UCHO auris

Ucho składa się z:

1) ucha zewnętrznego

2) ucha środkowego

3) ucha wewnętrznego (narząd przedsionkowo ślimakowy organum vestibulocochleare)

UCHO ZEWNĘTRZNE:

Składa się na nie:

-małżowina uszna (auricula)

-przewód słuchowy zewnętrzny (meatus acusticus externus)

FUNKCJA: odbieranie fal dźwiękowych i ich przenoszenie na błonę bębenkową.

MAŁŻOWINA USZNA

Fałd skórny pokrywający chrząstkę. Przyczepiają się do niej szczątkowe mięśnie uszne łączące z mięśniem naczasznym.

Obrąbek helix

Skrawek tragus

Przeciwskrawek antitragus

Grobelka anthelix (oddziela 2 zagłębienia: zewnętrzne (dół łódkowaty) od wewnętrznego (muszli ucha))

Dół łódkowaty fossa scaphoidea

Dół trójkątny fossa triangularis

Muszla ucha concha auriculae

Wcięcie międzyskrawkowe incisura intertragica

Płatek małżowiny usznej lobulus auriculae

PRZEWÓD SŁUCHOWY ZEWNĘTRZNY

Części boczna (chrzęstna) i część przyśrodkowa (kostna).

1. Przewód słuchowy zewnętrzny chrzęstny (cz. Boczna) - 1/3 długości całego przewodu, utworzony przez chrząstkę łącząca przewód z małżowiną;

2. Przewód słuchowy zewnętrzny przyśrodkowy (cz. Kostna) – 2/3 długości, zaczyna się otworem słuchowym zewnętrznym (porus acusticus externus), kończy się błoną bębenkową (membrana tympanica); ŚCIANY:

- PRZÓD, TYŁ, DÓŁ – część bębenkowa k. skroniowej;

- GÓRA – część łuskowa k. skroniowej.

Zatacza łuk wypukły ku górze, tworzy 2 zagięcia (zewnętrzne – cz. chrzęstna, wewnętrzne – pogranicze cz. chrzęstnej i kostnej).

BŁONA BĘBENKOWA membrana tympanica

Oddziela przewód słuchowy zewnętrzny od jamy bębenkowaj. Ma kształt owalny, przyczepiona do cz. bębenkowej i łuskowej kości skroniowej. Składa się z 2 części:

1. CZĘŚĆ WIOTKA pars flaccida – mniejsza, w górnej części błony, umocowana do wcięcia w łusce kości skroniowej, oddzielona od części napiętej fałdmi młoteczkowymi przednim i tylnym).

2. CZĘŚĆ NAPIĘTA pars tensa – przytwierdzona do części bębenkowej kości skroniowej, przyczepia się tu młoteczek, u dołu znajduje się pępek błon bębenkowej (umbo), uwypukla się tu wyrostek boczny młoteczka oraz rękojeść młoteczka.

UNACZYNIENIE: gałęzie uszne od t. skroniowej powierzchownej, usznej tylnej, potylicznej oraz t. uszna głęboka (od t. szczękowej); żyły towarzyszą tętnicom.

CHŁONKA: węzły przed i zamałżowinowe, węzły szyjne głębokie górne.

UNERWIENIE: czuciowo nerw V, splot szyjny; przewód słuchowy – nerw uszno-skroniowy (gałąź uszna).

* * *

UCHO ŚRODKOWE

Składa się na nie:

- jama bębenkowa,

- jama sutkowa wraz z komórkami sutkowymi,

- trąbka słuchowa.

JAMA BĘBENKOWA cavitas tympani

Przestrzeń w kości skroniowej pokryta błoną śluzową. Wewnątrz znajdują się kostki słuchowe, więzadła i mięśnie. Dzieli się na cz. górną (zachyłek nadbębenkowy), cz. środkową (na wysokości błony), cz. dolną (zachyłek podbębenkowy).

