Hierarchia aktów prawnych w Polsce jest następująca:
Konstytucja,
Umowy międzynarodowe, które były ratyfikowane,
Rozporządzenia, dyrektywy i decyzje Unii Europejskiej,
Ustawy,
Rozporządzenia z mocą ustaw (dekrety).
Uchwały (akty wewnętrzne wiążące), rozporządzenia, zarządzenia,
Akty prawa miejscowego. Są to akta prawne obowiązujące powszechnie na terenie organu, który go wydał. Normodawcą w terenie może być: wojewoda, sejmik wojewódzki, rada powiatu, starosta, rada miasta, rada gminy i burmistrz. Akty prawa miejscowego mogą nosić nazwę uchwał np.„Uchwała Rady miasta w sprawie budżetu na rok…”. Rozróżniamy trzy rodzaje tego typu aktów:wykonawcze, ustrojowe i porządkujące.
Źródła prawa RP:
-konstytucja
-ustawy
-ratyfikowane umowy międzynarodowe
-przepisy stanowione przez organizację międzynarodową, do której należy Polska
-rozporządzenia z mocą ustawy
-rozporządzenia
-akty prawa miejscowego
-układy zbiorowe pracy i inne porozumienia
System prawa Rzeczypospolitej Polskiej
System prawa to zespół norm obowiązujących w państwie zróżnicowanych według dziedzin politycznego i społeczno-gospodarczego życia, do których się odnoszą. Działy) prawa:
1) prawo państwowe (konstytucyjne);
2) prawo cywilne;
3) prawo rodzinne;
4) prawo pracy;
5) prawo administracyjne;
6) prawo finansowe;
7) prawo gospodarcze;
8) prawo karne;
9) prawo procesowe.
2) WOLNOŚĆ SŁOWA
(niestety mam tylko tyle)
-konieczny warunek demokracji
-swobodna debata publiczna
-konieczny warunek kontroli społecznej
-brak instytucji cenzury
Artykuł 14 Konstytucji- Wolność prasy i innych środków przekazu
Kodeks karny zakazuje określonych wypowiedzi znieważających, zawierających oszustwo, nawołujących do nienawiści
3) DOBRA OSOBISTE, OCHRONA
Przywilej kontrowersyjności treści i ostrości formy
-Celem może być przekazywanie informacji jak i sugerowanie ich interpretacji
-Mogę być szokujące, niepokojące, może być sarkazm, satyra
-Nie muszą być neutralne, nie mogą być mylące
-Nie można ukarać za przytaczanie czyichś wypowiedzi
Przywilej odwróconego ciężaru dowodowego
-Gdy spór dotyczy faktów ciężar pokazania prawdziwości spoczywa na autorze wypowiedzi
-Obowiązki prasy rosną proporcjonalnie do rangi stawianych zarzutów
-Nie mylić nazwisk
-Odpowiedzialność rośnie z kręgiem odbiorców
Przywilej ochrony źródeł informacji
-Źródła mają być wiarygodne podczas publikacji
-Ważna jest weryfikacja, sposób ujęcia wypowiedzi
-Nie trzeba weryfikować ze źródeł oficjalnych
-Nie można wskazywać fałszywych źródeł
-Przywilej ochrony źródeł informacyjnych
-Obowiązek ujawniania ich w szczególnych okolicznościach
Przywilej ograniczonego charakteru sankcji
-nakładanie sankcji za wypowiedź, tylko wtedy gdy jest to konieczne
-sankcje muszą być proporcjonalne
Wymagania od dziennikarza:
-Przekazywanie rzetelnej i ścisłej wypowiedzi opartej na faktach
-dotyczenie treści budzących zainteresowanie publiczne
-przekazywanie ich w dobrej wierze i w sposób zgodny z wymaganiami etyki dziennikarskiej
4) POJĘCIA
a) PRASA:
-publikacje periodyczne, które nie tworzą zamkniętej całości
-ukazują się co najmniej raz w roku
-mają stały tytuł lub nazwę
-numer bieżący, datą: dzienniki i pisma, serwisy agencyjne, biuletyny, programy, portale radiowe i telewizyjne, kroniki filmowe, radiowęzły
-wszystkie środki masowego przekazu za pomocą druku, wizji, fonii, albo innej techniki
