Fizjologia Wykład 4 25.10.12

METODY POMIARU ZDOLNOŚCI WYSIŁKOWEJ NARCIARZY BIEGACZY

Andrzej Klusiewicz,

Instytut Sportu, Warszawa

Rodzaje Ergometrów do testów wysiłkowych

1. Bieżnia mechaniczna

2. Ergometr Rowerowy

3. Ergometr wioślarski

4. Ergometr narciarski

Wysiłek fizyczny musi mieć określoną intensywność, aby umożliwiał uzyskanie optymalnych efektów treningowych.

Zakresy HR wg firmy polar (rycina)

HRmax = 220 – wiek

55 % tętna maksymalnego intensywność zbyt mała, aby wywołać efekty treningowe

(czynny wypoczynek)

55-65% tętna maksymalnego spalanie tkanki tłuszczowej

65% - 85% - trening wytrzymałości wydolności tlenowej

85% do maksimum trening wyczynowy

Schemat ergometru narciarskiego (rycina)

ZDOLNOŚĆ TLENOWA A ZDOLNOŚĆ DO WYKONYWANIA WYSIŁKÓW O MAKSYMALNEJ MOCY

GŁÓWNE CZYNNIKI WARUNKUJĄCE ROZWIJANIE WYSOKIEJ MOCY WYSIŁKU

(CZAS TRWANIA DO KILKU DO KILKUDZIESIĘCIU SEK.):

1. Zasoby mięśniowych źródeł energetycznych (ATP, CP , glikogen),

2. Sprawność mobilizacji i wykorzystania tych źródeł,

3. Wysoka aktywność układów enzymatycznych biorących udział w procesie glikolizy,

4. Sprawne mechanizmy kompensujące zachwianą równowagę kwasowo-zasadową

5. Odporność na zaburzenia homeostazy.

WYOKONANIE WYSIŁKÓW PRZERYWANYCH O WYSOKIEJ INTENSYWNOŚCI ZALERZY OD:

INTENSYWNOŚCI I CZASU TRWANIA WYSIŁKU:

- pojedynczy wysiłek do kilku sekund – obniżanie zasobów ATP/PCr,

-wydłużenie wysiłku ( czasu lub wprowadzenie powtórzeń) – uruchomienie procesów glikolizy beztlenowej: wzrost stężenia jonów H+ i obniżenie pH, hamowanie skurczu włókien mm.

CZAS TRWANIA I RODZAJU WYPOCZYNKU

70% ATP/PC ulega odbudowie w czasie 30 s,

-pełna resynteza ATP/PCr trwa od 3 do 5-8 min i zależy od tempa metabolizmu tlenowego w mięśniu

-wysiłki przerywane powodują niepełną obudowę ATP/PCr .

GENETYCZNE UWARUNKOWANIA POZIOMU WYDOLNOŚCI BEZTLENOWEJ

Powysiłkowe stężenie mleczanu we krwi a zawartość włókien wolnokruczliwych (ST) w mn. Naramiennym (1=0.83).

GŁÓWNA TEZA:

‘’Adaptacje związane z treningiem wytrzymałości prowadzą do zwiększenia tempa wypoczynku po przerywanych wysiłkach o wysokiej mocy ‘’.

Struktura procesu wypoczynku

Faza szybka – od 10 s do kilku min: głatowny spadek VO2 i Hr, szybkie uzupełnienie tkankowych zasobów o2 odbudowa większości ATP i Pcr w mm.

Faza wolna: od kilku min od kilku godz. Usuwanie mleczanu i jonów H+ podniesiona temperatura ciała, koszt wzrostu czynności oddechowych i sercowych . koszt resyntezy glikogenu

Całkowita odbudowa PCr nie następuję, gdy wysiłek nie jest zakończony. Odbudowę PCr hamuje również brak dostępu tlenu

WYDOLNOŚĆ TLENOWA A PROCESY WYPOCZYNKU PO WYSIŁKU POWTARZANYCH O WYSOKIEJ MOCY

Szybsze i wyższe zaopatrzenie mięśni w tlen bezpośrednio po wysiłku(w fazie szybkiej) potencjalnie przyspiesza tempo resyntezy PCr, jako procesu zależnego od dostępu tlenu.

Wyższa wydolność tlenowa wpływa na szybsze tempo restytucji na drodze wzrostu przepływu krwi umożliwiającego sprawne usuwanie mleczanu, jonów H+ i ciepła.

Inne efekty treningu tlenowego to poprawa regulacji temperatury w czasie i po wysiłku, lepsza mobilizacja i utylizacja substratów energetycznych oraz wzrost selektywnej rekrutacji włókien ST i FT.

ST – włókna wolno kruczliwe

FT szybko kurczliwe

TEORETYCZNE WZROSTOWI WYDOLNOŚCI TLENOWEJ POWINNO towarzyszyć usprawnienie wypoczynku po wysiłkach o maksymalnej mocy na dwóch drogach:

-energetycznych ‘’uzupełniania’’ przemian beztlenowych w fazie wysiłku,

Szybszego tempa dostarczania energii z przemian tlenowych w fazie wypoczynku.

W wysiłkach powtarzanych o wysokiej mocy uzyskuje się efekt mniejszego spadku mocy w kolejnych powtórzeniach w grupie o wyższej wydolności tlenowej w porównaniu do badanych o niższym poziomie wydolności tlenowej.

PODSUMOWANIE KOŃCOWE

Dane literatury sugerują, że wydolność tlenowa podnosi tempo wypoczynku po wysiłkach przerywanych o wysokiej mocy poprzez wzrost ‘’ odpowiedzi tlenowej ‘’ w fazie wysiłku oraz poprawę usuwania mleczanu i podniesioną regulację PCr w fazie wypoczynku.

Rozwój wydolności tlenowej w dyscyplinach o znacznym udziale przemian beztlenowych – powinien odbywać się jedynie do pewnego optymalnego poziomu, trudnego do jednoznacznego określenia.