DALSZY CI膭G PRAWA璏IN 膯WICZENIA SEM 2

W艂adztwo administracyjne.

Administracja publiczna dysponuje mo偶no艣ci膮 u偶ycia bezpo艣redniego przymusu, b臋d膮c膮 wynikiem posiadania przez pa艅stwo monopolu u偶ywania si艂y fizycznej, mo偶no艣ci膮 stosowania w艂adztwa. Pa艅stwo mo偶e udzieli膰 w艂adztwa- w zakresie przez siebie ustalonym- innym podmiotom sprawuj膮cym w oznaczonym zakresie administracj臋 publiczn膮. Chodzi tutaj o samorz膮dy r贸偶nego typu, czy inne podmioty pe艂ni膮ce funkcj臋 administracji publicznej w zleconym im zakresie. W艂adztwo to nazywa si臋 w艂adztwem administracyjnym (imperium). Pod tym okre艣leniem rozumie膰 nale偶y prawo u偶ycia przymusu bezpo艣redniego przez organy administracyjne dla zrealizowania ich jednostronnych zarz膮dze艅 (rozstrzygni臋膰).

3 AKTY PRAWA MIEJSCOWEGO

Przepisy porz膮dkowe- wydawane przez organy samorz膮du terytorialnego , w tym tak偶e przez ich organy wykonawcze. Stosowane s膮 w zakresie nieunormowanym w listach lub innych przepisach powszechnie obowi膮zuj膮cych stosuje si臋 w czasie zagro偶enia takich d贸br jak 偶ycie, zdrowie, mienie, bezpiecze艅stwo porz膮dek publiczny. Organy prawotw贸rcze , mog膮 formu艂owa膰 nakazy lub zakazy okre艣lonego zachowania wydawane w celu:

Przepisy wykonawcze- upowa偶nienia katu wy偶szego rz臋du obligatoryjnie-konkretny spos贸b:

Przepisy ustawowo-organizacyjne

ETAPY STOSOWANIA PRAWA

Stosowanie prawa jest procesem dzia艂ania zmierzaj膮cego do wydania rozstrzygni臋cia konkretnego w indywidualnej sprawie (wyroku, aktu ad颅ministracyjnego).

Ze wzgl臋d贸w dydaktycznych mo偶na przyj膮膰 wyr贸偶nienie na颅st臋puj膮cych etap贸w:

Etap pierwszy wi膮偶e si臋 z wymogiem ustalenia przez organy stosuj膮ce prawo (g艂贸wnie karne i administracyjne) prawdy materialnej (tzn. usta颅lenia obrazu fakt贸w zgodnie z ich faktycznym kszta艂tem lub przebiegiem). W sprawach cywilnych, rodzinnych, dopuszczalna jest cz臋sto prawda for颅malna (s膮dowa). Fakty ustala si臋 w post臋powaniu dowodowym na podsta颅wie dowod贸w, kt贸re oceniane s膮 na zasadzie swobodnej oceny dowod贸w lub le颅galnej (formalnej, zwi膮zanej) ocenie dowod贸w, kt贸ra przyjmuje, 偶e z mocy samego prawa istniej膮 dowody 鈥瀏orsze" i 鈥瀕epsze". Z ustalaniem prawdy ma颅terialnej i formalnej oraz zasadami oceny dowod贸w wi膮偶膮 si臋 zagadnienia domniema艅.

Wyr贸偶nia si臋:

Cechy, podobne do domniema艅 prawnych, wykazuj膮 tzw. fikcje praw颅ne. Tworz膮c j膮 ustawodawca nakazuje stosuj膮cemu prawo przyjmowa膰 dla cel贸w dowodowych pe颅wien stan faktyczny, chocia偶 wiadomo, 偶e taki stan nie istnieje. Fikcji prawnej nie trzeba udowadnia膰. Nie jest te偶 mo偶liwy przeciw niej dow贸d przeciw颅ny :

Etap drugi to wyb贸r przepisu prawnego i ustalenie jego mocy obo颅wi膮zuj膮cej pod wzgl臋dem czasowym i miejscowym. Jest to szczeg贸l颅nie wa偶ne, gdy w gr臋 wchodzi niejeden lecz kilka przepis贸w prawnych. Ma to p贸藕niej odbicie w kontrowersjach na ten temat, np. mi臋dzy pro颅kuratorem a obro艅c膮.

Kolejnym etapem jest wyk艂adnia (interpretacja) ustalonych prze颅pis贸w, tzn. wydobycie z nich norm prawnych. Poprzez wyk艂adni臋 ustala si臋 sens i znaczenie regu艂 zawartych w przepisach prawnych.

Po ustaleniu fakt贸w oraz obowi膮zuj膮cych norm nast臋puje konfrontacja udowodnionego stanu faktycznego ze stanem prawnym, ustalonym w dro颅dze wyk艂adni przepis贸w, okre艣lana mianem subsumpcji. Polega ona na stwierdzeniu, 偶e ustalony i udowodniony jednostkowy fakt daje si臋 zakla颅syfikowa膰 do grupy fakt贸w rodzajowo okre艣lonych w normie prawnej. Konsekwencj膮 subsumpcji jest ustalenie konsekwencji prawnych, tzn. podj臋cie w艂adczego rozstrzygni臋cia. Konsekwencje te w przepisach prawnych mog膮 by膰 wyznaczone w r贸偶ny spos贸b, od jednoznacznego okre颅艣lenia, kt贸re nie daje podmiotowi stosuj膮cemu prawo 偶adnego wyboru, do wyznaczenia pewnych ram stosowania r贸偶nych 艣rodk贸w (w贸wczas pod颅miot stosuj膮cy prawo ma mo偶liwo艣膰 wyboru skutku prawnego).

Ostatnim etapem stosowania prawa jest wykonanie rozstrzygni臋颅cia (wyroku, decyzji administracyjnej). Cz臋sto wykonanie mo偶e by膰 przekazane innym organom na drodze post臋powania egzekucyjnego, s膮dowego lub administracyjnego. W贸wczas post臋powania te tocz膮 si臋 wed艂ug podobnego, wy偶ej przedstawionego, schematu.

Przedstawiony schemat procesu stosowania prawa ma miejsce w sy颅tuacjach unormowanych.

Poj臋cie kontroli i nadzoru w administracji rz膮dowej.

1. Poj臋cie kontroli, w tym kontroli administracji publicznej, na tle wybranych definicji kontroli sformu艂owanych przez nauk臋 prawa administracyjnego.

2. Poj臋cie administracji publicznej(podmiotowe, przedmiotowe).

3. Definicje kontroli w obowi膮zuj膮cym stanie prawnym.

4. Kontrola i nadz贸r. Sytuacja prawna kontrolowanego, a sytuacja prawna nadzorowanego. Kontrola jako funkcja samodzielna, a kontrola jako element sk艂adowy nadzoru.

  1. Kontrola i nadz贸r w administracji rz膮dowej. Organy nadzoru

i kontroli w administracji rz膮dowej. 聽

  1. Zasady i sposoby sprawowania nadzoru w administracji rz膮dowej.

1. Kryteria nadzoru i kontroli (legalno艣膰, celowo艣膰, rzetelno艣膰, gospodarno艣膰, zgodno艣膰 dzia艂ania z lini膮 polityki rz膮du).

2. Teoretyczne formu艂y praworz膮dno艣ci (zgodno艣ci z powszechnie obowi膮zuj膮cym prawem).聽

  1. Szczeg贸艂owe om贸wienie zasad i trybu przeprowadzania kontroli przez Kancelari臋 Prezesa Rady Ministr贸w i Wojewod贸w.

聽

  1. Szczeg贸艂owe zasady i tryb kontroli przeprowadzanej przez ministra w艂a艣ciwego do spraw Skarbu Pa艅stwa.

VI. Kontrole wykonywane przez zespolon膮 administracj臋 rz膮dow膮 tj. zakres i tryb tych kontroli.

  1. Zespolenie (kompetencyjne, osobowe, organizacyjne, finansowe) s艂u偶b, inspekcji i stra偶y z wojewod膮.

  2. Analiza poj臋膰: inspekcja, lustracja, rewizja, wizytacja.

VII. Kontrole wykonywane przez niezespolon膮 administracj臋 rz膮dow膮 tj. zakres i tryb tych kontroli.

VIII. Kontrola zarz膮dcza w administracji rz膮dowej ; stosowanie standard贸w tej kontroli wprowadzonych Komunikatem Nr 23 Ministra Finans贸w.