b) DZIENNIK:
-ogólnoinformacyjny druk periodyczny, albo przekaz za pomocą dźwięku lub obrazu ukazujący się częściej niż raz w tygodniu (Onet. Wp. Interia, regularny blog)
-Istnieje obowiązek rejestracji tytułu w sądzie okręgowym
-Istnienie obowiązek zamieszczenia sprostowań i odpowiedzi
-Istnieje obowiązek zamieszczania komunikatów i ogłoszeń
-Istnieje obowiązek zamieszczania oświadczeń nakazanych wyrokiem
c) CZASOPISMO
-druk periodyczny- w formie druku, dźwięku obrazu, ukazuje się nie częściej niż raz w tygodniu, nie rzadziej niż raz do roku, może być blog
-Istnieje obowiązek rejestracji, przewidziane są sankcje
d) DZIENNIKARZ
-Osoba zajmująca się redagowaniem, tworzeniem, lub przygotowywaniem materiałów prasowych, zatrudniona przez redakcję albo zajmująca się działalnością na rzecz i z upoważnienia redakcji
e) REDAGOWANIE
Opracowanie tekstu, nanoszenie poprawek, korekta błędów gramatycznych i stylistycznych
TWORZENIE
Kreowanie treści materiału prasowego
PRZYGOTOWANIE
Zbieranie informacji i materiałów
f) REDAKCJA
Jednostka organizująca proces przygotowania zbierania, omawiania, i opracowywania materiałów do publikacji w prasie. Skupia redaktorów i technicznych (grafików, dźwiękowców)
g) REDAKTOR
Dziennikarz decydujący lub współdecydujący o publikacji materiałów prasowych
h) REDAKTOR NACZELNY
-Osoba posiadająca uprawnienia do decydowania o całokształcie działalności redakcji.
-ma kompetencje, może zablokować każdy materiał prasowy
-może nakazać dziennikarzom podjęcie określonego tematu, kreować program, podejmować decyzje w sprawach personalnych
i) WYDAWCA
-Osoba prawna, fizyczna, organ państwowy, przedsiębiorstwo, kościół, sekta, organizacja samorządowa
j) KRYTYKA PRASOWA
-Publiczna ocena oparta na konfrontacji rzeczywistego stanu z przyjętymi założeniami, uznana za ważne społecznie
-prawo do krytyki nie obejmuje: stawiania fałszywych zrzutów
-przedstawiciele instytucji publicznej, firm, spółdzielni, samorządów, związków, powinni udzielać odpowiedzi na krytykę prasową bez zbędnej zwłoki(miesiąc)
-nie wolno utrudniać prasie zbierania materiałów
k) MATERIAŁ PRASOWY
-Każdy opublikowany bądź przekazany do publikowania w prasie tekst lub obraz o charakterze informacyjnym, publicystycznym, dokumentalnym, lub innym, niezależnie od środków przekazu, rodzaju, formy, przeznaczenia i autorstwa
l) PRAWO DO INFORMACJI
-Przedstawiciele administracji publicznej, firm, i organizacji pozarządowych są zobowiązani do udzielania prasie informacji o swojej działalności, jeśli nie jest objęta tajemnicą
-Stosuje się przepisy Ustawy o Dostępie do Informacji Publicznej
m) ODMOWA UDZIELANIA INFORMACJI
-Na żądanie redaktora naczelnego, odmowę doręcza się zainteresowanej redakcji w formie pisemnej w ciągu 3 dni.
-Powinna zawierać odznaczenie organu, osoby, organizacji, datę, której dotyczy
-Można ją zaskarżyć do sądu w postępowaniu w terminie 30 dni
5) TAJEMNICA DZIENNIKARSKA
- Ustawa nie zezwala na ujawnienie nazwisk informatorów kiedykolwiek(również organom sprawiedliwości).
-Wyjątkiem jest przestępstwo przeciwko interesom politycznym i gospodarczym państwa i zabójstwa.
-Ważniejszy od tajemnicy dziennikarskiej jest dobro toczącego się procesu i zasada prawdy materialnej
-Tajemnica to prawo prasy a obowiązek dziennikarza.
