Ocena opisowa pozwala na elastyczność i indywidualizację dostosowania działań nauczyciela do potrzeb każdego dziecka. Ocena opisowa uwzględnia indywidualny rozwój dziecka, co jest bardzo istotne w młodszym wieku szkolnym.
OCENiANIE I OCENA OPISOWA W KLASIE PIERWSZEJ
Ministerstwo Edukacji Narodowej w 1992 roku wprowadziło zarządzeniem ocenę opisową- model bez stopni, ale klasyfikacyjny. Wymogi wprowadzonej reformy oświatowej narzuciły nauczycielowi zweryfikowanie istniejących sposobów oceniania dziecka, zwłaszcza w pierwszym etapie kształcenia. Tradycyjny sposób oceniania przy pomocy stopni był od dawna krytykowany i uznawany za nie spełniający wymogów współczesnej edukacji. Stopnie były bowiem odbierane jako nagroda lub kara, i tylko w niewielkim stopniu informowały ucznia o jego postępach. Ocena opisowa pozwala na elastyczność i indywidualizację dostosowania działań nauczyciela do potrzeb każdego dziecka. Ocena opisowa uwzględnia indywidualny rozwój dziecka, co jest bardzo istotne w młodszym wieku szkolnym. Dzieci rozpoczynające naukę w szkole niejednokrotnie różnią się od siebie rozwojem, np. jeśli jedno urodziło się w styczniu, a inne w listopadzie tego samego roku i znalazły się w tej samej klasie, to w pierwszym i drugim roku nauki będzie widoczna różnica. Ocena opisowa daje możliwość wyrównywania różnic rozwojowych.
Prawidłowa ocena opisowa powinna:
1. Dawać informację o tym, co już dziecko umie, nad czym musi popracować i jak to zrobić;
2. Uwzględniać możliwości dziecka;
3. Brać pod uwagę wkład pracy dziecka, jego wysiłek i chęci;
4. Nie etykietować dzieci;
5. Eliminować niezdrową rywalizację o ocenę cyfrową;
6. Nie pełnić funkcji nagrody czy kary;
7. Nie zawierać krytyki dziecka.
Prawidłowo sformułowana ocena opisowa musi spełniać trzy podstawowe funkcje:
*informacyjną (co uczniowi udało się poznać, opanować, zrozumieć, jakie zdobył umiejętności, itp.)
* motywacyjną(zachęca do podejmowania dalszego wysiłku wskazuje na możliwość osiągnięcia sukcesu oraz dodaje uczniowi wiary we własne siły);
*korekcyjną (co trzeba zmienić w pracy z uczniem, aby uzyskał lepsze efekty).
Cele oceniania:
*poinformowanie ucznia o poziomie jego osiągnięć edukacyjnych i postępach w tym zakresie,
*pomoc uczniowi w samodzielnym planowaniu jego rozwoju,
*motywowanie ucznia do dalszej pracy,
*dostarczanie rodzicom i nauczycielom informacji o postępach, trudnościach i specjalnych uzdolnieniach ucznia.
Zasady oceniania:
*informowanie uczniów i rodziców;
* jawność oceniania;
*obniżanie wymagań;
*klasyfikowanie uczniów.
SPOSOBY OCENIANIA UCZNIÓW
1. Ocenianie bieżące
2.
-ustna ocena wobec całej klasy lub indywidualna (pochwała lub zachęta do dalszej aktywności)
-pisemna ocena w postaci króciutkiej informacji w zeszycie ucznia,
-oceny cyfrowe w dzienniku lekcyjnym,
-punktacja.
Aby usprawnić ocenianie bieżące nasza szkoła wprowadziła w 2001roku sześcio-punktową skalę oceniania.
Punktacja Kryteria
Max. 6 punktów Aby uzyskać maksymalnie 6 punktów, uczeń musi wykazać się dużym zaangażowaniem w zdobywanie umiejętności i wiadomości, pracuje samodzielnie, bez pomocy nauczyciela. Proponuje nowe rozwiązania sytuacji problemowych , a zdobyte wiadomości w znacznym stopniu wykraczają poza wymagania programowe.
5 punktów W sposób wyczerpujący opanował materiał programowy. Umiejętnie potrafi wykorzystać w praktyce opanowany materiał bez ingerencji nauczyciela.
4 punkty Opanował materiał programowy. Potrafi zastosować w praktyce zdobyte wiadomości. Pracuje chętnie, ale pod wpływem inspiracji nauczyciela.
3 punkty Zakres materiału programowego ogranicza się do podstawowych treści programowych. Potrafi wykorzystać zdobytą wiedze w praktyce tylko przy pomocy nauczyciela.
