17. Dezintegracja Austro-Węgier - polityka Wilsona wobec Europy Środkowo-Wschodniej
Austro-Węgry historycznie uważane jako stabilizacja Europy Środkowo-Wschodniej
Z perspektywy amerykańskiej istnienie Austo-Węgier jako jednego państwa jest lepsze niż rozbicie i rozdrobnienie
Administracja Wilsona nie brała pod uwagę rozdrobnienia Austro-Węgier
Zmiana formy rządów :
W Austro – Węgrach panowała dynastia Habsburgów , bo śmierci władzę objął Karol, młody , nie radził sobie z rządzeniem dużym państwem, narastały w Austro – Węgrach problemy etniczno- narodowe, wyłaniali się przywódcy różnych grup narodowościowych,
Również zmieniono państwo na Republikę , autonomiczna , kulturalna , jako jedne organizm , a nie dwa
Austro- Węgry były przedstawiane jako więzienie grup , pojawiały się co raz częściej wystąpienia różnych grup narodowościowych zamieszkujących Austo- Węgry , które wpłynął na zmianę polityki Wilsona ,ale jednak dopiero pod koniec wojny
Wilson lansował ideę państw narodowych , które miały wyznaczać granice etniczne
Węgry zostały okrojone na rzecz sasiadów
Rumunia również będzie prowadziła politykę rewizjonistyczną w stosunku do Węgier
Europa Środkowo - Wschodnia uważana za niebezpieczną, rozsadzającą
Europa Środkowo-Wschodnia - to kraje między Niemcami, a Rosją (od Bałtyku do Adriatyku)
Angielska opinia publiczna była skłonna do rewizji granic Węgier, której okrojono terytorium z 2/3
Wojna o Cieszyn przez Węgry
Węgry zostały pokonane w I wojnie światowej, bo znajdowały się w sojuszu z państwami centralnymi.
Dla USA zależało na stabilizacji Węgier i nic więcej
Publikowano mapy po podpisaniu traktatu, że to Polska była agresorem i zabierała państwom terytoria (terytoria from Russia). Pojawiająca się w mediach militarystyczna, ekspansywna Polska w mediach w USA
Przed I wojną światową było to mocarstwo Habsburgów Austro-Węgier
ogromny rewizjonizm węgierski
układ graniczny nie był zadawalający
1920 r. - wojna Polsko - Radziecka. Węgry wykładały pieniądze na kadrę i propagandę Polski.
Węgrzy poślubiali bogate rody w USA
18. Nie ratyfikowanie Traktatu Wersalskiego przez USA (powody, sytuacja wewnętrzna kraju)
Od wiosny 1919 r. senatorowie Henry Cabot Lodge i William E.Borah prowadzili aktywną kampanię przeciwko udziałowi kraju w Lidze Narodów.
19 listopada 1919 r. - Senat po raz pierwszy odrzucił traktat (58:38)
19 marca 1920 r. - Senat ponownie odrzucił traktat (49:35)
Wilson nie słuchał przeciwników, którzy chcieli tylko wprowadzić poprawki do traktatu.
Nie chciano ratyfikować traktatu wersalskiego bo nie chciano zobowiązań traktatowych.
Sytuacja w kraju: po podróży prezydenta na Zachód został sparaliżowany na skutek udaru, jego żona pełniła funkcję prezydenta przez ok. pół roku w imieniu męża.
Marzec 1921 r. - kończyła się II kadencja prezydentury. Jego żona planowała powrót męża do polityki po chorobie, bo on chciał być dalej czynnym człowiekiem.
W 1921 r. nowy republikański prezydent Warren G.Harding oficjalnie zadeklarował, że USA nie przyłączy się do Ligi Narodów, co było ostatecznym ciosem dla całego zamierzenia.
W 1922 r. Harding wycofał resztę amerykańskich wojsk okupujących Nadrenię
W 1923 r. - Senat odrzucił propozycję członkowstwa USA w Międzynarodowym Trybunale Sprawiedliwości.
Przez następne 20 lat amerykańskie społeczeństwo starało się izolować swój kraj od reszty świata, a zwłaszcza od Europy, uznanej za siedlisko zarazy, z którego brały się takie choroby jak bolszewizm czy imperializm.
Pod koniec stycznia 1924 r. ogłoszony zły stan byłego Prezydenta Wilsona - ludzie gromadzili się przed domem przy ulicy S Street w Waszyngtonie - trzymali chorągwie i modlili się.
Wilsona pochowano w Narodowej Katedrze w Stolicy w lutym 1924 r.
19. Powojenna ekspansja amerykańska (handlowa, ekonomiczna, finansowa)
Po I wojnie światowej USA stały się największą potęgą wojskową na świecie.
