1.Teoria sportu jako nauka i przedmiot nauczania-jest to nauka o wychowaniu i doskonaleniu sportowym w przeciągu całej działalności sportowca począwszy od doboru poprzez selekcję i całą drogę do mistrzostwa sportowego, aż do zakończenia kariery i zbadania skutków działalności sportowej. TS posiada działy: prognoza, dobór i selekcja w sporcie, szkolenie sportowe, skutki działalności sportowej.
2.System szkolenia sportowego- jest to uporządkowany układ elementów złożonych z organów szkolenia i środków szkoleniowych sprzężonych ze sobą informacyjnie. Nakładami na system są czas nieodzowny do przygotowania zawodnika o określonym poziomie sportowym, zaangażowane środki materialne i praca ludzka.
3.Zasady, środki, formy treningu: zasady- określają normy postępowania określające sposób wcielania w życie celów: świadomość aktywności, indywidualizacja, poglądowość, systematyczność, stopniowania trudności, wszechstronność, specjalizacja. Formy treningu- określają organizacyjną stronę jednostki treningowej w której realizuje się procesy uczenia się i kształtowania funkcji ustroju: forma zabawowa, f. ścisła, f. zadaniowa, f. fragmentów gry, gra uproszczona, gra szkolna, gra właściwa. Środki treningu- są to ćwiczenia fizyczne, elementy środowiska przyrodniczego i społecznego, czynniki wspomagające procesy wypoczynku oraz baza materialna procesu treningowego.
4.Metody treningu sportowego: metoda- świadomie i konsekwentnie stosowany sposób postępowania dla osiągnięcia określonego celu: syntetyczna-ruch nauczany całościowo bez naruszania budowy i rytmu, analityczna-stosowana w ćwiczeniach o dużej złożoności w konkurencjach technicznych: ze struktury nauczania ruchu wydzielamy fazy, elementy i ćwiczymy je oddzielnie łącząc później w całość, kombinowana. Metody treningu to: nieprzyrwane - polega na wykonywaniu określonego ćwiczenia z jednakową ustabilizowaną intensywności w warunkach równowagi zapotrzebowania tlenowego, przerywane-powtórzeniowa i interwałowa, startowe. Metody przyzwyczajają organizm do długotrwałych obciążeń, kształtują wytrzymałość.
5.Rzeczowa struktura treningu- składowe-Jest to kształt prac, które trzeba realizować dla budowania formy sportowej. Strukturę rzeczową treningu tworzą elementy składające się na stan wytrenowania, różne aspekty przygotowania zawodnika. Do tej struktury zaliczamy poszczególne rodzaje przygotowania: sprawnościowe( przygotowanie szybkościowe, siłowe, wytrzymałościowe, gibkościowe, skocznościowe), techniczne, taktyczne, psychiczne, teoretyczne, intelektualne.
6.Przygotowanie techniczne-to proces opanowania takiej techniki działania która w połączeniu z cechami budowy ciała i sprawności itp. Pozwala uzyskać racjonalnie i efektywnie najlepsze wyniki sportowe w sposób zgodny z przepisami danej dyscypliny.
7.Przygotowanie taktyczne- to wieloletni proces zdobywania, utrwalania i modyfikowania umiejętności taktycznych, jego treść zależy od zaawansowania zawodnika i specyfiki dyscypliny, im dłuższy staż tym wymiar i role przygotowania taktycznego są ważniejsze.
8.Przygotowanie psychiczne- gotowość do treningu wiążą się 2 określenia drażliwość na bodźce, próg podniecenia zaburzenia określa stopień dezorganizacji zawodnika w stanie napięcia emocjonalnego
Przygotowanie teoretyczne- dotyczy ono wyposażenia zawodników do optymalnej wiedzy i specjalnej, niepełnej do zrozumienia procesów adaptacyjnych zachodzących w jego organizmie oraz do podejmowania samodzielnych decyzji w czasie treningu i walki sportowej.
