Przykłady konfliktów etnicznych w byłym ZSRR
Republiki nadbałtyckie
Problem w republikach nadbałtyckich związany jest z rosyjską mniejszością zamieszkującą Litwę, Łotwę i Estonię. Na Litwie, od chwili uzyskania niepodległości, sprawa ta nie jest paląca, lecz w Estonii i Łotwie, gdzie odsetek Rosjan sięga 40 %, stanowi początek poważnych antagonizmów. Rosyjska część społeczności pozbawiona jest obywatelstwa, co wywołuje protesty i napięcia na tle etnicznym. Niejasna też jest sytuacja w Karelii, której ludność domaga się powrotu do Finlandii. Do takiej sytuacji w stosunkach narodowościowych doszło w wyniku prowadzonej przez Stalina i jego następców polityki osadnictwa Rosjan przy równoczesnym wysiedlaniu autochtonów (rdzennej ludności danego obszaru) lub przez przymus pracy w innych republikach związku.
Mołdawia
W Mołdawii rozegrał się bardzo krwawy konflikt po ogłoszeniu niepodległości w 1990 r. W 1997 r. została ona uznana oficjalnie i nawiązała ścisłe kontakty z Rumunią. Istniały silne naciski na połączenie się z Rumunią, lecz zaprotestowały mniejszości narodowe, szczególnie Rosjanie, Ukraińcy oraz Gaugazi (turkojęzyczny, chrześcijański lud żyjący na południu Mołdawii). Mniejszości te stanowiły 34 % ludności Mołdawii. Pierwsi niepodległość swojego terytorium ogłosili Gaugazi, obyło się bez pacyfikacji ze strony republiki. O wiele poważniejszym problemem była secesja Naddniestrza zamieszkiwanego przez Rosjan i Ukraińców. Głównymi postulatami ich było nie wiązanie się z Rumunią i nie wprowadzanie rumuńskiego języka jako urzędowego. Do otwartego konfliktu doszło w 1991 r. , wtedy armia mołdawska próbowała odzyskać tereny ogarnięte secesją . Walki trwały kilka dni i ucichły do 1992 r. Pod koniec czerwca doszło do zawieszenia broni, a na linii frontu stacjonują jednostki pokojowe z Ukrainy i Rosji. W chwili obecnej między Mołdawią a Ukrainą i Rosją istnieje stały stan napięcia.
Ukraina
Stale napięta jest także sytuacja na Ukrainie. Przyczyną takiego stanu rzeczy jest bardzo liczna mniejszość rosyjska. Wprawdzie poparła ona oddzielenie się od Rosji, mając nadzieję na szybką poprawę sytuacji ekonomicznej, jednak w chwili gdy oczekiwania te się nie sprawdziły dążyć może do powtórnego połączenia się z Rosją. Punktem zapalnym jest tutaj Krym, który nie ustaje w dążeniach do secesji i powrotu do Rosji. Ponadto sytuację komplikuje stanowisko Tatarów krymskich, którzy systematycznie od lat 80. powracają na swoje dawne tereny i starają się odzyskać własność.
Tatarstan, Czuwaszja i Baszkiria
Nad górnym biegiem Wołgi znajdują się republiki należące do Federacji Rosyjskiej: Tatarstan, Czuwaszja i Baszkiria, w których żyje znaczna liczba ludności nierosyjskiej. Od chwili rozpadu ZSRR Tatarzy, Czuwasze i Baszkirowie zaczęli domagać się coraz większej autonomii dla swoich republik. Najdalej posunął się Tatarstan, który nie podpisał nowego układu federacyjnego z Moskwą. Obecnie te trzy republiki traktowane są przez swoich przywódców jak autonomiczne księstwa. Różne też jest ich nastawienie do Rosji. O ile Czuwasze żyli w pokoju z Rosjanami, o tyle Baszkirowie zawsze byli jednym z najbardziej niepokornych ludów.
