HPP temat III gr 3

Stosunek państw zachodnich i państw sąsiednich do wojny polsko-radzieckiej oraz wobec polskiej granicy wschodniej.

3 III 1919 r. Dmowski wręczył Julesowi Cambonowi notę w sprawie wschodniej granicy Polski będąca kompromisem między koncepcją federacyjną a inkorporacyjną. Obszar języka litewskiego obejmujący Litwę bez Wilna ale z częścią Prus Wschodnich w dolnym biegu Niemna zorganizowany miał być jako odrębny kraj w granicach państwa polskiego wraz ze specjalnym ustrojem, opartym na prawach narodowości litewskiej. Północno - wschodnia granica Polski biegłaby wzdłuż linii granicznej z 1772 r. pomiędzy Rzeczpospolitą i Kurlandią, od portu Lipawa na wybrzeżu bałtyckim na wschód od Dźwiny, zostawiając po stronie polskiej Połock. Granica wschodnia biegłaby wzdłuż Berezyny, następnie na zachód ku Prypeci i rzeki Uszycy na południowym wschodzie. Mińsk na północy a Kamieniec na południu przypadłby Polsce. Komisja do Spraw Polskich po wysłuchaniu 12 kwietnia opinii Paderewskiego nie wzięła jednak pod uwagę propozycji polskich. 22 kwietnia stanęła na stanowisku, że granica ta zostanie wyznaczona po utworzeniu rządu rosyjskiego, z którym będzie uzgodniona (liczono na zwycięstwo Denikina). Komisja Cambona opracowała własny projekt granicy wschodniej Polski. Od dawnej granicy pomiędzy Prusami Wschodnimi a Rosją zostawiając po stronie polskiej Suwałki i Białystok, następnie korytem Bugu aż do punktu na wschód od Chełma. Delegacja brytyjska kwestionowała przynależność Chełmszczyzny do Polski, pragnąc rozpatrywać to zagadnienie wraz ze sprawą granicy Małopolski Wschodniej. Po klęsce Antona Denikina Rada Najwyższa wydała 8 XII deklarację w sprawie tymczasowej wschodniej granicy polskiej. Przedłużono w niej linię z 22 kwietnia do dawnej granicy rosyjsko - austriackiej, przyznając rządowi polskiemu prawo do organizowania stałej administracji na zachód od tak wyznaczonej granicy - oznaczało to pozostawienie Chełmszczyzny w granicach Polski. Ententa zastrzegła jedynie prawa Polski do obszarów położonych na wschód od ustalonej przez siebie tymczasowej linii granicznej. Deklaracja została wydana wówczas, gdy front polsko - sowiecki pokrywał się z linią Dmowskiego.

Niemcy: 20 VII 1920 r. prezydent Rzeszy Friedrich Ebert proklamował neutralność, a 25 lipca władze niemieckie wydały zakaz tranzytu do Polski i sprzedaży materiałów wojennych. Dowódca Reichswery gen. Hans von Seeckt miał przygotowany plan zaatakowania w sprzyjającym momencie Poznańskiego w rejonie Zbąszynia i Głogowa oraz z okolic Piły. Bolszewicy zaś obłudnie zapewniali Niemców, że Armia Czerwona nie zamierza przekraczać granicy Rzeszy z 1914 r.

Czechosłowacja: 9 VIII 1920 r. ogłosiła neutralność. Tomaš Masaryk zachęcał 24 lipca jadącą do Polski misję lorda d’Aberdona, aby nie organizować dla Polski żadnej pomocy. Władze czeskie nic nie uczyniły, a wręcz tolerowały, gdy na skutek dyrektyw płynących z Moskwy w połowie maja kolejarze czescy zablokowali transport broni i amunicji idący z Zachodu do Polski. 10 sierpnia nie wyraziły zgody na ewentualny przemarsz wojsk węgierskich przez terytorium Czechosłowacji, gdyby Budapeszt zdecydował się udzielić pomocy Polsce.

Litwa: Zajęła stanowisko wrogie - polskie formacje były atakowane na polskim terytorium przez litewskie siły zbrojne. Strona litewska przepuszczała przez obszar swego państwa jednostki Armii Czerwonej, umożliwiając im wyjście na tyły wojsk polskich.

