Kanał Au.

Kanał Augustowski – droga wodna łącząca drogą okrężną dopływy Wisły z Bałtykiem poprzez dopływy Niemna, z pominięciem dolnego biegu Wisły.

Kanał Augustowski jest częścią Szlaku Batorego i wraz z zespołem budowli i urządzeń został ujęty w rejestrze zabytków nieruchomych, Rozporządzeniem Prezydenta RP, został uznany za pomnik historii [2]. Od roku 2008 kanał był wspólnym polsko-białoruskim kandydatem do wpisania na listę światowego dziedzictwa UNESCO (wniosek wycofano w 2010 w celu poprawienia. Długość kanału: 101 km, w tym 82 km w granicach Polski. W skład wchodzą : rzeka Netta, Czarna Hańcza, jezioro augustowskie

Bachanowo

Rezerwat geologiczno-krajobrazowy o powierzchni 0,98 ha został utworzony w 1972 r. Położony jest w dolinie Czarnej Hańczy. Obejmuje fragment łąki z rozległym głazowiskiem. Miejsce największego nagromadzenia głazów narzutowych w Polsce.Na powierzchni 3 ha występuje około 10 tysięcy głazów, których obwód wynosi od 0,5-3,0 metrów oraz kilka o obwodzie 6,0-9,0 metrów. Głazy pochodzą z rozmycia przez wody poziomu gliny zwałowej, pochodzącej z wytopienia lądolodu. W wyniku rozmycia gliny drobniejszy materiał (piasek i żwir) został wypłukany i zabrany przez prąd wody.

Białystok św. Roch

Jest to jeden z pierwszych modernistycznych kościołów w Europie. Zbudowany w latach 1927-46 na planie ośmioboku, składającego się z trzech stopniowo narastających brył.Charakterystycznym elementem kościoła jest 83 metrowa wieża, zwieńczona figurą Matki Boskiej stojącej na półksiężycu oraz rzeźba Chrystusa Dobrego Pasterza, otoczonego stadkiem owiec usytuowana na otaczających kościół wałach.

Białystok, zespół pałacowo – barokowy

Zespół pałacowo - parkowy Branickich w Białymstoku zwany także Wersalem Podlasia, a także bywa określany mianem Polski Wersal czy Wersalem Północy stanowią liczne zabudowania i ogrody[2]. Jedna z najlepiej zachowanych rezydencji magnackich epoki saskiej na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej i bardzo cenny zabytek architektury późnobarokowej[3]. XVII-wieczna rezydencja składała się z pałacu wraz z przyległymi do niego ogrodami, zwierzyńcami oraz zespołem zabudowań: pomarańczarnią, arsenałem, stajnią, wozownią, pawilonami ogrodowymi, studniami i domem ogrodnika. Jan Klemens Branicki rozbudowywał i modernizował posiadłość od lat 20. XVIII w. Zespół wzorowano na francuskich rozwiązaniach przestrzennych i dekoracyjnych. Ogrody z ponad 200 rzeźbami i zwierzyńcem rozciągały się na obszarze 14 ha. W XIX stuleciu i na początku XX zespół był własnością carów rosyjskich. Umieszczono w nim Instytut Panien Szlacheckich. Pałac tracił na znaczeniu, zatarła się barokowa kompozycja ogrodu. Choć zabytek został ograbiony i zniszczony podczas II wojny światowej, wewnątrz ostały się oryginalne rzeźby pałacowe, piękny jest także hol, klatka schodowa i aula.

Jezioro Hańcza

Jego głębokość - według najnowszych badań[potrzebne źródło] - wynosi 106,1 m (stare dane podają wartości 108,5, 111,5 lub 113 m), co sprawia, iż jest to najgłębsze jezioro w Polsce i w całej środkowej części Niżu Europejskiego. Zlewnia jeziora, odwadniana przez sieć cieków i rowów melioracyjnych, zdominowana jest przez tereny rolnicze z fragmentami borów świerkowych i lasów mieszanych oraz niewielkimi obszarami zarośli na terenach podmokłych i nieużytkach. w zlewni zbiornika znajdują się mniejsze zbiorniki wodne: Oklinek, Boczniel, Jegliniszki. Hańcza to rynnowe jezioro polodowcowe o niskiej trofii.

Muzeum wnętrz pałacowych

W Muzeum mieści się stała ekspozycja wnętrz pałacowych z XVIII i XIX wieku. Muzeum gromadzi eksponaty i dokumenty związane z historią pałacu i jego właścicieli, oraz meble i wyroby rzemiosła artystycznego z XVIII i XIX wieku. W działalności edukacyjno-oświatowej poprzez różne formy zajęć interaktywnych w przystępny sposób przybliża sztukę, kulturę i obyczaje minionych epok.