IX. Rola kontroli jednostek zewn臋trznych przeprowadzaj膮cych kontrol臋 w jednostkach administracji rz膮dowej (np.: NIK, PIP, UKS) na realizacj臋 zada艅 kontrolnych tych jednostek.

1. Zadania i zakres dzia艂ania wybranych s艂u偶b (przedmiot kontroli NIK, post臋powanie kontrolne NIK, status prawny kontrolowanego, 艣rodki prawne przys艂uguj膮ce kontrolowanemu w stosunku do protoko艂u i wyst膮pienia pokontrolnego wraz z procedur膮 ich rozpatrywania przez NIK).

podmiotowym,

przedmiotowym

formalnym.

Administracja jest dzia艂alno艣ci膮 pa艅stwa, kt贸ra nie wykazuje cech ustawodawstwa ani s膮downictwa.

Typowe cechy administracji publicznej:

1.Administracja jest zjawiskiem spo艂ecznym.

2. Administracj臋 cechuje aktywno艣膰, inicjatywa, dzia艂alno艣膰 ukierunkowana na przysz艂o艣膰.

3. Administracja podejmuje konkretne 艣rodki do uregulowania spraw jednostkowych

i urzeczywistnienia okre艣lonych przedsi臋wzi臋膰.
Ta cecha odr贸偶nia administracj臋 od ustawodawstwa

Prawid艂owe funkcjonowanie administracji wymaga istnienia odpowiedniego systemu kontroli jej dzia艂a艅.

Wyja艣nienie zagadnienia kontroli prawid艂owo艣ci dzia艂ania administracji publicznej wymaga wyja艣nienia na pocz膮tek poj臋膰 kontroli administracji.

Wieloaspektowo艣膰 kontroli administracji.

- kontrola zewn臋trzna wobec innych podmiot贸w,

- kontrola wewn臋trzna.

- francuskie (contre role 鈥 przeciwzapisek)

- angielskie (administrowanie).

- sprawdzanie, ocenianie czego艣, formu艂owanie wniosk贸w, dokonywanie wgl膮du w dzia艂alno艣膰,

- poddawanie w艂adztwu, oddzia艂ywanie, wp艂ywanie.

nale偶y rozumie膰 sprawdzanie dzia艂alno艣ci innych jednostek, bez mo偶liwo艣ci wp艂ywania na ich dzia艂alno艣膰 poprzez wydawanie nakaz贸w lub polece艅, czyli innymi s艂owy badanie istniej膮cego stanu rzeczy, zestawianiu fakt贸w z tym co by膰 powinno i wyci膮gni臋ciu st膮d wniosk贸w.

W przypadku istnienia r贸偶nicy mi臋dzy stanem rzeczywistym a stanem po偶膮danym, nale偶y ustali膰 przyczyny tej r贸偶nicy i sformu艂owa膰 zalecenia w celu usuni臋cia niepo偶膮danych zjawisk.
Jako rodzaje kontroli wyr贸偶nia si臋: lustracj臋, wizytacj臋, rewizj臋, inspekcj臋.

og贸艂 czynno艣ci wykonywanych na polecenie w艂a艣ciwego/uprawnionego organu, kt贸rych celem jest zbadanie stanu istniej膮cego

i por贸wnanie go ze stanem oczekiwanym;

czynno艣ci te polegaj膮 na zbadaniu i ocenie zgodno艣ci dzia艂ania kontrolowanego podmiotu z obowi膮zuj膮cymi przepisami prawa

  1. Kontrola i nadz贸r w administracji rz膮dowej.

Organy nadzoru i kontroli w administracji rz膮dowej. 聽

  1. Zasady i sposoby sprawowania nadzoru w administracji rz膮dowej.

1. Kryteria nadzoru i kontroli (legalno艣膰, celowo艣膰, rzetelno艣膰, gospodarno艣膰, zgodno艣膰 dzia艂ania z lini膮 polityki rz膮du).

2. Teoretyczne formu艂y praworz膮dno艣ci (zgodno艣ci z powszechnie obowi膮zuj膮cym prawem).聽

przez kontrol臋 nale偶y rozumie膰 sprawdzanie dzia艂alno艣ci innych jednostek, bez mo偶liwo艣ci wp艂ywania na ich dzia艂alno艣膰 poprzez wydawanie nakaz贸w lub polece艅, czyli innymi s艂owy badanie istniej膮cego stanu rzeczy, zestawianiu fakt贸w z tym co by膰 powinno i wyci膮gni臋ciu st膮d wniosk贸w.

W przypadku istnienia r贸偶nicy mi臋dzy stanem rzeczywistym, a stanem po偶膮danym nale偶y ustali膰 przyczyny tej r贸偶nicy i sformu艂owa膰 zalecenia w celu usuni臋cia niepo偶膮danych zjawisk.

-ustaleniu istniej膮cego stanu rzeczy,

-ustaleniu jak by膰 powinno,

-zestawieniu tego, co istnieje z tym, co by膰 powinno, co przewiduj膮 odpowiednie wzorce czy normy post臋powania i

- sformu艂owanie na tej podstawie r贸偶nic mi臋dzy tym, co istnieje a tym jak by膰 powinno,

1. Inspekcja

jest kontrol膮 wykonywan膮 poprzez bezpo艣redni膮 obserwacj臋 zachowania si臋 badanej jednostki i por贸wnania tego zachowania z odpowiednimi wzorcami zachowania poprawnego.

2. Lustracja

jest kontrol膮 skierowan膮 nie na zachowanie si臋 podmiotu, lecz zwykle na okre艣lony przedmiot - tzn. na jego rzeczywisty stan, jego cechy w por贸wnaniu z odpowiednimi wzorcami, okre艣laj膮cymi stan po偶膮dany.

(rewizj臋 艂膮czy si臋 z regu艂y z kontrol膮 w dziedzinie finans贸w)

3. Rewizja to
bezpo艣rednia konfrontacja stanu faktycznego 艣rodk贸w finansowych i innych sk艂adnik贸w maj膮tkowych jednostki kontrolowanej z odpowiedni膮 dokumentacj膮 i zawiera ocen臋 prawid艂owo艣ci dysponowania tymi sk艂adnikami.

4. Wizytacja polega

na kontroli maj膮cej na celu bezpo艣redni wgl膮d w dzia艂alno艣膰 jednostki kontrolowanej w jej ca艂okszta艂cie.

Swoista forma kontroli; rozpatrywanie sprawozda艅 jednostki kontrolowanej.

Ze wzgl臋du na r贸偶norodno艣膰 dzia艂alno艣ci administracji konieczne jest istnienie pewnego sytemu instytucji kontrolnych i zr贸偶nicowanie form kontroli.

Poszczeg贸lne instytucje musz膮 by膰 wzajemnie do siebie dostosowane i powi膮zane.

Zadaniem kontroli jest zapobieganie b艂臋dom w dzia艂aniu administracji.

Rol臋 kontroli w administracji mo偶na okre艣li膰 jako wt贸rn膮.

Pierwotn膮 jest bowiem bezpo艣rednia dzia艂alno艣膰 administracji publicznej.

Wt贸rna rola kontroli musi by膰 dostosowana do pierwotnej dzia艂alno艣ci administracji publicznej.

- sprawdzania i oceniania, czy odpowiednie

jednostki wykonuj膮 swoje zadania,

- wykrywania nieprawid艂owo艣ci,

- zapobiegania niekorzystnym zjawiskom.

(sprawdzanie i ocena dzia艂alno艣ci organizacji na r贸偶nych p艂aszczyznach: organizacyjnych, finansowych, technicznych)

musi wykrywa膰 b艂臋dy, okre艣la膰 jakie sytuacje rodz膮

b艂臋dy i zapewnia膰 zapobieganie powstawaniu b艂臋d贸w.

