Przywileje i immunitety konsularne
Na podstawie: Konwencji Wiedeńskiej O Stosunkach Konsularnych
(art. 28-57)
1. Pojęcia: immunitet i przywilej
Powtórzmy sobie co kryje się pod pojęciami ,,immunitet’’ i ,,przywilej’’.
Immunitet (z łac. immunitas – uwolnienie od obciążeń )- jest to prawo do nietykalności pewnych osób fizycznych, niekiedy i prawnych, przez organy państwowe, uprzywilejowanych ze względu na swój charakter lub stanowisko.
Natomiast przywileje to ogół uprawnień określających sytuację prawną i protokolarną osób występujących w imieniu państwa za granicą, zapewniających im możność swobodnego pełnienia urzędowych funkcji. Podobnie jak przy przywilejach i immunitetach dyplomatycznych o konsularnych również mówi się łącznie jako ,,przywileje i immunitety konsularne’’
W odróżnieniu od dyplomatycznych, immunitety i przywileje konsularne są węższe i bardziej ograniczone gdyż członek urzędu konsularnego w przeciwieństwie do dyplomaty podlega jurysdykcji i władzy państwa przyjmującego. [art. 41] W zasadzie immunitet jurysdykcyjny przysługuje jedynie w zakresie pełnienia funkcji urzędowych [art. 43.]
Naturalnie w przypadku zatrzymania lub tymczasowego aresztowania państwo przyjmujące zobowiązane jest do poinformowania o zaistniałym fakcie kierownika urzędu konsularnego (jeżeli chodzi o personel), natomiast jeżeli zatrzymany został kierownik urzędu, informację tę należy skierować do państwa wysyłającego.
Ponadto urzędnicy konsularni podlegają obowiązkowi składania zeznań w charakterze świadka [art.44] z istniejącymi wyjątkami [art.44.u.3]
2. Zakres przedmiotowy
Immunitety i przywileje konsularne dzielimy na rzeczowe i osobowe.
Immunitety rzeczowe - dotyczące urzędu konsularnego
Wyróżniamy:
- prawo używania flagi i godła, (art. 29)
- pomoc ze strony państwa przyjmującego w pozyskiwaniu pomieszczeń i mieszkań dla członków urzędu, (art. 30),
- nietykalność pomieszczeń konsularnych, (art.31) /z wyjątkiem ochrony –domniemanie zgody
(Pytanie do grupy: Jakie są wyjątki nietykalności? /art.31/)
- wyłączenie pomieszczeń konsularnych od opłat i podatków, (art.32)
- nietykalność archiwów i dokumentów konsularnych (art.33)
- swoboda poruszania i porozumiewania się, (art. 34, 35, 36)
- obowiązek powiadomienia urzędników konsularnych przez państwo przyjmujące o przypadkach zgonu, opieki lub kurateli, rozbicia się statku i wypadku lotniczego. (art., 37)
- pobieranie opłat i innych należności konsularnych.
Immunitety osobowe – dotyczące zawodowych urzędników konsularnych i innych członków urzędów konsularnych
Wyróżniamy:
- ograniczona nietykalność osobista urzędników konsularnych, (art.41)
- zawiadamianie o aresztowaniu, zatrzymaniu i postępowaniu karnym, (art.42)
- immunitet jurysdykcyjny w odniesieniu do czynności dokonanych w wykonaniu funkcji konsularnych, (art.43)
- prawo do zrzeczenia się przywilejów i immunitetów przez państwo wysyłające w odniesieniu do członka urzędu konsularnego, (art. 45)
- zwolnienie od rejestracji cudzoziemców i zezwolenia na pobyt (art.46)
- zwolnienie od zezwoleń na pracę (art.47)
- zwolnienie od ubezpieczenia społecznego. (art 48)
- zwolnienie od opłat i podatków (art. 49-50)
(Pytanie do grupy: Jakich?)
- prawo do spadku po członku urzędu konsularnego bądź członku jego rodziny (art.51)
- zwolnienie od świadczeń osobistych i rzeczowych (art.52)
3. Zakres podmiotowy
Zakres podmiotowy czyli osoby korzystające z przywilejów i immunitetów konsularnych.
- zawodowi urzędnicy konsularni
- każdy członek urzędu konsularnego z wyjątkiem pracowników konsularnych i członków personelu służby, którzy wykonują w państwie przyjmującym prywatną działalność zarobkową
- członkowie rodziny członka urzędu konsularnego pozostający z nim we wspólnocie domowej jak również członkowie jego personelu prywatnego z wyjątkiem członków rodziny pracowników konsularnych i członków personelu służby, którzy wykonują w państwie przyjmującym prywatną działalność zarobkową
4. Zakres czasowy
Jeśli chodzi o początek możliwości korzystania z immunitetów i przywilejów konsularnych to zgodnie z art. 53 Konwencji Wiedeńskiej O Stosunkach Konsularnych:
„Każdy członek urzędu konsularnego korzysta z przywilejów i immunitetów przewidzianych w niniejszej konwencji z chwilą przybycia na terytorium państwa przyjmującego w celu objęcia swego stanowiska lub, jeżeli znajduje się już na tym terytorium, z chwilą przystąpienia do wykonywania swych funkcji w urzędzie konsularnym.”
Zakończenie możliwości korzystania z immunitetów i przywilejów występuje w dwóch przypadkach:
z chwilą, gdy dana osoba opuszcza terytorium państwa przyjmującego, albo z upływem rozsądnego okresu, w którym mogła to uczynić - zależnie od tego, która z tych dat jest wcześniejsza
W razie śmierci członka urzędu konsularnego /jednakże dla rodziny nie wygasają do czasu ich wyjazdu albo upływu rozsądnego okresu
5. Zakres terytorialny
Immunitety i przywileje dyplomatyczne obowiązują:
na terenie państwa przyjmującego
na terenie państwa trzeciego (gdy członek urzędu konsularnego przejeżdża lub znajduje się w podróży) w celu objęcia swego stanowiska, powrotu na stanowisko lub wracając do swego własnego kraju a państwo trzecie udzieliło mu wizy, gdy wiza taka była wymagana (to samo stosuje się dla wszystkich członków jego rodziny korzystających z przywilejów i immunitetów
Bibliografia:
Konwencja Wiedeńska O Stosunkach Dyplomatycznych z 1961r.
Biblioteka Prawnicza serwisu ,,LexPolonica Student’’ /http://student.lexpolonica.pl/