T: Układ mięśniowy
SYNAPSA NERWOWO-MIĘŚNIOWA: to czynnościowe połączenie pomiędzy zakończeniem neuronu ruchowego a błoną komórkową miocytu
Mechanizm skurczu:
pobudzenie motoneuonu (neurony ruchowe)
2. pobudzenie dociera do jednostki motorycznej
3. Uwalnianie ACH do przestrzeni synaptycznej
4. depolaryzacja sarkolemy a także kanalików T i L pod wpływem ACH
5. uwolnienie jonów Ca 2+ ze zbiorniczków końcowych
6. jony Ca2+ łączą się z troponiną, co odblokowuje nici aktyny miejsca uchwytu mostków poprzecznych miozyny
7. przyłączenie mostków poprzecznych do aktyny a także rozpad ATP <energia>
8. przesuniecie nitek aktyny miedzy nitki miozyny skurcz
9. wychwyt jonów Ca 2+ przez kanaliki podłużne L i transport ich do zbiorniczków końcowych
Rodzaje skurczów mieśni:
Skurcz izotoniczny, rodzaj skurczu mięśnia w trakcie którego mięsień ulega skróceniu (przyczepy zbliżają się do siebie), a napięcie mięśnia nie ulega zmianie.
Skurcz izometryczny, rodzaj skurczu mięśnia cechujący się wzrostem napięcia mięśnia bez zmian jego długości, tzn. odległość między przyczepami mięśnia nie ulega zmianie.
Skurcz auksotoniczny, skurcz izotoniczny wtórnie obciążony, rodzaj skurczu mięśnia w którym po początkowym okresie wzrostu napięcia bez zmian długości (faza skurczu izometrycznego)dochodzi do skrócenia mięśnia już bez dalszych zmian jego napięcia (faza skurczu izotonicznego), większość skurczów mięśni szkieletowych w warunkach fizjologicznych ma charakter auksotoniczny.
Skurcz mięśnia pojedynczy – jest to skurcz wywołany przez pojedynczy bodziec (impuls nerwowy lub elektryczny). Trwa od kilku do kilkudziesięciu milisekund. Po skurczu mięsień powraca do normy, czyli następuje jego rozkurcz. Odstępy między kolejnymi impulsami są duże, większe niż czas trwania całego pojedynczego skurczu.
Skurcz tężcowy, skurcz toniczny, skurcz mięśni szkieletowych wyzwalany przez powtarzające się z dużą częstotliwością bodźce nadprogowe, wywołujące sumowanie się pojedynczych skurczów w jeden ciągły skurcz mięśnia; warunkiem wywołania s. t. jest krótki okres refrakcji (cechujący mięśnie szkieletowe w odróżnieniu od mięśnia sercowego); wyróżnia się s. t. niezupełny, pojawiający się w przypadku działania bodźców o odstępach dłuższych niż faza pojedynczego skurczu mięśnia, co umożliwia częściowy rozkurcz mięśnia między kolejnymi bodźcami, oraz s. t. zupełny, ciągły skurcz mięśnia wywoływany przez bodźce działające w odstępach czasowych krótszych niż faza skurczu pojedynczego.
Do zmęczenia mięśni dochodzi w wyniku:
Powstania deficytu tlenowego
Gromadzenia się kwasu mlekowego
Wyczerpania się źródeł energii <glikogenu>
Podział mięśni ze względu na kształt:
Długie, np. mięśnie kończyn
Szerokie , np. m. Jamy brzusznej
Krótkie, np. niektóre m .kręgosłupa
Mieszane , np. m. Okrężny ust
Mięśnie długie:
Kształt wrzecionowaty
miejsce przyczepu mięśni torebki stawowe, okolica wewnętrzna skóry
smugi ścięgniste
Mięśnie szerokie:
rozścięgna
Mięśnie klatki piersiowej dzielimy na 3 grupy:
1 M . powierzchowne:
m. Piersiowy większy
m. Piersiowy mniejszy
m. Piersiowy zębaty przedni
Współdziałają przy ruchach kończyny górnej , przy ustalonej kończynie górnej , działają jako pomocnicze mięśnie wdechowe
2 M. Środkowe
m. Międzyżebrowe zewnętrzne< wdechowe>
m. Międzyżebrowe wewnętrzne
3. Przepona
jest głównym mięśniem oddechowym, należy do mięśni poprzecznie prążkowanych i tworzy podstawę klatki piersiowej.
