COMTE
Pozytywne – to co jest dostępne umysłowi, co zajmuje się przedmiotami rzeczywistymi. P. jest wszystko co stroni od rzeczy i tematów, których nie można rozstrzygnąć. Filoz.poz. kieruje wzrok ku temu co użyteczne.
PRAWO 3 STADIÓW:
* F. Technologiczna – od fetyszyzmu, przez politeizm do monoteizmu. DLACZEGO? Konstruowanie postaci bóstwa, które wyjaśni człowiekowi świat
* F. Metafizyczna - [16-18w.] DLACZEGO? Obserwacja przyrody , widza pewne siły nie magiczne
* F. Pozytywna – JAK [powstają i przebiegają zjawiska]? Zbieranie inf., obserwacja, eksperymentowanie właściwe, formowanie teorii, rachunek
Porządek nauk: matematyka, astronomia, fizyka, chemia, fizjologia, fizyka socjalna
Nauki> abstrakcyjne [prawa np.fizyka] i konkretne [obserwacje]
Sens y porządku nauk: logiczny[od najbardziej ogólnych do szczegółowych], historyczny[kolejność wyodrębnienia], pedagogiczny[kolejność uczenia, ideał Kartezjański]
Porównania: różne stany społeczeństwa [różne narody], w ramach 1 narodu [klasy], społ. zwierzęce z ludzkimi
J.B. Lamarck – środ. zew. oddziałuje na org. żywe. Mamy do czynienia z przystosowaniem jednostki do środowiska i zmiany przechodzą z pokolenia na pokolenie.
H. SPENCER
* Opis musi zawierać przeszłość, teraźniejszość i przyszłość. Pkt wyjścia to teraźniejszość i obserwacja. Metoda jest ograniczona – by opis był kompletny trzeba opisać wszystkie stadia, możemy prognozować przyszłość zjawiska i rekonstruować jego przeszłość.
* Ewolucjonizm oparty o darwinizm. Filozofia ma sens jedynie jako metodologia – metanauka
Ma syntetyzować wiedzę wedle aksjomatów nauk przyrodniczych
* Świat powstał z atomów węgla.
Ewolucja - zagęszczenie materii i rozproszenie ruchu
Dysolucja - zagęszczenie ruchu i rozproszenie materii
Prawo redystrybucji materii i ruchu
3 fazy: skupianie się materii, różnicowanie, rozpraszanie się materii
Integracja: astronomiczna, geol., biol., społ.
Podział społ: proste [ta sama funkcja, niestały, przyp. przywódca] , złożone [typ prosty>typ osiadły], 2złożone [3stop. struk-2stop władza, stratyfikacja poz i pion np.społ feudalne], 3złożone[wsółcz.Spencerowi, trwałośc sys. władzy]
Podział pracy: społ. Militarne i społ. Industrialne
Analogie społ-organizm: zróż.strukt>zróż.funkcji , w miarę Roz.rośnie masa i przekr.wielk.stan pocz., 3 fazy:stadium pocz[poszcz.cz.nie powiązane]-rozwój[scalanie],obumieranie, życie społ dłuższe i niezależne od życia jedn.
Czynn.rozw.społ. zew:pier[środ.nat] + wtór[dział.ludz], wew: pier[c.fizycz]+wtóre[oddz..międz.społ]
Instytucje-wytwarza społ. w celu ułatwienia życia: rodzinne, kościelne, polityczne, obrzędowe, zawodowe, przemysłowe
E.B.TYLOR
Def.opisowo-enumeratywna. Kult-atrybut człow. jako członka społ., wuczona
Ludzie z natury tacy sami, wytw. podobne rzeczy z wzgl na podobne potrzeby w podobnych war
Założenie jedn.natury ludzkiej-podst.zał.ewoluc: zawsze te same cechy psychol. które są niezależne od rasy, środ,etc. Monogenetyzm/monofiletyzm gatunkowy
Poligenetyzm kulturowy- w każdym miejscu gdzie poj.się człowiek jako członek społ. i odpow.war.
Przeżytki[relicts,symbols,survivals] – ślady dawnych zwycz..które wciąż można spotkać w kulturze, wykorzysta przy rekonst.etapów rozwoju, siłą rozpędu dostały się do nowszej k. Mógł zmienić swe przeznaczenie
Metody badawcze: rozłożenie cał.kult. na el., klasyf.i por. ich poza kontekstem kult, ułożenie ich w stadia rozwoju cywil.
A.Bastian – i.elementarne, i.ludowe> cz. rozw.wszędzie pewne idee elem, oddziaływanie czyn.zew.[środ.,kontakty kulturowe]powoduje, że te idee przejawiają się jako idee ludowe różnicując poszczególne kultury
J.G.FRAZER
Rozwój mysli ludzkiej: Magia-religia-nauka.
