+ zdolność do masowych przewozów ładunków o najszerszym wachlarzu podatności transportowej
+ światowy zasięg obsługiwanych szlaków przewozowych
+ najkorzystniejsze ceny przewozowe

- niewielka prędkość eksploatacyjna statków
- relatywnie niska częstotliwość, punktualność połączeń morskich
- relatywnie niskie bezpieczeństwo ładunków wrażliwych na wilgoć, dłużej trwający czas dostaw czy przeładunku
- konieczność wykorzystania usług dowozowo-odwozowych w związku ze stosunkowo niską dostępnością przestrzenną portów morskich

Żegluga morska

Żegluga morska realizowana jest między portami morskimi za pomocą wyspecjalizowanych statków, np.:

• statków pasażerskich do przewozu osób

• statków typu RORO do przewozu samochodów ciężarowych i wagonów kolejowych z towarem

• kontenerowców do przewozu towarów w kontenerach

• gazowców rozmaitego rodzaju do przewozu gazu w różnej postaci

• tankowców do przewozu towaru płynnego, głównie produktów przemysłu naftowego

• drobnicowców do przewozu towarów liczonych w sztukach

• masowców do przewozu towarów sypkich

Rodzaje żeglugi w polskim prawie

Żegluga bałtycka

Żegluga bałtycka oznacza żeglugę po Morzu Bałtyckim i innych morzach zamkniętych o podobnych warunkach żeglugowych, a także żeglugę na morzach otwartych do 50 mil morskich od miejsca schronienia, z dopuszczalną odległością między dwoma miejscami schronienia do 100 mil morskich.

Żegluga przybrzeżna

Żegluga przybrzeżna oznacza żeglugę w odległości nie większej niż 20 mil morskich od brzegu w rejonie Morza Bałtyckiego lub innego morza zamkniętego o podobnych warunkach żeglugowych.

Żegluga krajowa

Żegluga krajowa oznacza żeglugę na wodach morskich w odległości nie większej niż 12 mil morskich od brzegu morskiego Rzeczypospolitej Polskiej.

Żegluga osłonięta

Żegluga osłonięta oznacza żeglugę na akwenie Zalewu Szczecińskiego i Wiślanego oraz po Zatoce Gdańskiej na zachód od linii łączącej punkt na Mierzei Helskiej o współrzędnych 54°35' szerokości geograficznej północnej i 018°49' długości geograficznej wschodniej z punktem na Mierzei Wiślanej o współrzędnych 54°22' szerokości geograficznej północnej i 018°57' długości geograficznej wschodniej.

Żegluga portowa

Żegluga portowa oznacza żeglugę w obrębie portów, łącznie z Roztoką Odrzańską, do linii równoleżnika przechodzącego przez Bramę Torową nr 4 na Kanale Piastowskim i Zalewie Kamieńskim.z

Żegluga wg charakteru

Wg innych kryteriów podziału występują jeszcze:

• żegluga kabotażowa

• żegluga liniowa

• żegluga trampowa

• żegluga wahadłowa

Żegluga kabotażowa

Żegluga kabotażowa lub kabotaż to żegluga pomiędzy portami tego samego państwa. Jeśli odbywa się w obrębie jednego morza nazywana jest kabotażem małym. Jeśli porty te znajdują się na różnych morzach to mówimy o kabotażu wielkim. Często kabotażem nazywa się ogólnie żeglugę przybrzeżną.
Nazwa pochodzi od nazwiska Giovanniego Cabota.

Żegluga liniowa

Żegluga liniowa odbywa się na stałych trasach według określonego rozkładu rejsów.

Żegluga trampowa

Żegluga trampowa lub tramping to rodzaj żeglugi bez stałego rozkładu rejsów; przewóz najczęściej całookrętowych ładunków wynikający z aktualnego zapotrzebowania rynku przewozowego. Bardziej opłacalna jest żegluga trampowa.