ŚCIANY:

1. PRZYŚRODKOWA – ściana błędnikowa – tworzy ją błędnik kostny, widoczny wyraźny wzgórek (promontorium) wywołany zakrętem podstawnym ślimaka, znajduje się tutaj okienko ślimaka (okrągłe) (fenestra cochlae), ku górze widoczne jest okienko przedsionka (owalne) (fenestra vestibuli), przylega do niego podstawa strzemiączka, powyżej wzgórka uwypukla się nerw twarzowy jako wyniosłość kanału nerwu twarzowego (prominentia canalis facialis;

2. BOCZNA – ściana błoniasta – utworzona głównie przez błonę bębenkową;

3. GÓRNA - ściana pokrywkowa – utworzona przez cienką blaszkę kostną (pokrywkę jamy bębenkowej) oddzielającą ją od opony twardej środkowego dołu czaszki;

4. PRZEDNIA – ściana szyjno-tętnicza – utworzona w dolnej części przez blaszkę oddzielającą od t. szyjnej wewnętrznej; w części górnej utworzona przez ujścia 2óch półkanałów:

   1. Półkanał trąbki słuchowej DOLNY

   2. Półkana mięśnia napinacza błony bębenkowej GÓRNY

5. DOLNA – ściana szyjno-żylna – dno jamy bębenkowej, oddziela jamę bębenkową od dołu szyjnego zawierającego opuszkę żyły szyjnej wewnętrznej, obecny jest tutaj kanalik bębenkowy (canaliculus tympanicus) przez który nerw bębenkowy dostaje się do jamy bębenkowej

6. TYLNA – ściana sutkowa – wyniosłość piramidowa (eminentia pyramidalis) tworzona przez m. strzemiączkowy oraz wejście do jamy sutkowej.

KOSTECZKI SŁUCHOWE:

1. Młoteczek (malleus) – połączony z napiętą częścią błony bębenkowej przez rękojeść młoteczka (manubrium mallei), wyrostek boczny (processus lateralis) oraz przedni (processus anterior) odchodzą kolejno od górnego końca rękojeści oraz szyjki młoteczka (collum mallei), głowa młoteczka (caput mallei) leży najwyżej w zachyłku nadbębenkowym – łączy się z kowadełkiem stawem.

2. Kowadełko (incus) – trzon (corpus incudis) łączy się z głową młoteczka, odnoga krótka (crus breve) łączy się ze ścianą tylną jamy bębenkowej, a odnoga długa (crus longum) łączy się stawowo ze strzemiączkiem.

3. Strzemiączko (stapes) – składa się z głowy (caput stapedis) łączącej się z kowadełkiem, odnóg przedniej i tylnej (crus stapedis) tworzący łuk łączący głowę z podstawą strzemiączka (basis stapedis) przylegającą do okienka przedsionka (owalnego).

Mięśnie kosteczek słuchowych:

1. Mięsień strzemiączkowy (m. stapedius) – najmniejszy m. w ciele człowieka, rozpoczyna się w kości skroniowej, kończy na odnodze tylnej strzemiączka, UNERWIONY PRZEZ VII (CZYNNOŚĆ: cofa podstawę strzemiączka do jamy bębenkowej zmniejszając intensywność drgań)

2. Mięsień napinacz błony bębenkowej (m. tensor tympani) – rozpoczyna się na pow. Zew. Podstawy czaszki i części chrzęstnej trąbki słuchowej, biegnie w swoim półkanale, kończy się ścięgnem na górnym końcu rękojeści młoteczka UNERWIONY PRZEZ GAŁĄŻ OD V₁ (CZYNNOŚĆ: pociąga młoteczek napinając przy tym błonę, wciska podstawę strzemiączka w okienko przedsionka)

UNACZYNIENIE: tętnice bębenkowe od t. szczękowej, usznej tylnej, gardłowej wstępującej, oponowej środkowej i szyjnej wewnętrznej; żyły głównie do splotu skrzydłowego.