Dzięki wojnie amerykański przemysł wyzwolił ogromne zasoby energii twórczej, więc udział kraju w handlu międzynarodowym wzrósł do 15% na początku lat 20-tych, a Nowy Jork zajął miejsce Londynu jako centrum świata finansów. Administracja USA zyskała również skuteczną broń dyplomatyczną, ponieważ alianci zaciągnęli u niej ogromne pożyczki.
wprowadzono ustawę imigracyjną (Immigration Act w 1924 r.), która zaostrzyła restrykcje wobec osób z Europy Wschodniej i Południowej, wprowadzając ograniczenia dla różnych narodowości - maksymalna liczba imigrantów 165 tys. rocznie.
Amerykanie nie mieli profesjonalistów do prowadzenia dyplomacji przy ekspansji daleko idącej
stworzono urzędy dyplomatyczne i konsularne
stworzono szkoły, gdzie szkolono takich urzędników na podstawowym poziomie, później specjalizowano do konkretnych państw
1924 r. - Rogers Act - połączenie służby dyplomatycznej i konsularnej.
Za czasów Warrena G. Hardinga kwitła w administracji korupcja
Ekspansja handlowa nastawiona na zamorską
1903 r. Departament Handlu i Pracy później tylko Handlu
Budynek Departamentu Handlu im. Herberta C. Hoovera bardzo rozbudowany budynek
W czasie od I wojny światowej do kryzysu:
produkcja zwiększona o 28 razy
dochód narodowy z 64 mld $ do 88$
Lata 1923-1928 były czasem prosperity i o wiele więcej konsumentów mogło sobie pozwolić na to, co kiedyś nazywano towarami luksusowymi, np. samochody (Chrysler, Ford) telefony, podróże powietrzne stawały się bardziej popularne. Najsilniejszym koncernem był General Motors.
20. Republika Weimarska - rola i miejsce w polityce USA, plan Davisa, reparacje niemieckie.
Konferencja w Rapallo - 12.04.1922 r.
Spotkanie kanclerza niemieckiego Josepha Wirtha z delegacją radziecką (Karassin, Cziczerin, Joffe)
Niemcom narzucono ogromne reparacje w 1921 r. Niemcy tego nie uznawali.
Amerykanie zaczęli pompować w gospodarkę niemiecką kapitał udzielając kredytów
W Rapallo doszło do porozumienia Niemiec i Rosji. Karykatury w mediach: Rosja i Niemcy jako małżeństwo
Ekspansja finansowa
Charles Dawes - inicjator pomocy finansowej Niemiec, laureat Nagrody Nobla 1925 r.
w1924 r. Międzysojusznicza Komisja ds. Reparacji przedstawiła raport o stanie kondycji gospodarczo-finansowej Republiki Weimarskiej
Zalecał Charles Dawes stabilizację waluty w oparciu o pożyczkę (800 mln marek)
określono źródła pokrycja reparacji - dochody budżetu państwa
Francja wycofała się z Zagłębia Ruhry i otrzymała pożyczkę od USA.
określono roczne raty reparacji - 2,5mld marek . Musiała być w miarę niska rata, by system niemiecki to udźwignął
Wędrówka dolara - USA udziela pożyczki Niemcom, którzy spłacają reparacje dla Wielkiej Brytanii i Francji. Wielka Brytania i Francja spłacają zadłużenie z tytułu udzielonych im kredytów.
Pieniądze nie szły w Niemczech na inwestycja, a na spłacenie reparacji wojennych.
Amerykanie nie zgodzili się na zmniejszenie długów wojennych, bo to nie były ich pieniądze.
21. Konferencja morska w Waszyngtonie 12.11.1921-06.02.1922 r.
limity tonażu i proporcje flot wojennych 5 państw
ustanowiono parytety 5 państw - USA, Wielka Brytania, Francja, Japonia, Włochy (5:5:3:1,75:1,75)
ukoronowanie Japonii, która dużej roli nie odegrała w Konferencji Paryskiej.
porozumienie regulujące i ograniczające zbrojenie morskie, zawarte na skutek konferencji waszyngtońskiej (1921-1922) przez 5 państw.
Projekt konferencji został wysunięty przez Amerykanów zaniepokojonych nagłym wzrostem potęgi morskiej Japonii.
Celem konferencji było ograniczenie zbrojeń morskich, ograniczenie również sił lądowych i uregulowanie sytuacji w Chinach i na Oceanie Spokojnym
Konferencja Waszyngtońska spowodowała obniżenie znaczenia i roli Wielkiej Brytanii jako dawnej największej potęgi morskiej. Brytyjczycy musieli zgodzić się na równość ze Stanami Zjednoczonymi, które od końca XIX w. aspirowały, rozbudowując znacznie swoją flotę.
ograniczenie ilości posiadanych okrętów liniowych do wyliczonych w traktacie
22. Polityka nieuznawania Związku Radzieckiego i pomoc humanitarna ARA
Maksym Gorki (1868-1936) - pisarz radziecki, wystąpił o pomoc do USA z powodu głodu panującego w ZSRR. Wystąpił z apelem do serc narodów.
1920-1921 r. - ludzie w ZSRR głodowali
dopóki nie były przesądzone losy odnośnie republiki chciano odbudować relacji i stworzyć i uznać tymczasowy rząd, ale nie udało się to (taktyka nieuznawania bolszewików -> nie utrzymywania stosunków z ZSRR)
Herbert Hoover odpowiedział w sierpniu 1921 r. Pomocą ARA (American Relive Administration). Wypertraktowano pomoc na zasadzie złoto rosyjskie za jedzenie.