Republiki Północnego Kaukazu
W północnej części Kaukazu zamieszkują liczne ludy wyznające islam. W odróżnieniu od nich Osetia Północna. Zamieszkujące ten teren narody zawiązały 1992 r. Konfederację Narodów Kaukazu
Osetia Północna
Zamieszkała jest przez chrześcijańskich Osetyńców, tradycyjnych sprzymierzeńców Rosji i Inguszy. Wrogość pomiędzy tymi dwoma narodami ma swoje przyczyny w odmiennym zachowaniu się ich podczas II wojny światowej. Osetyńscy pozostali wierni Rosji przez co bardzo ucierpieli przez Niemców i ich sprzymierzeńców. W nagrodę Stalin im oddał ziemię Inguszy, a samych Inguszy deportował do Azji Środkowej. Do 1992 r. nie istniały warunki, aby Ingusze upomnieli się o swoje utracone tereny. Wykorzystując rozpad ZSRR Ingusze ogłosili swoją niepodległość. W 1992 r. zaatakowali Osetię Północną żądając spornego terytorium. Do akcji wkroczyły oddziały armii rosyjskiej i Ingusze nie mieli szans. Zabitych zostało ponad tysiąc Inguszy. Rosjanie wycofali się dopiero po groźbie prezydenta Czeczenii, gdy ten zagroził wysłaniem swoich wojsk. Od tamtej pory stosunki między Inguszami a Osyteńcami nie poprawiły się. Ingusze nie mają szans w konfrontacji z armią rosyjską i liczniejszymi od nich Osynteńcami. W dalszej przyszłości liczą oni na pomoc innych ludów muzułmańskich zamieszkujących Kaukaz.
Czeczenia
W Czeczenii trwa szczególnie tragiczny i poważny konflikt. Z perspektywy czasu widać rozmiary zniszczeń materialnych i spustoszeń moralnych jakie przyniosła wojna. Zamach terrorystyczne, którymi wg Rosjan, kierowali fundamentaliści islamscy mający swoje bazy w Czeczenii, spowodowały, że w zrujnowanym kraju nastąpiła anarchia i rozkład. Doszło do eksterminacji ludności czeczeńskiej na niespotykana skalę, a duża część cywilów musiała się schronić w sąsiednich republikach. W wyniku podjętej ofensywy w styczniu 2000 r. doszło do rozgromienia wojsk czeczeńskich. Niedobitki schroniły się w górach, gdzie organizowali walkę partyzancką. Sposób prowadzenia tej wojny wywołał wiele protestów na forum międzynarodowym, jednak Rosja nie zmieniła swojego celu, jakim było unicestwienie suwerennego państwa czeczeńskiego.
Dagestan
Dagestan zamieszkuje 2 mln osób należących do ok. 40 grup narodowościowych. Ta kaukaska republika Federacji Rosyjskiej uważana jest za przysłowiową „beczkę prochu”. Mimo, że uniknęła wciągnięcia do wojny w sąsiedniej Czeczenii, bieda, konflikty etniczne i religijne, potęga gangów kryminalnych oraz powszechna dostępność do broni spowodowały, że porwania dla okupu, strzelaniny, zamachy bombowe są na porządku dziennym. W 1999 r. czeczeńscy bojownicy wraz z ich dowódcą Basajewem przekroczyli granice Dagestanu, by z lokalnymi rebeliantami prowadzić „świętą wojnę” o utworzenie niepodległej islamskiej republiki. Właśnie w tym czasie padło hasło usunięcia „niewiernych”, czyli Rosjan, z całego północnego Kaukazu. Uznanie bojowników Basajewa za religijnych fundamentalistów finansowanych przez Arabię Saudyjską jest korzystne dla Moskwy, która może przedstawić niejako bastion chrześcijaństwa i pozyskać sympatię zachodniej opinii publicznej, obawiającej się kojarzonego z terroryzmem „wojującego islamu”.