Stosunki wyznaniowe i etniczne

3. Dyplomacja papieska zawsze różniła się od dyplomacji innych krajów. Reprezentanci Stolicy Apostolskiej działają bowiem na dwóch płaszczyznach: w stosunkach z państwem i innymi podmiotami prawa międzynarodowego (misja ad extra) oraz wewnętrznej, czyli w odniesieniu do Kościołów partykularnych (misja ad intra). Państwo-Miasto Watykan nie jest podmiotem prawa międzynarodowego, jest nim od wieków Stolica Apostolska. Jako samodzielny podmiot prawa międzynarodowego zawiera traktaty i umowy międzynarodowe, zarówno bilateralne z danym państwem, jak i wielostronne. Cechą umów bilateralnych jest ich nastawienie na regulację sytuacji prawnej konkretnego Kościoła partykularnego. Natomiast umowy wielostronne najczęściej nie dotyczą sfery religijnej. Obecnie głównym celem dyplomacji Stolicy Apostolskiej jest ochrona praw Kościoła, wolności religijnej i praw wierzących, a także poszanowanie podstawowych praw człowieka i działanie na rzecz pokoju oraz porządku społecznego między narodami. Ważnym kierunkiem działań Stolicy Apostolskiej jest także udział w charakterze obserwatora w pracach wielu organizacji międzynarodowych. Działania na rzecz utrzymania pokoju należą do najważniejszych zadań dyplomacji Stolicy Apostolskiej. W czasie pontyfikatu Jana Pawła II dyplomacja Stolicy Apostolskiej podkreślała zwłaszcza znaczenie wolności oraz przestrzeganie praw narodów do suwerennego istnienia. Podejmowane były także liczne inicjatywy na rzecz zapobieżenia wybuchowi konfliktów zbrojnych.

8. Państwa wyznaniowe: państwa wyznaniowe w kulturze chrześcijańskiej charakteryzują się dualizmem religijno – politycznym, w innych kręgach kulturowych – monizmem (koncentracja władzy religijnej i politycznej w jednym podmiocie). Istotnym elementem w państwie wyznaniowym jest oficjalne uznanie jednej religii jako państwowej. Dwa podsystemy: 1. wyznaniowości tradycyjnej (zamkniętej) - dla tych państw charakterystyczne są następujące elementy: - afirmacja określonej doktryny religijnej jako jedynej prawdziwej - formalne uznanie jednego kościoła czy religii na terytorium danego państwa za religię oficjalną - subwencjonowanie określonej religii / kościoła z funduszy publicznych - formalny zakaz wyznawania innych religii poza religią oficjalną lub jedynie tolerowanie ich 2. wyznaniowości zmodernizowanej (otwartej) - charakteryzują je następujące czynniki: - rezygnacja przez państwo z afirmacji jednej religii jako jedynie prawdziwej; - uznanie jednej religii jako religii narodowej z racji historycznych lub socjologicznych - subwencjonowanie religii oficjalnej z funduszy państwowych - gwarancje wolności religijnej dla wyznawców wszystkich religii oparte na zasadzie równości Państwo wyznaniowe w wersji otwartej nie zajmuje stanowiska w sprawie prawdziwości doktryny teologicznej (nie zajmuje stanowiska co do tego, która religia jest prawdziwa). Państwa wyznaniowe typu zamkniętego istnieją nadal w kręgu kultur wschodnich (Irak, Iran, Arabia Saudyjska). W Europie są jeszcze państwa chrześcijańskie w wersji konfesyjności otwartej (Norwegia, Dania, Islandia, Wielka Brytania, Grecja).

Państwa świeckie: świeckość państwa posiada elementy pozytywne (zasada równości kościołów wobec prawa) i negatywne (nieuznawanie religii państwowej). Państwo świeckie oparte jest na zasadzie separacji, czyli oddzielenia od kościoła. Istnieje jednak wiele rodzajów państw świeckich, np.: amerykański system tzw. separacji czystej, system tzw. separacji wrogiej w wersji francuskiej, system tzw. separacji wrogiej w wersji sowieckiej, system tzw. separacji skoordynowanej

11 Amerykański system rozdziału wprowadzony przez I Poprawkę do Konstytucji w 1791 r. wyrażał się przede wszystkim w świeckim charakterze federacji, w zakazie uchwalania przez Kongres Stanów Zjednoczonych ustaw ustanawiających kościół panujący i zakazujących praktykowania jakiejkolwiek religii oraz w zapewnieniu związkom wyznaniowym pełnej swobody działania w ramach ustaw państwowych. Postanowienia konstytucji Stanów Zjednoczonych nie pociągnęły za sobą zmian w konstytucjach stanowych, które zachowały, jeszcze przez wiele lat, przepisy uznające określoną religię za panującą.

12. Wolność religijna polega na prawie do wyznawania wybranej religii, wykluczając zarówno uprzywilejowanie jak i prześladowania czy dyskryminację na tym tle. Wiąże się z tolerancją i szacunkiem wobec wyznawców innych religii. W sytuacji przestrzegania zasad wolności religijnej niedozwolone jest zabranianie wiernym swobodnego uzewnętrzniania swoich przekonań religijnych, nakłanianie do wyboru wyznania lub łamania zasad już wybranej wiary.

Według Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej kwestia przekonań religijnych w Polsce jest prywatną sprawą każdego obywatela. Zarówno wierzący w Boga, jak i nie podzielający tej wiary są wobec państwa równouprawnieni.