Żegluga wahadłowa

Żegluga wahadłowa to forma żeglugi odbywająca się wyłącznie między dwoma konkretnymi portami lub przystaniami. W zależności od akwenu, który ma do pokonania statek może zaliczać się do żeglugi morskiej, przybrzeżnej lub śródlądowej. W skład floty obsługującej taką formę transportu najczęściej wchodzą różnej wielkości promy z furtami dziobowymi i rufowymi umożliwiającymi wjazd i wyjazd pojazdów z obu stron statku.

Transport morski ma największe znaczenie w międzynarodowych przewozach towarów – obejmuje ok. 70% ładunków handlu światowego. Żegluga morska może być regularna lub trampowa – nieregularna. Bardziej opłacalna jest żegluga trampowa.

Niemal połowa ładunków przewożonych drogą morską przypada na ropę naftową i produkty ropopochodne. Przewozi się również dużo węgla, koksu, rud żelaza, wyrobów hutniczych, zbóż i innych towarów masowych. Główne szlaki morskie to połączenia:
- na północnym Atlantyku między Europą Zachodnią a wschodnimi wybrzeżami Stanów Zjednoczonych i Kanady;
- na Pacyfiku między Japonią i Stanami Zjednoczonymi oraz Australią;
- między Europą i Azją Południowo-Wschodnią i Wschodnią;
- między Europą i Ameryką Południową, głównie Brazylią i Argentyną.

Żeglugę morską znacznie ułatwiają kanały, dzięki którym skraca się długość rejsu i czas przewozu towarów. Największe znaczenie mają:
- Kanał Sueski łączący Morze Śródziemne z Morzem Czerwonym, który skraca drogę z Europy do Azji o ok. 70%;
- Kanał Panamski skracający drogę ze wschodnich wybrzeży obu Ameryk na wybrzeże zachodnie;
- Kanał Kiloński łączący Morze Bałtyckie z Morzem Północnym – bardzo ważny dla portów bałtyckich ze względu na niewielką głębokość cieśnin duńskich.

Kanały morskie mają status międzynarodowych dróg wodnych.
Obecnie morska flota handlowa świata pływa pod banderami ponad 100 krajów. Najwięcej statków zarejestrowanych jest w państwach tzw. taniej bandery, czyli w Liberii, Panamie, Grecji, na Cyprze, Malcie i na wyspach Bahama. Tania bandera oznacza niższe opłaty rejestracyjne i niższe podatki. Poza tanimi banderami największą flotę posiadają: Norwegia, Japonia, Stany Zjednoczone, Chiny i Rosja.
W strukturze światowej floty handlowej maleje udział zbiornikowców i tankowców, natomiast rośnie liczba statków wyspecjalizowanych typu ro-ro (poziomy załadunek i wyładunek), chemikaliowców, statkówchłodni, metanowców (przewóz skroplonego gazu ziemnego) i kontenerowców przystosowanych do transportu towarów w pojemnikach.

Zarząd Morskich Portów Szczecin i Świnoujście SA zarządza dwoma portami o podstawowym znaczeniu dla gospodarki narodowej - w Szczecinie i w Świnoujściu, tworzącymi jeden z największych na Bałtyku  uniwersalny kompleks portowy.
Porty te odgrywają pierwszoplanową rolę w polskiej gospodarce morskiej, jak również są najbliższymi portami morskimi dla Czech, Słowacji i wschodnich Niemiec, a w szczególności dla rejonu Berlina, Brandenburgii i Meklemburgii.
Znajdują się one na najkrótszej drodze łączącej Skandynawię ze środkową i południową Europą, oraz na morskim szlaku, który poprzez Bałtyk łączy Rosję i Finlandię z Europą Zachodnią.
Ważnym atutem portów jest doskonałe połączenie ich siecią wodnych dróg śródlądowych z Berlinem, i dalej - z europejskim systemem dróg wodnych.
Oba porty zapewniają kompleksową obsługę ładunków masowych i drobnicowych, jak również pasażerów i środków transportu kołowego.
Ze Szczecina i Świnoujścia prowadzą połączenia żeglugowe do Szwecji, Finlandii, Danii, Norwegii, Litwy, Wielkiej Brytanii, Niemiec, Afryki Zachodniej i Chin.