Muzeum rolnictwa

Muzeum Rolnictwa im. ks. Krzysztofa Kluka powstało w 1962 r. z inicjatywy Towarzystwa Miłośników Ciechanowca pod organizacyjnym kierownictwem lekarza dr Pawła Olszewskiego i nauczyciela mgr Kazimierza Uszyńskiego.Muzeum znajduje się w zespole pałacowo-parkowym z połowy XIX wieku (dawna posiadłość rodziny Starzeńskich), odbudowanym ze zniszczeń wojennych w latach 1966-1969. Muzeum posiada osiem działów: Etnograficzny, Historyczno-Artystyczny, Budownictwa Wiejskiego-Skansen, Techniki Rolniczej, Historii Uprawy Roślin, Historii Chowu i Hodowli Zwierząt Gospodarskich, Tradycji Zielarskich i Muzeum Weterynarii.

Katedra sw. Trojcy

Barokowa katedra Świętej Trójcy w zespole klasztoru Jezuitów (XVII/XVIII w.). Klasztor jest obecnie siedzibą Kurii Diecezjalnej, a w dawnym kolegium mieści się Seminarium Duchowne.

Katedra św. Trójcy w Drohiczynie została zbudowana przez Jezuitów w latach 1696-1701 na miejscu fary z 1392 r., której fundatorem był Władysław Jagiełło. Kościół jest wzniesioną na planie prostokąta trójnawową świątynią. Posiada piętrową kruchtę, półkoliście zamknięte prezbiterium oraz skarbiec i zakrystię. W górnej części fasady zwracają uwagę figury św. Pawła i św. Piotra. Nawę główną i prezbiterium nakrywają sklepienia kolebkowe z lunetami, nawy boczne zaś - sklepienia krzyżowe.

Grabarka

Nie ma dzisiaj w Polsce wyznawcy Prawosławia, który nie słyszałby o Grabarce i jej znaczeniu dla Cerkwi Prawosławnej i dlaczego nazywamy to miejsce świętym. Miejsce to odgrywa ważną rolę w naszym życiu duchownym. Cenimy go, lubimy i szanujemy. Wynika stąd nasza troska o nie. W 2010 roku mija trzysta lat od pierwszego cudu jaki miał miejsce w 1710 roku. Tym Cudem było zachowanie przy życiu wszystkich tych, którzy przybyli tu z głęboką wiarą w cudowną moc ikony Spasa Izbawnika (Chrystusa Zbawiciela), w czasie, kiedy w okolicy grasowała epidemia morowego powietrza, pozbawiając życia tysięcy istnień ludzkich. Okoliczni mieszkańcy nękani epidemią przybywali na wzgórze Grabarki, modlili się, stawiali krzyże wotywne, pościli, pili wodę ze źródełka wypływającego u podnóża góry. Od tego czasu, tak trwa do dnia dzisiejszego. Święta Góra Grabarka przyciąga do siebie chorych i zdrowych. I stale dokonywane są tu cuda uzdrowień duszy i ciała. Przybywają tutaj prawosławni, katolicy, protestanci i ludzie mianujący się niewierzącymi. To tutaj w świątyni Przemienienia Pańskiego, pośród tysięcy krzyży okalających ją, dokonuje się stale odrodzenie, nawrócenie i wyleczenie człowieka.

Gulbieniszki cisowa góra

Według legendy góra została usypana przez ludzi z ziemi wydobytej w miejscu, gdzie obecnie znajduje się Jezioro Kopane. W rzeczywistości Góra Cisowa jest wzniesieniem moreny czołowej, śladem po działalności lodowca. Ma bardzo charakterystyczny kształt, przypominający stożek krateru wulkanu, dlatego określana jest jako polska lub suwalska Fudżijama.

Z jej szczytu rozciąga się wspaniały widok na niemal cały Suwalski Park Krajobrazowy. Widać polodowcowe wzniesienia, zwane Bieszczadami Północy, i kilometrami ciągnące się wysoczyzny, przecięte z zachodu na wschód wielką pradoliną Szeszupy, od południa Wysoczyznę Szurpilską, a od zachodu, na horyzoncie - garby zalesionych moren. Na północy rysują się Tabaczyzna i Purwin - wyniosłe wzgórza kemowe porośnięte lasem. W głębi widoczna jest krawędź pradoliny Szeszupy z miejscowością Smolniki, skąd przez Dzierwany po jezioro Hańcza ciągnie się szeroki pas lasów.

