Konflikt tybetański
Konflikt, jaki zrodził się między Tybetem a Chinami trwa już od wielu wieków. Tybetańczycy pragną autonomii, Chińczycy uważają, że Tybet zawsze był częścią ich państwa. Konflikt ten jest o tyle przykry i bulwersujący, iż władze chińskie uciekają się do wszelkich, najbardziej brutalnych środków - także terroru i przemocy. Tybetańczycy, którzy próbują rozwiązać sprawę pokojowo spotykają się z gniewem, brakiem zrozumienia, poniżeniem. Wszystkie próby osiągnięcia kompromisu zamiast pomóc, tylko pogłębiają konflikt, w który obecnie wplątane jest wiele państw świata. Wszyscy zastanawiają się jak pomóc Tybetowi, jak uczynić Tybet wolnym państwem. Dla zrozumienia sytuacji Tybetu i dla podjęcia działań narodowowyzwoleńczych niezbędne jest poznanie historycznych dziejów państwa oraz przyczyn i skutków narastającego konfliktu. Niepodległość Tybetu została potwierdzona 3 lipca 1914 r. w tzw. porozumieniu z Simiki. Niestety, zostało ono natychmiast odrzucone przez władze chińskie. Od tamtej pory Chiny uparcie trwają w przekonaniu, iż Tybet był i jest częścią ich państwa. Wielokrotnie podejmowano próby, mające na celu doprowadzenie obu państw do porozumienia. Problemem jest jednak postawa Chińczyków. Bezwzględne władze chińskie ignorują wszelkie ustalone postanowienia - nawet, jeśli początkowo udają zainteresowanie nimi i są skłonne je uznać. Tak było m.in. w przypadku tzw. Siedemnastopunktowego porozumienia z 1953 r. Chińczycy zobowiązywali się w nim do szanowania religii tybetańskiej, tybetańskich obyczajów, języka. Obiecywali także zgodę na istniejący w Tybecie system polityczny i na obecność klasztorów. Tybetańczycy zostali zmuszeni do podpisania tego dokumentu. Głosy i protesty ze strony innych państw ucichły, a Chiny i tak nigdy nie wypełniły żadnego z punktów porozumienia. Proces pogłębiania się konfliktu, coraz bardziej krwawego tłumienia sprzeciwu Tybetańczyków, ich okrutne, nieludzkie traktowanie sprawiły, iż oczy świata zwróciły się w stronę poczynań chińskich władz. Chiny próbują narzucić światu własną wersję wydarzeń, jednak ludzkość nie pozostaje obojętna wobec krzywdy i cierpienia ludności tybetańskiej. W 2008 roku nasiliły się na całym świecie protesty skierowane przeciwko prowadzonej przez Chiny polityce, a okresem dającym Tybetowi nadzieję na normalne życie był czas poprzedzający igrzyska olimpijskie w Pekinie.
1911 - Tybet, który przez wieki pozostawał w luźnym związku z Chinami, ogłasza niepodległość;
1949 - Mao Zedong przyłącza Tybet do Chińskiej Republiki Ludowej;
1950 - inwazja Chin na wschodni Tybet;
1951 - Chiny zmuszają Dalajlamę do podpisania porozumienia, które przyznaje Tybetańczykom szeroką autonomię i wolność praktyk religijnych, ale oddaje władzę w ręce Chińczyków;
lata 50. - w wyniku "wielkiego skoku" ginie ponad 1 mln Tybetańczyków; napływ osadników chińskich;
1959 - krwawo stłumione przez armię chińską powstanie w Tybecie; Dalajlama ucieka do Indii, a wraz z nim ok. 100 tys. Tybetańczyków; w indyjskiej Dharamsali powstaje rząd Tybetu na uchodźstwie;
1963 - zakaz wjazdu obcokrajowców do Tybetu;
lata 60. - w ramach rewolucji kulturalnej Chińczycy niszczą ponad 2,6 tys. świątyń; wciąż napływają chińscy osadnicy;
lata 80. - Chiny prowadzą politykę "otwartych drzwi": ściągają inwestycje, ale nie przestrzegają obiecanej autonomii;
1987 - Dalajlama chce negocjacji z Chinami na rzecz autonomii;
1989 - Pokojowa Nagroda Nobla dla Dalajlamy za wysiłki na rzecz rozwiązania problemu Tybetu; Chiny krwawo tłumią zamieszki w Lhasie - ginie 60 osób;
1995 - chińskie władze nakładają areszt domowy na sześcioletniego Panczenlamę, drugą najważniejszą postać w buddyzmie tybetańskim, i mianują na to stanowisko swojego kandydata;
2006 - Chiny otwierają połączenie kolejowe Lhasa - Golmud;
2007 - Dalajlama dopuszcza demokratyczny wybór swojego następcy, bo obawia się, że wybiorą go władze chińskie.
Stosunki tybetańsko-chińskie istniały przez ponad dwa tysiące lat. Od VIII do XIII w. odbywały się one na najniższym poziomie. Chińczycy uważają, że Tybet zawsze był częścią ich państwa. W takich sądach opierają się o fakty z okresu, gdy Chiny i Tybety były należały do mocarstwa mongolskiego.
Niepodległość Tybetu potwierdza porozumienie z Simili z 3 lipca 1914 r., które jednak zostało natychmiast odrzucone przez władze chińskie. Po dojściu do władzy, komuniści ogłosili tzw. wyzwolenie Tybetu. Twierdzili, że Tybet od zawsze był częścią Chin, a teraz nastąpiło jego wyzwolenie spod władzy imperialistycznej. W 1950 r. Chińczycy ze zwiększonymi siłami Armii Ludowej zaatakowali Tybet. Walki trwały dwanaście dni. Armia tybetańska musiała opuścić Chamdo, siedzibę państwowego administratora wschodniego Tybetu.
Pod koniec maja 1953 roku, zostało ustanowione tzw. Siedemnastopunktowe porozumienie, w którym Chińczycy zobowiązywali się do szanowania religii tybetańskiej, obyczajów tybetańskich, istniejącego systemu politycznego, klasztorów i języka tybetańskiego. Jednocześnie gwarantowało ono rozwój systemu kształcenia Tybetańczyków. Tybetańczycy, pod groźbą wypowiedzenia im wojny, zostali zmuszeni siłą do podpisania tego dokumentu, z którego żaden punk nie został nigdy przez Chińczyków wypełniony.
W 1965 roku Chińczycy utworzyli Tybetański Rejon Autonomiczny. Składa się on z mniej niż połowy historycznego Tybetu.
Według różnych szacunków, od początku okupacji chińskiej, zginęło już ponad milion dwieście tysięcy sześciu milionów Tybetańczyków.
Zniszczeniu uległy niemal wszystkie klasztory, które były ośrodkami religii, kultury, nauki, medycyny i sztuki tybetańskiej. Na skutek prowadzonych przez władzę przesiedleń, Tybetańczycy stali się mniejszością we własnym kraju.
Równocześnie, w ramach prowadzonej polityki „planowania rodziny” tybetańskie kobiety oddawane są przymusowej aborcji i sterylizacji. Na porządku dziennym są także aresztowania za każdą próbę sprzeciwu wobec komunistycznej władzy. Trafiają do łagrów i obozów pracy, poddawani są okrutnym torturom. Jeśli nikt nie przyjdzie z pomocą Tybetańczykom, wkrótce mogą oni stać się tylko atrakcja turystyczną we własnym kraju.