W USA zbierano pieniądze, żywność.
Pomoc trwała od sierpnia 1921 r. do sierpnia 1923 r. w dużych metropoliach, ośrodkach nawet do 18 tys. placówek.
10 mln ludności radzieckiej objęto pomocą 1 posiłku dziennie. W największych ośrodkach miasta zbudowano placówki ze stołówką
W ZSRR panował nawet kanibalizm
Te wspomnienia szybko zostały wyrzucone z pamięci USA i Rosji Radzieckiej
Sierpień 1923 r. - pomoc humanitarną organizowali więźniowie narodowości amerykańskiej przebywających w ZSRR. Warunkiem było wypuszczenie amerykanów z więzień w Rosji Radzieckiej.
30 tys. Rosjan wspomogło akcję humanitarną
Rząd ZSRR podziękował Hooverowi oraz prezydentowi w sierpniu 1923 r.
23. Mit amerykański i amerykanizacja (fordyzm, wielkie prosperity)
kult dolara,
samochody - FORD
Kino i gwiazdy Hollywood - Shirley Temple, Kino popularyzowało Franklina Delano Roosvelta i jego program polityczny
przestępczość - z powodu wprowadzonej prohibicji w 1919 r. aż do 1933r. Prohibicja wprowadzała 18 poprawka do Konstytucji USA. Po wprowadzeniu zakazu ilość spożywanego alkoholu zmalała, jednak prohibicja doprowadziła do rozprzestrzenienia się organizacji przestępczych i rozkwitu podziemnego handlu
moda - wszyscy ubierali się podobnie, tanie sukienki
handel i ekspansja finansowo-gospodarcza
wzrost produkcji przemysłowej i budownictwa
ksenofobia
Dobrobyt rozpieścił Amerykanów. Przeciętna pensja wystarcza tu bowiem na zakup dobrego samochodu, coroczne wakacje na Hawajach i niedzielną kolacje w dobrej restauracji. Amerykańska rzeczywistość hołduje potrzebie wygody - nie trzeba wychodzić z domu, by zrobić zakupy, nie trzeba gotować, by zjeść, a samochody mają wbudowaną automatyczną skrzynię biegów. Statystycznego mieszkańca Chicago stać na blisko cztery razy więcej niż warszawiaka. I to nie tylko dlatego, że lepiej zarabia. W USA jest po prostu dużo taniej niż w Polsce.
24. Pakt Brianda Kellogga 1928 r.
Traktat Przeciwwojenny znany również jako pakt paryski, był międzynarodowym traktatem ustanawiającym wyrzeczenie się wojny jako instrumentu polityki narodowej. Został zaproponowany w 1927 roku przez Aristide Brianda, ministra spraw zagranicznych Francji, jako traktat między Stanami Zjednoczonymi i Francją, zakazujący prowadzenia wojny między tymi krajami. Była to próba włączenia Stanów Zjednoczonych w francuski system bezpieczeństwa. Briand zdobył poparcie amerykańskich ruchów pacyfistycznych, które naciskały swój rząd, by podpisał traktat.
Frank Billings Kellogg, sekretarz stanu USA, odpowiedział propozycją zawarcia powszechnego paktu przeciwko wojnie. Pakt zawierał bezwzględny zakaz wojny agresywnej między stronami umowy, zezwalał jednak na prowadzenie wojny obronnej.
Po negocjacjach został podpisany w Paryżu 27 sierpnia 1928 r. przez 11 krajów: Australia, Kanada, Czechosłowacja, Niemcy, Indie, Wolne Państwo Irlandzkie, Włochy, Nową Zelandię, Afrykę Południową. Wielką Brytanię i Stany Zjednoczone. Wsparcia udzieliły cztery dalsze kraje - Polska, Belgia, Francja (w marcu) i Japonia (w kwietniu). Wejście Paktu w życie zostało proklamowane na 24 lipca 1929. Ostatecznie Pakt podpisały 62[1] kraje. Ponieważ Pakt Brianda-Kelloga został zawarty poza Ligą Narodów, nie został unieważniony wraz z jej zniknięciem. Formalnie w dalszym ciągu jest wiążącym aktem prawa międzynarodowego, nie zawiera klauzuli umożliwiającej wypowiedzenie go.
W praktyce pakt nie spełnił swojego głównego celu - zaniechania wojny. W tym sensie nie wniósł żadnego realnego wkładu do międzynarodowego pokoju, a swoją nieskuteczność okazał już w 1931 r. wraz z inwazją japońską w Mandżurii i w 1935 r. z włoską inwazją w Etiopii. Wprowadzony przez układ zakaz agresji był wielokrotnie łamany, jednak nawet państwa dopuszczające się aktów agresji nigdy nie kwestionowały otwarcie i oficjalnie zasady zakazu wojny napastniczej, lecz twierdziły z reguły, że agresji dokonała strona przeciwna, działania zostały podjęte na prośbę albo w interesie władz lub ludności państwa zaatakowanego, względnie iż akcja nie ma charakteru działań wojennych, lecz ma tylko charakter "akcji policyjnej lub porządkowej".
