit膮 polityk膮
o艣wiatow膮 pa艅stwa oraz z okre艣lonymi standardami wymaga艅 na ko艅cu
danego etapu kszta艂cenia, tzn. wymaganiami egzaminacyjnymi.
S膮 zatem obowi膮zkowe.
Og贸lne sformu艂owanie cel贸w cechuje:
-postulatywno艣膰
-deklaratywno艣膰
-nieokre艣lono艣膰.
Na podstawie cel贸w g艂贸wnych opracowywane s膮:
- programy nauczania
-podr臋czniki
-szczeg贸艂owe plany pracy (rozk艂ad materia艂u nauczania).
Realizowane s膮 one w praktyce edukacyjnej.
Cele szczeg贸艂owe s膮 r贸偶norodne, zale偶膮 od:
- koncepcji programowej autor贸w,
- projektu uj臋cia,
-doboru materia艂u
w podr臋cznikach oraz w praktyce.
Musi je poprzedza膰 dok艂adna analiza cel贸w og贸lnych.
Od ich realizacji, np.
- dobrej umiej臋tno艣ci czytania
- i rozumienia tekstu
- czy sprawno艣ci mowy
zale偶膮 wyniki szkolne dziecka na wy偶szych poziomach nauki:
-na szczeblu podstawowym, gimnazjalnym, licealnym a偶 po akademicki i w
przysz艂ej pracy zawodowej.
Cele szczeg贸艂owe dzieli si臋 na nast臋puj膮ce kategorie:
-cele poznawcze
Cele poznawcze maj膮 zwi膮zek z wiedz膮 rzeczow膮 zdobywan膮 podczas
procesu kszta艂cenia, tj. przyswajania konkretnych informacji, opanowywania
poj臋膰, fakt贸w i regu艂
-cele kszta艂c膮ce
Cele kszta艂c膮ce obejmuj膮 podstawowe umiej臋tno艣ci i techniki niezb臋dne
w toku dalszej pracy umys艂owej, np.
og贸ln膮 sprawno艣膰 j臋zykow膮
umiej臋tno艣膰 czytania i pisania
rozumienia tekst贸w
zdolno艣膰 komunikatywnego wypowiadania si臋 w okre艣lonych sytuacjach
zdolno艣膰 my艣lenia i aktywnej obserwacji zjawisk.
Cele poznawcze i kszta艂c膮ce okre艣lane s膮 cz臋sto jako cele
dydaktyczne.
Dotycz膮 one wiedzy i umiej臋tno艣ci osi膮ganych w procesie nauczania.
-cele wychowawcze.
Dotycz膮 etycznego wymiaru edukacji, kszta艂towania postaw wobec innych,
otaczaj膮cego 艣wiata, spo艂ecze艅stwa, dzie艂 kultury i 艣rodowiska
przyrodniczego.
Cele nauczania mog膮 stanowi膰 jedno z narz臋dzi oceny pracy ucznia, je艣li
ich sformu艂owanie okre艣la dok艂adnie efekt tej pracy.