2 punkty Nie opanował nawet podstawowych treści programowych. Nie potrafi pracować nawet przy pomocy nauczyciela.
1 punkt Wykazuje rażący brak opanowania wiadomości i umiejętności. Nie wkłada żadnego wysiłku, nie jest zaangażowany w próby rozwiązywania problemów. Nie potrafi pracować nawet przy wydatnej pomocy nauczyciela.
Taka propozycja dla uczniów jest dość naturalna, gdyż od pierwszej klasy uczeń obcuje z oceną cyfrową. Oceny cząstkowe ( w skali 1-6 )wpisywane są do dziennika lekcyjnego oraz do zeszytów lub ćwiczeń ucznia ( w celu poinformowania rodziców )
Raz w miesiącu uczniowie piszą Sprawdzian- test. Za wykonanie każdego zadania można zdobyć określoną liczbę punktów. Następnie, nauczyciel wraz z uczniami dokonuje analizy wyników testu. Testy dotyczą zawsze materiału bieżącego. Pozwalają ocenić osiągnięcia dziecka w danym okresie, sprzyjają rytmiczności pracy, sprawdzają trwałość zdobytych umiejętności, uwidaczniają postępy, wykrywają problemy, uczą dziecko systematyczności, koncentracji, spostrzegawczości, są zapisem pracy dziecka. Dla nauczyciela są także wykładnikiem efektywności pracy, dla rodziców konkretna informacją o osiągnięciach, funkcjonowaniu i zachowaniu dziecka.
Sami uczniowie dokonują oceny i samooceny.
2. Ocenianie okresowe-ocena opisowa – list, skierowany do ucznia i rodziców.
3. Ocenianie końcowe.
-opisowa ocena klasyfikacyjna na koniec roku szkolnego.
Zamiast świadectwa ze stopniami z języka polskiego, matematyki czy środowiska, uczeń i jego rodzice otrzymują świadectwo, na którym zbiór zdań opisuje zachowanie i postępy w nauce.
Kryteria stosowane przy określaniu kompetencji w klasie pierwszej to: kompetencje językowe( czytanie, czytanie ciche i czytanie głośne ze zrozumieniem, przepisywanie tekstu pisanego i drukowanego, pisanie z pamięci i mówienie ), kompetencje matematyczne(pojęcie liczby naturalnej i jej zapis cyfrowy, opanowanie podstawowych działań arytmetycznych, zadania tekstowe, umiejętności praktyczne), kompetencje społeczno-przyrodnicze, kompetencje artystyczno-techniczne, kompetencje motoryczno- ruchowe.
Ocenie bieżącej, okresowej i końcowej podlegać będzie również zachowanie ucznia.
Ocenie tej podlegać będą następujące aspekty:
1. Kontakty z rówieśnikami;
-nawiązywanie kontaktów;
-jakość kontaktów.
2. Współdziałanie w grupie rówieśniczej:
-pozycja w grupie;
-działanie w grupie.
3. Kontakty z dorosłymi:
-wyczucie dystansu;
-przyjmowanie uwag i poleceń.
4. Zachowanie w różnych sytuacjach na terenie szkoły;
-bezpieczne poruszanie się na terenie szkoły;
-dbanie o bezpieczeństwo własne i kolegów;
-kulturalne zachowanie podczas przerw, wycieczek, uroczystości szkolnych, spożywanie posiłków;
-dbanie o porządek na ławce i w plecaku;
-wzorowe pełnienie obowiązków dyżurnego;
-stosowanie zwrotów grzecznościowych;
-unikanie używania brzydkich słów.
5. Aktywność podczas zajęć, a także uczestnictwo w konkursach, uroczystościach szkolnych, zajęciach pozalekcyjnych.
6. Frekwencja i punktualność.
7. Wkład pracy i wysiłek wkładany w wykonywanie powierzonych zadań.
Nie ma idealnego sposobu oceniania. Uczniowie chcą być oceniani, ale oceniani sprawiedliwie. Nauczyciel bacznie obserwuje postępy dzieci i wyniki swoich obserwacji wykorzystuje do sterowania indywidualną praca każdego z nich. Zachęca do podejmowania coraz to nowej aktywności, pomaga dzieciom zrozumieć własne błędy, naprawiać je lub korygować.
OPRACOWAŁA: Grażyna Rojek
Autor: mgr Iwona Wójcik – nauczyciel kształcenia zintegrowanego i języka polskiego w Szkole Podstawowej nr 1 w Brzeszczach