DECYDOWANIE POLITYCZNE
Wykład z 5.11.2011 r.
Cechy analizy decyzyjnej
1. Założenie - polityka jest podejmowaniem decyzji politycznych i ich wykonywanie
2. Przedmiotem wyjaśnianym (eksplanandum) jest decyzja polityczna i jej wykonanie
3. Celem wyjaśniania jest określanie zmiennych niezależnych kształtujących się podjętą decyzją (eksplanans)
4. Przedmiotem badań jest proces decydowania politycznego, a jego najważniejszą kategorią jest decyzja polityczna
5. Zasada rozumowania - weryfikacja hipotez na temat eksplanansu
Podstawy decydowania politycznego
- to amerykanie wymyślili decydowanie polityczne
1. Podmioty decyzyjne (polityczne) funkcjonują przede wszystkim na poziomie państwa:
Decydenci występują w imieniu państwa
Decydenci działają w imieniu państwa
Przedmiotem analizy powinno być państwo a więc decydenci podejmujący decyzje w jego imieniu
Decydenci są mikrosystemem społecznym, zależnym od licznych zmiennych
2. Wszystkie państwa, a więc decydenci funkcjonują w środowisku wewnętrznym i zewnętrznym:
2.1. Środowisko jest systemem powiązanych ze sobą czynników o charakterze wewnętrznym i zewnętrznym.
2.2. Państwo wobec środowiska
- reaguje na bodźce (adaptacja pasywna)
- podejmuje działania z własnej inicjatywy (adaptacja aktywna)
- dostosowanie się do sytuacji możliwych, ale nie zaistniałych (adaptacja antycypacyjna) -> mamy pewność, że dana sytuacja zaistnieje
3. Wpływ na decydentów mają CZTERY sprzężenia zwrotne:
3.1 aksjologiczne (związane z idelogią,wartościami)
3.2. wewnątrzpaństwowe
3.3. zewnętrzne (środowisko mięzynarodowe)
3.4 transnarodowe ( między środowiskiem wewnętrznym a zewnętrznym o charakterze
pozapaństwowym
Uwarunkowania analizy decyzyjnej:
1.Postawy wobec polityki (cztery typy postaw)
a) przekonanie o posiadaniu wiedzy na temat polityki
b) niezadowolenie z polityki (niechęć do uczestnictwa w polityce)
c) niechęć do zdobywania wiedzy na temat polityki
2. Najprostszy sprawdzian dla każdej teorii to praktyka - czyli uczestnictwo w podejmowaniu decyzji politycznych
a)warunkuje nam podejmowanie poprawnych decyzji politycznych
b) polityka posiada wszechogarniający wpływ na życie społeczne
c) akceptowanie lub całkowite odrzucenie teorii
(wiedza politologiczna - to wiedza o społeczeństwie - ciągle się zmienia)
d) skuteczność
3. Ryzyko - działalność polityczna jest trudna, obciążona ryzykiem
a) ryzyko wywołuje lęki
b) biegłość w polityce, rutyna w polityce, w polityce nie ma przerw
c) polityka jako swoista gra, można ją traktować jako rywalizację lub grę w sensie scenicznym (na scenie w teatrze)
d) polityka wywołuje dwa skrajne typy emocji:
- przyciąga
- odpycha
4. Czasy współczesne nałożyły na politykę cechy, których wcześniej nie było
a) spadła rola przymusu (nie sięga się po wojsko, po policję)
b) konsumpcyjność społeczeństwa - żądanie coraz więcej i więcej
c) wtargnięcie reguł rynkowych (polityka traktowana jest jako towar)
d) naruszenie równowagi na pewnych poziomach:
- rozwój społ. nie odbywa się w sposób liniowy, a w sposób skokowy
- szybkie podejmowanie decyzji - wręcz błyskawiczne
- pojawienie się niepaństwowych uczestników życia politycznego
- wyczerpanie się prostych rezerw zasobów (woda, w pewnym sensie ropa naftowa, w Europie rezerwy ludzkie)
- tożsamość państwowa (związana z UE, z korporacją - związek większy niż z państwem
- rewolucja informatyczna (zniosła tyranię miejsca)
- nowe zagrożenia globalne (wynikające z intensywności zmian w klimacie)
e) trudności z decydowaniem politycznym w demokracji
- nie ma w demokracji łamania prawa
- spójność podjętych decyzji (podjęta decyzja i prawo)
- potrzeby przerosły możliwość
- konieczność uzyskiwania poparcia społecznego (nie może podejmować decyzji przeciwko wyborcom)
- oczekuje się skuteczności, mniejszości podejmowania decyzji
Typy analizy decyzyjnej wg przedmiotu analizy:
A)POLITOLOGICZNY
cel: wyjaśnianie polityki wewnętrznej i zewnętrznej polityki państwa