Lokalizacja

Szczecin i Świnoujście to najdalej wysunięte na zachód polskie miasta. Ich położenie geograficzne jest ważnym czynnikiem określającym kierunki i możliwości rozwoju obu portów jak również całego regionu morskiego.  Położenie Szczecina: Szerokość 53°25' N Długość 14°32' E Położenie Świnoujścia: Szerokość 53°55' N Długość 14°15' E Usytuowane są na najkrótszej drodze łączącej Skandynawię ze środkową i południową Europą. Znajdują się także na najkrótszej drodze morskiej łączącej poprzez Bałtyk Finlandię, Rosję, oraz kraje Pribałtyki z Niemcami i Europą Zachodnią. Port w Świnoujściu położony jest bezpośrednio nad samym morzem, natomiast port w Szczecinie usytuowany jest 65 km w głąb lądu. Przejście torem wodnym z redy w Świnoujściu do Szczecina trwa 4 godziny. Port w Świnoujściu może przyjąć statki o maksymalnym zanurzeniu 13,2 m i długości 270 m. Port w Szczecinie może przyjąć statki o maksymalnym zanurzeniu 9,15 m i długości 215 m. Są to najbliższe porty morskie dla obszaru zachodniej i południowo-zachodniej Polski, skupiającego najistotniejsze obszary przemysłowe kraju, takie jak Górny Śląsk, rejon Wrocławia i Poznania. Nie bez znaczenia jest także bliskość wschodnich Niemiec, a zwłaszcza rejon Berlina - położonego zaledwie 140 km od Szczecina, Brandenburgii i Saksonii. Ponadto od wielu lat oba porty są dla Czech i Słowacji najważniejszymi morskimi portami tranzytowymi. Dostęp do europejskiego systemu żeglugi śródlądowej poprzez kanał Odra-Havela jest głównym atutem portów w Szczecinie i Świnoujściu - biorąc pod uwagę obsługę obszaru wschodnich Niemiec. Oba porty są dogodnie skomunikowane autostradą z Berlinem, i dalej z zachodnią Europą. Są także kluczowym elementem korytarza Północ-Południe. Na mapach kontynentu jest on zaznaczany m. in. drogą lądową E65, magistralą kolejową E59 i EC 59 a także systemem wodnym rzeki Odry, powiązanym z całym systemem Europy Zachodniej. Droga lądowa E 65 biegnąca obecnie od Kopenhagi przez Ystad, Świnoujście, Szczecin, Jelenią Górę, Pragę, Brno, Zagrzeb, Skopie, Tripoli i dalej na Kretę należy do przyjętego przez Unię Europejską systemu infrastruktury transportowej.

