Politechnika Świętokrzyska

Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska

Rok 1 grupa L06

Projekt prac geologicznych dla dokumentacji hydrogeologicznej określającej warunki hydrogeologiczne w związku z projektowaniem inwestycji mogącej zanieczyścić wody podziemne – rozbudowa drogi ekspresowej S7 – stadium uszczegółowienie koncepcji programowej na odcinku Jędrzejów – Łączyn

Opracowała:

Martyna Chutnik

Kielce, czerwiec 2012

Spis Treści:

1. Wstęp.

2. Ogólna charakterystyka projektowanej inwestycji.

   1. Lokalizacja.

   2. Morfologia terenu.

   3. Hydrografia.

   4. Jakość wód powierzchniowych.

   5. Budowa geologiczna i warunki hydrogeologiczne.

3. Opis dotychczas wykonanych prac geologicznych.

4. Określenie zadania geologicznego i sposobu jego osiągnięcia.

   1. Badania terenowe – prace wykonane do mniejszego projektu.

   2. Projektowane prace geologiczne.

      1. Wiercenia.

      2. Badania geologiczne w otworach hydrogeologicznych.

      3. Badania fizykochemiczne próbek wody.

      4. Prace geodezyjne

      5. Prace dokumentacyjne

5. Przewidywane oddziaływanie projektowanych prac na środowisko.

6. Harmonogram projektowanych prac.

7. Spis literatury i materiałów archiwalnych.

Spis załączników:

Załączniki graficzne:

1. Wycinek mapy topograficznej. Arkusz Jędrzejów – Łączyn w skali 1:50000 z lokalizacją projektowanych prac.

2. Mapa dokumentacyjna projektowanych prac.

3. Profile otworów geologicznych.

4. Projektowany profil geologiczny otworu badawczego.

Załączniki tekstowe:

1. Karty otworów studziennych zinwentaryzowanych w terenie – studnie kopane i wiercone.

2. Zestawienie potencjalnych ognisk zanieczyszczeń środowiska gruntowo – wodnego zinwentaryzowanych w terenie.

1. Wstęp

Przedmiotem opracowania jest dokumentacja hydrogeologiczna drogi ekspresowej S7 na odcinku Jędrzejów - Łączyn.

Projekt prac geologicznych wykonujemy w celu:

• określenia warunków hydrogeologicznych dla celu rozbudowy drogi ekspresowej S7

• oceny stanu jakościowego wód podziemnych

• badania podatności wód wodonośnych na zanieczyszczenia

Projekt wykonywany jest na podstawie umowy pomiędzy Generalną Dyrekcją Dróg i Autostrad a Politechniką Świętokrzyską w Kielcach.

Podstawą prawną projektu jest:

• art. 50 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia ( czerwca 2011r. – Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. Nr 163, poz. 981)

• Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001r. – Prawo Ochrony Środowiska (Dz. U. Nr 62 poz. 627 z późn. zm.)

• Ustawy z dnia 18 lipca 2001r. – Prawo wodne (t. jedn.: Dz. U. Nr 239 poz. 2019 z późn. zm.), która reguluje gospodarowanie wodami zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju, kształtowanie i ochronę zasobów wodnych, korzystanie z wód oraz zarządzanie zasobami wodnymi.

• Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 19 grudnia 2001r. w sprawie projektów prac geologicznych (Dz. U. 2001 Nr 153 poz. 1777)

• Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 22 czerwca 2005r. w sprawie rozporządzania prawem do informacji geologicznej za wynagrodzeniem oraz udostępniania informacji geologicznej wykorzystywanej nieodpłatnie (Dz. U. Nr 116 poz. 982 zm. z dniem 28 września 2006r. przez Dz. U. Nr 164 poz. 1159)

• Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 23 czerwca 2005r. w sprawie gromadzenia i udostępniania próbek i dokumentacji geologicznych (Dz. U. Nr 153 poz. 1780)

• Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 3 października 2005 r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać dokumentacje hydrogeologiczne i geologiczno-inżynierskie (Dz. U. 2005 Nr 201 poz. 1673)

• Umowy KS/2010/15 z dn. 15 luty 2010r. zawarta pomiędzy Generalną Dyrekcją Dróg Krajowych i Autostrad Oddział w Kielcach a Politechniką Świętokrzyską w Kielcach.