Kontrola administracji jest niezb臋dna.

Przy kszta艂towaniu systemu kontroli trzeba ustali膰:

Kontrola nigdy nie mo偶e obj膮膰 ca艂ego procesu administrowania.

Zawsze dotyczy jego fragmentu, fragmentu wskazanego przez obywatela b膮d藕 te偶 fragmentu wybranego przez aparat kontrolny.

Znaczna cz臋艣膰 czynno艣ci administracyjnych pozostaje jednak poza sfer膮 bezpo艣redniego zainteresowania organu kontroluj膮cego, nie pozostaje jednak poza wp艂ywem oddzia艂ywania kontrolnego.

Kontrola a nadz贸r

S膮 one nierzadko mylone z kontrol膮, cho膰 w rzeczywisto艣ci r贸偶nica pomi臋dzy nimi jest istotna.

Szczeg贸lne znaczenie w艂a艣ciwe rozumienie tych poj臋膰 ma w przypadku interpretacji przepis贸w ustrojowych, okre艣laj膮cych hierarchi臋 organ贸w administracji publicznej.

Nadz贸r
Nadz贸r to kontrolowanie wraz z mo偶liwo艣ci膮 wi膮偶膮cego wp艂ywania na jednostki nadzorowane, jednak偶e bez mo偶liwo艣ci wyr臋czenia tych jednostek w ich dzia艂alno艣ci.

Def.

Nadz贸r

jest sta艂ym i bie偶膮cym kontrolowaniem podleg艂ej

lub podporz膮dkowanej jednostki z r贸wnoczesnym wydawaniem stosownych decyzji, maj膮cych na celu usprawnienie, udoskonalenie dzia艂alno艣ci nadzorowanej jednostki.

Koordynacja

Koordynacja polega z kolei na oddzia艂ywaniu na instytucje koordynowane przy u偶yciu r贸偶nego rodzaju 艣rodk贸w w celu zharmonizowania dzia艂alno艣ci tych jednostek.

Kierownictwo

Kierownictwo oznacza u偶ywanie wszelkich 艣rodk贸w w celu oddzia艂ywania na post臋powanie organ贸w kierowanych, za wyj膮tkiem 艣rodk贸w, kt贸rych u偶ycie jest prawnie zakazane.

oznaczaj膮 tyle, co prawo do kontroli, wraz z mo偶liwo艣ci膮 wi膮偶膮cego wp艂ywania na organy czy instytucje nadzorowane.

W niekt贸rych przypadkach termin ten bywa u偶ywany do oznaczenia kierownictwa lub kontroli, co wi膮偶e si臋 z faktem, 偶e nadzorowanie jest jednym z element贸w funkcji kierowania.

Organ nadzoruj膮cy ma wi臋c prawo do kontroli, sprawdzania na bie偶膮co funkcjonowania podleg艂ych mu jednostek oraz wydawania stosownych decyzji, rozporz膮dze艅 i zalece艅, maj膮cych na celu zlikwidowanie nieprawid艂owo艣ci, usprawnienie dzia艂ania, bardziej efektywne funkcjonowanie.

Nadz贸r dotyczy odpowiedniego sterowania przez organy wy偶szego szczebla, organami ni偶szego szczebla.

Aby organ nadzoruj膮cy m贸g艂 w艂adczo oddzia艂ywa膰 na jednostki nadzorowane,

przepisy musz膮 mu przyznawa膰 takie uprawnienia.

Nosz膮 one miano 艣rodk贸w nadzoru.

鈭 艣rodki oddzia艂ywania merytorycznego

to np. uprawnienia do zawieszania lub uchylania rozstrzygni臋膰 (uchwa艂 i zarz膮dze艅) jednostek nadzorowanych,

鈭 艣rodki nadzoru personalnego

to np. prawo zawieszania w czynno艣ciach cz艂onk贸w kierownictwa nadzorowanej jednostki.

Organ nadzoruj膮cy mo偶e stosowa膰 wy艂膮cznie takie 艣rodki, jakie przyznaje mu ustawa.

Przy braku 艣rodk贸w nadzoru sformu艂owanych expressis verbis w przepisach prawa mo偶e tylko pr贸bowa膰 wp艂ywa膰 na podmiot nadzorowany za pomoc膮 艣rodk贸w niew艂adczych, staraj膮c si臋 zwr贸ci膰 uwag臋 na ewentualne nieprawid艂owo艣ci w dzia艂aniu jednostki nadzorowanej.

KONTROLA

(por贸wnanie stanu faktycznego ze stanem wymaganym, wyznaczonym przez normy prawne, techniczne, ekonomiczne, itd.)

mo偶e by膰:

- sprawdzanie,

- ocenianie,

- wnioskowanie.

Kontrola

(rodzaje, podzia艂y)

W zale偶no艣ci od przyj臋tego kryterium wyr贸偶nia si臋 w doktrynie

i orzecznictwie r贸偶nego rodzaju kontrole.

Mo偶na dokona膰 r贸偶nych podzia艂贸w kontroli w zale偶no艣ci od przyj臋tych kryteri贸w klasyfikacyjnych.

Kryteria te mog膮 si臋 opiera膰 na:

  1. zupe艂na (nieograniczona)- obejmuje ca艂o艣膰 dzia艂ania kontrolowanej jednostki, jak r贸wnie偶 ze wszystkich mo偶liwych stron (kompetencje kontrolowanej jednostki, gospodarno艣膰, celowo艣膰, rzetelno艣膰 itp.).

Obj臋cie kontrol膮 ca艂o艣ci dzia艂ania oznacza obj臋cie t膮 kontrol膮 zar贸wno ca艂ego zakresu kompetencji kontrolowanego organu, jak r贸wnie偶 obj臋cie kontrol膮 dzia艂ania kontrolowanego organu ze wszystkich mo偶liwych stron: od strony przestrzegania przepis贸w prawa, gospodarno艣ci, celowo艣ci, rzetelno艣ci itd.;

b) ograniczona/fragmentaryczna/.
Obejmuje jedynie fragment kontrolowanej dzia艂alno艣ci.

Z uwagi na okres obj臋ty kontrol膮, mo偶emy wyodr臋bni膰 nast臋puj膮ce trzy rodzaje kontroli:

  1. wst臋pna

wyprzedzaj膮ca (tzw. ex ante- przed danym dzia艂aniem), s膮 to badania obejmuj膮ce czynno艣ci wst臋pne przed podj臋ciem decyzji, zarz膮dzenia, przed zrealizowaniem wydatk贸w, np. badanie umowy w sprawie transakcji, inwestycji.

Polega na mo偶liwo艣ci badania samych zamierze艅 podj臋cia okre艣lonego dzia艂ania przez organ kontrolowany. Organ kontrolowany ma obowi膮zek przedstawienia organowi kontroluj膮cemu do wgl膮du dokumentacji dzia艂ania jeszcze przed jego rozpocz臋ciem, obowi膮zek zawiadamiania organu kontrolnego o zamiarze podj臋cia dzia艂ania.

Taka kontrola komplikuje tok administrowania, op贸藕nia dzia艂anie administracji do czasu przeprowadzenia kontroli zamierze艅 przez organ kontroluj膮cy, zmniejsza odpowiedzialno艣膰 organu administracyjnego za efekty jego dzia艂ania, gdy偶 odpowiedzialno艣膰 za podj臋te dzia艂ania rozdziela mi臋dzy organ kontroluj膮cy a organ kontrolowany;

to kontrola czynno艣ci aktualnie prowadzonych, pracy bie偶膮cej, kontrola rob贸t inwestycyjnych, w trakcie pracy.

Ma szersze zastosowanie i to zar贸wno, gdy chodzi o kontrol臋 wykonywan膮 przez nadrz臋dne organy administracyjne tego samego resortu, jak specjalne organy kontroli. Kontrola ta jest wykonywana w czasie trwania dzia艂ania; jest kontrol膮 towarzysz膮c膮 procesowi dzia艂ania. Kontrol臋 bie偶膮c膮 wykonuj膮 do艣膰 liczne organy, nie spe艂niaj膮ce funkcji nadzoru wobec podmiotu kontrolowanego;

Jej cech膮 charakterystyczn膮 jest, 偶e dokonuje si臋 jej w czasie kontrolowanego dzia艂ania, a wi臋c towarzyszy procesowi dzia艂ania. Tak膮 kontrol臋 sprawuj膮 g艂贸wnie organy spoza administracji, np. prokurator (por. art. 182 KPA)

art. 182 KPA.

