Estetyka antropologiczna

25.02.2014

Kirshenblatt – Gimblett Barbara
relatywizm kulturowy, sceptycyzm (teoretyczny)
nie ma kanonu, który mówi, co jest cacy, a co brzydkie.

„Estetyka trans kulturowa” Krystyna (?)
estetyka europejska – wizualna (bo mogłaby być oralna, zapachowa)

Holizm, antyesencjalizm, multikulturowość, wielofunkcyjność, kontekstualizm, antyelitaryzm…

Panofsky

Baumgarten – niemiecki filozof, ukuł słowo ‘estetyka’ w współczesnym znaczeniu
Immanuel Kant – niezależne, autonomiczne piękno, dostępne w sztuce, należy mu się estyma.

Aisthesis – odczucie
Aistheticas – odczuwający

4.03.2014

Estetyka wg Kanta – refleksja, zasady, zgodność treści z formą.
umysłowy namysł
piękno bezinteresowne
to co wartościowe jest piękne
wzniosłość
* gust wzniosłości
* gust zmysłowy

Henry Glassie – historyjka – pokazał tureckiemu koledze rzeźbę Dawid z wielu stron. Gołe pośladki wzbudziły śmiech, bo to atrybut kobiecości i uwłacza godności męskiej.

Nigeryjscy Jorubowie – tylko głowa, rzeźba głowy – „połowiczne mimesis”

Obraz Matthiasa Grunewalda „Ukrzyżowany Jezus”
Obraz Massacia „Santa Moria Novella”
Dzieło Josepha Beuysa „Krzesło z tłuszczem”

11.03.2014

Jacques Maquet
Marschall Mc Luhan
Walter Ong
Constance Classen (Tzotzil, Andamany, Desana)

Europa – estetyka głównie wzrokowa
Arabowie – zapach
- W Europie współcześnie przesunięcie na piktualność (emotikony, skróty)
- Inne kategorie zmysłów u innych ludów (np. ciepło, kolor) od razu inne odczuwanie konceptualizacja
- Kolory niosące jakąś treść (dziewczynki róż itp.)
- W Afryce do śpiewu zawsze jest taniec – synkretyzm kinetyczno- audytywny;)

Ogrody japońskie

Obraz Jacques Louis Davida „porwanie Sabinek”

Paul Ziff (historyjka)

25.03.2014

• Richard Shusterman

• Paul Stoller

• The tase of Ethnographic Things. The senses of Anthropology

• Songhay

• Maurice Merleau-Ponty

• Tim Ingold

Teoria ugruntowana – badacz jako “tabula rasa” (jest cała procedura metodologiczna)
Strauss
Chamez

• James Gibson – umysł to nie organ, który tkwi w ciele, tylko znajduje się poza ciałem, jest wypadkową ścieżek umysłowych, które umysł porządkuje.

• The Ecological Approach to Visual Perception

• Sensory pathways

• Blaise Pascal

• Martin Heidegger “dasain”

• George Mead

• Bruno Latour – obiekty natury równoprawnymi elementami społecznymi

• Parmenides – kategorie zmysłowe i umysłowe

• John Dewey – pragmatysta amerykański

• C. Pearce

• J. Williams

• J. Vasari – wprowadził pojęcie renesansu

8.04.2014

J. Bereś, Hasior (wystawa w MOCAK) -> asamblaż
sztuka w rytuale

• Richard Schechner

• Austin (per formatywne coś językowe)

• Orlan (francuska artystka) -> ciało artysty jako tworzywo -> liczne operacje plastyczne, generalnie masakra.

• Tatuaże, kiedyś w plemionach, więzienie, wojsko, teraz wszędzie.

• Polhemus („serfowanie” w stylach)

• Odkształcanie głowy, zmniejszanie stóp, piłowanie zębów…

• Sztuka – element praktyk rytualnych – hipoteza prof. Baranskiego

• Element transgresji, przekraczania, przeżycia quasi religijne.

• Happeningi, performance (Tadeusz Kantor)

• „pomarańczowa alternatywa” mjr Wytrych

• Flash mob

• „land art” – sztuka ziemi -> wykorzystywanie środowiska naturalnego, pejzażu.

• Podłaźniczka – wieszana w przesilenie zimowe, drzewo życia, takie kolorowe coś.

Sztuka: wielopostaciowość, wielosensoryczność, antyformalizm, antyelitaryzm, wielość form, zbiorowy charakter…

John Dewey: Neo awangarda: dowolny przedmiot może być sztuką (zamiast tego happening…)

• Sztuka jest przeżywaniem, a nie przedmiotem

• Doświadczenie! Przedmiot jest pretekstem

• Zniesienie granic między sztuką, a życiem

• Sztuka rozwija się z doświadczeń codziennych, mieści się w procesie życia

• Sztuką jest sam proces tworzenia („artysta -> geniusz” już nie, teraz „artysta -> twórca”)
  obserwator świata -> uczestnik w świecie
  zostaje usunięty dystans podmiotu i przedmiotu

• Porzucenie wartości estetycznych, głównie piękna (usunięcie estetyki)

• Poszukiwanie nowości i eksperymentowanie

• Bunt przeciw sztuce muzealnej

15.04.2014

• Dorota Koczanowicz a John Dewey

• Barbara Kirshenblatt – Gimblett – uważa, że nawet procesja Bożego Ciała to dzieło artystyczne, happening

• Gell (o tatuażu mówił) -> technology of echnated (technika zauroczenia) to sztuka. Sztuką złożyć coś co istnieje, z tego co nie istnieje i złożyć coś co nie istnieje, z czegoś co istnieje.