Metoda badawcza:porównanie
Magia sympatyczna – prawo powinowactwa, zw.idei. 1Homeopatczyna – prawo podobieństwa,skutek podobny do przyczyny [czary-chcemy to wywołać, tabu-uniknąć] 2Przenośna-prawo styczności
Homeopatyczna: okaleczenie wroga-wizerunek, zapobieganie chorobom, powodzenie w łowach, akt adopcji, odwracanie złego omenu, zapewnianie urodzaju, pomoc w porodzie, leczenie chorów, posługiwanie się zmarłymi
Przenośna: zw.między człow.a jego cz.ciała/ubrania. pępowina, włosy,paznokcie,łożysko/ zw.między narzędziem a raną, ślady stóp
Magia prywatna/publiczna Czarownik> uczciwy głupiec/ inteligentna kanalia
M.teoretyczna: sys. praw przyrody M.praktyczna>zesp. przep.którymi ludzie muszą się kierować
T.HEYERDAHL
Izolacjoniści> brak kontaktu między Ameryką a Europą w czasach prekolumbijskich
Dyfuzjoniści>brak wiary w wynalazczość człowieka, ludzie przejmowali rośliny i technologię
Raztel > przenosimy i przedmiot i idee
Monogeneza Azjatycka> W.Schmidt
Ewolucjoniści>unilinearyzm rozwoju [Ew.czasami regres-ten sam kierunek, różny zwrot]
Dyfuzjonizm brytyjski: G.E.Smith, W.Perry> panegipcjanizm, heliocentryzm, hiperdyfzjonizm
D.amerykański>Franz Boas
Strefa wpływów –Kryteria pomocnicze: ciągłości, stopnia pokrewieństwa
Kryterium formy jakości 1rz-[przeznaczenie materiału], cechy2rz-[zdobnictwo,kolor,itp]
Dyfuzja: rozprzest.się zapożyczeń pewnych el.kulturowych. nie intencjonalna, przenosimy ideę i formę, 2kierunkowa ale niekoniecznie symetrycznie, zmienia zachowania
Kom.Kulturowa: głównie intencjonalna, głównie sfera idei, nie musi zmieniać zachowań, wcielać inf. w życie
Procesy dyfuzji wg.Ratzel’a: handel, migracja, podbój, wojny, kolonizacja. Zamierzona [kolonizacja,germanizacja łączy się zawsze z niezamierzoną]. Bezpośrednia [1 i 2 kultura]-prosta, pośrednia [1 i 3 kultura]-złożona
E.DUKRHEIM
Badał fakty społeczne np. rodzina, moralność, wierzenia, język. Opór narzucony z zew.odczuwany wew. Fakt społ. jest starszy od nas, trwa dłużej. Nie interesuje go idea moralności, należy zwrócić uwagę na normy moralne [zasady mor./można zbadać przyglądając się czynom podlegającym karze. Tak jak nie bada się czym jest religia a obrzędy odnoszące się do sfery sacrum]/ powszechność jest wynikiem narzucenia przymusu, nie jest wyznacznikiem faktu społ.,ale jednym ze składników, fs nie zależy od jego jednostkowych manifestacji
Praenotiones- Bacon-potoczne wyobrażenia świata, bezkrytycznie przyjmowane np. z panujących ideologii, pojęcia przednaukowe [podst.nauk to odrzucenie ich]
Prąd społ.-obiektywny[można go badać z zew.], może wyw.wpływ na ludzi, nie zinstytucjonalizowany, może być krótkotrwały np.lincz
Fakt społ.-efekt przymusu, powszechny-wynika z przymusu, utrwalony lub nie, nie zależy od jedn.manifestacji. Badamy fs jako rzeczy, przeciwstawne idei, poznajemy je z zew.
Procedura badań: odrzucić praenotiones, tworzyć definicję, oddzielić od jedn.manifestacji
M.MAUSS
Dar –zwracamy z tego samego obszaru z którego go otrzymaliśmy. Wymiana uprzejmości, zasadza wzajemności.
Kula- w.międzyplemienna. dary krążą, wymienia się je podczas wypraw morskich. Mwali-naramienniki, z Zach.na wsch.. Soulava-naszyjniki-ze wsch.na Zach. Walor prestiżowy, char.arystokratyczny
Gimwali- zwykła wymiana z targowaniem się, niehonorowa.
Oloa[dobra męskie]+Tonga[kobiece] – wymiany wew.plemienne na Samoa. Oloa-trwałe rekwizyty rodowe,nieruchomości, obowiązek zwrotu. Tonga-osobiste,tylko mężczyzn.