Prokuratorowi s艂u偶y prawo zwr贸cenia si臋 do w艂a艣ciwego organu administracji publicznej o wszcz臋cie post臋powania w celu usuni臋cia stanu niezgodnego z prawem.

c) nast臋pcza (nast臋pna)

tzw. kontrola ex post, to kontrola wykonywanych przedsi臋wzi臋膰, zarz膮dze艅, wydatk贸w, sprawozda艅 finansowych.

Jest najbardziej typow膮, najcz臋艣ciej spotykan膮 i najbardziej efektywn膮 form膮 kontroli. Kontrola ta koncentruje si臋 na etapach dzia艂ania, kt贸re zosta艂y ju偶 zako艅czone.

Wnioski z tej kontroli dotycz膮 zako艅czonych dzia艂a艅. Na podstawie wynik贸w kontroli organ kontrolny mo偶e zaj膮膰 stanowisko co do organu kontrolowanego na przysz艂o艣膰, z tym jednak zastrze偶eniem, 偶e sytuacja faktyczna w przysz艂o艣ci kszta艂tuje si臋 na og贸艂 inaczej ni偶 w przypadku b臋d膮cym przedmiotem poprzedniej kontroli.

Oznacza ona badanie ju偶 zako艅czonych etap贸w dzia艂ania. Jest to najbardziej klasyczna forma kontroli administracji. W ten spos贸b organ kontroluj膮cy mo偶e zaj膮膰 stanowisko wobec sposobu dzia艂ania administracji, dysponuj膮c przy tym odpowiednimi informacjami. Wad膮 tego rodzaju kontroli jest to, 偶e kolejne sytuacje nie b臋d膮 ju偶 identyczne z tymi, kt贸re zosta艂y skontrolowane.

I. zewn臋trzna,

jest to kontrola wykonywana przez organ strukturalnie nie w艂膮czony do systemu administracji publicznej, a wi臋c wykonuj膮 j膮 osoby fizyczne i prawne oraz jednostki organizacyjne usytuowane na zewn膮trz administracji, a wi臋c nie zwi膮zane stosunkiem zale偶no艣ci z jakimkolwiek organem administracji.

W ten spos贸b zagwarantowana jest niezawis艂a i bezstronna kontrola ca艂o艣ci dzia艂alno艣ci administracji.
W zale偶no艣ci od tego, czy mamy do czynienia z organem pa艅stwowym czy te偶 z kontrolerem nie b臋d膮cym organem administracji pa艅stwowej, kontrol臋 zewn臋trzn膮 mo偶emy podzieli膰 na kontrol臋 pa艅stwow膮 i kontrol臋 niepa艅stwow膮.

Dzieli si臋 ona na :

  1. Kontrol臋 pa艅stwow膮,
    Jest to kontrola sprawowana przez organy pa艅stwowe i instytucje pa艅stwowe, usytuowane poza administracj膮 rz膮dow膮: Sejm RP, Prezydent RP, Trybuna艂 Konstytucyjny, Trybuna艂 Stanu, NIK, Rzecznik Praw Obywatelskich, Pa艅stwowa Inspekcja Pracy, Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych, s膮dy powszechne i administracyjne.

2. Kontrol臋 niepa艅stwow膮,

kt贸r膮 sprawuj膮 organy nie nale偶膮ce do administracji rz膮dowej.

  1. s膮dy powszechne cywilne
    Mo偶emy wyr贸偶ni膰 tutaj kontrol臋 po艣redni膮 i bezpo艣redni膮.
    - kontrola po艣rednia, ma ona jedynie incydentalny charakter, tzn. jest sprawowana przy okazji rozpatrywania sprawy cywilnej lub karnej,
    - kontrola bezpo艣rednia, wykonywana jest w 艣ci艣le okre艣lonych wypadkach:
    - art. 19 OrdWybSejmSenat,
    - art. 33 PrASCyw,
    - art. 40 ust. 2 UPEA

  2. s膮dy ubezpiecze艅 spo艂ecznych
    Jest to typ kontroli bezpo艣redniej - odwo艂ania od decyzji w sprawach o 艣wiadczenia pieni臋偶ne z ubezpieczenia spo艂ecznego.

  3. s膮d antymonopolowy
    S膮d ten kontroluje decyzje organ贸w administracji wydane w sprawach z zakresu prawa energetycznego oraz z zakresu ustawy o przeciwdzia艂aniu praktykom monopolistycznym i ochronie interes贸w konsument贸w.

  4. s膮dy administracyjne
    Mamy tu na my艣li wojew贸dzkie s膮dy administracyjne i Naczelny S膮d Administracyjny.

(e) Trybuna艂 Konstytucyjny
Trybuna艂 Konstytucyjny kontroluje zgodno艣膰 ustaw um贸w mi臋dzynarodowych z Konstytucj膮 oraz ustaw z umowami mi臋dzynarodowymi, o ile te ostatnie maj膮 pierwsze艅stwo przed ustawami

(a wi臋c czy by艂y ratyfikowane za uprzedni膮 zgod膮 wyra偶on膮 w ustawie).
Je偶eli chodzi o uprawnienia kontrolne wobec organ贸w administracji, to wspomnie膰 tu nale偶y o prawie do badania zgodno艣ci przepis贸w prawa wydawanych przez centralne organy pa艅stwowe, z Konstytucj膮, ratyfikowanymi umowami mi臋dzynarodowymi i ustawami (art. 2 ust. 1 pkt 3 UTrybKonstytucyjnym)

Przepis art. 2 UTrybKonst

1. Trybuna艂 orzeka w sprawach:
1) zgodno艣ci ustaw i um贸w mi臋dzynarodowych z Konstytucj膮,
2) zgodno艣ci ustaw z ratyfikowanymi umowami mi臋dzynarodowymi, kt贸rych ratyfikacja wymaga艂a uprzedniej zgody wyra偶onej w ustawie,
3) zgodno艣ci przepis贸w prawa, wydawanych przez centralne organy pa艅stwowe, z Konstytucj膮, ratyfikowanymi umowami mi臋dzynarodowymi i ustawami,
4) skargi konstytucyjnej,
5) spor贸w kompetencyjnych pomi臋dzy centralnymi konstytucyjnymi organami pa艅stwa,
6) zgodno艣ci z Konstytucj膮 cel贸w lub dzia艂alno艣ci partii politycznych.

2. Trybuna艂 na wniosek Prezydenta Rzeczypospolitej stwierdza zgodno艣膰 z Konstytucj膮 ustawy przed jej podpisaniem oraz umowy mi臋dzynarodowej przed jej ratyfikacj膮.

3. Trybuna艂 na wniosek Marsza艂ka Sejmu rozstrzyga w sprawie stwierdzenia przeszkody w sprawowaniu urz臋du przez Prezydenta Rzeczypospolitej, gdy Prezydent nie jest w stanie zawiadomi膰 Marsza艂ka Sejmu o niemo偶no艣ci sprawowania urz臋du. W razie uznania przej艣ciowej niemo偶no艣ci sprawowania urz臋du przez Prezydenta Trybuna艂 powierza Marsza艂kowi Sejmu tymczasowe wykonywanie obowi膮zk贸w Prezydenta Rzeczypospolitej.

Mamy wi臋c tutaj bezpo艣rednie upowa偶nienie do kontrolowania dzia艂a艅 organ贸w administracji pa艅stwowej. Ograniczone zosta艂o ono do centralnych organ贸w administracji, a wi臋c tych, kt贸re znajduj膮 si臋 na najwy偶szym szczeblu w hierarchii organ贸w administracji i jednocze艣nie kt贸rych w艂a艣ciwo艣膰 rozci膮ga si臋 na terytorium ca艂ego kraju.

