DECYDOWANIE POLITYCZNE

19 XI 2011 r.

Kryterium najważniejszego czynnika (7 typów decydowania politycznego):

1. Psychologiczny – każda decyzja polityczna jest funkcją ludzkich zachowań; najważniejsza jest reakcja na bodziec - w tym przypadku sytuacja polityczna
   Psychologiczne predyspozycje decydenta (3 grupy elementów):
   a) osobowość, motywacje, zachowania
   b) typy decydentów
   c) typy narodowe

2. Mikrospołeczny – efekt relacji występujący między małymi ośrodkami decydentów

3. Organizacyjny – decyzja jest podejmowana jako efekt działania struktur organizacyjnych
   - decyzje podejmowane są w instytucjach
   - każda instytucja ma jakieś struktury organizacyjne

4. Matematyczna – wyraz racjonalności podmiotów politycznych grających między sobą
   - jasne reguły gry
   - zakładamy, że obie strony są racjonalne
   - racjonalność nie jest wspólna dla wszystkich
   - przy dobraniu dobrych metod jest to niezawodny typ decydowania politycznego

5. Cybernetyczny – świadoma analiza sytuacji decyzyjnej przez decydenta
   - paradygmat :
   * zbieranie informacji
   * skutki wariantów decyzyjnych
   * hierarchie preferencji
   * formowanie analizy decyzyjnej
   * skutki i hierarchie preferencji
   * patrzymy, który wariant zastosujemy

6. Kryzysowy – specyficzny stan, który rzutuje na zachowanie decydenta (krótki czas, zagrożenie wartości, zmienność)

7. Makrospołeczny – realizacja interesu grup społecznych, tzw. „wielkie grupy społeczne” (grupy do której ktoś należy: religijne, zawodowe itd.)

Główne kategorie występujące w decydowaniu politycznym:

1. Sytuacja decyzyjna – typ sytuacji politycznej złożonej ze zmiennych niezależnych od decydenta, wymuszających podjęcie decyzji; może mieć charakter obiektywny i subiektywny, sytuacja decyzyjna ma charakter niepożądany

2. Decydent, podmiot decyzyjny, ośrodek decyzyjny – pewna całość, pewny system, podmiot decyzyjny nazwany homeostatem. Homeostatem w naszym przypadku jest tylko człowiek. Mogą być to ośrodki jednoosobowe, kolegialne ale też organy władzy państwowej.

Każdy decydent może być opisany za pomocą układów odniesienia:

1. Osobowość somatyczno- biologiczna -> każdy człowiek składa się z różnych układów somatycznych (nerwowy, płciowy)

2. Osobowość psychiczna –> podmiotowe „ja” człowieka:
   - świadomość na temat tego co wiem o sobie, co mogę a czego nie potrafię
   - wysoki poziom egoizmu i egotyzmu
   - brak wiedzy na dany temat

3. Sposób poznawania rzeczywistości - > sposób zbierania informacji sytuacji decyzyjnej
   - nie ma mechanizmu korygowania wiadomości

4. Podejście fonetyczne do sytuacji -> poziom/jakość ukierunkowania na działanie
   - czy polityk chce działać, czy nie
   - poznanie pojetyczne – na ile polityk chce kreować decyzje, a na ile jest pasywny

5. samowiedza – najważniejszą cnotą jest wiedzieć to, czego się nie wie

6. Myślenie – zdolność do myślenia abstrakcyjnego i politycznego

7. Pamięć – zdolność zapamiętywania
   - ważna rola pamięci wewnętrznej (ludzki mózg), zewnętrzna (kartki, kalendarz)

8. Doświadczenie – w odniesieniu do sprawowanych uprzednio urzędów

9. Samorządność- na ile potrafi sam się rządzić w procesie podejmowania decyzji

10. Twórczość – nowe projekty

11. Sumienie – zdolność do wartościowania własnych czynów, innych czynów
    - kategoria mniejszego zła (wątpliwe, naganne)
    - własna odpowiedzialność
    - nie ma (brak) odpowiedzialności za kłamstwo

12. Godność

13. Świadomość własnej podmiotowości i własnej wartości

14. Nastawienie na doskonałość – wola na osiąganie wartości absolutnych

15. Akomodacja – zdolność do zmiany nawyków i przyzwyczajeń
    - wymuszanie dostosowania się

16. Akulturacja – dokonywanie zmian kulturowych, kształtowanie nowych wzorców kulturowych

17. Autonomia wolność i wolna wola

18. Mowa odbijająca świadomość – czy decydent za pomocą języka, znaków, umie przekazać swoje poglądy

19. Osobowość etyczna – wszystkie cechy decydenta związane z moralnością :
    - ocena decydenta
    - czy ocena odbywa się w sposób moralny
    - jakie wzorce, ideały moralne stara się stosować

20. Osobowość normatywna – stosunek decydenta do norm prawnych
    - na ile decydent stosuje się do norm prawnych, a na ile twierdzi, że można je wykorzystywać

21. Osobowość społeczna – konieczność wchodzenia w relacje z innymi osobami w celu wykonywania określonych ról
    - jaźń odzwierciedlona – opinia jaką ludzie mają o kimś innym
    - stan socjalny (wykształcenie)
    - funkcje wykonywane przez człowieka
    - znaczenie życiowe (czy to postać ważna historycznie, czy też nie )

Ośrodki decyzyjne:
1. Narodowe – wewnątrz państwa
2. Międzynarodowe – stosunki międzyludzkie
3. Transnarodowe – w organizacjach integracyjnych ONZ, UE, Trójkąt Weimarski)