Na szlaku wycieczkowców

Szczególne cechy portów w Szczecinie i Świnoujściu, przede wszystkim zaś ich dogodne położenie geograficzne i wyjątkowy charakter stanowią szanse wykorzystania obu portów jako potencjalny port zawinięcia na szlaku podróży wycieczkowców. Goście podążając ze Świnoujścia do Szczecina znajdą na szlaku wiele atrakcji, nie tylko w samych dwóch miastach, ale również w tak atrakcyjnych dla turystów miejscach jak Międzyzdroje, Woliński Park Narodowy, po drodze przepływając przez nieskażony naturalny pas parku przyrodniczego na Zalewie Szczecińskim i wzdłuż pasa Odry. Co wymaga podkreślenia to możliwość zwiedzania dwóch krajów podczas jednego rejsu. Szczecin jest najbliższym portem morskim Berlina - który jest bezspornie atrakcyjny dla pasażerów, a położony jest zaledwie 140 km jadąc autostradą. Stwarza to wyjątkową okazję na jednodniową wycieczkę do Niemiec. Szczecin – historyczne miasto hanzeatyckie od stuleci znajduje się na skrzyżowaniu głównych europejskich arterii przelotowych biegnących z zachodu na wschód i z północy na południe Europy. Jego unikalny charakter został zachowany w formie urzekającej architektury secesyjnej i pięknie przyrody. Dzisiejszy Szczecin określane jako miasto zieleni będąc historyczną, gospodarczą, naukową i kulturalną stolicą Pomorza Zachodniego jest tętniącym życiem miastem, pełnym interesujących zakątków dla miłośników dobrych potraw i zakupów. Latem Szczecin oferuje wiele atrakcji na wolnym powietrzu, festiwali i wystaw ulicznych. Atrakcje turystyczne obejmują Zamek Książąt Pomorskich, kościoły na Starym Mieście, katedrę Św. Jakuba i powszechnie znany punkt widokowy na Wałach Chrobrego, wzdłuż których cumują statki pasażerskie. Świnoujście zwane Perłą Morza Bałtyckiego jest jedynym polskim miastem położonym na kilkunastu wyspach i wysepkach. Szczyci się najwyższą latarnią morską nie tylko w obrębie Polski, ale także na wybrzeżach Europy, będącą jedną z najwyższych w świecie. Drugim charakterystycznym punktem Świnoujścia jest falochron zachodni ze stawą "Młyny". Jedną z głównych atrakcji turystycznych stanowi bliskość trzech kurortów po stronie niemieckiej “Drei Kaiser Bäder” o przepięknej architekturze klasycystycznej. Dzięki swemu wyjątkowemu położeniu, mikroklimatowi i kąpielom mineralnym i błotnym Świnoujście od wielu lat cieszy się renomą znakomitego ośrodka zdrowotnego. Podążając ze Świnoujścia do Szczecina można się natknąć na następną atrakcję turystyczną, którą są Międzyzdroje – bardzo popularny ośrodek wypoczynkowy znane z najdłuższego mola na polskim wybrzeżu. Warte zwiedzania jest również słynne jezioro Turkusowe o specyficznym zabarwieniu wody. Woliński Park Narodowy z europejskim rezerwatem hodowli żubrów oraz punkty widokowe „Gosań" i „Kawcza Góra" są również często zwiedzanymi miejscami. Cały rejs statkiem przez nieskażone rejony naturalnego parku przyrodniczego wzdłuż Zalewu Szczecińskiego z największym w Europie rezerwatem ptaków, ulokowanym na rozległym obszarze bogato pokrytym szuwarami poprzez zespoły wód –  regularnie zalewane błotniste wysepki w delcie Świny stanowią miejsca warte odwiedzenia. Szczecin i Świnoujście mają doskonałe połączenia. Szczecin jest dogodnie połaczony z pobliskim Berlinem autostradą, która wplata się w sieć dróg sięgających Zachodniej Europy. Dzięki połączeniom z europejskim systemem żeglugi śródlądowej Szczecin stanowi dogodny punkt komunikacyjny dla jednostek rzecznych. Świnoujście posiada najnowocześniejszy i największy terminal promowy na polskim wybrzeżu obsługującym codziennie połaczenia ze Szwecją i Danią. Najbliższy port lotniczy Goleniów, położony 45 km od Szczecina i 180 m od berlińskiego lotniska Tegel obsługują połączenia lotnicze na całą Europę. Największą zaletą portów jest możliwość cumowania w obu portach przy poniesieniu zaledwie jednej opłaty portowej – opłaty tonażowej. Rejony cumowania dla jednostek wycieczkowych w Świnoujściu: maks. zanurzenie 8 m, maks. długość jednostki 270 przy nabrzeżu Władysława IV – w pobliżu centrum miasta, bądź przy innych nabrzeżach dopuszczających maks. zanurzenie 13,2 m. W Szczecinie miejsce cieszące się największą popularnością wśród goszczących jednostek typu wycieczkowce, stanowią Wały Chrobrego, gdzie mogą cumować jednostki o maks. długości 215 m i maks. zanurzeniu 6,5 m. Maks. zanurzenie 9,15 dopuszcza cumowanie także przy innych nabrzeżach. Główne atrakcje zespołu Szczecin-Świnoujście: Szczecin – historyczne miasto hanzeatyckie Berlin – stanowiący główną atrakcję turystyczną Świnoujście – Perła Morza Bałtyckiego Drei Kaiser Bäder - nadmorskie kurorty cesarskie: Ahlbeck, Heringsdorf, Bansin Zalew Szczeciński Woliński Park Narodowy Międzyzdroje – kurort na wyspie Wolin Tall Ships' Races 2007 Zakupy w Szczecinie Popularne miejsce wizyt śródlądowych statków wycieczkowych