Kontrol臋 administracji pa艅stwowej sprawuje te偶 parlament, ale tylko jego ni偶sza izba - Sejm. Senatowi nie przyznano uprawnie艅 kontrolnych.
Sejm sprawuje np. kontrol臋 nad dzia艂alno艣ci膮 Rady Ministr贸w,

art. 95 ust. 2 Konstytucji
1. W艂adz臋 ustawodawcz膮 w Rzeczypospolitej Polskiej sprawuj膮 Sejm i Senat.
2. Sejm sprawuje kontrol臋 nad dzia艂alno艣ci膮 Rady Ministr贸w w zakresie okre艣lonym przepisami Konstytucji i ustaw.

Sejm mo偶e wyrazi膰 wotum zaufania nowo powo艂anej Radzie Ministr贸w

(Art. 154 Konstytucji)

  1. Prezydent Rzeczypospolitej desygnuje Prezesa Rady Ministr贸w, kt贸ry proponuje sk艂ad Rady Ministr贸w. Prezydent Rzeczypospolitej powo艂uje Prezesa Rady Ministr贸w wraz z pozosta艂ymi cz艂onkami Rady Ministr贸w w ci膮gu 14 dni od dnia pierwszego posiedzenia Sejmu lub przyj臋cia dymisji poprzedniej Rady Ministr贸w i odbiera przysi臋g臋 od cz艂onk贸w nowo powo艂anej Rady Ministr贸w

  2. Prezes Rady Ministr贸w, w ci膮gu 14 dni od dnia powo艂ania przez Prezydenta Rzeczypospolitej, przedstawia Sejmowi program dzia艂ania Rady Ministr贸w z wnioskiem o udzielenie jej wotum zaufania. Wotum zaufania Sejm uchwala bezwzgl臋dn膮 wi臋kszo艣ci膮 g艂os贸w w obecno艣ci co najmniej po艂owy ustawowej liczby pos艂贸w.

  3. W razie niepowo艂ania Rady Ministr贸w w trybie ust. 1 lub nieudzielenia jej wotum zaufania w trybie ust. 2 Sejm w ci膮gu 14 dni od up艂ywu termin贸w okre艣lonych w ust. 1 lub ust. 2 wybiera Prezesa Rady Ministr贸w oraz proponowanych przez niego cz艂onk贸w Rady Ministr贸w bezwzgl臋dn膮 wi臋kszo艣ci膮 g艂os贸w w obecno艣ci co najmniej po艂owy ustawowej liczby pos艂贸w. Prezydent Rzeczypospolitej powo艂uje tak wybran膮 Rad臋 Ministr贸w i odbiera przysi臋g臋 od jej cz艂onk贸w.

Sejm mo偶e wyrazi膰 wotum nieufno艣ci ca艂ej Radzie Ministr贸w (Art. 158 Konstytucji)

1. Sejm wyra偶a Radzie Ministr贸w wotum nieufno艣ci wi臋kszo艣ci膮 ustawowej liczby pos艂贸w na wniosek zg艂oszony przez co najmniej 46 pos艂贸w i wskazuj膮cy imiennie kandydata na Prezesa Rady Ministr贸w. Je偶eli uchwa艂a zosta艂a przyj臋ta przez Sejm, Prezydent Rzeczypospolitej przyjmuje dymisj臋 Rady Ministr贸w i powo艂uje wybranego przez Sejm nowego Prezesa Rady Ministr贸w, a na jego wniosek pozosta艂ych cz艂onk贸w Rady Ministr贸w oraz odbiera od nich przysi臋g臋.
2. Wniosek o podj臋cie uchwa艂y, o kt贸rej mowa w ust. 1, mo偶e by膰 poddany pod g艂osowanie nie wcze艣niej ni偶 po up艂ywie 7 dni od dnia jego zg艂oszenia. Powt贸rny wniosek mo偶e by膰 zg艂oszony nie wcze艣niej ni偶 po up艂ywie 3 miesi臋cy od dnia zg艂oszenia poprzedniego wniosku. Powt贸rny wniosek mo偶e by膰 zg艂oszony przed up艂ywem 3 miesi臋cy, je偶eli wyst膮pi z nim co najmniej 115 pos艂贸w.

(a) Prezydent RP
Uprawnienia kontrolne Prezydenta wi膮偶膮 si臋 z jego funkcjami okre艣lonymi w Konstytucji RP i w ustawach szczeg贸lnych oraz jego pozycj膮 w systemie organ贸w pa艅stwowych. Wymieni膰 tu nale偶y przede wszystkim:
- prawo zwo艂ania Rady Gabinetowej (Art. 141 Konstytucja)

art. 141 Konstytucja
1. W sprawach szczeg贸lnej wagi Prezydent Rzeczypospolitej mo偶e zwo艂a膰 Rad臋 Gabinetow膮. Rad臋 Gabinetow膮 tworzy Rada Ministr贸w obraduj膮ca pod przewodnictwem Prezydenta Rzeczypospolitej.
2. Radzie Gabinetowej nie przys艂uguj膮 kompetencje Rady Ministr贸w.

- prawo sk艂adania wniosku wst臋pnego o poci膮gni臋ciu do odpowiedzialno艣ci przed Trybuna艂em Stanu cz艂onk贸w Rady Ministr贸w, kierownik贸w urz臋d贸w centralnych i innych os贸b (art. 6 ust. 2 pkt 1 UTrybStanu ).

1. Wst臋pny wniosek o postawienie Prezydenta w stan oskar偶enia mo偶e by膰 z艂o偶ony Marsza艂kowi Sejmu przez co najmniej 140 cz艂onk贸w Zgromadzenia Narodowego.
2. Wst臋pny wniosek o poci膮gni臋cie do odpowiedzialno艣ci przed Trybuna艂em Stanu os贸b, o kt贸rych mowa w art. 1 ust. 1 pkt 2-7, mo偶e by膰 z艂o偶ony Marsza艂kowi Sejmu przez:
1) Prezydenta,
2) pos艂贸w, w liczbie co najmniej 115.
3. Wst臋pny wniosek o poci膮gni臋cie do odpowiedzialno艣ci konstytucyjnej os贸b, o kt贸rych mowa w art. 1 ust. 1 pkt 3-7, mo偶e by膰 z艂o偶ony Marsza艂kowi Sejmu r贸wnie偶 przez komisj臋 艣ledcz膮 powo艂an膮 na podstawie art. 111 Konstytucji.
4. Wst臋pny wniosek o poci膮gni臋cie do odpowiedzialno艣ci konstytucyjnej pos艂a mo偶e by膰 z艂o偶ony do Komisji Odpowiedzialno艣ci Konstytucyjnej przez Marsza艂ka Sejmu.
5. Wst臋pny wniosek o postawienie w stan oskar偶enia lub o poci膮gni臋cie do odpowiedzialno艣ci przed Trybuna艂em Stanu musi spe艂nia膰 warunki wymagane przez przepisy Kodeksu post臋powania karnego w stosunku do aktu oskar偶enia i zawiera膰 podpisy wszystkich wnioskodawc贸w, a tak偶e wskazywa膰 osob臋 upowa偶nion膮 do wyst臋powania w imieniu wnioskodawc贸w w dalszym post臋powaniu przed organami Sejmu.
6. Je偶eli wst臋pny wniosek, o kt贸rym mowa w ust. 1-4, nie odpowiada warunkom okre艣lonym w ustawie, Marsza艂ek Sejmu, w uzgodnieniu z Prezydium Sejmu, po zasi臋gni臋ciu opinii Komisji Odpowiedzialno艣ci Konstytucyjnej, wzywa reprezentanta wnioskodawc贸w, o kt贸rym mowa w ust. 5, do uzupe艂nienia wniosku w terminie 14 dni, wskazuj膮c niezb臋dny zakres uzupe艂nienia.
6a. Opini臋, o kt贸rej mowa w ust. 6, Komisja Odpowiedzialno艣ci Konstytucyjnej przyjmuje na posiedzeniu zamkni臋tym.
7. W przypadku nieuzupe艂nienia wst臋pnego wniosku w terminie i w zakresie, o kt贸rym mowa w ust. 6, Marsza艂ek Sejmu postanawia o pozostawieniu wniosku bez biegu.