Pakt pozostaje istotnym traktatem wielostronnym, gdyż oprócz zobowiązania, jakie stwarzał jego sygnatariuszom, stanowił także prawną bazę do ustanowienia międzynarodowej normy, że użycie siły wojskowej jest z definicji nielegalne. W szczególności pakt posłużył jako prawna podstawa do wprowadzenia pojęcia zbrodni przeciwko pokojowi - w oparciu o nie Trybunał Norymberski skazał pewną liczbę osób za wywołanie drugiej wojny światowej.
Zakaz wojny agresywnej został potwierdzony i rozszerzony przez Kartę Narodów Zjednoczonych, która stwierdza w artykule 2, paragraf 4, że (tłum. własne) "Wszystkie kraje powinny się powstrzymać w stosunkach międzynarodowych od użycia siły przeciwko terytorialnej integralności lub politycznej niezależności jakiekolwiek innego kraju, czy w jakikolwiek inny sposób niezgodny z celami Narodów Zjednoczonych". Konsekwencją tego jest to, że po drugiej wojnie światowej rozmaite kraje, podejmując akcję wojskową, powoływały się na prawo do samoobrony czy obrony zbiorowej.
25. Kryzysowa dyplomacja Hoovera
Uwaga! - pytanie te odnosi się do pytania 21! trzeba je znać
Herbert C. Hoover - dyrektor ARA, sekretarz handlu (1921-1928), a potem prezydent (1929-1933)
Ustawa Smoota-Hawleya podpisana 17 czerwca 1930 roku w Stanach Zjednoczonych zwiększała do rekordowych poziomów cła na ponad 20 tysięcy towarów importowych. W opinii wielu współczesnych ekonomistów przyczyniła się do pogłębienia i przedłużenia wielkiego kryzysu. Wiele krajów odpowiedziało tym samym co poskutkowało zmniejszeniem importu i eksportu o ponad połowę.
Cło protekcyjne - rodzaj cła gospodarczego, mającego charakter obronny lub prohibicyjny
1929-1933 prezydent USA
Hoover uchodził za człowieka znającego świat - dużo podróżował po krajach
kierował się interesem USA
Kryzys gospodarczy w USA 1929-1933 - po którym banki masowo ogłaszały upadłość.
Hoover - "Prezydent Kryzysowy"
Hoover osłabia polityczną obecność USA w Europie
Stabilizacja dla USA to pomoc finansowa
w 1930 r. - poziom bezrobocia wynosił 9%
w 1932 r. - poziom bezrobocia wynosił prawie 24%
Do 1932 r. produkcja zatrzymała się na 40 % wydajności, a giełda spadła do 10 części poziomu sprzed kryzysu
Bezdomni budowali wioski z namiotów zwane "Hoovervilles"
Ameryka za Hoovera powiększała swoją flotę
W 1928 r. Amerykanie zaczęli wycofywać z Europy krótkoterminowe pożyczki
USA ograniczyły import, co uniemożliwiło ich dłużnikom zdobycie środków finansowych drogą zwiększonego eksportu. Jednocześnie poszczególne kraje zabezpieczyły własne rynki przed obcymi towarami. Prowadziło to do załamania handlu światowego. Wielki kryzys gospodarczy był spowodowany nadprodukcją towarów w stosunku do siły nabywczej ludności. Ograniczono inwestycje, gwałtownie spadała produkcja. Wiele przedsiębiorstw zbankrutowało.
26. Sprawa Polski w polityce Hoovera
Hoover - mitologiczny przyjaciel polityczny
Polska prasa przyjęła optymistycznie wybór Hoovera na prezydenta
Hoover miał poparcie oraz przewagę w okręgach polonijnych
Od początku lat 20-tych nie może być ważnym czynnikiem w polityce USA, jednak ważnym czynnikiem okazuje się położenie geopolityczne Polski -> pomiędzy Niemcami , a Rosją Radziecką.
Polska w okresie międzywojennym nie miała rozbudowanej elity -> nie znała j. angielskiego przez co było utrudnione nawiązanie kontaktu. Jednak Polska polityka zagraniczna była bardziej kierowana na Europę
W całym okresie międzywojennym stosunki były poprawne
Gdy rozłożymy na czynniki pierwsze współpracę Amerykańsko-Polską - nie uda się znaleźć wspólnego interesu dla obu krajów
Amerykanie słysząc o Piłsudskim myśleli o nim jako wojskowy, a po przewrocie majowym w Polsce nazwano go dyktatorem.
W latach 20-tych następuje rozczarowanie Polaków, bo Polska schodzi na daleki plan. USA pompuje pieniądze w Republikę Weimarską (chodzi im o stabilizacje sytuacji Weimarskiej)
1920 r. - Wojna Polsko- Radziecka
USA nie poparło Polski, otrzymali znikomą pomoc i to za późno
Polski eksport był niechciany przez USA, bo nie produkowali tego co USA potrzebowało.
