Koniec świata.

Na temat rzecz ostatecznych rozprawiamy w tym celu, aby mądrze budować nasze obecne życie. Śmierć była wielkim tematem starożytnej filozofii Greckiej. Chrześcijaństwo (CH) natomiast do tej problematyki podchodzi zupełnie inaczej. Greków interesowało, jak sobie porazić z lękiem przed śmiercią. Najbardziej znane są trzy Greckie odpowiedzi:

Platon mówił tak: jeżeli człowiek mądrze przypatrzy się śmierci, to za nią w gruncie rzeczy tęskni. Śmierć bowiem wyzwala duszę z więzienia ciała. Jest to spojrzenie gruntownie obce wierze chrześcijańskiej. Dla Platona ważna jest tylko dusza, więziona przez ciało.

Drugą odpowiedź daje jednoznaczny materialista Epikur. Próbował on przekonywać słuchaczy o nieistnieniu śmierci. Dopóki jesteśmy my – śmierć nie przyszła. Kiedy nadeszło śmierć – nie ma nas. nie jest to żadna odpowiedź.

Odpowiedzi stoików. Zwracali uwagę, że narastającą w nas śmierć nosimy w gruncie rzeczy od naszego urodzenia. Człk mądry próbuje opanować lęk przed śmiercią.

Podejście chrześcijan. Lęk przed śmiercią nie jest oznaką małej wiary. Śmierć, czyli rozłączenie duszy i ciała, jest wprawdzie zjawiskiem bolesnym, niemniej powierzchownym. Śmierć prawdziwa i najstraszniejsza to odłączenie człowieka od Boga. Śmierć przyszła wskutek grzechu pierworodnego. Bo śmierci Bóg nie uczynił
i nie cieszy się ze zguby żyjących. (Mdr 1,13). A śmierć weszła na świat przez zawiść diabła
i doświadczają jej ci, którzy do niego należą. (Mdr 2,24). Nieśmiertelności człowieka otrzymana w darze stworzenia nie jest równoznaczna z nieśmiertelnością życia wiecznego. Dopiero w życiu wiecznym będziemy naprawdę nieśmiertelni. Człk mógł nie umrzeć. Nieśmiertelność życia wiecznego z kolei jest pozytywna: nie będziemy mogli umrzeć. Trzeba abyśmy coraz bardziej zbliżali się do Boga – źródła życia. Ja jestem zmartwychwstaniem i życiem. Kto we Mnie wierzy, choćby i umarł, żyć będzie. Każdy, kto żyje i wierzy we Mnie, nie umrze na wieki (J 11,25-26).

Wyjątkowość śmierci Chrystusa.

Do czasów Chrystusa śmierć była sakramentem szatana, któremu udało się oddzielić człowieka od Boga. Pieczęcią tego oddzielenia była śmierć. Jezus Chrystus wszedł w tę sytuację, przyjmując na Siebie najwyższy poziom okrucieństwa. Jezus Chrystus jednak był bez reszty oddany Ojcu i wypełniony miłością. W momencie zabijania modli się za prześladowców. Bywa, że po wielu latach krewni ofiary wybaczą sprawcy jej śmierci. Chrystus jednak przebacza w chwili, gdy śmierć jest Mu zadawana. Swoją śmiercią Chrystus daje nam wzór, że jest możliwe całkowite rozłączenie z tym, co grzeszne. Idealna śmierć Chrześcijanina, to byłoby – za łaską Bożą – całkowite oddzielenie od tego, co nieboże, by całkowicie należeć do Ojca Niebieskiego. Taka może być perspektywa naszego życia. Być bez reszty, całkowicie i do końca oddanym Panu Bogu.

Synteteia ton aionjon. To po Grecku dopełnienie świata. Stworzony przez Boga świat ma swoje dzieje, logikę; on zmierza ku nowemu niebu i nowej ziemi. Świat ma swoje ostateczne przeznaczenie/wypełnienie. Z tego względu, Chrześcijanie, wbrew całej starożytnej tradycji filozoficznej Grecko/Rzymskiej, przyjmującej wieczność świata, głoszą że świat miał swój początek. To zaś dlatego, że zmierza do ostatecznego wypełnienia.

