RÓŻNICE POMIĘDZY SPÓŁKAMI OSOBOWYMI I KAPITAŁOWYMI

• SPÓŁKA CYWILNA- art. 860-875 KC

• SPÓŁKA CICHA – 353¹ KC

RÓŻNICE POMIĘDZY SPÓŁKAMI OSOBOWYMI A KAPITAŁOWYMI

SPÓŁKI OSOBOWE	SPÓŁKI KAPITAŁOWE
1. Brak osobowości prawnej	1. Posiadają osobowość prawną.
2. Majątek jest współwłasnością wspólników	2. Majątek stanowi własność spółki.
3. Odpowiedzialność za zobowiązania ponoszą wspólnicy	3. Odpowiedzialność wobec wierzycieli ponosi spółka.
4. Sprawy spółki prowadzą bezpośrednio wspólnicy	4. Sprawy spółki prowadzą określone organy.
5. Wysokość wniesionych udziałów jest dowolna: zależy od wspólników	5. Minimalna wysokość kapitału jest określona w przepisach.
6. Stały skład wspólników	6. Skład osobowy jest płynny (akcje są zbywalne).

Spółki kapitałowe

Z chwilą zawiązania spółki kapitałowej powstaje spółka w organizacji, która może we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywaną. Spółka w organizacji z chwilą wpisu do rejestru przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym uzyskuje osobowość prawną i staje się podmiotem praw i obowiązków spółki w organizacji.

Majątek stanowi własność spółki dzięki czemu akcjonariusze nie odpowiadają osobiście za zobowiązania spółki, lecz robi to sama spółka całym swoim majątkiem. Akcjonariusze nie mają możliwości rozporządzania majątkiem spółki; mogą oni jedynie uczestniczyć w głosowaniach przeprowadzanych przez Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy i w ten właśnie sposób wpływać na kształt spółki i podejmowane przez nią działania.

Za zobowiązania spółki kapitałowej w organizacji odpowiadają solidarnie spółka i osoby, które działały w jej imieniu. Dodatkowo, za zobowiązania spółki w organizacji mogą odpowiadać wspólnicy, ale tylko do wysokości wniesionego wkładu. Jeżeli wszyscy wspólnicy wnieśli w całości wkład w takim zakresie, do jakiego zobowiązali się w akcie będącym podstawą funkcjonowania spółki, to nie będą mogli ponieść odpowiedzialności za jej zobowiązania. Jest to zrozumiałe z uwagi na kapitałowy charakter spółki z o.o., w której to kapitał zakładowy, a nie majątek poszczególnych udziałowców stanowi źródło zaspokojenia roszczeń ewentualnych wierzycieli spółki. Wobec spółki, odpowiedzialność osób, które działały w jej imieniu przez jej zarejestrowaniem, ustaje z chwilą zatwierdzenia ich czynności przez zgromadzenie wspólników. Zwolnienie wspólnika z odpowiedzialności wobec spółki nie oznacza jednak zwolnienia go z odpowiedzialności względem wierzycieli.

W spółkach kapitałowych zarząd jest organem, którego głównym zadaniem jest prowadzenie spraw spółki i jej reprezentacja. Sposób działania zarządu reguluje ustawa Kodeks Spółek Handlowych (Dz.U. z 2000 r. Nr 94, poz. 1037) oraz postanowienia umowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub statutu spółki akcyjnej.

W spółkach kapitałowych skład wspólników może być zmienny - udziały w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością oraz akcje w spółce akcyjnej mogą być sprzedawane, darowane, podlegają również dziedziczeniu, itp. Takie zmiany nie mają wpływu na istnienie i kontynuowanie działalności spółki (inaczej niż w spółkach osobowych).

Spółki osobowe

Nie mają osobowości prawnej, ale mają zdolność prawną, to znaczy mogą we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywane. Spółki osobowe nie posiadają osobowości prawnej, co oznacza, że nie są one odrębnymi od wspólników podmiotami, w związku z czym prawo do reprezentowania spółki posiada każdy ze wspólników.

