Patomorfologia wykłady 3

Zmiany morfologiczne w ognisku martwiczym są wypadkową dwóch przeciwstawnych procesów:

-rozpuszczania tkanki przez enzymy własnych lizosomów lub enzymów pochodzących z neutrofili

-denaturacja białek w następstwie zwiększonej kwasowości tkanek

Przy przewadze rozpuszczania mamy do czynienia z martwicą rozpływną.

Przy przewadze denaturacji mamy do czynienia z martwicą skrzepową

Martwica skrzepowa może być następstwem:

-niedokrwienia (zawały wszystkich narządów z wyjątkiem mózgu)

-działania toksyn (np. soli metali ciężkich na nabłonek kanalików nerkowych)

-działania czynników fizycznych (niskiej lub wysokiej temperatury, naświetlenia)

-urazu

Tkanka martwa ma zwiększoną konsystencję w stosunku do tkanek otaczających. Makroskopowo martwa tkanka jest żółtawa lub szarożółtawa, homogenna, matowa. Histologicznie tkanka jest homogenna, enyzmochłonna z niewidocznymi komórkami.

Do szczególnych postaci martwicy skrzepowej należą:

-martwica serowata

-woskowata

-enzymatyczna tkanki tłuszczowej typu Balsera

MARTWICA SEROWATA

Powstaje ona w patologicznie zmienionych bogatokomórkowych i słabo unaczynionych tkankach pod wpływem toksyn egzogennych. Nie dotyczy ona, więc żadnych tkanek prawidłowych. Warunki takie powstają w ziarniakach gruźliczych, kiłowych i niektórych nowotworach (ziarnica złośliwa, rak wątroby).

Tkanka martwicza jest krucha, matowa, białożółta przypominająca wysuszony twaróg. Histologicznie martwa tkanka jest całkowicie amorficzna, homogenna i kwasochłonna przyprószona granatowym pyłem chromatynowym po rozpadłych jądrach.

MARTWICA WOSKOWATA

Przyczyną powstania tej martwicy jest długotrwałe niedotlenienia mięśni poprzecznie prążkowanych przy jednoczesnym działaniu toksyn bakteryjnych.

Występuje ona najczęściej w durze brzusznym a poza tym niekiedy w przebiegu zakażeń paciorkowcowych i błonicy. Zmiany lokalizują się w mięśniach piramidowych i mięśniu prostym brzucha przy jego przyczepie do spojenia łonowego.

Makroskopowo mięsień ma wygląd woskowy.

Uszkodzona zostaje sarkoplazma i włókienka mięśniowe natomiast sarkolemma i jądra komórkowe pozostają nieuszkodzone co powoduje, że włókna mogą wrócić do stanu pierwotnego.

Niewielkie nawet ruchy powodują rozrywanie włókien i rozległe wylewy krwawe.

MARTWICA ENZYMATYCZNA TKANKI TŁUSZCZOWEJ TYPU BALSERA

Ten typ martwicy powstaje po uszkodzeniu miąższu trzustki i przedostaniu się soku trzustkowego do sąsiadującej tkanki tłuszczowej.

Uczynniona na miejscu lipaza rozkłada tłuszcze na glicerol i kwasy tłuszczowe, które ulegają następnie zmydleniu.

Makroskopowo tkanka tłuszczowa wygląda jakby była pochlapana kroplami wosku.

Mikroskopowo w tkance tłuszczowej widoczne są bladoniebiesko różowe złogi mydeł wapiennych, kształtem odpowiadające obumarłym komórkom tłuszczowym.

MARTWICA ROZPŁYWNA

W martwicy rozpływnej dochodzi do całkowitego rozpłynięcia się tkanki martwej w gęstą, kleistą masę w skutek enzymatycznego stwardnienia komórek i tkanki.

Ta postać martwicy najczęściej występuje w:

-zawale mózgu

-zapaleniu wirusowym wątroby

-błonie śluzowej zwłaszcza żołądka i dwunastnicy, jako zjawisko poprzedzające powstanie wrzodu

ZGORZEL- jest to powikłanie martwicy skrzepowej i rozpływnej. Powstaje wtedy, gdy do martwej tkanki dostają się beztlenowe drobnoustroje gnilne z rodzaju Clostridiu. Rozróżnia się dwa typy zgorzeli:

-zgorzel sucha (gdy dominuje martwica skrzepowa); w zgorzeli tej mamy do czynienia z mumifikacją martwej tkanki w warunkach, w których możliwe jest wysychanie martwej tkanki; przykładem jest tak zwana stopa cukrzycowa; w wyniku nieprawidłowego leczenia może przekształcić się w zgorzel wilgotna

-zgorzel wilgotna (gdy dominuje martwica rozpływna); powstaje w tkankach bez możliwości wysychania, wilgotnych, ciepłych i mających kontakt ze środowiskiem zewnętrznym

-zgorzel gazowa- odmiana gangreny wilgotnej; powstaje najczęściej w brudnych ranach. Wywoływana jest przez bakterie z rodzaju Clostridium, które produkują gaz szerzący się w tkankach w postaci pęcherzyków, co ułatwia rozprzestrzeniania się zgorzeli gazowych

ZMIANY WSTECZNE TORBIELI

(Jama w narządzie, o ścianie wysłanej nabłonkiem, wypełnionej płynem,

krwią lub treścią galaretowatą)

Torbiel rzekoma- przestrzeń wypełniona płynem, bez torebki nabłonkowej (coś tam dalej było)