Ciągnienie jest to sposób przeróbki plastycznej na zimno, w podwyższonej temperaturze lub na gorąco, polegający na przeciąganiu materiału przez narzędzie zwane ciągadłem lub zespół narzędzi - ciągadło i trzpień. Efektem jest zmiana przekroju (wymiarów liniowych, pola powierzchni lub kształtu) oraz zwiększenie dokładności wymiarów, gładkości powierzchni i zmiana właściwości materiału. Stosowane do wyrobu drutów, prętów, kształtowników i rur. Może być jednostopniowe lub wielostopniowe.
Zasadniczym narzędziem do ciągnienia jest ciągadło. Ciągadła wykonuje się ze stali narzędziowych, z węglików spiekanych oraz diamentów. Ze względu na kształt części roboczej ciągadła dzielimy na: stożkowe, łukowe.
Ciągarki można podzielić na dwie zasadnicze grupy:
Ciągarki ławowe - przeznaczone do ciągnienia prostych odcinków prętów, kształtowników i rur o długościach dochodzących do kilkudziesięciu metrów.
Ciągarki bębnowe - przeznaczone do ciągnienia w kręgach drutów oraz rur o małych wymiarach przekrojów porzecznych i o praktycznie dowolnych długościach.
Podstawowe parametry procesu ciągnienia:
prędkość procesu ciągnienia - prędkość liniowa, z jaką jest ciągniony materiał na wyjściu z ciągadła.
współczynnik wydłużenia λ=l1/l0 = s1/s0 - stosunek długości (przekroju) materiału wejściowego do długości (przekroju) materiału wyjściowego
wydłużenie rzeczywiste φl = ln(l1/l0 )= ln(s1/s0)
względna redukcja przekroju εs = (S0-S1)/S0
Ciągnienie stosuje się je w celu uzyskania:
małych wymiarów przekroju, nieosiągalnych podczas walcowania lub wyciskania na gorąco,
zmiany kształtu przekroju poprzecznego,
minimalnych odchyłek wymiarowych,
gładkiej i czystej powierzchni,
polepszenie własności mechanicznych.
Ciągnienie rur różni się od ciągnienia prętów gdyż cechuje się większym stopniem skomplikowania. W procesie tym kształtuje się dwie powierzchnie rury: zewnętrzna i wewnętrzną. Rozróżniamy:
ciągnienie swobodne rury - uzyskuje się ubytek przekroju i wydłużenie rury bez znaczniejszego zmniejszenia grubości jej ścianek.
ciągnienie na trzpieniu stałym - proces odbywa się pomiędzy nieruchomym ciągadłem i nieruchomym trzpieniem o krótkiej części roboczej,
ciągnienie na trzpieniu ruchomym - ciągnienie pomiędzy nieruchomym ciągadłem i ruchomym trzpieniem o długiej części roboczej, przesuwającym się wraz z rurą,
ciągnienie na trzpieniu swobodnym - proces przebiega pomiędzy nieruchomym ciągadłem i ruchomym, nieutwierdzonym, samorzutnie nastawnym, krótkim trzpieniem ( korkiem ).