Istnieją cztery odpowiedzi na pytanie, co dalej po śmierci. Chrystus jednoznacznie głosił jedną z nich.

1. Tradycja Babilońska (materialistyczna) mówi, że po śmierci nie ma niczego. Perspektywa ta szalenie odżyła w naszych czasach, po odejściu od Pana Boga w stronę materializmu.

2. Większość filozofów Greckich przyjmuje pośmiertne, błogie i nie mające końca życie nieśmiertelnej duszy. Chrystus bardzo jednoznacznie nauczał o wiecznym przeznaczeniu do życia także naszych ciał. Saduceusze, grupa najbardziej otwarta na wpływy filozofii greckiej odrzucała zmartwychwstanie ciała. Opowiadają oni Jezusowi historyjkę obliczoną na wykpienie zmartwychwstania ciała. Wówczas podeszło do Niego kilku saduceuszów, którzy twierdzą, że nie ma zmartwychwstania, i zagadnęli Go w ten sposób: «Nauczycielu, Mojżesz tak nam przepisał: Jeśli umrze czyjś brat, który miał żonę, a był bezdzietny, niech jego brat weźmie wdowę i niech wzbudzi potomstwo swemu bratu. Otóż było siedmiu braci. Pierwszy wziął żonę i umarł bezdzietnie. Wziął ją drugi, a potem trzeci, i tak wszyscy pomarli, nie zostawiwszy dzieci. W końcu umarła ta kobieta. Przy zmartwychwstaniu więc którego z nich będzie żoną? Wszyscy siedmiu bowiem mieli ją za żonę».
Jezus im odpowiedział: «Dzieci tego świata żenią się i za mąż wychodzą. Lecz ci, którzy uznani zostaną za godnych udziału w świecie przyszłym i w powstaniu z martwych, ani się żenić nie będą, ani za mąż wychodzić. Już bowiem umrzeć nie mogą, gdyż są równi aniołom i są dziećmi Bożymi, będąc uczestnikami zmartwychwstania. A że umarli zmartwychwstają, to i Mojżesz zaznaczył tam, gdzie jest mowa "O krzaku", gdy Pana nazywa Bogiem Abrahama, Bogiem Izaaka i Bogiem Jakuba. Bóg nie jest [Bogiem] umarłych, lecz żywych; wszyscy bowiem dla Niego żyją». Na to rzekli niektórzy z uczonych w Piśmie: «Nauczycielu, dobrześ powiedział», bo już o nic nie śmieli Go pytać. (Łk 20,27-40).

3. Intuicje panteistyczne skłaniają się ku reinkarnacji. Na początku była rozsypana później w kosmos prajednia. Obecnie żyjemy na etapie powtórnego skupiania się prajedni. Wyznawcy reinkarnacji uważają, że ciało nie jest częścią człowieka. Zatem najgłębsze relacje międzyludzkie (rodzicielskie, małżeńskie, przyjacielskie, itd.) są najzupełniej nieistotne.

Chrześcijaństwo sprzeciwia się poglądowi o całkowym zniszczeniu człka w momencie śmierci, który zostanie wskrzeszony w momencie sądu ostatecznego. Dusza nie ginie. Co innego głoszą świadkowie Jehowy i adwentyści. Tak więc, mając tę ufność, wiemy, że jak długo pozostajemy w ciele, jesteśmy pielgrzymami, z daleka od Pana. Albowiem według wiary, a nie dzięki widzeniu postępujemy. Mamy jednak nadzieję... i chcielibyśmy raczej opuścić nasze ciało i stanąć w obliczu Pana (2Kor 5,6-8). Dla mnie bowiem żyć - to Chrystus, a umrzeć - to zysk. Jeśli bowiem żyć w ciele - to dla mnie owocna praca. Co mam wybrać? Nie umiem powiedzieć. Z dwóch stron doznaję nalegania: pragnę odejść, a być z Chrystusem, bo to o wiele lepsze, pozostawać zaś w ciele - to bardziej dla was konieczne. (Flp 1,21-24). I usłyszałem głos, który z nieba mówił:
«Napisz:
Błogosławieni, którzy w Panu umierają - już teraz5.
Zaiste, mówi Duch, niech odpoczną od swoich mozołów,
bo idą wraz z nimi ich czyny». (Ap 14,13).