1. Ogólna charakterystyka projektowanej inwestycji

   1. Lokalizacja

Teren projektowanych prac geologicznych dla rozbudowy drogi krajowej E77 na odcinku Jędrzejów – Łączyn( zał.1), położony jest w gminie Jędrzejów, w powiecie jędrzejowskim, w województwie świętokrzyskim. Obszar ten rozpoczyna się od skrzyżowania drogi krajowej nr 78 (ul. Pińczowska znajdującej się 1,1 km od Jędrzejowa) w kierunku południowym do skrzyżowania z lokalną drogą w miejscowości Łączyn. Odległość pomiędzy tymi miejscowościami wynosi 3,2 km. Trasę przecina droga wojewódzka nr 768 (ul. Bartosza Głowackiego) i przebiega przez tereny niezabudowane lub rolnicze.

2. Morfologia terenu

Morfologia terenu na podstawie mapy topograficznej. Obszar powiatu jędrzejowskiego jest zróżnicowany pod względem ukształtowania powierzchni terenu. Powiat jędrzejowski leży w obrębie dwóch makroregionów podprowincji Wyżyny Małopolskiej (342). Są to: Wyżyna Przedborska (342.1) oraz Niecka Nidziańska (342.2). W klasyfikacji fizyczno-geograficznej Kondrackiego (2002) teren badań (Jędrzejów- Łączyn ) położony jest w Niecce Nidziańskiej w obrębie Płaskowyżu Jędrzejowskiego (342.21) . Mezoregion znajduje się w południowo-zachodniej części województwa świętokrzyskiego, stanowi łagodnie sfałdowaną wyżynę, zbudowaną z margli kredowych, na których w dolinach zalegają czwartorzędowe piaski i gliny. Rzędne terenu występujących tu wzniesień wynoszą 280 do 326 m n.p.m.. Lasy zajmują nieznaczną powierzchnię , a na płaskowyżu przeważają urodzajne gleby (rędziny) i jest to rejon upraw rolnych. Miasto Jędrzejów ulokowane jest w centralnej części płaskowyżu.

Do opisu wykorzystano informacje z „Geografia regionalna Polski” Jerzego Kondrackiego.

2. Hydrografia

Bezpośrednio przez obszar projektowanych prac nie przepływa żadna rzeka, jedynie w pobliżu odcinka drogi. Głównymi rzekami odwadniającymi region inwestycji są: Brzeźnica i Jasionka – są to małe rzeki które przepływa w pobliżu północnego odcinka drogi.

Rzeka Nida – lewy dopływ górnej Wisły  o długości całkowitej 151,2 km i powierzchni dorzecza 3862 km². Jest najdłuższą rzeką województwa świętokrzyskiego. Jej źródłowy odcinek tworzy rzeka Biała Nida, wypływająca w okolicach Moskorzewa. Do największych dopływów Nidy zaliczane są: Brzeźnica (16,8 km), Mierzawa (59,6 km) i Maskalisa (21,6 km). Nida to typowa rzeka nizinna, której szerokość wynosi od 6 do 60 m, a głębokość od 0,4 do 3 m. Jej dolina zmienia wielokrotnie kierunek i szerokość.

Brzeźnica - prawy dopływ Nidy. Rzeka Brzeźnica łączy się z Nidą między miejscowościami Rębów (od północy) i Borszowice (od południa). Rzeka ma nizinny bieg. Koryto jej znakują dorodne wierzby i olszyny. Brzeźnica jest oddalona od północnego obszaru prac projektowych o ok. 500m.

Zbiorniki wód powierzchniowych na obszarze projektowanych prac są rzadko spotykane.

2. Jakość wód powierzchniowych

Stan czystości wód powierzchniowych na terenie województwa świętokrzyskiego oceniany jest corocznie w oparciu o analityczne pomiary kontrolne realizowane w ramach monitoringu środowiska dla wód powierzchniowych płynących (sieć krajowa i regionalna) oraz zbiorników zaporowych (sieć regionalna). Badania te wykonuje Laboratorium Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Kielcach. Podstawowym celem monitoringu jest dostarczenie informacji o stanie czystości wód powierzchniowych niezbędnych dla ich ochrony i wspomagania procesów zarządzania zasobami wodnymi.

W roku 2009 monitoring jakości wód powierzchniowych prowadzony był zgodnie z „Programem monitoringu środowiska województwa świętokrzyskiego na lata 2007-2009” zaakceptowanym do realizacji przez Wojewodę Świętokrzyskiego i zatwierdzonym przez Głównego Inspektora Ochrony Środowiska. Badania jakości i stanu wód powierzchniowych prowadzone były w punktach pomiarowo-kontrolnych, zlokalizowanych na rzece Nida. Pobór prób do badań i oznaczenia analityczne wykonywało Laboratorium Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska posiadające Certyfikat Akredytacji Laboratorium Badawczego nr AB 106.