9.Czasowa struktura treningu: Struktura czasowa treningu reguluje rozkład prac w czasie. W jej ramach umieszczamy zadania dotyczące kształtowania składowych stanów wytrenowania, czyli elementów składowych struktury rzeczowej. W czasowej strukturze treningu wyróżnia się trzy rodzaje cykli: długie- makrocykle( wieloletnie, roczne, półroczne), średnie- mezocykle( składają się z określonej liczby mikroscykli), małe-mikrocykle( składają się z kilku jednostek treningowych), oraz jednostka treningowa- najmniejsze ogniwo struktury. Periodyczne zmiany charakteru czasu, przechodzenie od jednego cyklu do drugiego, początek realizacji różnych zadań szkoleniowych tłumaczy się uwarunkowaniami rozwoju formy sportowej rozumianej jako stan optymalnej gotowości do uzyskania wysokich wyników. W funkcji czasu mamy trzy fazy: budowanie formy- ukierunkowana jest na podwyższenie funkcjonalnej doskonałości organizmu, wszechstronne doskonalenie cech sprawnościowych i wolicjonalnych. Formowanie niezbędnych umiejętności, utrzymanie formy- charakteryzuje się względną stabilnością stanu gotowości zawodnika do uzyskania wysokich wyników, doskonali się tu elementy, które bezpośrednio wpływają na wynik; okresowa faza- następuje świadoma zmiana treści treningowych na pracę bardziej wszechstronną, osłabienie związków funkcjonalnych, które poprzednio warunkowały formę sportową. W treningu wyróżnia się trzy okresy: przygotowawczy, startowy, przejściowy.
10.Funkcje i charakterystyka makrocykli szkoleniowych: Faza budowania formy( okres przygotowawczy: przygotowanie wszechstronne, p. kierunkowe, p. specjalne), faza utrzymania formy( okres startowy: zachowanie i stabilizacja formy,), faza częściowej utraty formy( okres przejściowy: czynny wypoczynek, wdrażanie do pełnego treningu). Funkcje: poprawa wydolności, poziomu motoryki, podniesienie na wyższy poziom zdolności technicznych i taktycznych, maksymalizowanie wyniku sportowego.
11.Etapy szkolenia: wszechstronny(szkoła podstawowa)- to rozwijanie potencjału ruchowego, wyposażenie wychowanka w bogaty zasób umiejętności ruchowych, rozpoznanie kierunkowych uzdolnień i zachowań. Ukierunkowany( gimnazjum)- ma na celu kierunkowe rozwijanie sprawności fizycznej, kształtowanie i rozpoznanie specjalnych zainteresowań i predyspozycji, profilowanie potencjału jako funkcjonalnej bazy prognozowanej specjalizacji. Specjalistyczny(liceum)- obejmuje kształtowanie i doskonalenie mistrzostwa sportowego w danej specjalizacji ruchowej
12.Funkcje i charakterystyka pozostałych jednostek czasowej struktury treningu.Mezocykl to okres, które zmienia swój cel w zależności od etapu treningu sportowego. Jeden mezocykl zawiera zazwyczaj od 3 do 6 mikrocykli, które w czasie zmieniają swoje założenia i metody treningowe. Celem mezocykli jest zapewnienie szybkiego tempa rozwoju wytrenowania oraz zapobieganie urazom, przesileń. Mikrocykl to część procesu treningowego, składający się z kilku lub kilkunastu jednostek treningowych. W całym planie treningowym występują ich zazwyczaj kilka, a jedną z podstawowych zasad budowy jest regularne powtarzanie określonych układów zajęć i ćwiczeń. Jednostka treningowa to trening, który trwa zazwyczaj od 40 do 90 minut. Zawiera ona: cześć początkowa - rozgrzewka: przygotowuję organizm do wysiłku fizycznego, część główna - właściwa część treningu, w której realizowane są podstawowe cele treningowe, część końcowa - część mająca na celu wyciszenie i uspokojenie organizmu po znacznym wysiłku fizycznym z części głównej.
