KONFLIKTY INDOCHIŃSKIE
Indochiny to nazwa nadana wcześniejszym terytorium zależnym od Francji w Azji Płd.-Wsch.
Obecnie są te tereny państwowe Kambodży, Laosu i Wietnamu. W 1887 Francja ustanowiła Związek Indochin. Wpływy kolonialne Francji doprowadzały do zmian kulturowych i instytucjonalnych. Zachodnia technologia wkroczyła w sferę gospodarczą. Ponadto eksportowano z tych terenów surowce naturalne oraz drobną wytwórczość. Klasy średnie przyjmowały jeżyk francuski oraz wyznanie rzymsko-katolickie. Administracja była zdominowana przez Francuzów. Zjawiska te wywoływały protestu rodzimych kręgów patriotycznych. W Wietnamie dominująca nacjonalistyczną partią stała się Partia Komunistyczna.
Rządy Francji zostały przerwane w 1940 po klęsce Francji w Europie. Nastąpiła wówczas inwazja Japonii, która chciała zapewnić sobie dogodną pozycję do dalszej ekspansji w Azji Płd.Wsch. oraz kontroli nad Chinami. Japończycy proklamowali autonomiczne państwo Wietnamu, podobnie w Laosie proklamowano niepodległość pod protektoratem Japonii. Druga wojna światowa osłabiła mocarstwa kolonialne. Japończycy podburzali ludy azjatyckie przeciwko Europejczykom i Amerykanom. Na obszarze Indochin społeczeństwo uznało potrzebę wypędzenia kolonizatorów, ale ni godziło się na zastąpienie ich Japończykami.
Na mocy porozumień dotyczących kapitulacji Japonii Indochiny dostały się pod okupację wojsk chińskich na północy od równoleżnika 16 i przez oddziały brytyjskie na południu, zastąpione później przez francuskie. Francuzi chcieli odbudowy swego imperium. Czuli się gospodarzami tych terenów.
Pierwsza wojna indochińska 1946-1954
Toczyła się o wyzwolenie narodowe i społeczne. Francja wysłała w celu odbudowy swojego imperium wojsko do Wietnamu w 1945 roku, ale odnosiła porażki. Po zakończeniu wojny w Korei w 1953 zwołano konferencję w Genewie w sprawie Korei i Indochin z udziałem USA, Wielkiej Brytanii, ZSRR i Francji. Francja zgodziła się na pokojowe rokowania i w 1954 zawarto porozumienie o zaprzestaniu działań wojennych. Francja wycofała swoje wojska, została uznana niepodległość, suwerenność i integracja trzech państw indochińskich.
Wietnam podzielono tymczasowo na dwie części wzdłuż 17 równoleżnika. W ciągu 2 lat miano przeprowadzić wolne wybory w celu wyłonienia rządu dla zjednoczonego Wietnamu, ale droga do zjednoczenia wydłużyła się znacznie. W miejsce wycofującej się Francji , zaczęły wchodzić Stany Zjednoczone. Początkowo była to coraz liczniejsza grupa doradców, a potem jednostki wojskowe.
Wojna wietnamska
USA realizując swoją doktrynę powstrzymywania komunizmu dążyły do umocnienia na południu Republiki Wietnamu rządu Diena, który dążył do zniszczenia komunistycznej infrastruktury na południu Wietnamu. Amerykanie chcieli zbudować system zbiorowego bezpieczeństwa w Azji. Droga do zjednoczenia Wietnamu wydłużyła się.
W 1960 powstał Narodowy Front Wyzwolenia Wietnamu Południowego. W 1964 incydent w Zatoce Tonkińskiej dał pretekst Amerykanom do oficjalnej interwencji wojskowej w Wietnamie. W 1969 Amerykanie mieli już w Wietnamie pół miliona żołnierzy. Próba zbrojnego podporządkowania narodu wietnamskiego zakończyła się niepowodzeniem. Opór Wietnamczyków okazał się silniejszy niż ocenił to Pentagon. Wojna spotkała się ze sprzeciwem znacznej społeczności amerykańskiej i na całym świecie.
W 1969 (1968) doszło w Paryżu do rozmów pokojowych. Rozpoczęto rokowania. W 1973 podpisano w Paryżu porozumienie o przerwaniu walk w Wietnamie, wycofaniu obcych wojsk , wymianie jeńców, uwolnieniu jeńców politycznych, utworzeniu Rady Pojednania Narodowego, która miała ogłosić przeprowadzenie wyborów oraz wyłonić rząd narodowy. Oddziały amerykańskie wycofały się. Działania zbrojne nadal były kontynuowane przez strony wietnamskie aż do 1975 roku, do momentu przejęcia władzy przez Rząd Tymczasowy. Rozpoczął się długi okres likwidacji skutków wojny, który doprowadził do zjednoczenia obu państw wietnamskich w jedna Demokratyczną Republikę Wietnamu (1976). Doszło do zjednoczenia , ale na ostateczny pokój w Indochinach trzeba było jeszcze poczekać. Zakończenie wojny i unifikacja Wietnamu nie oznaczała stabilizacji w tym rejonie. Ponownie rozpoczęła się rywalizacja mocarstw i ich globalne interesy. Tym razem pomiędzy ZSRR i Chinami w tej części świata.