Hajnówka, kościół św. Trójcy

Jest świątynią Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego.(kanoniczny kosciol prawosławny, jeden z najważniejszych)

Zbudowana w latach 1981–1983 wg projektu Aleksandra Grygorowicza. Ikonostas oraz niektóre obrazy są dziełem greckiego malarza Dymitriosa Andonopulasa. Dwupoziomowa świątynia może pomieścić 5 tys. wiernych, co czyni ją jedną z największych w kraju. Sobór Świętej Trójcy to jeden z najciekawszych przykładów współczesnej architektury w Polsce. Dach świątyni tworzą przenikające się nieregularnie betonowe łupiny, wewnątrz zachwyca niezwykła polichromia.

Kruszyniany

założony w XVIII wieku meczet. Jest to niewielki drewniany budynek zbudowany na planie prostokąta, od strony północnej ozdobiony dwiema wieżyczkami zwieńczonymi hełmami i półksiężycami.

Historia powstania meczetu sięga króla Jana III Sobieskiego. Wieś Kruszyniany została założona w XVI wieku, a XVII wieku z nadania króla Jana otrzymali ją Tatarzy, którzy walczyli z Turkami po stronie Rzeczypospolitej. Po II wojnie światowej w okolicy zamieszkali wyznający Islam repatrianci z obszaru Białorusi.

Mizar

Napisy na najstarszych nagrobkach są całkowicie zatarte. Na tych z XVII i pierwszej połowy XVIII wieku nie ma żadnych napisów. Najwcześniejsza data, jaką znaleźć można na nagrobkach, to rok 1704. Najciekawsze nagrobki pochodzą z XIX wieku i mają postać szlifowanych płyt, ostrosłupów lub kolumn i są bogato zdobione.

Katredra archanioła

Murowaną barokową świątynię pod wezwaniem św. Michała Archanioła wzniesiono w Łomży w latach 1504-1525 dzięki funduszom księżnej Anny i jej synów.

W 1925 roku stała się ona katedrą.

Długość 53 m, szerokość 23 m. Od strony północnej z murem świątyni łączy się dzwonnica, która zachowała najbardziej pierwotny wygląd z całej budowli.

W poszczególnych okresach kościół miał różną liczbę ołtarzy. W 1618 roku było ich osiemnaście i stanowiły one własność bractw i cechów. W 1739 roku było ich czternaście, a w 1822 roku dziesięć. Obecnie jest dziewięć.

Nowogród, muzeum

Skansen Kurpiowski w Nowogrodzie im. Adama Chętnika – został założony 19 czerwca 1927 roku przez Adama Chętnika jako Muzeum Kurpiowskie. Leży na tzw. Górze Ziemowita naprzeciw ujścia Pisy do Narwi. Jest drugim najstarszym muzeum budownictwa ludowego w Polsce. Zbiory, w liczbie około 3000 eksponatów, pochodziły głównie z zasobów prywatnych Adama Chętnika i związane były z Kurpiowską Puszczą Zieloną.

Skansen Kurpiowski ma charakter parku etnograficznego - nie pokazuje naturalnego rozmieszczenia zabudowań wiejskich, ale skupia się na przedstawianiu walorów architektonicznych dawnego budownictwa.

Sejny klasztor

Budowę klasztoru rozpoczęto w 1619 roku po zakończeniu podstawowych prac przy wznoszeniu kościoła klasztornego. Prace budowlano-wykończeniowe budynku klasztoru trwały do schyłku XVII wieku. Prawie 200 lat funkcjonował Klasztor Dominikanów w Sejnach, był ostoją życia duchowego i materialnego mieszkańców tej ziemi, przyczynił się znacznie do rozwoju miasta i regionu. W 1804 r. klasztor zamknięto.

Supraśl

Zespół klasztorny bazylianów w Supraślu powstawał w czasach od XVI do XVIII wieku.

W skład kompleksu wchodzi barokowa brama-dzwonnica (koniec XVII w.), pałac archimandrytów (prawosławnych opatów), zabudowania dawnego klasztoru (XVIII w.) i cerkiew Jana Teologa (1890). Na środku dziedzińca odbudowana cerkiew obronna Zwiastowania NMP (1503-11).

Klaszor usytuowany na krańcu miasta na wysokim brzegu rzeki Supraśl. Cały kompleks zamyka się w formie prostokąta, z rozległym prostokątnym dziedzińcem.