Uprawnienia prokuratora wobec organ贸w administracyjnych zosta艂y bli偶ej okre艣lone w art. 182 KPA.

Z przepis贸w tych wynika uprawnienie do:
- 偶膮dania wszcz臋cia post臋powania w celu usuni臋cia stanu niezgodnego z prawem,
- dopuszczenia do udzia艂u w post臋powaniu, aby zapewni膰 zgodno艣膰 z prawem zar贸wno post臋powania jak i rozstrzygni臋cia.

Nadto przepisy ustawy o NSA przyznaj膮 prokuratorowi prawa strony w post臋powaniu administracyjnym oraz prawo wniesienia skargi w post臋powaniu s膮dowoadministracyjnym.

Ponadto uprawnienia kontrolne dotyczy膰 mog膮 r贸wnie偶 zgodno艣ci z prawem uchwa艂 i rozporz膮dze艅 stanowi膮cych akty prawa miejscowego, je偶eli zdaniem prokuratora s膮 one niezgodne z prawem.

W tym wzgl臋dzie prokurator mo偶e zwr贸ci膰 sie do w艂a艣ciwych jednostek samorz膮du terytorialnego, wojewody, organu nadzorczego oraz NSA.

(c) Trybuna艂 Stanu
Trybuna艂 Stanu kontroluje, czy osoby zajmuj膮ce najwy偶sze stanowiska pa艅stwowe w spos贸b zawiniony naruszy艂y Konstytucj臋 lub inne ustawy (tzw. odpowiedzialno艣膰 konstytucyjna).

Post臋powanie przed TS wszczyna si臋 na wniosek uprawnionych organ贸w.

TS nie ma wi臋c uprawnie艅 do dzia艂ania z urz臋du.

Samo post臋powanie przed TS ma ju偶 charakter kontrolny, polegaj膮cy na badaniu prawid艂owo艣ci zachowania danej osoby.

(d) Najwy偶sza Izba Kontroli
Kontrol臋 t膮 opisuj膮 przepisy ustawy o Najwy偶szej Izbie Kontroli.

RPO jest swoistym organem kontroli prawa, gdy偶 jego uprawnienia ograniczaj膮 si臋 w zasadzie do ochrony praw obywatelskich.

Wed艂ug art. 1 ust. 3 URPO Rzecznik jest uprawniony do badania, czy "wskutek dzia艂ania lub zaniechania organ贸w, organizacji i instytucji obowi膮zanych do przestrzegania i realizacji praw i wolno艣ci obywateli, nie nast膮pi艂o naruszenie prawa, a tak偶e zasad wsp贸艂偶ycia i sprawiedliwo艣ci spo艂ecznej".

Oznacza to uprawnienie do obserwacji dzia艂alno艣ci organ贸w administracyjnych i - w razie potrzeby - ingerencji poprzez podj臋cie post臋powania, wskazanie 艣rodk贸w dzia艂ania b膮d藕 przekazanie sprawy w艂a艣ciwemu organowi.

Informacje na temat dzia艂alno艣ci organ贸w, organizacji i instytucji Rzecznik pozyskuje poprzez wnioski lub w wyniku w艂asnej inicjatywy.

Nie wolno r贸wnie偶 zapomina膰 o uprawnieniach wynikaj膮cych z art. 14 URPO, na mocy kt贸rych Rzecznikowi przys艂uguj膮 tak偶e okre艣lone uprawnienia w post臋powaniu administracyjnym.

S膮 to takie same prawa, jakie przys艂uguj膮 na mocy art. 182 KPA i nast. prokuratorowi

PIP jest organem o zadaniach "czysto" kontrolnych, albowiem, jak stwierdza si臋 w art. 1 UPIP:

Pa艅stwowa Inspekcja Pracy jest organem powo艂anym do sprawowania nadzoru i kontroli przestrzegania prawa pracy, w szczeg贸lno艣ci przepis贸w i zasad bezpiecze艅stwa i higieny pracy, a tak偶e przepis贸w dotycz膮cych legalno艣ci zatrudnienia i innej pracy zarobkowej w zakresie okre艣lonym w ustawie.

PIP jest powo艂ana do nadzoru i kontroli przestrzegania prawa pracy, w szczeg贸lno艣ci przepis贸w i zasad bezpiecze艅stwa i higieny pracy. Kontrol膮 s膮 obj臋te wszystkie zak艂ady pracy.

Pracownicy PIP s膮 uprawnieni do przeprowadzenia bez uprzedniej kontroli przestrzegania przez zak艂ady pracy przepis贸w prawa pracy o ka偶dej porze dnia i nocy. Pewne uprawnienia przys艂uguj膮 PIP tak偶e na podstawie ustaw szczeg贸lnych.
Oznacza to wi臋c przyznanie szerokich uprawnie艅 kontrolnych

(a tak偶e nadzorczych), ale ich przedmiot ograniczony zosta艂 do przepis贸w z zakresu prawa pracy. Jakie s膮 to dok艂adnie przepisy m贸wi art. 8 UPIP (np. przepisy i zasady bezpiecze艅stwa i higieny pracy, przepisy dotycz膮ce stosunku pracy, wynagrodzenia za prac臋 i innych 艣wiadcze艅 wynikaj膮cych ze stosunku pracy, czasu pracy, urlop贸w, ochrony pracy kobiet, zatrudniania m艂odocianych i os贸b niepe艂nosprawnych, oraz inicjowanie przedsi臋wzi臋膰 w sprawach ochrony pracy w rolnictwie indywidualnym [art. 8 ust. 1 pkt 1 UPIP]).

(g) Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych
Do zada艅 GIODO nale偶y przede wszystkim kontrola zgodno艣ci przetwarzania danych z przepisami o ochronie danych osobowych (art. 12 pkt 1 UOchrDanych). Jest to uprawnienie daj膮ce mo偶liwo艣膰 wgl膮du w dzia艂alno艣膰 wszystkich podmiot贸w zajmuj膮cych si臋 przetwarzaniem danych, a wi臋c tak偶e organ贸w ze sfery administracji publicznej.

Bli偶sze informacje na temat przebiegu post臋powania kontrolnego zawieraj膮 przepisy art. 14 - 17 ODOU.

Naruszenia przepis贸w ustawy mog膮 powodowa膰 nakazanie przywr贸cenia stanu zgodnego z prawem (art. 18 UOchrDanych). Szczeg贸艂y w tym wzgl臋dzie zawiera art. 18 ust. 1 cytowanej ustawy.

Jest to kontrola sprawowana przez osoby fizyczne i organizacje spo艂eczne (st膮d te偶 okre艣lenie jako kontrola spo艂eczna), kt贸re pozostaj膮 na zewn膮trz struktur administracji i nie wchodz膮 te偶 w sk艂ad organ贸w administracyjnych. Pod tym poj臋ciem nale偶y wi臋c rozumie膰 kontrol臋 wykonywan膮 przez instytucje spo艂eczne, dla kt贸rych wykonywanie dzia艂a艅 kontrolnych wobec administracji jest jednym z cel贸w ustawowych lub statutowych (zwi膮zki zawodowe, spo艂eczna inspekcja pracy, samorz膮d pracowniczy w przedsi臋biorstwach pa艅stwowych, 艣rodki masowego przekazu). Innymi s艂owy chodzi tutaj o taki rodzaj kontroli, kt贸ra przeprowadzana jest wewn膮trz administracji pa艅stwowej przez osoby i organizacje spo艂eczne, do kt贸rych obowi膮zk贸w taka kontrola nie nale偶y. Z tak膮 kontrol膮 mamy do czynienia tak偶e wtedy, gdy obywatel zauwa偶y nieprawid艂owo艣膰 w dzia艂alno艣ci organ贸w administracji i zg艂osi si臋 z odpowiednim wnioskiem do organu prze艂o偶onego w celu zlikwidowania tych nieprawid艂owo艣ci.
Prawo kontroli organ贸w administracyjnych wynika np. z uprawnienia do sk艂adania petycji, wniosk贸w i skarg w interesie publicznym, w艂asnym lub innej osoby z jej zgod膮 (zob. art. 221 KPA)

搂 1. Zagwarantowane ka偶demu w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej prawo sk艂adania petycji, skarg i wniosk贸w do organ贸w pa艅stwowych, organ贸w jednostek samorz膮du terytorialnego, organ贸w samorz膮dowych jednostek organizacyjnych oraz do organizacji i instytucji spo艂ecznych realizowane jest na zasadach okre艣lonych przepisami niniejszego dzia艂u.
搂 2. Petycje, skargi i wnioski mog膮 by膰 sk艂adane do organizacji i instytucji spo艂ecznych w zwi膮zku z wykonywanymi przez nie zadaniami zleconymi z zakresu administracji publicznej.
搂 3. Petycje, skargi i wnioski mo偶na sk艂ada膰 w interesie publicznym, w艂asnym lub innej osoby za jej zgod膮.
W tym wypadku przepisy prawne ograniczaj膮 si臋 do dania og贸lnych podstaw oraz okre艣lenia trybu i formy zwracania si臋 do organ贸w pa艅stwowych z uwagami, zarzutami, opiniami i wnioskami, a tak偶e obowi膮zk贸w tych organ贸w wobec owych wyst膮pie艅.