Wolne Miasto Gdańsk: W porcie gdańskim wybuchł strajk dokerów - dowódca stacjonujących tam oddziałów angielskich gen. Richard Haking użył swoich żołnierzy do wyładunku transportów uzbrojenia. Zgromadzenie Konstytucyjne Wolnego Miasta podjęło 18 sierpnia uchwałę, w której zwracało się z wnioskiem do Komisarza Ligi Narodów o ogłoszenie neutralności Wolnego Miasta. Po proteście ze strony polskiej Konferencja Ambasadorów odrzuciła uchwałę gdańskiego Zgromadzenia Konstytucyjnego.

Stosunki polsko-litewskie, układ suwalski, bunt Żeligowskiego, inkorporacja Wileńszczyzny do Polski.

Stosunki polsko-litewskie podczas wojny polsko-radzieckiej były wrogie. Wojska polskie były atakowane na polskim terytorium przez wojska litewskie. 12 VII 1920 r. Rosja sowiecka i Litwa zawarły traktat pokojowy na mocy którego Litwa miała otrzymać Wilno, a także przylegające do niego obszary oraz Smorgonię, Lidę i Grodno. W jednym z protokołów zawarto, że Litwa zgadza się na przemarsz Armii Czerwonej przez swoje terytorium. Między 20 a 28 IX 1920 r. dochodzi do bitwy nad niemnem, gdzie oddziały polskie stosując manewr oskrzydlający (oddziały Rydza Śmigłego przekroczyły pod Druskiennikami Niemen i wyszły pod Lidą na tyły przeciwnika) pokonały wojska sowieckie. Zdobycie Lidy zmusiło Tuchaczewskiego do zarządzenia odwrotu. Wtedy droga na Wilno była dla wojsk polskich już prawie otwarta. Z decyzją tą powstrzymywano się jeszcze, aby nie wzbudzać antypolskich nastrojów wśród aliantów oraz uniknąć oskarżeń o zaborczą politykę Polski. 7 października 1920 roku w Suwałkach podpisano tzw. Umowę Suwalską. W wyniku tej umowy doszło do zawieszenia broni pomiędzy wojskami polskimi i litewskimi oraz rozgraniczenia Suwalszczyzny. Rozejm ten wszedł w życie 10 października 1920 r. Jednak dwa poźniej dochodzi do tzw. Buntu Żeligowskiego. Piłsudski błyskawicznie wzywa z frontu swego zaufanego generała, a także pochodzącego tak jak Piłsudski z Wileńszczyzny, Lucjana Żeligowskiego. Piłsudski nakazał mu, aby zbuntował się wobec władzy polskiej i bez jej zgody zajął Wilno. I tak też stało. 8 października, czyli 2 dni przed wejściem w życie Umowy Suwalskiej Żeligowski odczytuje odezwę do żołnierzy, w której zapowiada wyzwolenie Wilna spod panowania litewskiego i powołanie tamże Sejmu Ustawodawczego, który miał zadecydować o losie tych ziem. Żeligowski ruszył o świcie 8 października spod Lidy w kierunku Wilna. Cały czas parł na przód, pokonująć wojska litewskie. Aż wreszcie 9 października 1920 r. po krótkich walkach na przedmieściach Wilna zajmuje miasto. Ewakujące się władze litweskie przekazują władzę w ręce przedstawicieli Ententy. Akcja ta była złamaniem zobowiązań Polski na konferencji w Spa oraz naruszeniem integralności terytorialnej państwa litewskiego. 12 października Żeligowski wydaje dekret dotyczący organizacji władzy na Litwie. Obwołuje się w nim naczelnym dowódcą Litwy Środkowej, jako niezależnego państwa. Jednocześnie zapowiedział utworzenie Tymczasowej Komisji Rządzącej. W dniach 27-29 listopada 1920 r. podczas obrad w Kownie zakończono działania wojenne pomiędzy państwem gen.Żeligowskiego- Litwą Środkową, a Litwą. W lutym 1922 r. sejm Litwy Środkowej podejmuje uchwałe o włączeniu tego państwa do Polski. Decyzja ta zostaje formalnie zatwierdzona przez Konferencję Ambasadorów w 1923 r.