10. Gallikanizm - ruch polityczno-religijny we Francji, zapoczątkowany został w XIII wieku na Sorbonie, dążący do ograniczenia wpływów i uprawnień papieskich na rzecz państwa. Głosił wyższość władzy świeckiej na duchowną; artykuły gallikańskie, głoszące m.in. niezależność królów francuskich od papieża, wyższość soboru nad papieżem, zależność jego władzy od prawa kościelnego i zależność jego nieomylności od zgody całego Kościoła

4. Józefinizm - proces tworzenia w monarchii habsburskiej Kościoła państwowego, zapoczątkowany przez Marię Teresę, zakończony przez Józefa II; Celem reformy, ingerującej w organizację Kościoła katolickiego, było włączenie Kościoła w państwową opiekę społeczną. Zamknięto wiele klasztorów, które nie prowadziły działalności socjalnej, państwo przejęło opiekę nad ubogimi, szkolnictwo i funkcję udzielania ślubów.

1. Przedstaw gł. załozenia idei wolnosci religijnej

• Wolność sumienia- uprawnienia do swobodnego wyboru, kształtowania oraz zmiany poglądów i przekonań w sprawach religii, uprawnienia do wyboru, kształtowania i zmiany swojego światopoglądu, uprawnienia do wyznawania ateistycznego i areligijnego porządku świata;
• Wolność wyznania- uprawnienia do swobodnego uzewnętrzniania i manifestowania swoich poglądów i przekonań w sprawach religijnych indywidualnie lub zbiorowo, prywatnie lub publicznie, uprawnienie do postępowania i działania zgodnie ze swoimi przekonaniami.

2. Przedstaw zadania stolicy apostolskiej przy org. mnd.

• Regularne informowanie Stolicy Apost. o działalności danej organizacji i dostęp do odpowiednich materiałów,
• Utrzymywanie bezpośrednich kontaktów z sekretariatem i innymi organami danej organizacji np. składanie oficjalnych wizyt sekretarzowi generalnemu ONZ i przedkładanie mu informacji o oficjalnym stanowisku S.A
• Prawo do zabierania głosu przez obserwatorów i delegatów S.A, możliwość brania udziału we wszystkich otwartych posiedzeniach różnych organów tej organizacji, a także aktywne włączanie się do prowadzonych debat
• !!Prawo do głosowania jest zastrzeżone tylko dla delegatów!!

• Prawo dostępu do siedziby danej organizacji, prawo wejścia i pobytu na terenie siedziby i państwa, w którym ta siedziba się mieści
• Podejmowanie działalności we współpracy z biskupami tego kraju, w którym dana organizacja ma swoją siedzibę
• Popieranie działalności mnar. Organizacji katolickich, stosownie do kierunku ich działania

7. Legat papieski • mąż kościelny posiadający przeważnie święcenia biskupie • mianowany przez papieża • reprezentujący papieża w sposób stały w jakimś kraju lub regionie świata

5. Herokratyzm - koncepcja hierokratyzmu powstała pod bezpośrednim wpływem walk i sporów między papieżami i cesarzami niemieckimi w wiekach XI-XIII. Istotę hierokratyzmu charakteryzowały następujące założenia: Wszystkie ludy chrześcijańskie. które łączy wspólna religia, tworzą jedno uniwersalne państwo chrześcijańskie. Państwo to utożsamiane jest z kościołem, którego założycielem był sam Bóg, a jego przedstawicielem na ziemi papież. Do kościoła i papieża należy wobec tego pełnia władzy zarówno w dziedzinie duchowej, jak i materialnej, ponieważ kościół realizuje cel najwyższy człowieka, jakim jest wieczna szczęśliwość

6.Źródła prawa wyznaniowego w Polsce Konstytucja 97 r. Umowy międzynarodowe (Powszechna deklaracja Praw Człowieka; Europejska Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności) Konkordat Ustawy a. ustawy o gwarancjach wolności i sumienia i wyznania
b. ustawy normujące określone przejawy działalności związków wyznaniowych c. ustawy indywidualne pozaustawowe prawa wyznaniowe źródła statutowe prawa wyznaniowego
rejestr kościołów i związków wyznaniowych istniejących w Polsce w dn 1.01. 2005

9. Praktyka wysyłania przez papieża swych przedstawicieli sięga IV wieku i początkowo dotyczyła stosunków wewnętrznych. Papieże wysyłali swych reprezentantów na sobory oraz do poszczególnych prowincji kościelnych. Pierwszym legatem był Ascholiusz. Od V wieku misję wikariuszy apostolskich pełnili apokryzariusze. Od IX wieku papieże wysyłają swych przedstawicieli do poszczególnych krajów. W XV wieku na arenie mnar. pojawia się stabilizacja w relacjach między Kościołem a poszczególnymi państwami. Praktyka wysyłania stałych przedstawicieli SA zaczęła się od Sykstusa IV (1471-84) i Aleksandra VI (1492-1503). Pierwsi nuncjusze uważani byli za osobistych przedstawicieli papieży a nie SA. W XIX w. nastąpiło ożywienie w stosunkach SA z państwami – Kongres Wiedeński potwierdził prawo głowy Kościoła do aktywności dyplomatycznej. Legaci wykonują swe obowiązki na dwóch płaszczyznach – zewnętrznej (względem państw i innych podmiotów prawa mnar.) oraz wewnętrznej (względem kościołów partykularnych). Sobór Watykański II potępił ich działalność, za bardzo skupiającą się ad extra, za mało zaś na działalności duszpasterskiej.