A dusze sprawiedliwych są w ręku Boga
i nie dosięgnie ich męka. (Mdr 3,1).

SB zdecydowanie podkreśla, że tylko obecne życie jest czasem przygotowywania się do życia wiecznego. Śmierć utrwala duchową sytuację człowieka.

Bóg nie dozwoli z siebie szydzić. A co człowiek sieje, to i żąć będzie: kto sieje w ciele swoim, jako plon ciała zbierze zagładę; kto sieje w duchu, jako plon ducha zbierze życie wieczne. W czynieniu dobrze nie ustawajmy, bo gdy pora nadejdzie, będziemy zbierać plony, o ile w pracy nie ustaniemy. A zatem, dopóki mamy czas, czyńmy dobrze wszystkim, a zwłaszcza naszym braciom w wierze. (Ga 6,8-10).

Pojęcie wieczności tworzymy przez zanegowanie dwóch podstawowych pojęć czasu: początek/koniec oraz następstwo momentów. Wieczność zatem to nieustanne i całkowite posiadanie życia. Nie jest tak, że są ostateczny dokonuje się w momencie śmierci. Z takiego bowiem twierdzenia wynika, że można modlić się o zmartwychwstanie kogoś, kto tegoż zmartwychwstania (Z) już doświadczył.

Czyściec.

Idealnie byłoby, gdyby śmierć ciała zastała w nas w sytuacji, gdy całkowicie umarliśmy dla grzechu. Pan Bóg pozwala na dokończenie umierania dla grzechu po śmierci. Czyż nie wiadomo wam, że my wszyscy, którzyśmy otrzymali chrzest zanurzający w Chrystusa Jezusa, zostaliśmy zanurzeni w Jego śmierć? Zatem przez chrzest zanurzający nas w śmierć zostaliśmy razem z Nim pogrzebani po to, abyśmy i my wkroczyli w nowe życie - jak Chrystus powstał z martwych dzięki chwale Ojca.
Jeżeli bowiem przez śmierć, podobną do Jego śmierci, zostaliśmy z Nim złączeni w jedno, to tak samo będziemy z Nim złączeni w jedno przez podobne zmartwychwstanie. 6 To wiedzcie, że dla zniszczenia grzesznego ciała2dawny nasz człowiek został razem z Nim ukrzyżowany po to, byśmy już więcej nie byli w niewoli grzechu. Kto bowiem umarł, stał się wolny od grzechu.
Otóż, jeżeli umarliśmy razem z Chrystusem, wierzymy, że z Nim również żyć będziemy, wiedząc, że Chrystus powstawszy z martwych już więcej nie umiera, śmierć nad Nim nie ma już władzy. Bo to, że umarł, umarł dla grzechu tylko raz, a że żyje, żyje dla Boga. Tak i wy rozumiejcie, że umarliście dla grzechu, żyjecie zaś dla Boga w Chrystusie Jezusie.
Niechże więc grzech nie króluje w waszym śmiertelnym ciele, poddając was swoim pożądliwością. (Rz 6,3-12).

W Ewangeliach napotykamy na metafory wtrącenia do więzienia do czasu oddania ostatniego grosza. Pogódź się ze swoim przeciwnikiem szybko, dopóki jesteś z nim w drodze, by cię przeciwnik nie podał sędziemu, a sędzia dozorcy, i aby nie wtrącono cię do więzienia. Zaprawdę, powiadam ci: nie wyjdziesz stamtąd, aż zwrócisz ostatni grosz. (Mt 5,25-26).

Modlitwa za zmarłych.