Polsko-radzieckie rokowania pokojowe oraz traktat ryski

Jeszcze w grudniu 1919 r. Czyczerin (ludowy komisarz spraw zagranicznych) złożył propozycję pokojową. 2 II 1920 r. Wszechrosyjski Centralny Komitet Wykonawczy Rad wydał odezwę, stwierdzającą, że propozycje pokojowe złożone rządowi polskiemu przez sowietów dowodzą, że agresorem jest strona polska. 8 III 1920 r. Rada Ministrów przyjęła zasadę prowadzenia przez rząd polski pertraktacji pokojowych z Rosja Sowiecką. Strona polska sformułowała następujące zasady: zrzeczenie się przez sowietów wszelkich praw do ziem leżących w granicach państwa polskiego w 1772 r., ustanowienie linii bezpieczeństwa, biegnącej pomiędzy granicą z 1772 r. a istniejącą linią frontu, utworzenie państwa ukraińskiego, którego zachodnia granica opierać miała się o Zbrucz, ludność zamieszkała pomiędzy linią bezpieczeństwa, a granicą z 1772 r. miała mieć możliwość swobodnego zadecydowania o przynależności państwowej, rezygnowano z planu utworzenia państwa białoruskiego i porozumienia z Litwą. 27 III 1920 r. minister Patek zaproponował podjęcie rozmów w Borysowie, ponieważ spowodowało by to sparaliżowanie działań sowieckich na Białorusi, gdyż Borysów leżał w centralnym miejscu frontu białoruskiego, a rokowania zawiesiłyby na tym odcinku działania militarne. 28 III 1920 r. Czyczerin wystąpił z kontrpropozycją, aby rozmowy odbywały się w jednym z państw neutralnych przy jednoczesnym przerwaniu działań na całym odcinku frontu. Spór o miejsce rokowań trwał do 8 kwietnia.

19 VIII 1920 r. rozpoczęły się w Mińsku rozmowy pomiędzy delegacją polską i sowiecką. Sowieci zażądali: ograniczenia armii polskiej do 50 tys, a nadwyżki uzbrojenia miały być przekazane wojskowym władzom sowieckim, utworzenia w Polsce milicji robotniczej. W tym czasie rozstrzygały się losy wojny polsko - bolszewickie i już 19 sierpnia postulaty sowietów były nieaktualne. Postanowiono przenieść rozmowy do neutralnej Rygi. Zwycięstwo polskie w bitwie warszawskiej wywołało zainteresowanie USA sprawami Europy Środkowej, które dotychczas pozostawały na uboczu. W Departamencie Stanu utrzymywał się pogląd, że linia rzeki Bug w jej środkowym biegu wyznacza wschodnia granicę etnograficznego obszaru polskiego. Na wieść o klęsce bolszewików pod Warszawą dyplomacja amerykańska usiłowała powstrzymać ofensywę polską na tzw. linii Curzona i uratować sowiecki stan posiadania w Europie Wschodniej. Politycy amerykańscy odwoływali się do zasady samostanowienia narodów. Departament Stanu wystosował 21 VIII 1920 r. notę do władz polskich. W tydzień później Amerykanie musieli przyjąć negatywną odpowiedź strony polskiej.