Ochrona środowiska

Zarząd Morskich Portów Szczecin i Świnoujscie SA jest zaangażowany w realizację polityki ochrony środowiska w zakresie ochrony obszaru Morza Bałtyckiego przed zanieczyszczeniem ze statków oraz ze źródeł lądowych, zgodnie z Konwencją Helsińską i zaleceniami Komisji Helsińskiej oraz Międzynarodową Konwencja MARPOL. Ponadto działalność ZMPSiŚ SA prowadzona jest zgodnie i w oparciu o przepisy ochrony środowiska prawa krajowego i unijnego oraz posiadanymi pozwoleniami z zakresu ochrony środowiska.

Terminal promowy

Terminal promowy w Świnoujściu jest największym w Polsce i jednym z najnowocześniejszych na Bałtyku. Pełni wiodącą rolę w obsłudze morskich połączeń promowych z Polski do Skandynawii, zarówno co do ilości zawinięć promów, jak i pod względem wielkości obsłużonego ruchu pasażerskiego i towarowego. Jest integralną częścią korytarza transportowego łączącego Skandynawię z krajami Europy południowej. Stąd prowadzą linie promowe do Szwecji i Danii. Terminal jest przystosowany do przeładunków w systemie ro-ro: samochodów osobowych i ciężarowych, naczep drogowych i wagonów kolejowych oraz do obsługi ruchu pasażerskiego. Pięć stanowisk obsługuje promy pasażersko – samochodowe i samochodowo – kolejowe. Tygodniowo terminal oferuje 28 odejść promów do Ystad, 21 do Trelleborga i 5 do Kopenhagi. Dodatkowo w sezonie letnim do Rönne na wyspie Bornholm. Dzięki odpowiedniemu układowi torów, placów manewrowo - składowych oraz zaplecza magazynowego, terminal został przystosowany do przeładunku jednostek transportu intermodalnego. Jest to jedyny w Polsce terminal promowy obsługującym przewozy kolejowe ładunków w relacjach do i ze Szwecji, realizowane przez pociągi blokowe: Ferrytrain i Skandviking. Świnoujski terminal promowy posiada znaczny potencjał przeładunkowy, a wraz z istniejącym połączeniem promowym Świnoujście - Ystad spełnia rolę autostrady morskiej będącej elementem korytarza tranzytowego północ - południe biegnącego przez Polskę.