13.Cykle specjalne: cykle różnego rodzaju o rozmaitej długotrwałości są uniwersalnym składowym czasowej struktury treningu ze względu na cele adaptacyjne, które mogą być w nich osiągnięte, mezo- i makro cykle mogą być formowane w struktury o specyficznym porządku i różnym celu. Mówimy wówczas o tzw. Cyklach specjalnych. Przedstawić je można w 2 typach rozwiązań zgrupowanie szkoleniowe i BPS
14.Rodzaje treningu, rodzaje przygotowania. Trening sportowy- działalność zmierzająca do osiągnięcia określonego poziomu sportowego. W treningu sportowym kształcimy także osobowość, psychikę zawodnika. Trening kompleksowy - charakteryzuje się włączeniem podstawowych metod pracy w poszczególnych cyklach (okresach - mezocyklach - mikrocyklach) przy stosowaniu tylko jednej metody dla kształtowania danej właściwości w pojedynczej jednostce treningowej. Trening zintegrowany - jest rozwinięciem treningu kompleksowego. Polega na połączeniu różnych metod w kształtowaniu podstawowych cech w jednej jednostce. Zapewnia przede wszystkim pełniejszy rozwój potencjalnych możliwości zawodników oraz wzrost poziomu pożądanych cech, niezbędnych dla zwiększenia efektywności startowej. Rodzaje przygotowania: sprawnościowe, techniczne, taktyczne, psychiczne i teoretyczne.
15.Proces szkolenia sportowego: jest to wieloletni świadomy, ukierunkowany i przemyślany proces naukowo-pedagogicznego postępowania, które poprzez specjalną adaptacje organizmu, czyli budowę formy sportowej prowadzi do mistrzostwa sportowego.
16.Obciążenia treningowe: Wielkość pracy wykonanej przez zawodnika podczas zajęć treningowych; obejmuje jej ilość, intensywność, podobieństwo do zew. i wew. struktury ruchu uprawianej konkurencji czy dyscypliny oraz trudność wykonania zadania; w obciążeniu można wyróżnić jego aspekty: *energetyczny, *psychiczny, *obciążenie treningowe jednostki, *obciążenie określonego treningowego cyklu. Układając trening na pierwszym miejscu uwzględnić trzeba rodzaj, wielkość oraz strukturę obciążeń, dlatego też bardzo ważny jest dobór ćwiczeń w kolejnych latach. Wszystkie ćwiczenia można po-dzielić na: *wszechstronne, *ukierunkowane, *specjalistyczne. Wzrost poziomu sportowego w początkowym okresie szkolenia powinien być dokonywany przez taki zestaw bodźców, w którym przewagę stanowią ćwiczenia wszechstronne. Po pewnym czasie w momencie zauważenia symptomów zmniejszania się ich wpływu na dynamikę przyrostu wyniku należy dać przewagę środkom ukierunkowanym. Jednak i ich działanie słabnie w miarę upływu czasu. Zmusza to do kolejnej zmiany struktury ćwiczeń, do sięgania po większą liczbę intensywniejszych środków przygotowania specjalnego, a także po intensywniejsze metody. Metody obciążeń: *opisowa - w sposób słowny opisanie treningu, *punktowa - wyznaczenie określonej liości punktów, *sekund zredukowanych - określenie za pomocą czasu, *arkusz kodowy, *sport-tester.