cechy:
- wyjaśnia się poprzez odwołanie do wyznaczników zewnętrznych i wewnętrznych
- odwołujemy się do praw rządzących rzeczywistością polityczną
- odwołujemy się do świadomości decydentów
wyznaczniki wewnętrzne:
a) układ sił społecznych w państwie, potencjał gospodarczy, siła militarna
- struktura społeczna, rozwój gospodarczy, społeczeństwo hegemoniczne, religijne, gigantyczne migracje
b) czynniki aksjologiczne: religia, kultura, świadomość społeczna
- rozdwojenie kulturowe: regionalne, miasteczko -wieś - miasto)
- świadomość społeczna: pochodna przekonań, mitów; serwilizm - oczekiwanie pochwał od mediów
c) czynniki demograficzne
- współczesny niż demograficzny
- brak polityki rodzinnej
- upadek systemu emerytalnego
- wydłużenie się wieku życia - do 83 lat - kobiety - najkrócej żyje się w Warszawie, najdłużej na podkarpaciu
d) czynniki geopolityczne
- położenie stwarza szanse bycia państwem tranzytowym
e) wyznaczniki subiektywne: motywacja, wiedza
wyznaczniki zewnętrzne:
- wyznaczniki strukturalne - struktura międzynarodowa
- wyznaczniki funkcjonalne - stany w stosunkach międzynarodowych
- wyznaczniki podmiotowo- strukturalne - relacje między państwem a strukturami międzynarodowymi
- wyznaczniki podmiotowo- funkcjonalne - wpływ zmian w środowisku międzynarodowym
- wyznaczniki potencjału politycznego państwa czyli jego siła w stosunku do innych państw
B) INTERNACJOLOGICZNY
cel: wyjaśnianie decyzji politycznej, powstałej w wyniku oddziaływania co najmniej dwóch uczestników stosunków międzynarodowych
cechy - bierze się pod uwagę wszystkie dziesięć wyznaczników dla każdego państwa związanego z daną międzynarodową decyzją polityczną
C) TRANSNARODOWY
cel: wyjaśnianie decyzji transnarodowej, powstałej w wyniku oddziaływania podmiotów niepaństwowych na państwa lub inne podmioty transnarodowe
Podmiot niepaństwowy ---działanie --- Państwo
cechy:
- bierzemy pod uwagę dziesięć wyznaczników dla każdego podmiotu politycznego związanego z daną transnarodową decyzję polityczną
- uwzględnia się bifurkację stosunków międzynarodowych, czyli podział uczestników na podmioty suwerenne i niesuwerenne (FIFA,UEFA)
RODZAJE ANALIZY DECYZYJNEJ - ZE WZGLĘDU NA SPOSÓB ROZUMOWANIA
INDUKCYJNA
Obserwacja konkretnej podjętej decyzji
Zbieranie materiałów źródłowych będących zapisem decyzji politycznej
Traktowanie podejmowanej decyzji jako typowej sytuacji, wywołującej rutynowe zachowania, zdominowane przez emocję, stres i frustrację
Wyciąganie wniosków
Formułowanie uogólnień (generalne wnioski)
DEDUKCYJNA
Normatywne definiowanie racjonalnych kryteriów podejmowania decyzji politycznej
Założenie, że decydenci działają racjonalnie, a sytuacja decyzyjna jest nietypowa, zdominowana przez wiedzę i stosowanie strategii działania
Przyjęcie założeń teoretycznych odnoszących się do racjonalności decydentów
Formułowanie hipotez
Weryfikacja hipotez poprzez odwołanie się do danych empirycznych i źródłowych
Wyjaśnianie decyzji zdominowane przez dwie procedury:
- subsumpcja, czyli klasyfikowanie konkretnej decyzji przez określony model teoretyczny, z wykorzystaniem wiedzy matematycznej i cybernetycznej
- wywodzenie eksplanandum z eksplanansu
AKSJOLOGICZNA
Założenie, że decyzje są funkcją systemu wartości przyjętego przez decydentów, z którego wywodzą się cele polityczne
Wyjaśnianie wybranej decyzji poprzez odwołanie się do myśli politycznej
CZYNNIKOWA
Całościowe wyjaśnianie decyzji poprzez odwołanie się do czynników
Założenie, że decydenci dążą do realizacji wybranych celów (myśl polityczna) w sposób racjonalny (podejście dedukcyjne), ulegając emocjom (podejście indukcyjne)
Wyjaśnianie interesującej nas decyzji : łączymy 3 sposoby by wyjaśnić :
- kłopotliwe ustalenie emocji
- opis poglądów politycznych ( problem ze stwierdzeniem)
- najłatwiej jest manipulować emocjami (emocje dyktatora w danym systemie mają wpływ na podejmowanie decyzji)