Wstępną ocenę jakości wód powierzchniowych za rok 2008 w odniesieniu do JCWP wykonano na podstawie nowego rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 20 sierpnia 2008 roku w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych (Dz. U. Nr 162, poz.1008), które zawiera sposób klasyfikacji i oceny oraz prezentacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych.

Stan ekologiczny jednolitej części wód powierzchniowych określa się, na podstawie wyników badań wskaźników jakości wód wchodzących w skład elementów biologicznych, fizykochemicznych i hydromorfologicznych, w punkcie pomiarowym zlokalizowanym na zamknięciu lub najbliżej zamknięcia JCWP, poprzez nadanie jej jednej z 5 klas jakości wód:

• klasa I – oznacza bardzo dobry stan ekologiczny,

• klasa II – oznacza dobry stan ekologiczny,

• klasa III – oznacza umiarkowany stan ekologiczny,

• klasa IV – oznacza słaby stan ekologiczny,

• klasa V – oznacza zły stan ekologiczny.

Klasyfikacji stanu chemicznego dokonuje się na podstawie analizy wyników pomiarów substancji priorytetowych oraz innych zanieczyszczających z punktu pomiarowego danej JCWP. Podstawą oceny jest porównanie średnich lub maksymalnych stężeń z prób w danym roku z wartościami granicznymi dla poszczególnych substancji.

Wśród wskaźników decydujących o wynikach klasyfikacji stanu ekologicznego

dominowały elementy:

• biologiczne

• fizykochemiczne (charakteryzujące warunki tlenowe)

• biogenne

W porównaniu do roku 2007 oceny jakości wód po­wierzchniowych w województwie świętokrzyskim sporządzano na podstawie rozporządzenia Mini­stra Środowiska z dnia 11 lutego 2004 r. w sprawie klasyfikacji dla prezentowania stanu wód powierzch­niowych i podziemnych, sposobu prowadzenia monitoringu oraz sposobu interpretacji wyników i prezentacji stanu tych wód (Dz. U. Nr 32, poz. 284), określającego 5 klas jakości wód:

klasa I (wody o bardzo dobrej jakości)

− spełniające wymagania dla wód powierzchniowych wykorzystywanych do spożycia po prostym uzdatnianiu fizycznym,

− nie wykazujące żadnego oddziaływania antropogenicznego;

klasa II (wody dobrej jakości)

− spełniające wymagania dla wód powierzchniowych wykorzystywanych do spożycia po typowym uzdatnianiu fizycznym i chemicznym,

− wykazujące niewielki wpływ oddziaływań antropogenicznych;

klasa III (wody zadowalającej jakości)

− spełniające wymagania dla wód powierzchniowych wykorzystywanych do spożycia po typowym uzdatnianiu fizycznym i chemicznym,

− wykazujące umiarkowany wpływ oddziaływań antropogenicznych;

klasa IV (wody niezadowalającej jakości)

− spełniające wymagania dla wód powierzchniowych wykorzystywanych do spożycia po wysokosprawnym uzdatnianiu fizycznym i chemicznym,

− wykazujące zmiany ilościowe i jakościowe w populacjach biologicznych na skutek

oddziaływań antropogenicznych;

klasa V (wody złej jakości)

− nie spełniające wymagań dla wód powierzchniowych wykorzystywanych do spożycia,

− wykazujące zanik występowania znacznej części populacji biologicznych na skutek

oddziaływań antropogenicznych.

Wśród wskaźników decydujących o klasie jakości wód dominowały wskaźniki:

• bakteriologiczne

• tlenowe

• biogenne

• biologiczne

• barwa i zapach (grupa wskaźników fizycznych)

Na rzece Nida badanie i ocenę jakości wód przeprowadzono w punktach pomiarowych:

• Żerniki o nazwie: Nida, od Hutki do Czarnej Nidy, kod: PLRW2000921639, na 99 kilometrze

• Nowy Korczyn o nazwie: Nida, od Hutki do Czarnej Nidy, kod: PLRW2000921699, na 6,1 kilometrze

• Borszewice o nazwie: Brzeźnica ,kod: PLRW20007216529 na 0,5km

Zgodnie z pomiarowym programem monitoringu jakości wód powierzchniowych z 2007 roku rzeka Nida w punktach pomiarowych takich jak: Żerniki, Nowy Korczyn prowadzi wody zakwalifikowane do IV klasy czystości, są więc to wody o niezadawalającej jakości. Borszewice zakwalifikowane są zaś do II klasy czystości.