Judaizm zna i docenia mdtwę za zmarłych. Ewangelia nie krytykuje mdtwy za zmarłych. Uczyniwszy zaś składkę pomiędzy ludźmi, posłał do Jerozolimy około dwu tysięcy srebrnych drachm, aby złożono ofiarę za grzech. Bardzo pięknie i szlachetnie uczynił, myślał bowiem o zmartwychwstaniu. Gdyby bowiem nie był przekonany, że ci zabici zmartwychwstaną, to modlitwa za zmarłych byłaby czymś zbędnym i niedorzecznym, lecz jeśli uważał, że dla tych, którzy pobożnie zasnęli, jest przygotowana najwspanialsza nagroda - była to myśl święta i pobożna. Dlatego właśnie sprawił, że złożono ofiarę przebłagalną za zabitych, aby zostali uwolnieni od grzechu. (2Mach 12,43-46). Przedsoborowe określanie dni odpustu nawiązywało do starożytnej praktyki publicznej pokuty, rozciągniętej w czasie.

Odpust.

Otrzymam go, jeżeli naprawdę staram się wyzbyć wszelkich przywiązań do grzechu. Czy ktokolwiek może zasadnie twierdzić, że taki stan osiągnął?

Sąd Boży.

Postanowione ludziom raz umrzeć, a potem sąd (Hbr 9,27). To wejście Boga w ludzkie sprawy dla obrony dobra i położenia kresu panoszeniu się zła. Dlatego w Biblii perspektywa sądu Bożego budzi radość Niech się cieszy niebo i ziemia raduje;
niech szumi morze i to, co je napełnia;
niech się weselą pola i wszystko, co jest na nich,
niech się także radują wszystkie drzewa leśne
przed obliczem Pana, bo nadchodzi,
bo nadchodzi, aby sądzić ziemię.
On będzie sądził świat sprawiedliwie,
z wiernością swą - narody. (Ps 96,11-13).

Oto Pan Bóg przychodzi z mocą
i ramię Jego dzierży władzę.
Oto Jego nagroda z Nim idzie
i przed Nim Jego zapłata. (Iz 40,10).

Od Zachodu ujrzą imię Pana
i od Wschodu słońca - chwałę Jego,
bo przyjdzie On jak gwałtowny potok,
pędzony tchnieniem Pańskim.
Lecz do Syjonu przyjdzie jako Odkupiciel
i do nawróconych z występków w Jakubie -
wyrocznia Pana. (Iz 59,19-20).

Oto co Pan obwieszcza
wszystkim krańcom ziemi:
«Mówcie do Córy Syjońskiej:
Oto twój Zbawca przychodzi.
Oto Jego nagroda z Nim idzie
i zapłata Jego przed Nim. (Iz 62,11).

Sąd po śmierci obejmuje czyny. Sens czynionego przez nas dobra i zależy od nas tylko w drobnej mierze. W pełni ujawni się na sądzie ostatecznym. To także podsumowanie ludzkich dziejów oraz mojego w nich miejsca. Lecz powie ktoś: A jak zmartwychwstają umarli? W jakim ukazują się ciele? O, niemądry! Przecież to, co siejesz, nie ożyje, jeżeli wprzód nie obumrze. To, co zasiewasz, nie jest od razu ciałem, którym ma się stać potem, lecz zwykłym ziarnem, na przykład pszenicznym lub jakimś innym. Bóg zaś takie daje mu ciało, jakie zechciał; każdemu z nasion właściwe. Nie wszystkie ciała są takie same: inne są ciała ludzi, inne zwierząt, inne wreszcie ptaków i ryb Są ciała niebieskie i ziemskie, lecz inne jest piękno ciał niebieskich, inne - ziemskich. Inny jest blask słońca, a inny - księżyca i gwiazd. Jedna gwiazda różni się jasnością od drugiej. Podobnie rzecz się ma ze zmartwychwstaniem. Zasiewa się zniszczalne - powstaje zaś niezniszczalne; sieje się niechwalebne - powstaje chwalebne; sieje się słabe - powstaje mocne; zasiewa się ciało zmysłowe - powstaje ciało duchowe. Jeżeli jest ciało ziemskie powstanie też ciało niebieskie. Tak też jest napisane: Stał się pierwszy człowiek , Adam, duszą żyjącą, a ostatni Adam duchem ożywiającym. Nie było jednak wpierw tego, co duchowe, ale to, co ziemskie; duchowe było potem. Pierwszy człowiek z ziemi - ziemski, drugi Człowiek - z nieba. Jaki ów ziemski, tacy i ziemscy; jaki Ten niebieski, tacy i niebiescy. A jak nosiliśmy obraz ziemskiego [człowieka], tak też nosić będziemy obraz [człowieka] niebieskiego. (1Kor 15,35-49).