17.Metody rejestracji obciążeń treningowych:
Bodybuilding
Maksymalnych obciążeń
Obwodowa
Izometryczna
Playometryczna
18.Cele zadania i funkcje szkolenia sportowego dzieci i młodzieży. Cel: wstęp do długotrwałego, perspektywicznego szkolenia, po drodze są cele etapowe, sport dzieci i młodzieży nie może być mini sportem ludzi dorosłych; celem jest harmonijny rozwój dzieci i młodzieży, sport jest jedną z form dobrowolnej aktywności ruchowej, trzeba zainteresować dzieci, należy dobrać najlepszych trenerów, każdy błąd popełniony na tym etapie zwiększa się u dorosłych zawodników. Funkcje: *stymulacyjna- ruch przeciwstawia się ograniczenią cywilizacyjnym zmierzającym do zredukowania wysiłku fizycznego. Musi on być racjonalnie dawkowany w odpowiednim natężeniu i systematycznie powtarzany; *przystosowanie- organizm cały czas był przystosowany do zdobywania pożywienia, wraz z postępem cywilizacji coraz mniejsza aktywność ruchowa. Przygotowanie do życia w środowisku dzięki uprawianiu ćwiczeń fizycznych; *kompensacja i korektywa-sprawdza się do korygowania powstających nieprawidłowości rozwoju. Ogólnie funkcje maja zapewnić uczestniką rozwój mistrzostwa sportowego, natomiast w wych. Fiz. Średni poziom sprawności populacji. Ogólnie celem jest kształtowanie i wych. Człowieka.
19.Współzawodnictwo sportowe: To próba sił w bezpośredniej walce sportowej z przeciwnikiem. Celem jest porównanie swoich osiągnięć z osiągnięciami innych zawodników. Funkcje są następujące: *szkoleniowa - za-wody spełniają rolę środka treningowego, zwiększenie intensywności pracy, doskonalenie umiejętności techniczno-taktycznych, *kontrolna - sprawdzenie poziomu wytrenowania i postępu w wynikach, *selekcyjna - wybieranie najlepszych i najzdolniejszych zawodników, *wychowawcza - rozwijanie w rywalizacji form zachowania sportowego, wyrobienie odpowiedniej motywacji do udziału w zawodach oraz kształtowanie zainteresowań sportowych. Jeśli chodzi o etapy to są to: *etap ogólnorozwojowy wstępny (wspólny dla całej populacji) i wszechstronny (realizowany od 13 r. życia); celem jest rozwój wszystkich cech motorycznych oraz nauczanie podstawowych umiejętności z jak najlepszego wachlarza dyscyplin sportu; *etap ukierunkowany realizowany jest w wieku 14-15 lat w grupach dobranych w zależności od uzdolnień ukierunkowanych; celem tego etapu jest dalszy rozwój wszystkich cech, dokonanie na drodze empirycznej podstawowych elementów techniki w zakresie danej dyscypliny sportowej; *etap specjalistyczny realizowany jest w poszczególnych dyscyplinach w wieku 16-19 lat; celem tego etapu jest rozwój cech specjalnych opartych na podwyższonym w poprzednich etapach potencjale motorycznym i wszechstronnych umiejętnościach technicznych, sprawdzeniu podatności na pracę treningową oraz umiejętności skutecznej rywalizacji sportowej na poziomie krajowym a następnie na międzynarodowym. System współzawodnictwa *w etapie ogólnorozwojowym - współ-zawodnictwo dzieci ma charakter zabawowy, wszechstronny w dostosowaniu do realizowanych zadań szkoleniowych; niedopuszczalne są „odpowiedzialne” straty obciążające psychicznie, *w etapie ukierunkowanym - współzawodnictwo ma charakter wielobojowy z zakresu danej grupy sportów; wiodącą imprezą dla tej kategorii wieku są igrzyska młodzieży szkolnej; igrzyska prowadzone w kategorii dzieci i młodzików obejmują następujące szczeble: szkolne igrzyska sportowe, gminne, miejskie, wojewódzkie, makroregionalne, ogólnopolskie
