PSYCHOLOGIA KLINICZNA

1. Kline – (łoże, klinikos) lekarz zajmujący się obłożnie chorymi , klinike – sztuka leczenia obłożnie chorych

   Psychologia kliniczna:

   Zajmuję się osobami które mają problemy zdrowotne z psychiką. Choroby i nieprzystosowania, zaburzenia regulacji miedzy człowiekiem, a otoczeniem w którym żyje.

• Dział psychologii który zajmuje się człowiekiem z punktu widzenia choroby i nieprzystosowania

• Dział psychologii, który zajmuje się zaburzeniami w procesach regulacji miedzy człowiekiem a otoczeniem w którym człowiek żyje

1. Główne zadania psychologa klinicznego

• Psychologiczna diagnoza obszarów zaburzonego funkcjonowania człowieka

• Wyjaśnianie mechanizmów powodujących zaburzenia ( rola czynników psychogennych)

• Ustalenie wpływu zaburzenia na inne strefy funkcjonowania człowieka. Wyznaczanie obszarów zachowani psychicznego

• Psychoterapia- oddziaływanie lecznicze przy pomocy środków psychologicznych

• Badania naukowe

• Działania ukierunkowane na profilaktykę zaburzeń psychicznych( np. warsztaty rozwiązywania konfliktów w rodzinie )

• Nauczanie

1. Pojecie: zaburzenie psychiczne

• Wiąże się z wiekiem/ cierpienie, dyskomfort

• Wiąże się z upośledzeniem jakiejś strefy działań

• Może powodować u człowieka inwalidztwo lub nawet zagrożenie życia

• Ogranicza swobodę działania człowieka

• Często zaburzenie psychiczne może się wiązać z irracjonalnością, dziwacznością.

1. Definicja:

   Przez zaburzenia psychiczne rozumie się pojawiający się u człowieka zespół lub wzorzec zachowania lub przeżywania, mający znaczenie kliniczne związany w chwili wystąpienia z dolegliwością lub upośledzeniem co najmniej jednego obszaru funkcjonowania lub z istotnie zwiększonym ryzykiem bólu , śmierci czy inwalidztwa albo też znaczącą utratą swobodnego działania.

Zaburzenia psychiczne może wyrazić się zewnętrznie lub zewnętrznie. Np. anoreksja, moczenie nocne, schizofrenia.

Nie zalicza się do zaburzeń psychicznych zaburzeń dewiacyjnych ( np. politycznych, religijnych, seksualnych ). Ani konfliktów zachodzących miedzy jednostką a społeczeństwem. Chyba, że ta dewiacja lub ten stan stanowią objawy dysfunkcji jednostki w rozumieniu wyżej podanym, np. homoseksualista ma zaburzenia, które pojawiają się wraz z patogenami ( bardziej z punktu widzenia praktyki ) wg. Klasyfikacji ogólnie przyjętej nie jest zaburzeniem.

Przyczyny:

-psychogennych- związane z tym jakie człowiek ma problemy, stresy (przyczyny które można łatwo zlikwidować)

-somatogenne- związane ze stanem zdrowia naszego ciała (tarczyca)

-konstytucjonalne- związane z genami, geny warunkują jakie procesy występują w układzie nerwowym (schizofrenia)

1. Objaw- jest to dający się zaobserwować, wyodrębnić i opisać elementarny fragment obrazu chorobowego np. urojenia, leki, zahamowanie. Jest to najmniejszy element obrazu chorobowego.

2. Zespół chorobowy/ syndrom chorobowy/- to zespół objawów, które w obrazie chorobowym występują łącznie np.. depresyjny, maniakalny

3. Kryteria zdrowia psychicznego

• Subiektywne poczucie zadowolenia- akceptacja życia, sytuacji życiodajnych

• Zdolność adekwatnej samooceny

• Poczucie własnej tożsamości (kim ja jestem?)