II. Wewn臋trzna (wewn膮trzadministracyjna),

wykonywana przez osoby usytuowane wewn膮trz administracji, czyli pracownika, wewn臋trzn膮 jednostk臋 organizacyjn膮 lub inny podmiot nale偶膮cy do systemu jednostek organizacyjnych administracji.

Mo偶e to by膰: samokontrola lub kontrola innych pracownik贸w.
Do tej kontroli mo偶e by膰 r贸wnie偶 powo艂ana odr臋bna jednostka organizacyjna tego urz臋du.

Kontrola wewn臋trzna (wewn膮trzadministracyjna) - jest to kontrola sprawowana przez podmioty nale偶膮ce do systemu jednostek organizacyjnych administracji pa艅stwowej, kontrola sprawowana w warunkach, gdy kontroluj膮cy i kontrolowany wchodz膮 w sk艂ad tej samej jednostki organizacyjnej.

1. kontrola mi臋dzyresortowa
Jest tak偶e okre艣lana jako kontrola specjalna. W tym wypadku kontrol臋 wykonuj膮 specjalistyczne jednostki instytucjonalnej kontroli zawodowej lub niekt贸re instytucje powo艂ane do wykonywania w zasadzie innych rzeczowo okre艣lonych zada艅.

(a) kontrola mi臋dzyresortowa o pe艂nym zakresie
W tym wypadku organy kontroluj膮ce wbudowane s膮 w system okre艣lonego resortu, ale zakres kontroli jest powszechny. Tutaj nale偶y np. kontrola skarbowa, podporz膮dkowana ministrowi w艂a艣ciwemu w sprawach finans贸w publicznych, a mog膮cy kontrolowa膰 jednostki wchodz膮ce w sk艂ad r贸偶nych resort贸w. Podobne uprawnienia przys艂uguj膮 Inspekcji Sanitarnej oraz Inspekcji Handlowej.

(b) kontrola mi臋dzyresortowa o ograniczonym zakresie
Ograniczenie zakresu kontroli przejawia si臋 w jej rzeczowym zaw臋偶eniu, tzn. wprawdzie mo偶liwa jest kontrola jednostek z r贸偶nych resort贸w, jednak偶e mo偶e ona dotyczy膰 tylko wybranych zagadnie艅. Tutaj mo偶emy zaliczy膰 Inspekcj臋 Handlow膮, Inspekcj臋 Skupu i Przetw贸rstwa Artyku艂贸w Rolnych, Inspekcj臋 Ochrony Ro艣lin (w艂a艣ciw膮 w sprawach nadzoru nad ochron膮 ro艣lin uprawnych), Inspekcj臋 Nasienn膮.

2. kontrola wewn膮trzresortowa
Jest to kontrola wykonywana w ramach jednego resortu, a wi臋c tego samego pionu administracyjnego. Ma miejsce w贸wczas, gdy organ kontroluj膮cy oraz kontrolowany podporz膮dkowane s膮 temu samemu naczelnemu lub centralnemu organowi administracji rz膮dowej.

  1. kontrola funkcjonalna

  2. kontrola instytucjonalna (niesamoistna)

(a) kontrola funkcjonalna

to kontrola zwi膮zana z funkcj膮, stanowiskiem kierowniczym w jednostce, do kt贸rej obowi膮zk贸w nale偶膮 czynno艣ci kontrolne, np.. g艂贸wny ksi臋gowy jednostki ma szerokie obowi膮zki kontrolne.
Ten rodzaj kontroli jest wykonywany przez upowa偶nionych pracownik贸w, kierownik贸w wewn臋trznych jednostek organizacyjnych, gdy kontrola jest tylko zwi膮zana z wykonywanymi w ramach resortu zadaniami.

(b) kontrola instytucjonalna (niesamoistna)
Ten rodzaj kontroli pe艂ni膮 wyodr臋bnione i wyspecjalizowane w kontroli jednostki organizacyjne danego resortu, czyli gdy mamy do czynienia z tym rodzajem kontroli, gdy jej sprawowanie jest wy艂膮czn膮 lub g艂贸wn膮 funkcj膮 jednostki lub pracownika.

To kontrola prowadzona przez specjalne, wyodr臋bnione organy kontroli, np. w urz臋dach wojew贸dzkich- wydzia艂y kontroli,

w ministerstwach- departamenty.

Wyznaczenie organowi kontroluj膮cemu okre艣lonych kryteri贸w dzia艂ania, wed艂ug kt贸rych kontrola b臋dzie przeprowadzona musi by膰 przestrzegane, albowiem nie mo偶na domniemywa膰 uprawnienia do wykonywania kontroli pod innym aspektem ani偶eli wynika to z przepis贸w uprawniaj膮cych do kontroli (zob. np. art. 5 UNIK)

(art. 5 UNIK)
1. Najwy偶sza Izba Kontroli przeprowadza kontrol臋 pod wzgl臋dem legalno艣ci, gospodarno艣ci, celowo艣ci i rzetelno艣ci, z zastrze偶eniem ust. 2 i 3.
2. Kontrola dzia艂alno艣ci samorz膮du terytorialnego przeprowadzana jest pod wzgl臋dem legalno艣ci, gospodarno艣ci i rzetelno艣ci.
3. Kontrola dzia艂alno艣ci jednostek organizacyjnych i przedsi臋biorc贸w, o kt贸rych mowa w art. 2 ust. 3, jest przeprowadzana pod wzgl臋dem legalno艣ci i gospodarno艣ci.

Legalno艣膰 oznacza zgodno艣膰 z prawem.

Organ kontroluj膮cy sprawdza w tym wypadku, czy zachowanie jednostki kontrolowanej odpowiada Konstytucji, ustawom i ratyfikowanym umowom mi臋dzynarodowym.

Miarodajny jest przy tym stan prawny i faktyczny obowi膮zuj膮cy w dniu wydania decyzji.

2. Kontrola pod wzgl臋dem rzetelno艣ci
Rzetelno艣膰 oznacza natomiast uczciwo艣膰, sumienno艣膰, solidno艣膰 . RZETELNO艢膯 DOKUMENTOWANIA USTALE艃 !!!!!

3. Kontrola pod wzgl臋dem celowo艣ci
Celowo艣膰 oznacza dzia艂anie zgodne z za艂o偶eniami wykonywanej ustawy, przyj臋tymi przez ustawodawc臋.

4. Kontrola pod wzgl臋dem gospodarno艣ci
Gospodarno艣膰 to z kolei racjonalno艣膰 w wykorzystywaniu 艣rodk贸w przeznaczonych na dzia艂alno艣膰 organu kontrolowanego

Niekiedy ustawy wymieniaj膮 jeszcze inne kryteria kontroli jak np. terminowo艣膰, szybko艣膰 dzia艂ania administracji.