Stanowi ona dolną ścianę klatki piersiowej i oddziela ją od jamy brzusznej.
Wyróżniamy 3 części przepony:
część lędźwiową
część żebrową
część mostkową
Przeponę przebijają otwory ,które nazywamy:
rozwór przełykowy <przechodzi przełyk i towarzyszące przełykowi nerwy błędne>
rozwór aortowy < przechodzi przez niego aorta i przewód piersiowy limfatyczny>
otwór żyły głównej dolnej
Mięśnie obręczy kończyny górnej
m. naramienny \
m. nadgrzebieniowy \ odwodziciele
m. podgrzebieniowy / ramienia
m. obły większy /
m. obły mniejszy \ przywodziciele
m. podłopatkowy / ramienia
Mięśnie kończyny górnej wolnej
Mięśnie ramienia
- grupa przednia (zginacze przedramienia)
m. dwugłowy ramienia \ zginacze
m. ramienny >
m. kruczo-ramienny / przedramienia
- grupa tylna (prostowniki stawu łokciowego)
m. trójgłowy ramienia
Mięśnie przedramienia
- grupa przednia (zginacze stawu promieniowo-nadgarstkowego i palców)
m. nawrotny obły
m. zginacz nadgarstka promieniowy
m. zginacz nadgarstka łokciowy
m. zginacz dłoniowy długi
m. zginacz powierzchowny palców
m. zginacz długi kciuka
m. zginacz głęboki palców
m. zginacz powierzchowny palców
m. nawrotny czworoboczny
- grupa boczna
m. ramienno-promieniowy
m. prostownik nadgarstka długi
m. prostownik nadgarstka krótki
m. odwracacz przedramienia
- grupa tylna (prostowniki nadgarstka)
m. prostownik palców
m. prostownik palca małego
m. prostownik nadgarstka łokciowy
m. odwodziciel długi kciuka
m. prostownik krótki kciuka
m. prostownik długi kciuka
m. prostownik wskaziciela
Mięśnie ręki
Mm. Tworzące kłąb kciuka
Mm. Tworzące kłębik kciuka
Mm. Właściwe dłoni
Mięśnie tworzące obręcz kończyny dolnej
- grupa przednia (zgina staw biodrowy)
m. biodrowo-lędźwiowy
- grupa tylna (prostownik i odwodziciel uda)
m. pośladkowy wielki
m. pośladkowy średni
m. pośladkowy mały
m. naprężacz powięzi szerokiej
- grupa mięśni głębokich (mięśnie obracające uda)
m. gruszkowaty
m. zasłaniacz wewnętrzny
Mm. Bliźniacze
m. czworoboczny uda
m. zasłaniacz zewnętrzny
Mięśnie kończyny dolnej wolnej
Mięśnie uda
-Grupa przednia (mięśnie zginające staw biodrowy i prostujące staw kolanowy)
m. krawiecki – obraca staw biodrowy
m. czworogłowy uda
- grupa tylna (mięśnie prostujące staw biodrowy i zginające staw kolanowy)
m. dwugłowy uda
m. półbłoniasty
m. półścięgnisty
- grupa przyśrodkowa (mięsień przywracający udo)
m. smukły – zgina staw kolanowy
m. grzebieniowy
m. przywodziciel krótki
m. przywodziciel długi
m. przywodziciel wielki
Mięśnie goleni
- grupa przednia (prostowniki stopy)
m. piszczelowy przedni
m. prostownik długi palców
m. prostownik długi palucha
- grupa tylna (zginacze)
m. trójgłowy łydki
m. piszczelowy tylny
Mm. Zginacz długi palców
Mm. Zginacz długi palucha
m. podkolanowy
- grupa boczna (mięśnie nawracające stopę)
m. strzałkowy długi
m. strzałkowy krótki
T: Mięśnie grzbietu, brzucha, głowy i szyi. Najczęstsze obrażenia układu ruchu.