• Zdolność do samorealizacji (do rozwoju własnych możliwości)

• Poczucie niezależności i autonomii od środowiska

Patogeny

• Czynniki psychologiczno-społeczne (sytuacyjne)

• Czynniki somatyczne (patogeny somatyczne)

• Czynniki konstytucjonalno-dziedziczne

1. Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja chorób i Problemów Zaha.

• Organiczne zaburzenia psychiczne włącznie z zadaniami objawowymi np. główne zespoły otępienne, zaburzenia pamięci, zaburzenie osobowości

• Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania spowodowane używaniem substancji psychoaktywnych( alkohol, narkotyki, leki i inne środki)

• Schizofrenia, zaburzenia typu schizofrenii i zaburzenia urojeniowe

• Zaburzenia nastroju (afektywne). Epizody depresyjne, maniakalne, zaburzenia afektywne dwubiegunowe i nawracające depresje

• Zaburzenia nerwicowe związane ze stresem i pod postacią somatyczną( zachowania lękowe, fobie, nerwice natręctw, inne postacie nerwic )

• Zaburzenia behawioralne związane z zaburzeniami fizjologicznymi i czynnikami fizycznymi ( zaburzenia odżywiania, zaburzenia snu, dysfunkcje seksualne)

• Zaburzenia osobowości i zachowania osób dorosłych( klasyczne zaburzenia osobowości i zachowania nawyków i popędów)

• Upośledzenie umysłowe

• Zaburzenia rozwoju psychicznego( zaburzenia funkcji poznawczych np. czytania, autyzm)

• Zaburzenia zachowania i emocji rozpoczynające się w dzieciństwie i wieku młodzieńczym

1. Etiologia zaburzeń psychicznych III grupy czynników patogennych:
   
   Współcześnie przyjmuję się koncepcje wieloczynnikowych uwarunkowań zaburzeń psychicznych. Wyróżnia się 3 główne grupy czynników patologicznych

• Czynniki psychologiczno-społeczne (w tym sytuacyjne)
  - psychologiczne np. niski wskaźnik inteligencji emocjonalnej szczególnie empatii.
  - społeczne np. wzorce rodzinne, nacisk grupy, doświadczenia traumatyczne.

• Czynniki biologiczne o podłożu somatycznym np. zatrucie metalami ciężkimi, zaburzenia metaboliczne, przewlekle choroby somatyczne, wyniszczenie głodowe.

• Czynniki biologiczne czyli dziedziczone np. czynniki endogenne lub wewnętrzne tkwiące w wyposażeniu genetycznym człowieka niezależnie od środowiska.

1. Ze względu na dominującą rolę czynnika etiologicznego wyróżnia się:

• Zaburzenia psychogenne (np. nerwice, zaburzenia opozycyjno-buntownicze, zaburzenia nawyków)

• Zaburzenia somatogenne (zaburzenia nastroju spowodowane nadczynnością tarczycy, otępienie- AIDS)

  Czynniki somatogenne można uporządkować w 3 kategoriach:

• Pochodzenia mózgowego ( np. psychiczne skutki urazów i chorób CUN-u)

• Pochodzenia poza mózgowego- czyli związane z chorobami somatycznymi w których przebiegu pojawiają się zmiany CUN-ie ( np. wyniszczenie głodowe, skutki uboczne leków itp. )

• Pochodzenia psycho-endokrynologicznego

1. Zaburzenia endogenne uwarunkowane genetycznie:
   -schizofrenia
   -zespół ADHD

Zaburzenia nerwowe

1. Pojecie nerwicy

• Nerwica jest subiektywnie odczuwanym klinicznie manifestowanym zaburzeniem funkcji psychicznych fizjologicznych i zachowań , które jest pośrednim obronnym i zastępczym wyrazem zakłóceń w życiu emocjonalnym pacjenta. Podłożem nerwic są konflikty emocjonalne.

