Edward Wiszowaty
Etyka Policji, między prawem, moralnością i skutecznością- książka
test
T 1: Etyka a moralność
Co to jest etyka? Etyka a moralność
-Ethos (ethicos)- zwyczaj, obyczaj
-Postępowanie etyczne- w ogólnym odczuciu, to postępowanie zgodne z ogólnie przyjętymi normami moralnymi
-Mos (moris)- zwyczaj, obyczaj, przyzwyczajenie, prawo
-Moralność- rozległa dziedzina ludzkich decyzji i czynów, podejmowanych i spełnianych w świetle określonych norm
-Etyka- teoretyczna refleksja nad nimi, to nauka o moralności. Działanie moralne właściwe tylko człowiekowi
-Arystoteles (384-322 p. Chr.)- „Etyka nikomachejska”
-Sokrates- intelektualizm etyczny
-Etyka- nauka filozoficzna. Doświadczenie normatywnej mocy prawdy.
-Porządek wiary-porządek wiedzy
-„Filozoficzna i normatywna nauka o moralności, która opisuje i wyjaśnia, czym jest dobro i powinność moralna, sumienie, odpowiedzialność oraz co stanowi sens i cel egzystencji człowieka i jaki jest wpływ działania moralnie dobrego i złego na jego naturę.”
Etyka normatywna formułuje pewne normy moralne.
Są różne etyki:
-ogólna
-szczegółowa- wyróżnia się różne etyki zawodowe (etyka policji, lekarska, służby zdrowia, żołnierska
Różne stanowiska (nurty, kierunki) w etyce:
W zależności od:
Rozumienia dobra moralnego
-deontologizm- czyn jest moralnie dobry, gdy jest zgodny z nakazem (prawem) określonego autorytetu, który wobec podmiotu może być:
* zewnętrzny (d. heteronomiczny)- np. Bóg, społeczeństwo lub jego przedstawiciel indywidualny (monarcha) lub zbiorowy (klasa społeczna)
*wewnętrzny (d.autonomiczny) – gdy nakazodawcą jest podmiot sam dla siebie, np. rozum praktyczny wg. I. Kanta (1724-1804), autentyczny wybór (J.P. Sartre)
-eudajmonizm( gr. Eudaimon=szczęśliwy)
Czyn jest moralnie dobry, gdy prowadzi do szczęścia, które uważa się za najwyższy cel człowieka i motyw działania (Sokrates-godność).
Wiele kierunków:
*eudajmonizmy transcendentne
*eudajmonizmy immanentne:
+subiektywistyczne (przyjemność, hedonizm)
+obiektywistyczne: perfekcjonizm, ewolucjonizm, marksizm
(upatrują szczęście w realizowaniu jakichś dóbr obiektywnych, najczęściej natury społecznej)
-utylitaryzm (utilis – użyteczny)
Jeremy Bentham, John Stuart Mill (1806-1873)
„Jak najwięcej szczęścia dla jak największej liczby ludzi”
„Moralne to, co użyteczne”
-personaizm – (łac. Persona- osoba)
Zagadnienia etyczne koncentruje wokół osoby/osobowości ludzkiej).
Program:
*Postuluje rozwój osoby jako cel życia społecznego
*głosi prymat wartości osobowych przed ekonomicznymi i społecznymi
Kierunki:
*związane z tradycją tomistyczną (J. Maritain, E. Gilson, M. D. Chenu)
*nie związane (G. Marcel, K. Jaspers, Teilhard de Chardin, S. Weil)
Jan Paweł II:
Pierwszeństwo:
*etyki przed techniką
*osoby przed rzeczą
*ducha przed materią
* „być” przed „mieć”