• John Dewey: rozpoznanie – akt doświadczenia estetycznego wiążący się z doświadczeniami wyobrażeniowymi.
  percepcja – jednostkowa inwencja twórcza

• Paul Willis, „common culture”, „symbolic work at play In the everyday cultures of the Yound” 1990.
  kultura w pierwotnym wymiarze antropologicznym (go interesowała)

• Estetyka ugruntowana – substytut kondycji ludzkiej, potrzeba wrażeń estetycznych (w kulturze wspólnej “ludzkiej”), nadawanie form, czerpanie znaczeń, nieusuwalność strefy estetyki codzienności.

• Inaczej w wypadku sztuki wysokiej, estetyki wysokiej – jest raczej przedmiotem debaty

• Estetyka ugruntowana nie jest przedmiotem świadomej refleksji (bezrefleksyjna), włącza się w proces kreowania wewnętrznej tożsamości; drobne formy twórczości , ulotne

• Pierre Bourdieu – krytyka Estetyki kantowskiej, wysublimowanej, nie wolno przypisywać esencji jakiejkolwiek estetyce. Wiele esencji, wiele estetyk.
  
  estetyka ludowa – emblemat wieloczęściowej estetyki. Dużo estetyk też ludowych.

• Rochard Shusterman – sprzeciwia się dualizmowi estetyki codzienności i estetyki wysokiej (wysublimowane formy twórczości), podważa tradycję kantowska, alienacja artysty (sztuka dla sztuki)
  -> odmawia prawa nazywania sztuką tylko wysokich form sztuki.
  Demokratyzacja sztuki. Sztuka jako doświadczenie.

• Komentarz Koczanowicz: etyka stapia się z estetyką. Kontemplacja własnego ciała może doprowadzić do namysłu nad estetyką, cząstkowa forma uprawiania autosztuki.
  Także sport, parady, kosmetyki, malowidła naskalne itp.

• Stopienie etyki z estetyka – skąd?

29.04.14

Ciało, chirurgia plastyczna, estetyczna
estetyczne samodoskonalenie -> Schusterman

• Obyczaj – ugruntowany, ponadpokoleniowo przekazywany

• Moda jako estetyka potoczności
  moda – sztuka życia, rys estetyczny, estetyka egzystencji

• Moda jako strój – pożądany w społeczności przejściowy i zmienny styl.

• Obyczaj też jest pewnym stylem, ale trwałym (względnie) wyrastającym z pewnego wartościowania.

• Moda często przyjmuję rolę obyczaju.

He Cracken -> „patyna” – nalot wiecznotrwałej tradycji.

Wg Barańskiego – koniec ery feudalnej, ludzie mogą się ubierać też tak jak chcą -> zaczątek mody.

Thorstein Veblen „Teoria klasy próżniaczej” 1899

Georg Simmel „Moda” 1904 (z klas wysokich do niskich)
„opad kulturowy”

Herbert Blumer „Moda: od różnicy klasowej do zbiorowej selekcji” 1969
zbiorowa selekcja – samorzutny mechanizm wynikający z potrzeby społecznej zmiany. Z dołu do góry.

• Moda od niszowych grup (hip-hop, rap)

• Moda od jednostek (gwiazdy, np. Madonna)

• Moda jako bunt

• Migracja stylistyki „wzorca” w szerszy wymiar

• Marka jako wyznacznik mody

Rene Konig „Potęga i urok mody” 1971

6.05.2014

Stuart i Elisabeth Ewen „Kanały pożądania”, 1982

• Moda na sportowy wizerunek (dresiarze)

• Moda – wskazanie na seksualność (Lipovetsky – moda dotyczy głównie erotyki – gra odsłaniania/ukrywania)

* Ubiór jako druga skóra
* R. Barthes – ludzie skąpo ubrani bardziej interesują niż nadzy
* Joseph Baker – tancerka (może pierwsza erotyczna) ubrana tylko w ozdoby.

Moda na sportowe ciało.

*era mody się skończyła, mamy do czynienia z postmodą (?)

* Sylwia Kruczek, „Zjawiska street fashion w Polsce”, praca mgr 2011
Aleksandra Litorowicz, „Subkultura hipsterów”
Susan Kaiser, „Minding Apperances Style, Truth and Subjectivity”

* postmoda – skrajnie zindywidualizowany przypadek mody

* „materialna epistemologia” (szukanie prawdy na swój temat)

Asa Boholm: „Istotą maski nie jest tylko zakrywanie twarzy…”

Weneckie widowiska karnawałowe w maskach

Dani Cavallaro, Alexandra Warwick, „Fashioning the Frome. Boundries, Dress and body”

Willis – każdy ma ugruntowane odczucia estetyczne w różnych dziedzinach np. sztuka czy kulinaria, moda.