Mięśnie szyi
m. szeroki szyi
m. mostkowo-obojczykowo-sutkowy
m. mostkowo-gnykowy
m. mostkowo tarczowy
m. dwubrzuścowy
m. rylcowo-gnykowy
m. żuchwowo-gnykowy
Mm. Pochyłe
Czynność mięśni szyi jest złożona i różnokierunkowa. Wpływa na ruchy głowy i szyi. Uczestniczy w ruchach żuchwy.
Mięśnie głowy
- mięśnie żwaczowe
m. skroniowy
m. żwacz
m. skrzydłowo-przyśrodkowy
m. skrzydłowo-boczny
Czynność jest związana z czynnością przewodu pokarmowego. Polega na rozcinaniu i miażdżeniu pokarmu (unoszenie, wysuwanie, cofanie i ruch okrężny żuchwy)
- mięsnie mimiczne
m. okrężny oka
m. okrężny ust
m. marszczący brwi
m. śmiechowy
m. policzkowy
m. potyliczno-czołowy
Są mięśniami wyrazowymi twarzy. Wykonują ruchy otwierania i zamykania szpar powiekowych i jamowych. Współdziałają w procesie przyjmowania i przesuwania pokarmu między zębami.
Mięśnie brzucha
m. prosty brzucha
m. skośny zewnętrzny brzucha
m. skośny wewnętrzny brzucha
m. poprzeczny brzucha
m. czworoboczny lędźwi
Są mięśniami wydechowymi. Powodują zwiększenie ciśnienia w jamie brzusznej. Łącznie z przeponą i mięśniami miednicy tworzą tzw. ”tłocznię brzucha”, która bierze udział m.in. przy porodzie, defekacji, oddawaniu moczu, itp.
Są mięśniami ruchowymi tułowia
Mięśnie grzbietu
- warstwa powierzchniowa
m. czworoboczny
m. najszerszy grzbietu
m. równoległoboczny
m. dźwigacz łopatki
Mięśnie te wpływają na ruchy obręczy kończyny górnej i ramienia, współdziałają w obrotach łopatki
- warstwa pośrednia
Mm. Zębate
Mm. Tylne górne
Mm. Tylne dolne
- warstwa głęboka
m. prostowniczy
m. biodrowo-żebrowy
m. najdłuższy
m. płatowaty
m. półkorcowy
m. podpotyliczny
Mięśnie te pełnią rolę mięśni antygrawitacyjnych, wpływających na boczne pochylenie tułowia i głowy. Działają jako pomocnicze mięśnie oddechowe.
Mięśnie miednicy mniejszej
przepona miednicza
- m. Dźwigacz odbytu
- m. Guziczny
- m. Zwieracz odbytu zewnętrzny
2. przepona moczowo-płciowa
a) warstwa głęboka
- m. Poprzeczny krocza głęboki
- zwieracz cewki moczowej
b) warstwa powierzchniowa
- m. Poprzeczny krocza powierzchniowy
- m. Kulszowo-jamisty
- m. Opuszkowo-gąbczasty
Mięśnie te podtrzymują narządy miednicy mniejszej
Złamanie – jest to przerwanie ciągłości tkanki kostnej
Skręcenie – to naciągnięcie aparatu torebkowo-więzadłowego stawu.
Zwichnięcie – to przemieszczenie powierzchni stawowych kości tworzących staw