W 1975 roku oddziały prochińskiego Zjednoczonego Frontu Narodowego Kambodży obaliły dotychczasowy reżim i do władzy doszedł Pol Pot i Czerwoni Khmerzy, którzy doprowadzili do przemianowania na Demokratyczna Kampuczę. W Kamboży nastał terror, miliony ludzi straciło życie. Pol Pol zacieśniał stosunki z Chinami, zaostrzając jednocześnie z Wietnamem. Systematycznie dochodziło do potyczek. W 1979 obalono Pol Pota. Jego upadek wywołał niezadowolenie Chin, które wkroczyły na terytorium północnego Wietnamu, by dać nauczkę za pomoc udzielona opozycji przy obaleniu Pol Pota. Konflikt zakończył się porażką Chin, które nie zrezygnowały ze swoich roszczeń terytorialnych wobec Wietnamu. Ostatecznie w wyniku mediacji państw ASEAN-u doszło do przyjęcia planu pokojowego w sprawie Kamboży. Konferencja odbyła się w Paryżu w 1991 roku. Doszło m.in. do normalizacji stosunków na linii Wietnam-USA. W 1993 doszło w Kambodży do utworzenia koalicyjnego rządu.
KONFLIKTY NA SUBKONTYNENCIE INDYJSKIM
W XX wieku doszło do podziału subkontytnentu na 3 niezależne państwa: Indie, Pakistan i Bangladesz. Na początku tworzenia się niepodległych Indii, wyzwalania subkontynentu spod brytyjskiej zależności pojawił się konflikt pomiędzy ludnością muzułmańską i hinduistyczną. W 1947 roku doszło do proklamowania niepodległości Indii i Pakistanu w formie brytyjskiego dominium. Spornym terenm od samego początku między Indiami a Pakistanem był Kaszmir, małe księstewko z przeważającą ludnością hinduską, które zostało przyłączone do Indii. Od tego momentu trwa niewypowiedziana wojna między tymi państwami. W 1965 doszło do wybuchu wojny. W 1968 podzielono sporne terytorium na część pakistańską i część indyjską.
Wojna bengalska
Na skutek działań politycznych i gospodarczych w latach 60-tych dochodziło systematycznie do napięć między ludnością zamieszkującą Pakistan Wschodni i Zachodni. Bardziej zaludniona część wschodnia czuła się wyzyskiwana przez część zachodnią. Doszło na tym tle do wojny domowej i rozpadu Pakistanu. Proklamowano Ludową Republikę Bangladeszu. Do sąsiednich Indii zbiegło ponad 10 mln ludzi, co doprowadziło do interwencji Indii w 1971 roku. Wojska indyjskie przekroczyły granicę Bangladeszu, a oddziały pakistańskie zaatakowały pólnocne rejony Indii. Wojna doprowadziła do pobicia wosjk pakistańskich w Bangladeszu i tego samego roku w 1971 Indie uznały Bangladesz, a Pakistan zerwał z nimi stosunki dyplomatyczne. W wyniku długotrwałych rozmów podpisano w 1972 roku układ indyjsko-pakistański normalizujący stosunki między tymi państwami. Doszło także do normalizacji stosunków między Pakistanem a Bangladeszem w 1974.
W latach 80/90 -tych to lata prób normalizacji stosunków pomiędzy Chinami a Indiami oraz Indiami i Pakistanem. Ostatnie dwa kraje wykorzystały te lata do rozbudowy swoich sił militarnych. W 1987 groźba wojny na pograniczu Między Pakistanem a Indiami. Bezpośrednią przyczyną był Kaszmir, oba kraje stanęły na progu wojny jądrowej. W wyniku
Mediacji USA nie doszło do wojny. W 1996 konflikt kaszmirski ożył na nowo. Doszło do wymiany ognia. W 1998 Indie przeprowadziły 5 podziemnych prób jądrowych, co wywołało szok nie tylko w regionie , ale na całym świecie. Indie przyznały się, że są mocarstwem atomowym. W odpowiedzi na to Pakistan przeprowadził 6 prób jądrowych i oświadczył, ze także jest mocarstwem atomowym. Oba kraje postawiły w stan gotowości bojowej swoje armie. W negocjacje zaangażowały się ONZ, Japonia . W 1999 podpisano Deklaracje Lahore, w której obie strony oświadczyły, że nie będą przeprowadzały dalszych prób nuklearnych pod warunkiem, że nie zrobi tego druga strona. Nie zapobiegło to jednak kolejnym incydentom związanym z Kaszmirem.
Podsumowanie Azji
Doszło do wykreowania potęg regionalnych , jakimi są Chiny, Indie, Japonia, a w znaczeniu militarnym Pakistan. Również. Indie to ogromny potencjał ludzki, militarny, a w przyszłości być może i ekonomiczny. Wpływy Japonii rzutują na sytuację w Korei i w Wietnamie.
Potencjalnym zagrożeniem w tym regionie świata są spory terytorialne, związane z kwestią koreańską, spory pomiędzy Wietnamem a Chinami, Chinami a Indiami czy Indiami a Pakistanem. Innym źródłem niepokojów są problemy z mniejszościami narodowymi np. wietnamską w Kambodży , kambodżańską w Wietnamie, muzułmańską w Indiach czy hinduistyczną w Pakistanie. Zakończenie zimnej wojny w Europie nie oznacza zakończenia sporów w innych częściach świata. Współpraca regionalna nie jest tu tak rozwinięta jak w Europie. Mimo to funkcjonują tutaj Rada Współpracy Państw Zatoki Perskiej, Stowarzyszenie Współpracy Płd. Azjatyckiej (SAARC), ASEAN.
Większość państw uczestniczy w pracach ONZ, rośnie liczba państw azjatyckich
będących członkami WTO.