Kadry w Polsce są niewykwalifikowane, to było przeszkodą na wybicie się, oraz kwestia lobbingu
Fundacja Kościuszkowska założona w 1925 r. - by Polonia miała wpływ na politykę wewnętrzną USA i by utrzymywali kontakt ze starą polonią.
Polonia chciała, aby Pułaski Day był świętem narodowym, ale tak się nie stało
Znany działacz humanitarny, przez wiele lat pomagał między innymi i Polsce po odzyskaniu przez nią niepodległości. W 1919 r. jednej z ulic Warszawy nadano nazwę alei Hoovera. W wigilię tego roku Józef Piłsudski wysłał depeszę do Hoovera, jako przewodniczącego Amerykańskiej Administracji Pomocy, dziękując za dary dla polskich dzieci. Za poprawę zdrowotności społeczeństwa polskiego Uniwersytet Jagielloński przyznał Hooverowi tytuł doktora medycyny. W latach 1921–1929 był sekretarzem handlu w gabinetach prezydentów Warrena Hardinga i Calvina Coolidge’a. W czasie wielkiego głodu na Powołżu w Rosji bolszewickiej, jako przewodniczący Amerykańskiej Administracji Pomocy udzielił pomocy finansowej 11 milionom głodujących. Rząd bolszewicki zaoszczędzone w ten sposób fundusze przeznaczył na zakup broni za granicą. W latach 1929–1933 był 31. prezydentem USA. Za jego kadencji wybuchł Wielki Kryzys, który trwał nieprzerwanie do jej końca. Hoover usiłował podjąć pewne kroki mające ograniczyć recesję (między innymi przez podniesienie ceł), jednak ustawa ta jeszcze bardziej sparaliżowała handel i pogłębiła kryzys.
Filipowicz - przyjaciel Piłsudskiego -> pierwszy ambasador Polski w USA
Polska zabiegała o podniesienie rangi placówek dyplomatycznych z poselstw na ambasady
Traktat o przyjaźni i pomocy konsularnej został podpisany za Hoovera na niekorzyść Polsce - z pokonanymi Węgrami podpisano 7 lat wcześniej
27. Rewizjonizm niemiecki na gruncie USA. Kampania korytarzowa 1931 r.
wypowiedź senatora Borah
rewizjonizm niemiecki jest kojarzony z nazwiskiem Hoovera
początki lat 30-tych kampania korytarzowa
przedsięwzięcie Niemieckie do ograniczenia Polski, a dzieje się to za sprawą Ameryki i Polacy długo o tym nie wiedzieli
później Polska wraz z Francją chciała wsiąść udział w wojnie prewencyjnej przeciw Niemcom.
Le Van - premier Francji
październik 1931 r. - pojechał do Ameryki, chciał wytargować od USA nie wymuszania redukcji zbrojeń, pokojowej rewizji granic
zbrojenie Francji dotyczyło z poczucia zagrożenia.
Senator Borah - wpływowy izolacjonista, republikanin
Uważał, że aby zachować pokój w Europie trzeba dokonać zmiany granicy polsko-niemieckiej (jesień 1931r.) Polska powinna zgodzić się na zmianę granic. Wypowiedział się w New York Times.
Nastąpiła lawina protestów polonii. Prezydent tłumaczył wystąpienie Borah'a, jako prywatną wypowiedź, a nie wypowiedź rządu
28. Roosvelt - jego rola i osobisty udział w kreowaniu polityki - próba oceny. Rola jego ekipy - sekretarzy stanu Hall, Kenan i inni
Franklin Delano Roosvelt - prezydent lat 1933 - 1945 r.
polityk niezwykły i wybitny
prezydent, aż prawie 4 kadencji
wychowany w tradycyjnej rodzinie
postać szalenie zmitologizowana
medialny prezydent - dział w duecie politycznym z Eleonorą Roosvelt
gwiazda medialna, podobał się kobietom, był nie wierny
Eleonora była kreatorem polityki męża, występowała w jego imieniu. Wykształcona, znała kilka języków. Podróżowała po Europie. Występowała za przystąpieniem USA do Ligi Narodów i Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości. Pierwsza sprzeciwiła się hitleryzmowi.