-Dziennikarz może przekazywać tylko te informacje, których źródło jest mu znane.
-Nie wolno preparować dokumentów.
-Powinien strzec tajemnicy źródła danej informacji
-Tajemnica może być ujawniana przełożonemu
METODY PRASY:
-Wobec swoich rozmówców i informatorów dziennikarz musi ujawnić kim jest
-Jeżeli nie zna danych informatora musi o tym napisać
-Informacje od anonimów muszą być wykorzystywane:
a) gdy ujawnienie służy interesowi społecznemu
b) nie ma innych źródeł
c) gazeta uprawdopodobniła rzetelność informacji
-dziennikarz musi poinformować rozmówcę, że zbiera informację z zamiarem podawania źródła, lub przeprowadza wywiad w celu publikacji przed rozmową i dostać zgodę
-dziennikarz nie może ukrywać przed naczelnym informacji uzyskanych w trakcie wykonywania obowiązków
-nie może informować nikogo z poza redakcji o treści i terminie publikacji materiałów, planach działań redakcji
-musi zachować w tajemnicy dane autorów listów do redakcji(jeśli chcą)
6) SPROSTOWANIE
-oficjalne zaprzeczenie wiadomości nieprawdziwej lub nieścisłej, która doszła do wiadomości publicznej
-redaktor naczelny jest zobowiązany opublikować je bezpłatnie, o ile będzie rzeczowe
-musi też opublikować odpowiedź na stwierdzenia zagrażające dobrom osobistym
-Tekst sprostowania nie może być dłuższy od 2-krotnej objętości fragmentu materiału prasowego
-Nie dotyczy to sprostowań od naczelnych i centralnych organów administracji państwowej, jeżeli zostały nadesłane przez rzecznika prasowego rządu
-Sprostowanie należy opublikować w dzienniku w ciągu 7 dni od dnia otrzymania, czasopismo w najbliższym
-Wyraźna czcionka pod tytułem
-W tekście nie wolno dokonywać skrótów ani innych zmian, które by osłabiały jego znaczenie
-Sprostowanie nie może być komentowane w tym samym numerze
-Naczelny może odmówić, jeżeli:
a) nie są rzeczowe i nie odnoszą się do faktów,
b)zawierają treści karalne, lub naruszające dobra osób trzecich,
c) ich forma lub treść jest niezgodna
d) Podważają prawomocne fakty, mogą być podpisane pseudonimem
ODPOWIEDŹ PRASOWA
-Jest oświadczeniem odnoszącym się do tych elementów publikacji, które naruszają dobra osobiste
-Przedmiotem nie mogą być zatem, takie materiały prasowe, które oceniały coś korzystnie/neutralnie
-Istnieje również możliwość dodatkowego sprostowania na koszt wydawcy
-Funkcje:
-wychowacza
-prewencyjna
-pozwala jednostce podjąć walkę o jej prawa, w tej samej formie, przed tą samą grupą odbiorców
-Pośrednik między prasą a opinią publiczną, zapobiega uwikłaniu się dziennikarzy w proces
-Prawo prasowe przewiduje odpowiedzialność karną za nieumieszczenie
7) PROWOKACJA
Prowokacja- działanie podjęte przez nadawcę(grupę, osobę) w celu wymuszania na odbiorcy określonego działania, które będzie dla niego niekorzystne i udowodni popełnienie przestępstwa, nadużycie władzy, patologię, albo inne społecznie naganne zachowania lub czyny.
-Podsłuchy, ukryte kamery, pułapki dziennikarskie, dziennikarstwo wcieleniowe
-Jest uznawana za element dziennikarstwa śledczego
-Powinna być w ważnym interesie społecznym
-Praca własna dziennikarza odkrywa coś co miało być nieujawnione
-Dziennikarstwo śledcze porusza ważne sprawy: korpcja, malwersacje finansowe
-Powinna być ostatecznością(jeśli inaczej nie da zdobyć się informacji)
-Zostaje ujawniona odbiorcy i staje się częścią relacji dziennikarskiej
-Może być zaaranżowana wyłącznie z wiedzą i zgodą przełożonych
-Ma wywołać określone reakcje i zdarzenia, nie kreować rzeczywistości
-Charakteryzuje się znikomą szkodliwością społeczną