Wspólnik nie może rozporządzać udziałem we wspólnym majątku wspólników ani udziałem w poszczególnych składnikach tego majątku. W czasie trwania spółki wspólnik nie może także domagać się podziału majątku wspólników. Zatem we wspólności majątku wspólników nie ma wyodrębnionych z punktu widzenia prawa udziałów w tym majątku. Nie jest także dopuszczalne zniesienie wspólności łącznej. Cechą charakterystyczną spółki osobowej jest to, że jej majątek nie stanowi własności spółki, ale jest przedmiotem wspólności łącznej wszystkich wspólników. Oznacza to, że w przypadku gdy przestanie istnieć spółka to również przestaje istnieć wspólność łączna. Jednocześnie współwłasność łączna musi istnieć tak długo jak długu istnieje sama spółka. Zatem domaganie się podziału tego majątku przez wspólników nie jest dopuszczalne.

Wspólnicy spółek osobowych ponoszą subsydiarną– solidarną odpowiedzialność za jej zobowiązania. Solidarność odpowiedzialności sprowadza się do tego, że:

• wierzyciel może domagać się spełnienia całości świadczenia od wszystkich, wybranych, lub nawet jednego zobowiązanego;

• spełnienie zobowiązania przez jednego z dłużników zwalnia od długu pozostałych;

• dłużnik, który świadczenie spełnił może domagać się rekompensaty od pozostałych, stosownie od ich udziału w długu (regres);

• działania i zaniechania jednego z dłużników solidarnych nie mogą szkodzić współdłużnikom;

• przerwanie lub zawieszenie biegu przedawnienia w stosunku do jednego z dłużników solidarnych nie ma skutku względem współdłużników;

• zwolnienie z długu lub zrzeczenie się solidarności przez wierzyciela względem jednego z dłużników solidarnych nie ma skutku względem współdłużników;

• zwłoka wierzyciela względem jednego z dłużników solidarnych ma skutek także względem współdłużników;

• wyrok zapadły na korzyść jednego z dłużników solidarnych zwalnia współdłużników, jeżeli uwzględnia zarzuty, które są im wszystkim wspólne.

W spółkach osobowych wszyscy bądź niektórzy wspólnicy mogą być uprawnieni do prowadzenia spraw spółki zaś nie można wyłączyć wszystkich wspólników od prowadzenia spraw spółki i powierzyć tych czynności osobie trzeciej. Powierzenie prowadzenia spraw spółki osobie trzeciej, może nastąpić już w umowie spółki, przy czym w umowie nie musi być wskazana osoba, która będzie prowadziła te sprawy. Można określić ogólnie, że prowadzenie spraw spółki będzie powierzone osobie/osobą trzecim, a wspólnicy wskażą ta osobę/osoby później w drodze uchwały. Powierzenie prowadzenia spraw spółki osobie trzeciej jest zawsze przekroczeniem zwykłego zarządu spółki i wymagana jest tutaj jednomyślność wszystkich wspólników spółki chyba, że umowa inaczej stanowi.

W spółkach osobowych, w przeciwieństwie do spółek kapitałowych, wkładem do spółki może być również świadczenie usług na rzecz spółki np. obsługa prawna spółki bądź świadczenie pracy. W spółkach osobowych przy wnoszeniu wkładów do spółek wspólnicy korzystają z pełnej swobody przy ustalaniu co jest przedmiotem wkładu, oraz czy wnoszą je na własność czy tylko do korzystania. Istnieje w tym przypadku domniemanie, że przy wnoszeniu wkładu wnosi się go na własność, zaś w spółkach kapitałowych istnieją bezwzględnie obowiązujące przepisy dotyczące wnoszenia wkładów i ich szacowania, minimalnej wysokości kapitału i terminu wnoszenia.

Skład wspólników w spółkach osobowych jest co do zasady dość niezmienny - uczestnictwo (udział) w spółce osobowej nie może być przedmiotem transakcji, np. nie może być sprzedawany. Spółka jawna co do zasady ulega rozwiązaniu w razie śmierci jednego ze wspólników albo wypowiedzenia przez niego umowy spółki.

O ile przy spółkach osobowych właściciele rozliczają się w podatku dochodowym jako osoby fizyczne o tyle w spółkach kapitałowych występuje tzw. podwójne opodatkowanie właścicieli. W drugim przypadku wynika to z odrębności prawnej spółki kapitałowej, której dochód opodatkowany jest najpierw stawką podatku CIT, a następnie podatek pobierany jest od wypłacanej dywidendy.