CHŁONKA: węzły zamałżowinowe i przyusznicze.

UNERWIENIE: splot bębenkowy.

TRĄBKA SŁUCHOWA tuba auditiva

Łączy jamę bębenkową i część nosową gardła, składa się z części chrzęstnej i kostnej.

1. Część kostna – krótsza w półkanale trąbki słuchowej, oddzielona cieśnią od części chrzęstnej

2. Część chrzęstna – dłuższa, przyczepiają się tutaj mięśnie napinacz (zwiększa światło) i dźwigacz (zmniejsza światło) podniebienia miękkiego.

UCHO WEWNĘTRZNE

Inaczej błędnik (labirynthus) – jest narządem słuchu i równowagi. Składa się z błędnika kostnego (wypełnionego przychłonką) oraz błędnika błoniastego (wypełnionego śródchłonką)

Błędnik kostny

Dzieli się na:

- część środkową – przedsionek,

- część przednią – ślimak,

- część tylną – kanały półkoliste.

PRZEDSIONEK vestibulum – w jego bocznej ścianie znaduje się okienko przedsionka (owalne). W ścianie przyśrodkowej biegnie grzebień dzielący przedsionek na zachyłek woreczkowy i łagiewkowy, poniżej znajdue się zachyłek ślimakowy w którym leży część przewodu ślimaka.

KANAŁY PÓKOLISTE canales semicirculares – przedni, tylny i boczny są ustawione prostopadle do siebie.

1. Kanał półkolisty przedni canalis semicircularis anterior – ustawiony pionowo do piramidy kości skroniowej, uwypukla się na jej powierzchni jako wyniosłość łukowata.

2. Kanał półkolisty tyly canalis semicircularis posterior – pionowo do piramidy kości skroniowej.

3. Kanał półkolisty boczny canalis semicircularis lateralis – poziomy w stosunku do piramidy kości skroniowej, tworzy znaczną wyniosłość w ścianie jamy bębenkowej.

ŚLIMAK cochlea – podstawa skierowana do przewodu słuchowego wewnętrznego, a część dolna do jamy bębenkowej (tworzy wzgórek). Przez środek przechodzi wrzecionko, wokół którego zawija się kanał spiralny ślimaka (2.5 do 2.75 zakrętów). Wrzecionko wpukla się w postaci blaszki spiralnej kostnej.

PRZEWÓD SŁUCHOWY WEWNĘTRZNY meatus acusticus internus – rozpoczyna się otworem w tylnym dole czaszki, przechodzą przez niego nerwy VII, VIII, pośredni oraz naczynia zaopatrujące ucho wewnętrzne.

Błędnik błoniasty

Składa się z :

- łagiewki,

- woreczka,

- przewodów półkolistych (3),

- przewodu ślimakowego.

(doczytaj Moryś – 259)

UNACZYNIENIE: tętnica błędnika od t. podstawnej lub t. móżdżku; żyły do zatok opony twardej

CHŁONKA: brak węzłów chłonnych.

NERW PRZEDSIONKOWO-ŚLIMAKOWY VII n. vestibulocochlearis

Unerwia czuciowo ucho wewnętrzne, składa się z nerwu przedsionkowego i ślimakowego, związanego z równowagą oraz słuchem. Wychodzi w kącie mostowo-móżdżkowym, biegnie w przewodzie słuchowym wewnętrznym. Na dnie przewodu nerw rozprasza się na zwój przedsionkowy. Część górna unerwia ŁAGIEWKĘ I BOCZNY/PRZEDNI PRZEWÓD PÓŁKOLISTY, część dolna PRZEWÓD PÓŁKOLISTY TYLNY ORAZ WORECZEK. Nerw ślimakowy dzieli się na pęczki włókien rozchodzących się do wrzecionka ślimaka, wewnątrz niego tworząc zwój spiralny ślimaka.