Gwiazdy Hollywood popularyzowały FDR i jego program polityczny (Shirley Temple, Katherine Hepburn-1940)
Departament of State - zmiany w strukturze nowi specjaliści ds. latynoskich i rosyjskich
pojawiła się potrzeba powstania struktur ds. Rosji
w latach 30-tych USA utrzymywały stosunki dyplomatyczne z ponad 60 krajami: miały 350 placówek dyplomatycznych rozsianych po świecie ( 15 ambasad, w tym 7 w Europie, od 1933 doszła ambasada w Moskwie)
Rogrest Act 1924r. - by kształcić specjalistów i wysyłać ich do innych krajów
FDR zostawia doświadczonych profesjonalnych republikanów (np. William Phillips, Robert Castle w Depertamancie Stanu i inni na placówkach np. Joseph Grew-> Japonia, Hugh Wilson -> Szwajcaria , Hugh Gibson -> Belgia, Brazylia
Spoils system dotyczy zwłaszcza prestiżowych placówek - (łupy polityczne) -
Paryż - Jesse Isidor
Londyn - Robert Bingham, Joseph Kennedy
Berlin - William Dodd
Rzym - Breckinridge Long, William Phillips
Madryt - Claude Bowers
Warszawa - John Cudahy, Anthony Joseph Drexel Biddle
Moskwa - William Bullit, Joseph Davies
Emisjariusze FDR - Harry Hopkins, Averell Harriman
Cordell Hull - kierował Departamentem prawie 12 lat (1933-1944). Odszedł, ponieważ zachorował
oszczędny w słowach
nie był w bliskich relacjach z FDR, oficjalnie spotykali się w Białym Domu
człowiek bardzo dystyngowany
Benjamin Sumner Welles - 1892-1961
podsekretarz
zaufany człowiek FDR
homoseksualista - powód blokady jego kariery
zażyły w sprawach z Eleonorą Roosvelt. Dobrze się rozumieli i współpracowali
George Kennan - specjalista ds. radzieckich, kształcony za granicą po II wojnie światowej ambasador
Charles Bohlen - ekspert ds. radzieckich
29. Nawiązanie stosunków dyplomatycznych ze Związkiem Radzieckim (przebieg rozmów, działalność Duranty'ego, ambasadorów amerykańskich w ZR.
Nawiązanie stosunków z ZSRR - 16 listopad 1933r.
Rosja była ważna w stosunkach, bo nie była tak bardzo izolowana
nie podnoszono wątku czysyek
Walter Duranty - korespondent New York Times w ZSRR w latach 1921-1941
twierdził, że tylko w państwach kapitalistycznych są kryzysy
najlepszy propagandzista Rosji na zachodzie (komunistów)
wystąpił z propozycją nawiązania stosunków dyplomatycznych z ZSRR
najlepiej zorientowany w sprawach radzieckich
mówił, w czasach kryzysu, że w Rosji go nie ma - jest tylko w państwach kapitalistycznych (w Rosji prosperują firmy, kopalnie, ludzie mają pracę)
zatuszował głód panujący na Ukrainie i Rosji w 1922-1923 r. Mówił, że są to tymczasowe braki w dostawie żywności, ale są gdzieś na magazynie
1932 r. otrzymał nagrodę Pulicera . Słynne zdanie: "Nie da się zrobić omletu bez ubicia jaj"
Roosvelt go docenił, został oznaczony za prace publistyczne
został zdyskrytowany w latach 50-tych
30. Wizyta Litwinowa listopad 1923 r. - ocieplenie stosunków ( listopad 1933 !!!!ta data jest poprawna )
urodzony w Białymstoku w rodzinie bankiera w 1876 r.
rozpoczął rokowania z Amerykanami
polityk, dyplomata radziecki
Komisarz Spraw Zagranicznych w latach 1930- 1934
Przedstawiciel przy Lidze narodów 1934 – 1938
Ambasador w USA w latach 1941-1943
Amerykanie przez wiele lat nieuznawani Rosji dlatego bali się tego złamać
Rozmowy prowadzono w tajemnicy
Wysyłano emisariuszy:
William C. Bullit:
Ambasador z USA w ZSRR w latach 1933 – 1936, potem został przeniesiony do ambasady we Francjii
Ożenił się z wdową po Jonie Rydh ( czytać : Rid) który powiązany był z partią komunistyczną, pochowany został na Krymie
Nie był lewicowcem z przekonań
Chciał zbudować swoją karierę przy stosunkach z Rosją, ale nie udało mu się w latach 20-tych , dlatego próbował w latach 30-tych
Emisariusz Roosevelta, do poruszeń oraz spraw z Związkiem Radzieckim
Bardzo barwna i kontrowersyjna postać
Dyplomatyczną drogą porozumiewał się z ważnymi osobami
Ocieplał wizerunek atmosfery radzieckiej
Roosevelt nagrodził go wtedy ambasadorem
Był entuzjastą wszystkiego co radzieckie
1933 rozpoczął ambasadorowanie , raporty były przepełnione słowami , przypominające bardziej teksty publicystyczne
Jego raporty nie odzwierciedlały rzeczywistej sytuacji ZSRR , ponieważ nie wiedział jak jest naprawdę, bo żył na salonach , kupował w specjalnych sklepach , gdzie ceny były dużo niższe niż w USA
Zimię 1933 roku przesiedział w Moskwie , nie chciał jechać w teren
Zaprzyjaźniony z prezydentem Rooseveltem – do niego pisał więcej niż do Cordell’a Hall’a czy Departamentu Stanu
Prosił o pokaźny gmach ambasady
Ściągnął absolutnych profesjonalistów do Moskwy
Wiosną 1934r. Rosjanie nie koniecznie chcieli współpracy , nie spłacali długów , które obiecali spłaca wraz z wizytą Litwinowa w USA, był więc bezradny dlatego w 1935r. prosił o odwołanie go z tej placówki
1936r. skrycie opuścił ZSRR następnie został ambasadorem we Francji
Był krytycznym ambasadorem ds. ZSRR wiedział o czystkach – miał swoje dojścia do informacji)