Życie wieczne/Zbawienie/Królestwo Boże.

Życie wieczne. PJ nigdy nie używa terminu niebo w odniesieniu do czasu po śmierci a przed Z. do żałującego łotra mówi: Dziś ze Mną będziesz w raju. Zmarłego Łazarza Aniołowie zanieśli na łono Abrahama. Sytuację pośmiertną Chrystus nazywa życiem. Ja przyszedłem po to, aby [owce] miały życie i miały je w obfitości. (J 10,10). Bogatemu młodzieńcowi Jezus doradzi: jeśli chcesz osiągnąć życie, zachowaj przykazania (Mt 19,17).

Zbawienie. To uratowanie z sytuacji śmiertelnego zagrożenia. W ST istniała instytucja najbliższego męskiego krewnego - Goela. Jako pierwszy miał on pospieszyć z pomocą temu/tej, który/a znalazł/zła się w niebezpieczeństwie. Goel był także zobowiązany do lewiratu oraz do wywarcia zemsty. W II bC Biblię Hebrajską przełożono na Grekę. Termin Goel oddano przez soter – zbawiciel. Czyli Jezus Chrystus jest moim absolutnie najbliższym krewnym. Albowiem Syn Człowieczy przyszedł szukać i zbawić to, co zginęło. (Łk 19,10).

Królestwo Boże. To ulubiony zwrot Pana Jezusa. W NT zachodzi 122 razy, z czego PJ sięga po niego 90 razy. Oznacza ono życie wieczne.

Inne terminy:

Sam Duch wspiera swym świadectwem naszego ducha, że jesteśmy dziećmi Bożymi. Jeżeli zaś jesteśmy dziećmi, to i dziedzicami: dziedzicami Boga, a współdziedzicami Chrystusa, skoro wspólnie z Nim cierpimy po to, by też wspólnie mieć udział w chwale. Sądzę bowiem, że cierpień teraźniejszych nie można stawiać na równi z chwałą, który ma się w nas objawić. (Rz 8,16-17). Gdy się ukaże Chrystus, nasze życie, wtedy i wy razem z Nim ukażecie się w chwale. (Kol 3,4). Wiecie: tak każdego z was zachęcaliśmy i zaklinaliśmy, jak ojciec swe dzieci, abyście postępowali w sposób godny Boga, który was wzywa do swego królestwa i chwały 1Tes 2,11-12).

Zwłaszcza odpoczynek: dla nas to regeneracja sił. Starożytni Grecy schole czyli odpoczynkiem nazywali twórcze spędzanie czasu w wartościowym gronie, poświęcone duchowemu wzrostowi i poznawaniu prawdy. Stąd szkoła. Tę intuicję dzieli także Biblia. Powiada Słowo Boże, że nawet dla Boga nie nadszedł jeszcze czas odpoczynku, czyli dzień siódmy. Wciąż trwa dzień szósty, czyli nadal dokonuje się stworzenie. Ojciec mój działa aż do tej chwili i Ja działam». (J 5,17). Rozgniewałem się przeto na to pokolenie
i powiedziałem: Zawsze błądzą w sercu.
Oni zaś nie poznali dróg moich,
11 toteż przysiągłem w gniewie moim:
Nie wejdą do mego odpoczynku. (Hbr 3,10-11). por. Lb 14,21nn.29. Lękajmy się przeto, gdy jeszcze trwa obietnica wejścia do Jego odpoczynku, aby ktoś z was nie mniemał, iż jest jej pozbawiony. (Hbr 4,1). A zatem pozostaje odpoczynek szabatu dla ludu Bożego. Kto bowiem wszedł do Jego odpoczynku, odpocznie po swych czynach, jak Bóg po swoich. Spieszmy się więc wejść do owego odpoczynku, aby nikt nie szedł za tym samym przykładem nieposłuszeństwa. (Hbr 4,9-11). Czyli odpoczynek wiekuisty.