Ładunki masowe

Porty w Szczecinie i Świnoujściu to największe centrum obsługi suchych ładunków masowych na polskim wybrzeżu. Tu przeładowuje się i składuje węgiel, rudę żelaza, a także sól, koks, koncentraty, nawozy, złom, surowce dla budownictwa, płynny pak, smołę, oleje, melasę, czy produkty naftowe. W wyspecjalizowanych terminalach przeładowywanych jest niemal 50% polskiego eksportu węgla i 100% importu rudy żelaza.   Do obsługi tych surowców w porcie w Świnoujściu, przy nabrzeżach wyposażonych w urządzenia załadunkowe, znajdują się w pełni zmechanizowane place składowe o powierzchni 120.000 m². Ładunkiem masowym generującym wysokie obroty portu w Świnoujściu jest ruda żelaza. Dwie suwnice o udźwigu 25 ton i 40 ton zapewniają dzienną ratę przeładunkową do 25.000 ton. Dużym atutem jest także możliwość obsługi statków o zanurzeniu 13,2 m i długości 270 m.   Porty w Szczecinie i w Świnoujściu pełnią wiodącą rolę w przeładunkach węgla. Specjalistyczne terminale pozwalają na roczne przeładunki tego surowca na poziomie 10 milionów ton. Węgiel jest głównym ładunkiem obsługiwanym w porcie szczecińskim. Terminal węglowy w Szczecinie posiada wywrotnicę wagonową o zdolności przeładunkowej 1.000 t/h, żurawie o udźwigu do 16 t oraz powierzchnię składową z możliwością składowania 200.000 ton. Terminal węglowy w Świnoujściu wyposażony jest w dwie wywrotnice wagonowe, rozmrażalnię węgla, powierzchnię składową z możliwością przyjęcia 700.000 ton ładunku oraz system ładowania o zdolności przeładunkowej 2.000 ton na godzinę.   W Szczecinie zlokalizowane są specjalistyczne terminale do przeładunku i składowania zboża i produktów paszowych. Największy na polskim wybrzeżu elewator zbożowy EWA o pojemności 75.000 m3 oferuje sprawny przeładunek, składowanie, ważenie i suszenie zboża oraz kontrolę fitosanitarną. Oprócz elewatora EWA na terenie portu w Szczecinie funkcjonują 3 inne elewatory, których łączna pojemność wynosi 70.000 ton.   Oba porty posiadają potencjał do obsługi ładunków płynnych - produktów naftowych, olejów roślinnych i melasy.   Przeładunkowo-składowa oferta  w odniesieniu do ładunków masowych to także możliwość rozwoju przemysłu przyportowego. W obu portach funkcjonują zagraniczne terminale produkcyjne wytwarzające drogowe masy bitumiczne, mączkę wapienną oraz przeładowujące pak płynny i smołę.

Ładunki drobnicowe

Istotną pozycją w ofercie obu portów są ładunki drobnicowe przeładowywane metodą konwencjonalną, także w kontenerach i w systemie ro-ro. Wśród tych ładunków ważne miejsce zajmują wyroby hutnicze, eksportowane na cały świat z hut czeskich, słowackich, niemieckich oraz polskich przy wykorzystaniu regularnych linii żeglugowych do Afryki Zachodniej, Europy Zachodniej a także Skandynawii. Od lat funkcjonują wypracowane i doskonale sprawdzające się w praktyce ciągi logistyczne na przewóz ładunków drobnicowych m. in. papieru z Finlandii do Niemiec, bloków granitowych z Afryki Południowej na rynek polski, wyrobów przemysłu drzewnego w relacjach południe Europy - Skandynawia przez terminal promowy w Świnoujściu, wyrobów hutniczych z Czech, Słowacji do wielu krajów na świecie, a także innych ładunków tranzytowych z takich krajów jak: Czechy, Słowacja, Austria, Węgry, Włochy a nawet z Turcji.  Infrastruktura portowa, zarówno w Szczecinie jak i w Świnoujściu pozwala na obsługę kontenerów i innych jednostek ładunkowych. W Szczecinie dla obsługi ruchu kontenerowego przygotowana jest przestrzeń składowa o pow. 15.000 m² przeznaczona do jednorazowego składowania 800 TEU. Roczna zdolność przeładunkowa terminalu wynosi 50.000 TEU. Szczeciński terminal kontenerowy oferuje również obsługę kontenerów chłodniczych. Ponadto wyposażony jest w dwa nowoczesne magazyny o powierzchni 14.700 m². Również w Świnoujściu funkcjonuje terminal kontenerowy. Jego roczna zdolność przeładunkowa to 50.000 TEU. Do obu terminali regularnie zawija kontenerowy serwis dowozowy z Hamburga i Bremerhaven z możliwością cotygodniowego zawinięcia do Kłajpedy. Efektem rozwoju linii dowozowej jest rosnący z roku na rok obrót kontenerowy. Wzrasta również częstotliwość rejsów kontenerowego połączenia do portów północnej i zachodniej Norwegii. Na potrzeby odpraw kontenerów z produktami spożywczymi i rolnymi wybudowane zostały nowoczesne Graniczne Punkty Kontroli Weterynaryjnej w obu portach. Zostały w ten sposób stworzone warunki funkcjonowania portu zgodnie z wymogami Unii Europejskiej.