Wjazdu do zespołu klasztornego strzeże barokowa brama-dzwonnica, zbudowana w roku 1752 na wzór bramy znajdującej się przy pałacu Branickich w Białymstoku.

Pierzeję wschodnią stanowi Pałac Opatów wzniesiony w latach 1635-1655, wewnątrz którego do dziś zostały zachowane polichromie.

Muzeum konopnickiej

Muzeum znajduje się w domu, w którym pisarka żyła od urodzenia (w maju 1842) do września 1849, kiedy to jej rodzina wyprowadziła się do Kalisza. Placówka została otwarta w 1973 roku z inicjatywy Stowarzyszenia "Suwalszczyzna". Znajdują się tam zbiory związane z życiem i twórczością Marii Stanisławy Konopnickiej z domu Wasiłowskiej (fotografie, dokumenty, obrazy, korespondencja, fragmenty utworów) oraz sala przedstawiająca ówczesne Suwałki (litografie Suwałk). Muzeum z wystawą stałą zlokalizowane jest w budynku głównym, zaś w tzw. Pałacyku w ogrodzie przygotowywane są wystawy czasowe.

Szurpiły

Szurpiły zostały założone przez kamedułów wigierskich w 1685 r., na miejscu osady drwali. Dziś jest to niewielka wieś letniskowa, bardzo ładnie położona na polodowcowej wysoczyźnie, przy południowej granicy Suwalskiego Parku Krajobrazowego.

W okolicach Szurpił występują duże anomalie magnetyczne, spowodowane głębokimi pokładami rud żelaza. Wokół jest bardzo dużo jezior, zwanych ogólnie szurpilskimi. Należą do nich Jeglóweczek, Jeglówek, Tchliczysko, Szurpiły i Kopane. Niedaleko - oddalona o dwa kilometry od wsi - jest Góra Zamkowa, która uchodzi za jeden z najpiękniejszych zakątków Suwalszczyzny. Jej bezpośrednie otoczenie to zalesiona Góra Kościelna i Góra Cmentarna oraz cztery jeziora - Szurpiły, Tchliczysko, Jeglówek i Jeglóweczek. Wierzchołek Góry Zamkowej wznosi się ponad 45 m nad powierzchnię otaczających ją jezior i 228,1m nad poziom morza.

Tyrtul, punkt widokowy

Punkt widokowy .

" Ze skarpy roztacza się widok na jezioro zaporowe (staw turtulski) i dwa odcinki dzisiejszej Czarnej Hańczy, różniące się genezą:

-górny (powyżej Turtula) to głęboka i wąska rynna lodowcowa,

-dolny (poniżej Turtula) to szeroka na ponad 1 km dolina rzeczna.

Środkiem doliny Czarnej Hańczy, w jej górnym odcinku (na prawo), ciągną się pagórkiozu turtulsko-bachanowskiego. Na Jednym z nich stoją budynki siedziby Suwalskiego Parku Krajobrazowego. Dwa następne pagórki ozowe, to wyspy na stawie turtulskim, a kolejne ciągną się w górę rzeki." - cytat z tablicy na szczycie wzgórza.

Kościół sw trójcy

Zespół architektoniczny kościoła parafialnego w Tykocinie św. Trójcy wraz zabudowaniami wyraźnie wzorowany był na sztuce francuskiej.Kościół z fundacji Jana Klemensa Branickiego powstał w latach 1740-1750. Wzniesiony był jako rodowe mauzoleum, później przekazany księżom misjonarzom. Elegancką białą fasadę kościoła zdobią dwie wieże usytuowane po bokach i połączone arkadami z bryłą świątyni.Wnętrze rokokowe o wysokiej randze artystycznej. Ołtarz główny barokowo-rokokowy pozłacany i bogato zdobiony. W środku obraz św. Trójcy namalowany przez Szymona Czechowicza w latach 1749-50.Organy należą do najcenniejszych instrumentów w Polsce.

Tykocin synagoga

Muzeum mieści się w pięknych zabytkowych wnętrzach Wielkiej Synagogi z 1642 r. i Domu Talmudycznego czyli Bejt Midraszu z końca XVIII w. Gromadzi i przechowuje pamiątki bogatej historii Tykocina, w Tym szczególnie zabytki kultury żydowskiej, która rozwijała się tutaj przez ponad czterysta lat. Muzealne wystawy, stałe i czasowe, przywołują dawno minione zdarzenia i przenoszą nas w czasy, gdy Tykocin był prawdziwą perłą w Koronie Rzeczpospolitej.