Zapłata/nagroda.

Nie zauważyli tych obrazów twórcy Reformacji, gwałtownie nacierający na Katolicką naukę o zasługach. Życie wieczne jest całe darem łaski, jest on jednak udzielamy nam w taki sposób, że owocujemy dobrymi czynami. Błogosławieni jesteście, gdy [ludzie] wam urągają i prześladują was, i gdy z mego powodu mówią kłamliwie wszystko złe na was. 12 Cieszcie się i radujcie, albowiem wasza nagroda wielka jest w niebie. Tak bowiem prześladowali proroków4, którzy byli przed wami. (Mt 5,11-12).

Dom Ojca.

Niech się nie trwoży serce wasze. Wierzycie1 w Boga? I we Mnie wierzcie! 2 W domu Ojca mego jest mieszkań wiele. Gdyby tak nie było, to bym wam powiedział. Idę przecież przygotować wam miejsce. (J 14,2). Wiemy bowiem, że jeśli nawet zniszczeje nasz przybytek doczesnego zamieszkania, będziemy mieli mieszkanie od Boga, dom nie ręką uczyniony, lecz wiecznie trwały w niebie. (2Kor 5,1).

Oglądanie Boga.

W ST nie można było widzieć Boga. Teraz widzimy jakby w zwierciadle, niejasno;
wtedy zaś [zobaczymy] twarzą w twarz:
Teraz poznaję po części,
wtedy zaś poznam tak, jak i zostałem poznany. (1Kor 13,12). Umiłowani, obecnie jesteśmy dziećmi Bożymi,
ale jeszcze się nie ujawniło,
czym będziemy.
Wiemy, że gdy się objawi,
będziemy do Niego podobni,
bo ujrzymy Go takim, jakim jest. (1J 3,2).

Potępienie wieczne.

PJ często mówił o potępieniu wiecznym. Używał trzech obrazów: ciemność/więzienie, męka/ogień, zguba, śmierć/zatracenie. Świadkowie Jehowy i Adwentyści wyciągnęli z Pisma św. teksty opisujące potępienie w kategoriach zguby, śmierci i je zabsolutyzowali. Ponieważ PJ tak często przestrzegał przed potępieniem, to jest nie na miejscu rozprawianie o tym, że piekło jest puste. Z rzeczami ostatecznymi jest tak, jak jest, nie zaś tak, jak byśmy chcieli aby było i nie tylko zresztą z rzeczami ostatecznymi. Twierdzenie, że piekło jest puste, wyrządza dwie szkody: 1. Pozbawia możliwości zmiany postępowania pod wpływem SB. Niemcewicz, towarzysz niedoli Kościuszki w więzieniu Szliselburskim , dokąd trafili po bitwie pod Maciejowicami (10.10.1794) wspomina, jak po upomnieniu karą wieczną okrutnego sierżanta armii carskiej, tenże zmienił nastawienie wobec więźniów. 2. Gasi modlitwę o nawrócenie grzeszników zatwardziałych.

Zmartwychwstanie ciała.

Ciało człowieka różni się od ciała zwierzęcia. Orzeł wprawdzie przewyższa ostrością widzenia człowieka, ale nie zauważy stanów emocjonalnych czy potrzeb. Zmysły człowieka otwarte są na wymiar duchowy. Nasza bowiem ojczyzna jest w niebie. Stamtąd też jako Zbawcy wyczekujemy Pana naszego Jezusa Chrystusa, 21 który przekształci nasze ciało poniżone, na podobne do swego chwalebnego ciała, tą potęgą, jaką może On także wszystko, co jest, sobie podporządkować.

(Flp 3,20-21). Z Chrystusa jest reguła metodologiczną odnoszącą się do rozważań o ciele po Z. nasze ciała będą te same ale nie takie same.