22.09.2012 r

UCZENIE SIĘ, NABYWANIE UMIEJĘTNOŚCI.

1. Pojęcie uczenia się, uczenie się jako proces i jako czynność.

Wrodzona: bodziec → organizm → reakcja.

Wyuczone:

• Na osobnika działają bodźce na które on reaguje.

• Reakcja na bodziec

• Sytuacja może być:

  • Wrodzona – odruch bezwarunkowy (np. odruch ssania, odruch źreniczny, odruch kolana). Reakcje wrodzone mają charakter sztywny, niezmienny, wykonywany bez udziału naszej woli; taki sposób reagowania występuje u większości zwierząt.

  • Nauczona – nabyta, powstała w rezultacie uczenia się. Nabyte sposoby reagowania są wynikiem uczenia się, uczenie się to nabywanie nowych sposobów reagowania; uczenie się jest procesem, dzięki któremu zachowanie ulega zmianom (Kingsley).

• Uczenie się to proces zdobywania nowej wiedzy i nowych zasobów reagowania (Woodworth).

• Zatem każda reakcja, zachowanie osobnika jest wyznaczone przez:

  • Wrodzone czynnościowe struktury nerwowe (odruchy bezwarunkowe).

  • Nabyte sposoby, nabyte w rezultacie uczenia się.

• Wyróżnia się:

  • Proces uczenia się – to nieustanne gromadzenie doświadczeń, dzięki którym modyfikowane są formy zachowania lub powstają nowe.

    • Proces zachodzący w układzie nerwowym, którego efektem są zmiany w zachowaniu.

  • Czynność uczenia się – to zamierzona aktywność jednostki, w wyniku której zdobywa ona nowe doświadczenia.

    • Czynność wykonywana w celu przyswojenia sobie czegoś.

POTRZEBY (ZADANIA) → CZYNNOŚCI (uczenie się) → WYNIK (cel)

Czynność uczenia się prowadzi do osiągnięcia określonego celu:

• Dziecko uczy się wiersza, aby na lekcji dobrze go powiedzieć i uzyskać nagrodę (w postaci stopnia, pochwały), czy uniknięcia kary (ndst., uwagi).

• Zwierzę uczące się drogi w labiryncie dąży do celu (pożywienia, które jest przy wyjściu z labiryntu).

• W momencie osiągnięcia wyniku (celu) – nauczenie się wiersza, zdobycia pokarmu, czynności związane z dana formą uczenia się przestają działać. Proces uczenia będzie jednak trwał nadal, chociaż osoba już się nie uczy i dzięki temu wiersz nawet nie do końca dobrze opanowany wieczorem może być poprawnie reprodukowany w następnym dniu, po przerwie wypełnionej snem, w czasie którego nie było żadnych czynności uczenia się wiersza.

• Pojęcie procesu uczenia się jest znacznie szersze od pojęcia czynności uczenia.

• Uczenie się jest procesem kumulowania doświadczenia. Istotę uczenia się najlepiej określa powiedzenie: „człowiek uczy się przez całe życie”.

Uczenie się należy odróżnić od:

• Ćwiczenia – wielokrotnie powtarzanie jakiejś czynności, czy tez materiału do zapamiętania aby zdobyć wprawę w zakresie wykonywania tej czynności, czy posługiwania się tym materiałem. Efektem ćwiczeń są umiejętności:

  • W dalszym następstwie nawyki.

• Dojrzewania – (Hilgard 1967 r.) procesu w wyniku którego pewne funkcje się rozwijają jakby samorzutnie bez wyraźnego wpływu uczenia się, np. latanie u ptaków, pływanie u salamander.

1. Specyficzne cechy uczenia się (inaczej aspekty/płaszczyzny uczenia się).

W zależności od tego czego człowiek uczy się można wyróżnić:

• Uczenie się intelektualne (percepcyjne i pojęciowe, dokonuje się, przebiega ono w sferze (płaszczyźnie) intelektualnej).

• Jest to nabywanie nowej wiedzy.

• Wynikiem uczenia się w tej sferze są wiedza/wiadomości (np. 5 x 5 = 25)

1. Wiedza i nabywanie umiejętności.