Definicja ¶lepoty opracowana przez PZN

Definicja ślepoty opracowana przez PZN:

Do niewidomych zaliczamy dzieci i dorosłych, którzy nie widzą od urodzenia, albo od wczesnego dzieciństwa tak, że nie pamiętają żadnych wrażeń wzrokowych.
Do ociemniałych zalicza się wszystkich, którzy widzieli, lecz potem utracili wzrok --- nagle, np. w czasie wojny, przy pracy, w wyniku zdarzeń losowych w życiu stopniowo, np.wskutek chorób przewlekłych, nie przestrzegania BHP, następstwa wypadków.
Do szczątkowo widzących zalicza się ludzi, którzy mają znaczną, lecz nie całkowitą utratę wzroku

- odróżniają jedynie światło od ciemności i nie mogą poprawić widzenia szkłami

- z odległości 1m. rozpoznają zarys słupa, ludzi, drzew; nie mogą jednak nawet przy zastosowaniu szkieł korekcyjnych posługiwać się wzrokiem przy zabawie (dzieci), nauce, pracy. Mają ograniczone pola widzenia np.patrzą jak przez mały otwór.

Przyczyny niepełnosprawności wzrokowej:

Wady wrodzone

Istnieją różnorodne przyczyny uszkodzenia analizatora wzrokowego dziecka w okresie prenatalnym.
Czasami oczy po prostu nie rozwijają się właściwie, kiedy dziecko jest jeszcze w macicy w organiźmie matki. Czasami dzieje się tak dlatego, że matka cierpi na jakąś chorobę albo wadę genetyczną, co ma wpływ na dziecko, kiedy ono rośnie i rozwija się. Kobiety ciężarne, które zaraziły się różyczką lub toksoplazmozą, na przykład mogą urodzić dziecko niewidome.

Czynniki genetyczne - dziedziczenie inw.wzroku od rodziców jeżeli w kilku pokoleniach były osoby niewidome lub niedowidzące.
W krajach rozwijających się wiele niedożywionych dzieci traci wzrok w skutek choroby. W przeciwieństwie do dzieci z krajów wysoko rozwiniętych, nie mają one właściwej odporności na choroby. Odporność nabywa się przez spożywanie zdrowej, świeżej żywności.
Wirus odry może spowodować bardzo poważne uszkodzenie wzroku.
Pasożyty - ludzie mogą stracić wzrok w wyniku zarażenia się toksocariazą. Choroba ta może być przenoszona przez dzieci bawiące się psimi odchodami, które zawierają glistę o nazwie toxocara canis.
Uwarunkowania medyczne- w krajach wysoko rozwiniętych, niektórzy ludzie tracą wzrok na skutek choroby albo jakiegoś specyficznego schorzenia medycznego, które wywiera wpływ na ich oczy. Ludzie chorzy na cukrzycę, na przykład, są bardziej podatni na występowanie w ich oczach nieprawidłowości.
Wiek starczy.

Wskazania do aktywności fizycznej:

- kształtowanie orientacji przestrzennej i słuchowej

- kształtowanie równowagi

- kształtowanie korekcji wad postawy

- poprawa wydolności płuc

- zwiększenie siły mięśniowej

- zdobywanie zaufania wśród kolegów

- walka z własnymi słabościami , pokonywanie barier psychicznych

- poznawanie własnego ciała

Przeciwskazania do aktywności fizycznej:

- ciężki stan pacjent

-temperatura ciała powyżej 38°

- stan po zabiegach operacyjnych

- stan zapalny tkanek , stawów

- występowanie bólu przy ćwiczeniach

Ruch ma duże znaczenie zdrowotne dla każdego człowieka, a tym bardziej dla niewidomego, który ma ograniczone możliwości poruszania się w przestrzeni. Dziecko niewidome pozbawione analizatora wzroku skazane jest na długie godziny bezczynności. Brak wzroku ogranicza swobodę ruchów, bywa bowiem powodem licznych urazów, potęguje skłonność do birenego trybu życia. Opóźnienie rozwoju motoryki i lokomocji wynika nie tylko z braku stymulacji wzrokowej ruchu, urazów fizycznych powodujących lęk przed pokonywaniem trudności czy też ograniczonych kontaktów . Opóźnienie ruchowe pogłębia często bierność rodziców i wychowawców w dostarczaniu dziecku okazji do ruchu. W wielu przypadkach rodzice nie uświadamiają sobie, iż niewidome dziecko ma takie same potrzeby w zakresie aktywności ruchowej jak dziecko widzące. Nadmierna opiekuńczość lub „chowanie” dziecka przed otoczeniem ograniczają jego możliwości eksploracyjne środowiska, zmniejszają tym samym liczbę bodźców stymulujących aktywność ruchową. W związku z tym rola różnych form aktywności ruchowej ma duże znaczenie.

W zajęciach wychowania fizycznego z niewidomymi prowadzi się: gimnastykę, lekkoatletykę, zabawy i gry (przystosowane), narciarstwo i saneczkowanie (zjazdy), pływanie i kajakowanie.

Na szczególną uwagę zasługują zabawy i gry słuchowe, które sprawiają, iż dzięki subtelnemu wychwytywaniu wrażeń słuchowych dziecko niewidome nabiera większej samodzielności, pewniej orientuje się w terenie i ma dokładniejsze wyobrażenie sytuacji, w jakiej się znajduje. Dzięki zajęciom ruchowym ruchy niewidomego stają się bardziej skoordynowane. Duży nacisk w ćwiczeniach i zabawach ruchowych kładzie się też na doskonalenie pamięci mięśniowo – kinetycznej i ogólną sprawność ruchową. Zajęcia ruchowe (odpowiednie) wpływają również na rozwój motoryki, zwłaszcza na uczynnienie ręki. W poznawaniu przez dziecko otoczenia dużą rolę odgrywa sprawność rąk. Ma ona też duży wpływ na osiągnięcie umiejętności pisania i czytania alfabetem Braille’a.

Jak widać aktywność ruchowa niewidomych ma ogromne znaczenie dla ich właściwego funkcjonowania. Dzieci niewidome, by poznać świat muszą posługiwać się dotykiem, a żeby mogli się nim posługiwać muszą rozwijać mięśnie wszystkich części ciała (rąk, nóg) i właśnie dlatego wszelkie formy zajęć ruchowych są dla nich takie ważne. Zajęcia ruchowe w grupie integracyjnej, w przypadku niewidomych odgrywają dużą rolę w procesie ich uspołecznienia.

Możliwości kompensacyjne niewidomych:

Dotyk
Słuch
Węch
Odczuwanie przeszkód na drodze.

Jedna z teorii głosi , że dźwięki się odbijają od przeszkody i ociemniały je wyczuwa, druga teoria tzw. dotykowa , że przez ociemniałego odczuwane jest ciśnienie powietrza odbijającego się w różny sposób od przeszkód.

Metodyka nauczania ruchu to stosowanie systematycznego i dokładnego opisu , ciągła korekta i kontrola wykonywanych ćwiczeń.

Główne cele rehabilitacji ruchowej niewidomych i słabowidzących:

Jak największa kompensacja utraty wzroku przez inne zmysły.
Nauczanie wykorzystania do czynności dnia powszedniego takich form użytkowych jak chód, bieg,skok,rzut.
Nauka rozpoznawania przedmiotów i orientacja przestrzenna.
Umiejętność poruszania się po różnych terenach ,umiejętność bezpiecznego podania ,biegu.
Zachowanie równowagi w chodzie i zamierzonego kierunku.

Przy realizacji zadań w czasie lekcji ćwiczeń fizycznych osób niewidomych obowiązują następujące zasady:

Dużo ćwiczeń w parach w parach kołach, szeregach.
Duża pomysłowość w doborze ćwiczeń.
Dobór ćwiczeń powinien pozwalać na realizowanie następujących zadań:

-kształtowanie „ zmysłu przeszkód”

-wyrabianie orientacji w przestrzeni

-wyrabianie takich cech jak : samodzielność , koleżeńskość, zaufanie

4. Ćwiczenia należy często powtarzać aby „ zautomatyzować „ ruchy.

5. stosowanie zachęt i słów uznania nawet w przypadku niewielkich osiągnięć.