Podstawowe źródła zanieczyszczenia wód powierzchniowych to ścieki (surowe lub niedostatecznie oczyszczone) komunalne z jednostek osadniczych. Pomimo tak niekorzystnej klasyfikacji wód powierzchniowych na terenie powiatu obserwuje się stopniową poprawę ich jakości. Poprawa stanu czystości wód powierzchniowych jest wynikiem restrukturyzacji wielu gałęzi przemysłu, rezygnacji z technologii uciążliwych dla środowiska, regresu gospodarczego, większej (z roku na rok) ilości oczyszczalni ścieków oraz rozwoju technologii pozwalających na wyższą efektywność (wysoki stopień) redukcji zanieczyszczeń.

2. Budowa geologiczna i warunki hydrogeologiczne

W obszarze występują dwa główne zbiorniki wód podziemnych: Niecka Miechowska (NW) GZWP nr 408 (Cr₃) i Niecka Miechowska (SE) nr 409 (Cr₃).

Poziom wodonośny w utworach kredy górnej(Cr₃) jest podstawowym źródłem zaopatrzenia w wodę do celów komunalnych i przemysłowych regionu. Zwierciadło wody występuje na głębokości 15-50 m i może występować pod niewielkim napięciem hydrostatycznym. Wydajności potencjalne studni wierconych są zróżnicowane i najczęściej wynoszą 10-30 m³/h i 50-70 m³/h, lokalnie wydajności studni dochodzą do 120 m³/h. Poziom ten jest słabo izolowany od powierzchni terenu, w związku z tym narażony jest na zanieczyszczenia z powierzchni. Jakość wody podziemnej w większości badanych studniach wierconych wykazuje Ib klasę czystości, odpowiadającą wymaganiom stawianym wodzie do spożycia przez ludzi. Lokalnie mogą zawierać podwyższoną zawartość żelaza i manganu, wymagające prostego uzdatniania. Poziom ten podlega ochronie w granicach Głównych Zbiorników Wód Podziemnych o charakterze porowo-szczelinowym GZWP nr 408 - Niecka Miechowska NW i nr 409 Niecka Miechowska SE.

Monitoring wód podziemnych w województwie świętokrzyskim w roku 2008, którego głównym zadaniem jest rozpoznawanie oraz stała kontrola jakości zbiorników wód, prowadzony jest w ramach monitoringu operacyjnego, którym obejmuje się jednolite części wód podziemnych uznane za zagrożone niespełnieniem określonych dla nich celów środowiskowych. Badania i klasyfikacja wód podziemnych prowadzone są przez Państwowy Instytut Geologiczny przy koordynacji Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska.

Ocena stanu wód podziemnych za rok 2008 dokonana została na podstawie nowego rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 23 lipca 2008 r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód podziemnych (Dz. U. Nr 143, poz. 896).

Jakość wód podziemnych w poszczególnych punktach monitoringu sieci krajowej w województwie świętokrzyskim w 2008 roku została określona według nowej klasyfikacji podanej w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 23 lipca 2008 r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód podziemnych (Dz. U. Nr 143, poz. 896).

Klasyfikacja elementów fizykochemicznych stanu wód podziemnych obejmuje pięć następujących klas jakości wód podziemnych:

Klasa I – wody bardzo dobrej jakości, w których wartości elementów fizykochemicznych są kształtowane wyłącznie w efekcie naturalnych procesów zachodzących w wodach podziemnych i nie wskazują na wpływ działalności człowieka,

Klasa II – wody dobrej jakości, w których wartości niektórych elementów fizykochemicznych są podwyższone w wyniku naturalnych procesów zachodzących w wodach podziemnych i nie wskazują na wpływ działalności człowieka albo jest to wpływ bardzo słaby,

Klasa III – wody zadowalającej jakości, w których wartości elementów fizykochemicznych są podwyższone w wyniku naturalnych procesów zachodzących w wodach podziemnych lub słabego wpływu działalności człowieka,

Klasa IV – wody niezadowalającej jakości, w których wartości elementów fizykochemicznych są podwyższone w wyniku naturalnych procesów zachodzących w wodach podziemnych oraz wyraźnego wpływu działalności człowieka,

Klasa V – wody złej jakości, w których wartości elementów fizykochemicznych potwierdzają znaczący wpływ działalności człowieka.

Wody podziemne w badanych punktach monitoringowych charakteryzują się dobrym stanem chemicznym – w 78% ppk stwierdzono klasy I – III.

Dane na temat monitoringu wód podziemnych pochodzą z „Raportu o stanie środowiska w województwie świętokrzyskim” WIOŚ.