• W psychologii i psychologii klinicznej mówi się, że osiowymi objawami nerwicy są:

  • Osiowe (lęk)

  • Fizjologiczne (bezsenność)

  • zaburzenia negatywne

  • egocentryzm (mocne koncentrowanie się na objawach)

  • objaw błędnego koła (skutki napędzają przyczyny)

  • strach

  • zagrożenie

• Objawy które charakteryzują się po przez dysfunkcje w naszym organizmie(somatyczne)

  • AFONIA- utrata głosu

  • ASTAZJA- niemożność wstania

  • ABAZJA- niemozno,śc chodzenia

  • SKURCZ PISARSKI- niemożność utrzymania w dłoni długopisu

• Objawy konwersyjne:

  • Zmysłowo-czuciowe: głupota i ślepota histeryczna

  • Dysocjacyjne: omdlenia (psychogenne zaburzenia świadomości)

• Przyczyny:

  • konflikty neurotyczne

  • konflikt histeryczny(duże wymagania otoczeniu małe sobie)

  • konflikty naturalne(spontaniczne potrzeby człowieka)

  • konflikt psychasteniczny

1. Lęk- przykry stan napięcia emocjonalnego którego istotą jest przejawianie uczucia zagrożenia. Manifestacje lęku są bardzo różnorodne. Lęk może się wyrażać zarówno poprzez objawy somatyczne, wegetatywne (np. zaburzenia snu, poprzez fobie i postawy lękowe, odczucie niepokoju).

2. Konflikt- jest starciem się 2 tendencji, potrzeb i impulsów których nie można ze sobą pogodzić (utrzymuje się przez dłuższy okres czasu).

3. Nerwicowy konflikt- w nerwicach ten konflikt tkwi w psychice człowieka (w emocjach). Konflikt neurotyczny pojawia się jako efekt społeczności miedzy możliwościami jednostki a jej wysokimi wymaganiami w stosunku do siebie.

   Konflikt miedzy wymaganiami stawiającemu otoczenia a wymaganiami stawiającymi sobie. Innym wysokie a sobie niskie co w efekcie nie daje poczucia własnej wartości nosi nazwę konfliktu histerycznego.

   Konflikt psychasteniczny- człowiek stawia sobie wysokie standardy (nakazy normy) i nie dopuszcza do realizacji spontanicznych naturalnych dążeń i potrzeb.
   SKUTKI: pragnienie naturalnych potrzeb zostaje zepchnięte do podświadomości i da o sobie znać w postaci nerwicy obsesyjno-kompulsywnej.

4. Rodzaje nerwic:

   - ner. Lękowa - ner. Depresyjna

   - ner. Neurasteniczna - ner. Histeryczna

   - ner. Obsesyjno- kompletywna

5. nerwica histeryczna - występuje u osób które charakteryzują się dominacją systemu sensoryczno-motorycznego nad systemem racjonalnego myślenia. Są to osoby impulsywne najpierw coś zrobią, a później pomyślą.
   

6. nerwica neurasteniczna:

   • niemożność podołania zadaniom które człowiek sobie stawia

   • poczucie zmęczenia niewydolność

   • rozdrażnienie , skłonność do płaczu

   • charakteryzuje ją lęk przed przeszłością

Mechanizmy obronne w osobowości

(nie powodują rozwiązania sytuacji konfliktowych, a jedynie „tu i teraz” poprawiają samopoczucie człowieka- obniżają poziom lęku)

1. Są to świadomie podejmowane w sytuacji strategie radzenia sobie, a również świadomie wykorzystywane mechanizmy autowaloryzacji nie są mechanizmami obronnymi w ścisłym słowa tego znaczeniu.

2. Wszystkie mechanizmy obronne w mniejszym lub większym stopniu zniekształcają obraz własnej osoby i obraz rzeczywistości zewnętrznej, tym samym stanowią przeszkodę rozwoju własnej osobowości.

3. Najczęściej wymieniane mechanizmy obronne:

• Wyparcie : wyeliminowanie ze świadomości niemożliwych do przyjęcia dążeń pragnień uczuć a również czynów, zdarzeń, ich uświadomienie budzi lęki, poczucie winy, wstyd itd.

• Od wyparcia odróżnia się mechanizm tłumienia (regresji) służący przesunięciu lękotwórczych treści ze świadomości do podświadomości.