Litwinow przyjeżdża do USA, jego wizyta trwa 10 dni , a kończy się podpisaniem umowy jesienią 1933 roku
Warunkami umowy są :
-spłata długów wojennych carskich , rządów kieryńskiego i prywatnych firm
- duże kredyty dla ZSRR ,by mogli kupować bawełnę
- USA nie będzie popierać partii Kominternu
Inne ważne nazwiska :
George Kennan – specjalista ds. radzieckich . ambasador
Charles Bohlen – ekspert ds. radzieckich
31. Izolacjonizm lat 30-tych (3 kolejne ustawy o neutralności)
Sierpień 1935
- ustawa Kongresu o ograniczeniu roli prezydenta w sprawie polityki zagranicznej
Sierpień 1936
-podpisana po otwartym konflikcie Abisyńskim
-firmy prywatne mogły handlować, ale nie można było robić tego na skalę rządową
-rząd odciął się od ingerencji
-nałożono embargo
Sierpień 1937
-zmierzono się z silnym oporem grup społeczeństwa amerykańskiego
- amerykanie nie chcieli popierać faszystów
- FDR bardziej interesował się konfliktem Abisyńskim, niż wojną w Hiszpanii
- podpisując ustawę o nie działaniu , jednak działał, łamał umowę
- opinia publiczna dostrzegała te różnice i nie chciała kolejnych wojen
Kontekst rozliczeniowy 1933 i w kolejnych latach
- działanie Specjalnej Komisji Senackiej pod przywództwem Senatora Nii
- miała dowieść przyczyn wciągnięcia USA do I wojny światowej i rozliczenia prezydenta Wilsona
- placówki dyplomatyczne opierały się głównie na tym co pisała prasa, wyjątkiem był jedynie
William Dood – historyk ( niżej jest więcej o nim napisane )
32. Polityka Roosevelta wobec III Rzeszy, prześladowanie ludności żydowskiej, działalność Williama Dodda + próba jego oceny
Amerykanie nie obawiali się hitleryzmu jeszcze w latach 1933 i 34
Amerykanie długo żyli w nieświadomości, uważali że Hitler , to śmieszny pan z wąsem
Widziano w nim uzdrowiciela III Reszy a później Republiki Wejmarskiej
Rola amerykańskich dziennikarzy w Niemczech
- bardzo silna więź Niemców będących w USA
-Staubern Sosajety – pewne lobby w USA , ludzie inteligentni , wpływowi, dyplomaci, kilka tysięcy liczyła ta grupa
Stauben William stał na czele
Amerykanie mieli ambasadorów w Berlinie w Niemczech sprzyjających Niemcom
Apologeci tych zmian , które zachodziły
Nakręcało to rewizjonizm
Interesowano się sytuacją w Niemczech , ale początkowym okresie bardzo łagodnie przedstawiano hitleryzm
W 1935 już nie miano złudzeń jaki naprawde jest Hitler
Do kreowania stosunków pomiędzy państwami wykorzystywano dziennikarzy i pisarzy
- większość dziennikarzy było żydowskiego pochodzenia
W połowie lat 30-tych ugrupowania niemieckie i włoskie brały czynny udział w wystąpieniach faszyzmu w USA ,
- FDR sam zafascynowany Mussolinim
William Dod
- historyk
- studia ukończył w Lipsku
- jego córka skandalistka , uwielbiała Rosję
- odmawiał uczestnictwa w paradach czysto faszystowskich
- pisał dzienniki i regularnie raporty o zagrożeniu faszystowskim ( a później amerykanie udawali ,ze nic tak naprawdę nie wiedzieli ) jednak nie przyczyniło się to , do zmiany polityki USA wobec Niemiec
Do amerykańskich łupów – należało obsadzanie ambasad ludźmi popierającymi kampanię prezydenta
Pod koniec lat 30-tych nie była to marginalna sprawa: sprawa Żydów
Dochodziło do bojkotu i wymuszenia polityki podobnej w Stanach na ludności Zydowskiej
- 1938 r. utrudnianie handlu i wymiany z firmami , którymi rządzili Żydzi
Jeszcze przed atakiem na perl harbor wyświetlano hitlerowskie filmy , bo nie było wtedy cenzury
Np.” Felzug In Polen „ – czyli kampania w Polsce
Felzug – odbierane jako rycerskość wermachtu , polaków którzy z otwartymi ramionami ich witali
Karykatury :
Amerykanie przedstawiali również karykatury Hitlera -odnośnie łamania traktatu, orzełka z gałązką oliwną , który również jednocześnie bardzo był uzbrojony
33. Rola mediów i opinii publicznej w kształtowaniu polityki zagranicznej
Rola mediów w kształtowaniu się polityki zagranicznej ogrywała ogromną rolę
Ponieważ w mediach nie publikowano wszystkiego tak naprawdę co się działo
Wielu ambasadorów za czasów FDR opierało się w swoich raportach tylko na opinii publicznej ( która tak naprawdę bardzo mało wiedziała, albo była zastraszana) oraz na mediach ( które opisywały sytuację bardzo kolorowo ) wyjątkiem był William Dod który był historykiem i z zamiłowaniem wykonywał swoją pracę , docierał sam do bardzo wpływowych ludzi i miał swoje źródła, które wykorzystywał do pisania długich i bardzo szczegółowych raportów do FDR
Jednak w przypadku podziału Czechosłowacji Amerykanie przedstawiali Polskę i Węgry jako agresorów którzy byli na równi z Hitlerem ( stawiało to Polskę w bardzo niekorzystnej sytuacji na arenie międzynarodowej )
Do kreowania stosunków pomiędzy państwami używano dziennikarzy i pisarzy
Większość dziennikarzy było Żydowskiego pochodzenia
34. Stosunek USA wobec Etiopii i Hiszpani
Etiopia:
- Wojna włosko-abisyńska 1935-1936,
- agresja Włoch przeciwko Etiopii.
