Paweł Sobczyk

Zasady ustroju politycznego państwa

Program wykładów i ćwiczeń

I. Wprowadzenie do wykładów i ćwiczeń

• Pojęcie „zasad ustroju politycznego państwa”

• Ustrój polityczny a ustrój państwa

• Triada: zasada – reguła – wartość

• Omówienie programu wykładów i ćwiczeń

• Omówienie źródeł i literatury przedmiotu

I. Zasady dobra wspólnego i republikańskiej formy państwa

• Pryncypia społeczne w Konstytucji RP

• Pojęcie „dobro wspólne”

• Dobro wspólne a wspólne dobro

• Dobro wspólne w pracach Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego

• Res publica, res populica, Rzeczpospolita

• Doktrynalny i normatywny charakter zasady

• Programowy charakter zasad?

II. Zasada demokratycznego państwa prawnego

• Geneza zasady

• Standardy demokratycznego państwa prawnego

• Element formalny i materialny

• Legalizm

II. Zasada demokratycznego państwa prawnego w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego

• Ochrona praw nabytych

• Ochrona interesów w toku

• Zakaz retroakcji

• Zasada zaufania obywateli do państwa i prawa

III. Zasada suwerenności narodu

• Geneza zasady

• Państwo – naród – wszyscy obywatele Rzeczypospolitej

• Suwerenność narodu czy suwerenność państwa

• Sposoby realizacji suwerenności przez naród

IV. Formy demokracji bezpośredniej w Polsce

• Ogólnokrajowe referendum fakultatywne

• Ogólnokrajowe referendum w sprawie wyrażenia zgody na ratyfikację umowy międzynarodowej przekazującej organizacji międzynarodowej lub organowi międzynarodowemu niektóre kompetencje organów władzy państwowej w niektórych sprawach

• Ogólnokrajowe referendum w sprawie zmiany Konstytucji

• Referendum lokalne

• Inicjatywa ludowa

V. Zasada suwerenności i niepodległości państwa

• Geneza zasady

• Konstytucyjne podstawy zasady

• Państwo suwerenne

• Państwo niepodległe

V. Demokracja przedstawicielska

• Pojęcie wyborów, prawa wyborczego, systemu wyborczego, kodeksu wyborczego

• Podstawowe zasady prawa wyborczego (tzw. przymiotniki) i ich znaczenie

• Zarządzanie wyborów

• Organizacja i przebieg wyborów

• Ustalanie wyników

VI. Zasada społeczeństwa obywatelskiego

• Geneza zasady

• Pojęcie „społeczeństwo obywatelskie”

• Elementy społeczeństwa obywatelskiego

• Zasada pluralizmu politycznego

• Stosunki pracownicze

• Stosunki terytorialne

• Środki społecznego przekazu

• Kościoły i inne związki wyznaniowe

VI. Pluralizm polityczny w Polsce

• Pojęcie partii politycznej

• Wolność zrzeszania się w partiach politycznych

• Struktura i zasady działania partii politycznych

• Ewidencja partii politycznych

• Finanse i finansowanie partii politycznych

• Postępowanie w sprawie stwierdzenia sprzeczności z Konstytucją celów lub działalności partii politycznych

• Likwidacja partii politycznej

• Fundacje polityczne

VII. Zasada podziału i równoważenia władzy/władz

• Geneza zasady

• Podstawowe założenia zasady

• Aspekt podmiotowy i przedmiotowy podziału władzy/władz

• Modele stosunków między władzą ustawodawczą i wykonawczą

• Pozycja władzy sądowniczej

• Czwarta władza

VII. Podział i równoważenie władzy/władz w praktyce

• Analiza teoretyczno-prawna zasady

• Analiza orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego dotyczącego zasady