Rozmowy w Rydze rozpoczęły się 21 IX 1920 r. Delegacja polska uznała pełnoprawny udział przedstawicieli Ukraińskiej republiki Rad oraz zgodzili się na pominięcie przedstawicieli Ukraińskiej Republiki Ludowej. 12 X 1920 r. podpisano rozejm. W II połowie listopada rozpoczęły się właściwe rokowania pokojowe, które w początkach 1921 r. znalazły się w martwym punkcie ze względu na odmienne oceny wartości mienia polskiego, które wywiezione do Rosji podczas wojny światowej miało być rewindykowane. Delegacja polska domagała się przyłączenia do Rzeczypospolitej dodatkowo terytorium o powierzchni 12 tys. km2. W lutym 1921 r. wybuchł bunt marynarzy w Kronsztadzie - sowieci byli skłonniejsi do rozmów, bo musieli zająć się stłumieniem tegoż buntu; także strona polska chciała zakończyć wojnę, ponieważ zbliżał się plebiscyt na Śląsku. Wówczas osiągnięto kompromis w sprawach ekonomicznych: Sowieci mieli wypłacić Polsce 30 mln rubli w złocie z tytułu udziału ziem polskich w stworzeniu funduszu złota państwa rosyjskiego oraz 29 mln rubli w złocie jako wartość zatrzymanego w Rosji taboru kolejowego z byłego Królestwa Kongresowego. Sowieci nie dotrzymali umowy - pierwsza z tych sum nie doczekała się nawet częściowej realizacji. Ostatecznie traktat ryski podpisany został 18 III 1921 r. Przyjęta linia graniczna przebiegała na zachód od linii frontu z końca września 1919 r., pokrywając się z wyjątkiem odcinka litewskiego i w Małopolsce Wschodniej z linią Dmowskiego. Po stronie sowieckiej pozostawał Połock i Mińsk.

Międzynarodowe uznanie granic wschodnich Polski w 1923 r.

Na początku 1922 r. minister spraw zagranicznych Konstanty Skirmut podjął zabiegi, aby oficjalnie uznano wschodnia granice państwa. Podczas konferencji w Genui sprawa ta postawiona została na forum obrad i od razu spotkała się z zastrzeżeniami Lloyda Georga: 10 maja postawił wniosek ponownego rozpatrzenia sytuacji na tym terenie. Dopiero stanowczy protest Sirmunta, który zagroził opuszczeniem konferencji i został poparty przez Francję, Belgię, Łotwę, Estonię, Finlandię, Czechosłowację, Rumunię i Jugosławię spowodował wycofanie przez George’a swego wniosku. W listopadzie 1922 r. Lloyd George ustąpił ze swego stanowiska a jego następca Andrew Bonar Law jako cel polityki postawił likwidację punktów zapalnych w Europie. W związku z tym, że Niemcy uchylały się od obowiązku spłat reparacji wojska francuskie i belgijskie rozpoczęły 11 I 1923 r. okupację Zagłębia Ruhry w celu wymuszenia reparacji od republiki wiemarskiej. Władze litewskie z kolei stosując politykę faktów dokonanych zajęły zbrojnie Kłajpedę. Wydarzenie to stwarzało przychylna dla Polski atmosferę międzynarodową. 3 II 1923 r. Rada Ligi Narodów podjęła uchwałę w sprawie pasa neutralnego pomiędzy Polską i Litwą. Oznaczało to faktyczną aprobatę istniejącej granicy między obu państwami. Konferencja Ambasadorów Wielkiej Brytanii, Francji i Włoch podjęła w tej sprawie 15 III 1923 r . decyzję o uznaniu jako granicę pomiędzy Polska a Rosja sowiecką linię oznaczoną i zasłupioną za zgodą obu państw i na ich odpowiedzialność w dniu 23 XI 1922 r., czyli w dniu ostatecznego wytyczenia w terenie granicy polsko - sowieckiej przez mieszaną komisję graniczną. Konferencja uznała też granicę polsko - litewską według jej faktycznego przebiegu.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
MiTR Projekt 1 A B GiG III gr 1 niestacjonarne
Sprawdzian klasa VI temat 34 gr
TEST III, gr. 10
TEST III, gr. 4
Sprawdzian klasa VI temat 35 gr
Nr.9 BHP sem. III gr. A, 2011-2012
Psychologia rozwoju człowieka, TEMAT 7 - 6.III.2006, 6
TEST III, gr. 2 nowy
TEST III, gr. 2 nowy
analiza kationów III gr (2)
Temat III 1 1 2 3
III gr 06id 25427
TEST III, gr. 8
Temat III
MiTR Projekt 1 A B GiG III gr 1 niestacjonarne
III gr wiekowa 2008id 26417
Sprawdzian klasa VI temat 33 gr
Scenariusz zajęć temat III, Polska
SPRAWDZIAN KLASA IV temat 34 gr

więcej podobnych podstron