• Zaprzeczenie : odrzucenie faktów które wywołują silny dyskomfort np. odrzucenie diagnozy lekarskiej

• Identyfikacja : proces utożsamiania się z osobą znaczącą np. kibice

• Projekcja : czyli „ rzutowanie na zewnątrz” przypisywanie innym osobom własnych niepożądanych cech a niedostrzeganie ich w sobie, w ten sposób bronimy się przed uznaniem własnych nieakceptowanych skłonności, atakując innych za te cechy, które w nich nie odwracalnie spostrzegamy

• Racjonalizacja : wynajdowanie logicznych i uzasadnionych sposobów wytłumaczenia własnego nieakceptowanego zachowania, niezgodnego z systemem wartości. Jest to mechanizmem samousprawiedliwienia

• Regresja; częściowe lub symboliczne cofanie się do infantylnych form zachowania i przeżywania rzeczywistości(np.. oglądanie bajek zamiast aktywności ukierunkowanej na zabezpieczenie potrzeb bytowych).

• Sublimacja : nieuświadomione przekształcanie nieakceptowanych impulsów i realizowanie ich w akceptowanych formach aktywności

• Dysocjacja : odcięcie emocji od zdarzeń w których się uczestniczy.

• Fantazjowanie : zastępcze zaspokojenie potrzeb poprzez tłumienie wyobrażeń.

  FOBIE

  (zespól lękowy. Lęk ma charakter irracjonalny, pojawia się w zetknięciu z bodźcem, który nie jest zagrażający)

Pierwszym zespołem lękowym są fobie od ok. 3 do 5% ludzi cierpiało lub będzie cierpieć na jakieś fobie. Najbardziej jest znana fobia społeczna to lęk przed wystąpieniem publicznym.

Źródła lęku:

• Lęk foniczny- zastępuje lęk wypierany przez świadomość.

• Uwarunkowanie: dana sytuacja, bodziec często wywołuje zjawisko generalizacji

• Teoria psychoanalityczna

FOBIE

PROSTE ZŁOŻONE

Ich źródłem jest jedno sytuacja może być bardzo różnorodna

Zjawisko np. fobie np. agorafobia (przestrzeń)

Zwierzęce.

- kynofobia (psy)

- arachnofobia (pajaki)

- kancerofobia

- brontofobia

- akrofobia (wysokość)

Fobie powstają w związku z :

• Doświadczeniami człowieka

• Procesami uwarunkowania

To przeżywanie poczucia zagrożenia w szczególnej sytuacji która obiektywnie nie ma charakteru zagrażającego, ale jest to przeżywanie zagrożenia które ma charakter długotrwały.

Charakterystyczne jest to, że u człowieka pojawia się silna tendencja do unikania zetknięcia się z danym bodźcem

Leczenie fobii – akceptacja fobii, to rodzaj przypadłości z którą należy sobie radzić gdyż bardzo ciężko jest się jej pozbyć

ANOREKSJA

(AN- przeczenie –nie, OREXIS- jedzenie/gr.)

(jadłowstręt psychiczny, mieści się w grupie zaburzeń odżywiania)

Choroba która dotyka młode kobiety od 12 do 18 r.ż

Objawy / kryteria

• Zmniejszenie ciężaru wagi ciała poniżej 85% wagi oczekiwanej wynika ona z odmowy przyjmowania posiłku

• Intensywny lęk przed przybraniem na wadze mimo utrzymującej się niedowagi

• Zaburzenie sposobu doświadczenia własnej wagi i sylwetki (nieadekwatna ocena własnego wyglądu- zaburzenie percepcji)

• U osób które miesiączkują nieobecność przynajmniej 3 kolejnych cykli menstruacyjnych

Typy anoreksji :

• Typ restrykcyjnie - ograniczający w którym utrzymywanie wagi ciała jest wynikiem rygorystycznej diety lub niejedzenia

• Typ żarłoczno – wydalający w którym dochodzi do epizodów objadania się a później zażywania środków przeczyszczających

Objawy somatyczne :

Anoreksja jest chorobą całego organizmu. Umierają z powodu wyniszczenia organizmu.