Terminowo艣膰 jest np. usankcjonowana w przepisach KPA, kt贸re nak艂adaj膮 na organy terminy za艂atwienia spraw zale偶ne od stopnia ich skomplikowania (art. 35 KPA)

art. 35 KPA
搂 1. Organy administracji publicznej obowi膮zane s膮 za艂atwia膰 sprawy bez zb臋dnej zw艂oki.
搂 2. Niezw艂ocznie powinny by膰 za艂atwiane sprawy, kt贸re mog膮 by膰 rozpatrzone w oparciu o dowody przedstawione przez stron臋 艂膮cznie z 偶膮daniem wszcz臋cia post臋powania lub w oparciu o fakty i dowody powszechnie znane z urz臋du organowi, przed kt贸rym toczy si臋 post臋powanie, b膮d藕 mo偶liwe do ustalenia na podstawie danych, kt贸rymi rozporz膮dza ten organ.
搂 3. Za艂atwienie sprawy wymagaj膮cej post臋powania wyja艣niaj膮cego powinno nast膮pi膰 nie p贸藕niej ni偶 w ci膮gu miesi膮ca, a sprawy szczeg贸lnie skomplikowanej - nie p贸藕niej ni偶 w ci膮gu dw贸ch miesi臋cy od dnia wszcz臋cia post臋powania, za艣 w post臋powaniu odwo艂awczym - w ci膮gu miesi膮ca od dnia otrzymania odwo艂ania.
搂 4. Organy wy偶szego stopnia mog膮 okre艣la膰 rodzaje spraw, kt贸re za艂atwiane s膮 w terminach kr贸tszych ni偶 okre艣lone w 搂 3.
搂 5. Do termin贸w okre艣lonych w przepisach poprzedzaj膮cych nie wlicza si臋 termin贸w przewidzianych w przepisach prawa dla dokonania okre艣lonych czynno艣ci, okres贸w zawieszenia post臋powania oraz okres贸w op贸藕nie艅 spowodowanych z winy strony albo z przyczyn niezale偶nych od organu.

Tutaj mo偶emy wyodr臋bni膰 kontrol臋 przeprowadzan膮 na wniosek uprawnionego organu oraz wszczynan膮 z urz臋du przez uprawniony organ.
a. kontrola prowadzona na wniosek
Ten rodzaj kontroli ma na celu przede wszystkim ochron臋 interesu indywidualnego jednostki, jej praw podmiotowych. St膮d te偶 jest to kontrola wybranych przypadk贸w, a przez to bardzo fragmentaryczna. 呕膮danie wszcz臋cia post臋powania kontrolnego jest zazwyczaj uprawnieniem przyznawanym podmiotom na mocy przepis贸w ustaw lub akt贸w wykonawczych.

b. kontrola prowadzona z urz臋du
Kontrola prowadzona z urz臋du ma przede wszystkim na celu ochron臋 interesu spo艂ecznego, publicznego. Wszczyna j膮 organ uprawniony w wyniku otrzymania danych sk艂aniaj膮cych do podj臋cia dzia艂a艅 o charakterze kontrolnym albo w wyniku nakazu skierowanego przez organ nadzorczy. Wszcz臋cie post臋powania kontrolnego z urz臋du przez odpowiedni organ musi mie膰 swoje oparcie w przepisach.

nieograniczona i fragmentaryczna.

Kryteria s膮 to mierniki oceny, na podstawie kt贸rych kontroluj膮cy ocenia dzia艂alno艣膰 badanej jednostki.

Kryteria kontroli to:

- legalno艣膰,
- gospodarno艣膰,
- rzetelno艣膰,
- celowo艣膰,
- przejrzysto艣膰 (transparentno艣膰),
- jawno艣膰.

  1. Bezstronno艣膰

Oznacza to, 偶e ocena kontrolowanej dzia艂alno艣ci powinna by膰 w pe艂ni obiektywna (np. kontrola s膮dowa, kontrola NIK, kontrola RPO, kontrola spo艂eczna).

Bezstronno艣膰 kontroli jest zagwarantowana, gdy organ kontroluj膮cy nie jest powi膮zany z podmiotem kontrolowanym.

Z brakiem obiektywizmu b臋dziemy mieli np. do czynienia

w przypadku, gdy organ kontroluj膮cy b臋dzie ponosi艂 odpowiedzialno艣膰 za dzia艂alno艣膰 jednostki kontrolowanej.

2. Fachowo艣膰
Przez fachowo艣膰 nale偶y rozumie膰 zdolno艣膰 oceny dzia艂alno艣ci jednostki kontrolowanej z okre艣lonego punktu widzenia, tzn. 偶e kontroluj膮cy winien by膰 wybitnym znawc膮 badanej dzia艂alno艣ci administracji.
Fachowo艣膰 kontroli oznacza tak偶e umiej臋tno艣膰 wyboru takiej metody jej prowadzenia, aby przy mo偶liwie najmniejszym nak艂adzie pracy uzyska膰 jak najlepsze wyniki.

3. Efektywno艣膰
Efektywno艣膰 kontroli polega na tym, 偶e ma ona zapewni膰 prawid艂owo艣膰 dzia艂ania administracji i dlatego winna prowadzi膰 do skutecznego skorygowania wadliwej dzia艂alno艣ci administracyjnej, co z kolei zale偶ne jest od istnienia i funkcjonowania takich prawnych urz膮dze艅, kt贸re prowadzi艂yby do skutecznego korygowania wadliwej dzia艂alno艣ci administracyjnej.
Niekiedy efektywno艣膰 rozumie sie tak, jak produktywno艣膰 - oznacza ona w贸wczas najlepszy stosunek pomi臋dzy nak艂adami a wynikami.

4. Sprawno艣膰
Sprawno艣膰 kontroli oznacza jej szybkie przeprowadzenie i opracowanie jej wynik贸w bez hamowania dzia艂alno艣ci jednostki kontrolowanej.

Reasumuj膮c:

- rz膮dowa,

- resortowa,

- terenowa,

- kontrola w administracji samorzadowej

聽

聽

i administracji rz膮dowej w wojew贸dztwie

(Dz. U. z 26 lutego 2009 r.Nr.31poz.206)


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Ci膮g dalszy wyk艂adu 6 z PRAWA, ZARZ膭DZANIE, prawo, wyk艂ady
Wyk艂ady i 膰wiczenia, Rachunek kwantyfikator贸w - 膰wiczenia (ci膮g dalszy), Rachunek kwantyfikator贸w -
UE szczepienia i racjonalne stosowanie antybiotyk贸w, Zdrowie publiczne, W. Le艣nikowska - 艢cigalska -
06.Edukacja zdrowotna a profilaktyka, Zdrowie publiczne, W. Le艣nikowska - 艢cigalska - 膯WICZENIA I se
Admin 膰wiczenia sem II
4.Pytania R.I. PZP, Zdrowie publiczne, W. Le艣nikowska - 艢cigalska - 膯WICZENIA I sem, cz. III
Epidemia mo偶e kosztowa膰 ZUS i pracodawc贸w 300 mln z艂, Zdrowie publiczne, W. Le艣nikowska - 艢cigalska
parenteralne testy, P艂yta farmacja Pozna艅, IV rok, technologia postaci leku 2, 膰wiczenia, sem 2
06d.R贸偶nice mi臋dzy prewencj膮 i promocj膮, Zdrowie publiczne, W. Le艣nikowska - 艢cigalska - 膯WICZENIA I
08.Aktywno艣膰 fizyczna, Zdrowie publiczne, W. Le艣nikowska - 艢cigalska - 膯WICZENIA I sem, cz. I
0 膯wiczenie 5 sem 2 wst臋p i instrukcja, Biologia molekularna, laborki
zrodla prawa cwiczenia 9 15
filopr, FILOZOFIA PRAWA wyklad, FILOZOFIA PRAWA - 膯WICZENIA
Wyk艂ady i 膯wiczenia sem zim 14 15 B
Podstawy Prawa Pracy Sem III
zagadnienia tpl- suche formy, P艂yta farmacja Pozna艅, IV rok, technologia postaci leku 2, 膰wiczenia,
膰w. sem 2, P艂yta farmacja Pozna艅, IV rok, technologia postaci leku 2, 膰wiczenia, sem 2
Wolno艣膰 Oddechu, Zdrowie publiczne, W. Le艣nikowska - 艢cigalska - 膯WICZENIA I sem, cz. III

wi臋cej podobnych podstron