-Rozpoczęła się 3 października 1935 wkroczeniem armii włoskiej (ok. 400 tys. żołnierzy, 350 samolotów, 250 czołgów) pod dowództwem generała E. de Bono na terytorium Etiopii.
-Pomimo zaciętego oporu Abisyńczycy ponieśli klęskę w bitwie nad jeziorem Ascionghi (31 marca - 4 kwietnia 1936), cesarz Hajle Syllasje I udał się na emigrację.
-W maju 1936 Włosi zajęli Addis Abebę.
-Liga Narodów uznała Włochy za agresora i nałożyła na nie sankcje ekonomiczne. 1936 Etiopia (wraz z włoskimi koloniami Erytreą i Somali Włoskim) została włączona do Włoskiej Afryki Wschodniej (1936-1941).
-W styczniu 1941 Brytyjczycy rozpoczęli działania zbrojne w Etiopii, 19 maja zdobyto Addis Abebę, jesienią poddały się ostatnie oddziały włoskie.
-Niepowodzenia militarne Włochów spowodowały wysłanie w lutym 1941 do Afryki Północnej niemieckiego Korpusu Afrykańskiego. Konflikt przybrał postać wojny pozycyjnej,
- sam Roosevelt bardziej interesował się konfliktem Abisyńskim niż wojną w Hiszpanii
Hiszpania : stosunki podczas zimnej wojny ( nie wiem czy to, to jest co trzeba )
Stosunki Hiszpanii z USA przez długi czas cechowały się wyraźnym antyamerykanizmem wśród znacznej części społeczeństwa i elit politycznych. Wynikało to z postrzegania USA jako kluczowego sojusznika dyktatury Franco od kiedy 26 września 1953 roku w Madrycie podpisano porozumienie zezwalające na utrzymywanie baz amerykańskich na terytorium Hiszpanii, które przełamywało izolację międzynarodową reżimu. Z epoką Franco wiąże się groźny incydent, do którego doszło 17 stycznia 1966 roku – amerykański bombowiec B-52 po zderzeniu z samolotem-cysterną koło wioski Palomares zgubił 4 nieuzbrojone bomby wodorowe. USA popierały demokratyzację Hiszpanii po śmierci Franco w listopadzie 1975 roku, czego wyrazem było zawarcie 24 stycznia 1976 roku w Madrycie traktatu przyjaźni i współpracy, który utrzymywał nabyte wcześniej przez USA korzyści w zamian za pomoc gospodarczą i wojskową. 2 lipca 1982 roku podpisano w Madrycie nowe porozumienie o użytkowaniu baz hiszpańskich przez USA.
Obecność wojsk amerykańskich i przeważająca opinia o braku zagrożenia radzieckiego dla Hiszpanii przez długie lata powodowały niepopularność członkostwa w NATO (co nastąpiło w maju 1982 roku, ale jeszcze później przez kilka lat budziło kontrowersje za rządów socjalistów), które zdecydowanie popierał Waszyngton. Kwestia NATO i kontrowersyjna polityka USA w Ameryce Środkowej stały się tematami dużych demonstracji przeciw wizycie prezydenta USA Ronalda Reagana w maju 1985 roku. W 1988 roku Hiszpania i USA z trudnościami osiągnęły nowe porozumienie o bazach amerykańskich, które przewidywało jednak redukcję obecności wojskowej USA oraz związanej z nią amerykańskiej pomocy gospodarczej i wojskowej. Podczas Wojny w Zatoce w 1991 roku bazy hiszpańskie były najważniejszą platformą europejską dla amerykańskich nalotów bombowych na Irak, jednak opinia publiczna dowiedziała się o tym dopiero po zakończeniu konfliktu, który w Hiszpanii był wysoce niepopularny.