Potlacz-sys.świadczeń całościowych o zabarwieniu agonistycznym El.cywilizacji, współzawodnictwa. Formy: obrzędowe niszczenie bogactw, na cześć zmarłych, obrz.rozdawanie dóbr, uczta-święto-festyn. Można wydac z okazji: narodziny dziecka, nadanie imienia, małżeństwo, obrzęd inicjacji, przejścia, pogrzeb
Do ut des – daję byś i ty mi dał
Hau-dusza przed., wiąże przed. z jego właścicielem, pragnie wrócić do domu.
Obowiązki: dawać, przyjmować, odwzajemniać
L.LEVY-BRUHL
Społ.char.myśli. Rozmaitym typom społeczeństw odpowiadają rozmaite typy umysłowości.
Typy myśli i umysłow.: społ.pierwotne i społ.cywilizowane nowożytne
Wyobrażenia zbiorowe: wspólne dla członków grupy społ., przekazywane z pokolenia na pokolenie ich istnienie jest zależne od jednostki, narzucją się poszcz.jednostką-wyw.u nich poczucie szacunku, lęku,uwielbienia dla swojego przedmiotu. Jego ELEMENTY: emocjonalne,motoryczne,intelektualne
Partycypacja mistyczna, prawo partycypacji -Człowiek jest powiązany z całą przyrodą, innymi członkami społ, przemitami które wytwarza, z cieniem, imieniem
R.BENEDICT
Relacje między jedn.a kulturą, wpływ zwyczajów na post.jednostki
Antropologia to nauka o ludziach żyjących w społeczeństwie
Kultura nie jest dziedziczna genetycznie, uczymy się jej [dzikie dzieci]
Sposoby uczenia: naśladowanie, instruktarz werbalny
Kubek-wzór kulutry, oda życia-wszystkie możliwości
3 koncepcje wk: Benedict,Linton,Croeber
Kultury: zintegrowane pierwotne[koncentracja wokół 1 celu który stanowi rezultat wyboru, jak styl w sztuce], zdezintegrowane-nasza[nasz kubek rozbił się]
Wzorzec kulturowy-właściwe społeczeństwom postawy psychologiczne.Konfiguracja cech.
Wizja-cecha kultury, zależy od elementów. Kol.Bryt-obrzęd dojrzewania, Osagowie-org.klanowa, Kalifornia-szamanizm
B.MALINOWSKI
Metody zbierania materiału etnograficznego: odpowiednie warunki[mieszkanie u tubylców[, stawianie pytań[konkrety, bez użycia pojęć których nie znają], zapoznanie się z aktualnym stanem nauki
Kolejność badań: badanie struktury społecznej[tabele pokrewieństwa, plan wioski], krew i ciało [obyczaje, zwyczaje, regularność życia, normy. Imponderabilia życia codziennego, co i jak jedzą, ubierają, higiena, sex, rozmowy], dych[komentarze do rzeczywistości, formuły magiczne, powiedzenia, opowiadania, poglądy, etc]
Corpus inscriptionum – opracowanie etnograficzne
Schemat instytucji : zasada naczelna 1persolen 2normy =urz.metrialne,dział,funkcja. Analiza funkcjonalna[po co się to robi?] instytucjonalna[jak się to robi?]
Funkcja – zaspokojenie potrzeb przez działalność, co z tego wynika,
Zasada naczelna- to czym się kierujemy, w imię czego tworzymy, zasady, zamiary, cele, które chcemy osiągnąć
Tylor> animizm[pierwotna forma religii], wiara w istoty duchowe, kult przyrody, człowiek dziki-pojęcie duszy na podst snów
Koncepcja Mareta> preanimizm albo animatyzm-wiara w pewną bezosobową siłę przenikającą przyrodę, może być nazwana mana, wakan , orenda
Magia-nakierowana na cel praktyczny, Religia-cel sam w sobie
Dziedzina sakralna> magia,religia // dziedzina świecka>nauka
Magia: wyraża emocje, zrytualizuje optymizm, dzięki niej ammy harmonię życia. zw.z momentami krytycznymi, człowiek Pier.działa magicznie kiedy nie jest pewny rezultatów np.połów ryb, jest bezradny. Rola magii> uspokaja, zw.z codziennością ludzi. Źródło>psychika,emocje.
A.R.RADCLIFFE-BROWN
John Lubbock-schemat rozwoju religii: ateizm[brak idei bóstwa], fetyszyzm[zmuszanie bóstwa do speł.ludzkich życzeń], totemizm [kult przejawów natury], szamanizm[siły potężniejsze od człowieka, może się z nimi kontaktowac tylko szaman], bałwochwalstwo[antropomorfizm,idolatria], religie łączą się z moralnością-przejaw rozwoju cyw.
R-B: religie można definiować tylko w konkretnej kulturze. Wiara w siłę nadprzyrodzoną, metory porządkowania relacji z tą siłą