• Utrata tkanki tłuszczowej i masy mięśniowej

• Nietolerancja chłodu i trudności w utrzymaniu podst. temperatury ciała

• Zwolnienie liczby oddechów

• Zasinienie stóp i obrzęki

• Zaburzenia sercowo – naczyniowe ( zanik mięśnia sercowego ) objaw małego serca

• Zwolnienie akcji serca do 60 uderzeń na minutę

• Szmer sercowy

• Zawroty głowy

• Omdlenia

• Zaburzenia w obrębie układów rozrodczego (zanik jajników) i trawiennego (zaburzenie motoryki)

• Zmiany dermatologiczne

• Zaburzenia CUN-u, trudności z koncentracją

  ANOREKTYCZKI UMIERAJĄ NA ATAK SERCA. LECZY SIĘ JE NA ODDZIAŁACH PSYCHIATRYCZNYCH. W TRAKCIE LECZENIA ANOREKTYCZKI ODŻYWIANE ŚĄ DIETĄ WYSOKO BIAŁKOWĄ.

BULIMIA

Powtarzające się epizody gwałtownego objadania się

• Zjadanie obfitych ilości pokarmów połączone z brakiem kontroli jem pomimo że rozsądek mówi stop

Stosowanie nawracających nieprawidłowych zachowań kompensacyjnych w celu redukcji masy ciała

• Prowokowanie wymiotów

• Poszczenie

• Intensywne ćwiczenia fizyczne

Samoocena wyznaczona jest głównie przez kształt i wagę ciała

Typy bulimii

• Typ przeczyszczający : w przebiegu epizodu wymioty są prowokowane regularnie lub są używane środki przeczyszczające lub lewatywy

• Typ nieprzeczyszczający : w przebiegu epizodu dochodzi do stosowania takich nieprawidłowych zachowań kompensacyjnych jak poszerzenie lub uprawnianie intensywnych ćwiczeń fizycznych bez stosowania wymiotów i innych zachowań kompensacyjnych.

Bulimiczki są to dziewczyny które bardzo silnie przeżywają stresy, dużo mają kontaktów z ludźmi i duże oczekiwania wobec innych co wiąże się z częstym rozczarowaniem.

U bulimiczek występuje słaba kontrola impulsów wobec tego kierują się zasadą chcę / niechęcę tym się różnią od anorektyczek bo nie potrafią nad sobą panować .

ZABURZENIA PSYCHOSOMATYCZNE

PSYCHOSOMATYKA (2 ASPEKTY)

1. Dotyczy zaburzeń, w których istotnym czynnikiem etiologicznym jest stres.

2. Zajmuje się psychologią człowieka chorującego somatycznie.

• Można powiedzieć, że psychosomatyka jest działem psychologii klinicznej, który bada zależności między biologicznymi, a psychospołecznymi zmiennymi określającymi zdrowie i chorobe.

  Choroby psychosomatyczne:

• Choroby skóry

• Nadciśnienie

• Nadwaga

• Migreny

• Wrzody żołądka

  Alexander wymienia 3 czynniki w zaburzeniach psychosomatycznych:

  1. Konflikt wczesnodziecięcy

  2. Stres

  3. „LOCUX MINORIS REZISTENCJAE”- słabość konstytucjonalna organu lub układu

     Wg. Engela są 3 typy osobowości pozornie różne, ale każdy odczuwa frustrację w zakresie potrzeby zależności:

1. Typ pseudo niezależny
   silna potrzeba zależności i związków emocjonalnych, ale tę potrzebę wypiera i na zewnątrz demonstruje potrzebę niezależności (pewność siebie itp.)

2. Typ pasywnozależny
   silna potrzeba zależności, która jest uświadamiana i demonstrowana (oczekiwanie pomocy, oceny)

3. Typ odgrywający się
   niezaspokojona potrzeba zależności, wyraża się w chęci rewanżu i chęci odegrania się na innych (człowiek, który ujawnia postawy aspołeczne)