20.Kontrola treningu sportowego: Przebiega ona dwojako: *poprzez kontrolę wykonania - stopnia i sposobu realizacji treningu; czyli jest to wszystko to co tworzy obciążenie treningowe, czyli: liczba jednostek treningowych, łączny czas ich trwania, częstotliwość treningu, intensywność pracy, środki, metody, formy zajęć, zabiegi i procedury wspomagające trening; *poprzez kontrolę efektów potreningowych - można podzielić ją na : -kontrolę stanu organizmu (badania, sprawdziany), -kontrolę osiągnięć. Kontro-la treningu daje indywidualne, najbardziej efektywne narzędzia do kierowania rozwojem zawodnika; ocena taka jest możliwa tylko wówczas gdy mamy operacyjnie sformowane cele i opisany plan, kiedy realizacja pracy jest udokumentowana, kiedy dokładnie można określić efekty treningowe, tzn. stan wytrenowania i wynik sportowy. Kontrola jest wielopoziomowa, ze względów na hierarchizację celów treningu, czyli obejmuje wszystkie przedziały czasowe. Kontrola treningu opiera się na łańcuchu działań, który zawiera zbieranie informacji o stanie zawodników oraz analizę tych informacji drogą zestawienia i porównania parametrów osiągniętych i zadanych, opracowanie metod planowania i korekcji programów treningowych. Rodzaje kontroli: *etapowa (okresowa) - pozwala uzyskać informacje ilościowe o efekcie treningu, mierzy się przed i po każdym okresie treningu, punktem od-niesienia jest „model mistrza”, możemy w wyniku kontroli korygować program okresu treningu, *operacyjna - efekty treningu są przedłużone; mierzy się przed treningiem oraz natychmiast i kilka godzin po treningu; punktem odniesienia jest planowana krzywa odniesienia w mikrocyklu i mezocyklu; w wyniku kontroli można korygować wielkość i strukturę obciążenia treningowego w mikro- i mezocyklu; *bieżąca - efekty treningu są bezpośrednie; mierzy się w czasie wykonywania ćwiczenia oraz natychmiast po nim; punktem odniesienia jest dotychczasowa reakcja na dane ćwiczenie; w wyniku kontroli można korygować intensywność, wielkość i ilość wykonywanych ćwiczeń w jednostce treningowej.
21.Planowanie procesu szkolenia sportowego: Proces szkolenia musi być odpowiednio rozłożony w czasie. Na początku należy o-kreślić jaki będzie w przybliżeniu „model mistrza”, czym ma się charakteryzować zawodnik, który ma sprostać danym wymaganiom. Na-leży ocenić jego możliwości - stan rzeczywisty. Ocena musi być realna. Kolejny krok to wyznaczenie celu. Wynika on z określonej decyzji (do czego się przygotowujemy, do jakich zawodów). Program określa wybór drogi do obranego celu. Należy tu przemyśleć różne drogi, rozważyć ich zalety i wady. Plan powstaje w wyniku działań koncepcyjnych. Zawiera cele i środki i ich realizację, określa czas uruchamiania poszczególnych przedsięwzięć. Ważna jest też prognoza, która ma za cel przewidywanie przebiegu przyszłych zdarzeń sportowych i szkoleniowych. Program to zbiór celów, zadań, środków realizacji. Plan na-leży dostosować do realnych możliwości zawodnika. Cechy planu: celowość, wykonalność, wew. zgodność, przejrzystość, elastyczność i ekonomiczność. Współczesny sport wyczynowy funkcjonuje w ramach złożonych systemów w różny sposób powiązanych z infrastrukturą polityczną, gospodarczą, społeczną i kulturową danego kraju. Sport dzieci i młodzieży jest jedynie fazą w przebiegu całej kariery sportowej, ogniwem w złożonym procesie dochodzenia do mistrzostwa. Celem jet rozwój najwyższych dyspozycji sportowych równolegle do wzrastających możliwości biologicznych potencjału ustroju osią-gającego swą pełnię w wieku dojrzałym. Główne zadania to służenie rozwojowi, kształtowanie wszystkich stron osobowości, wychowanie młodych osobników. Zadania muszą wiązać się z jednej strony z potrzebami kulturowymi, wychowawczymi i biologicznymi młodych sportowców a z drugiej z założeniami programowymi i strukturą organizacyjną sportu wyczynowego.