L1
1. Architektura sprzętowa sterownika PLC.
Sterownik kompaktowy
Sterownik modułowy
Sterownik rozproszony poszczególne komponenty sterownika połączone są z sobą siecią komunikacyjną np ProfiBus, ProfiNet, Ehernet.,InterBus
zasilacz ,CPU, karty rozszerzeń (wejścia analogowe , cyfrowe wyjścia analogowo cyfrowe)
2. Algorytm działania sterownika PLC.
Cykl i tryby pracy sterownika Sterownik PLC pracuje w trybie szeregowo cyklicznym, jest to wspólna cecha wszystkich tego typu urządzeń. Podczas jednego cyklu następuje po sobie kilka charakterystycznych etapów
- Inicjalizacja sterownika
-Odczyt sygnałów wejściowych sterownika
-Wykonanie programu użytkownika
-Autodiagnostyka
- Obsługa komunikacji
-Zapis sygnałów wyjściowych sterownika
1) Inicjalizacja sterownika – jest to faza kontrolna następująca po każdym ponownym uruchomieniu sterownika, podczas niej następuje sprawdzenie poprawności działania.
2) Odczyt sygnałów wejściowych sterownika – pierwszym elementem pętli jest odczyt i zapis stanów wszystkich urządzeń wejściowych. Jeżeli stan zmieni się w trakcie wykonywania programu, zmiana na wyjściu będzie możliwa w kolejnej pętli.
3) Wykonanie programu użytkownika – jest to faza realizacji programu wgranego do sterownika. Program realizowany jest linia po linii a stany poszczególnych wyjść są zapisywane w pamięci.
4) Zapis sygnałów wyjściowych sterownika – następuje przekazanie stanów wyjściowych zapisanych w pamięci do odpowiednich portów sterownika i ustawienie ich odpowiednich stanów.
5) Obsługa komunikacji – jeżeli sterownik podłączony jest do sieci z innymi sterownikami i komputerami następuje przekazanie i odbiór informacji a także ewentualna aktualizacja programu.
6) Autodiagnostyka – jest ostatnią fazą podczas, której zbierane są raporty o błędach, stanie baterii podtrzymującej pamięć, zasilaniu, połączeniach itp. W razie pojawienia się krytycznego błędu praca sterownika zostanie zatrzymana
3. Przemysłowe standardy komunikacji – ProfiBus, ProfiNet, Ehernet.
Profibus – standard sieci przemysłowej czasu rzeczywistego. W sieci może być do 127 sterowników. Rozległość sieci zależy od zastosowanego medium transmisji. Profibus może pracować z następującymi prędkościami transmisji:
9600 bit/s
19200 bit/s
93,75 kbit/s
187,5 kbit/s
500 kbit/s
1500 kbit/s
12000 kbit/s
ProfiBus jest siecią deterministyczną. Komunikacja odbywa się na zasadziemaster/slave lub master/master.
W standardzie Profibus FMS są dostępne usługi warstwy 2 i 7 modelu ISO/OSI. Warstwa 2 zapewnia komunikację na poziomie telegramów z potwierdzeniem i bez potwierdzenia typu Broadcast. Poziom 7 zapewnia komunikację na poziomie zmiennych. Sterownik udostępnia szereg zmiennych, stringów, tablic, rekordówpodając ich nazwę. Inne sterowniki mogą czytać lub pisać te zmienne w zależności od ustawionych praw. Możliwa jest również kontrola programów na sterowaniu (sterowanie, zatrzymanie, restart itp.). Istnieje ponadto Profibus DP. Jest to transmisja służąca do bardzo szybkiej obsługi zdecentralizowanych urządzeń we/wy. Sterownik przez cały czas odpytuje lokalne sterowniki we/wy.
Profinet
PROFInet jest nowoczesnym standardem przemysłowym opracowanym przez PROFIBUS International do budowy zintegrowanych i zwartych systemów automatyki, opartym na sieci Industrial Ethernet. PROFInet pozwala na integrację w jednej sieci prostych urzą- dzeń polowych oraz aplikacji krytycznych czasowo. System PROFInet umożliwia również budowę rozproszonych systemów automatyki opartych na modelu komponentów
Ethernet – technika, w której zawarte są standardy wykorzystywane w budowie głównie lokalnych sieci komputerowych. Obejmuje ona specyfikację przewodóworaz przesyłanych nimi sygnałów. Ethernet opisuje również format ramek i protokoły z dwóch najniższych warstw Modelu OSI. Jego specyfikacja została podana w standardzie IEEE 802.
Ethernet jest najpopularniejszym standardem w sieciach lokalnych. Inne wykorzystywane specyfikacje to Token Ring, FDDI czy Arcnet.
Ethernet został opracowany przez Roberta Metcalfe'a w Xerox PARC czyli ośrodku badawczym firmy Xerox i opublikowany w roku 1976. Bazuje na idei węzłów podłączonych do wspólnego medium i wysyłających i odbierających za jego pomocą specjalne komunikaty (ramki). Wszystkie węzły posiadają niepowtarzalny adres MAC.
4. Języki programowania sterowników PLC.
Język ST (ang. Structured Text – Tekst strukturalny), który jest odpowiednikiem języka algorytmicznego wysokiego poziomu, zawierającego struktury programowe i polecenia podobne do występujących w językach typu PASCAL lub C. Języki graficzne:
• Język LD (ang. Ladder Diagram – Schemat drabinkowy), podobny do stykowych obwodów przekaźnikowych, w którym oprócz symboli styków, cewek i połączeń między nimi, dopuszcza się także użycie funkcji (np. arytmetycznych, logicznych, porównań, relacji) oraz bloków funkcjonalnych (np. przerzutniki, czasomierze, liczniki).
• Język FBD (ang. Function Block Diagram – Funkcjonalny schemat blokowy), będący odpowiednikiem schematu przepływu sygnału dla obwodów logicznych przedstawionych w formie połączonych bramek logicznych oraz funkcji i bloków funkcjonalnych, takich jak w języku LD.
5. Napisać prosty program sterujący z zastosowaniem instrukcji języka drabinkowego tj. cewki i styczniki.
L2
1. Obliczyć manewrowość i ruchliwość robota ABB używanego w trakcie zajęć,
2. Wymienić i scharakteryzować rodzaje narzędzi możliwych do zamontowania w kiści robota,
chwytak , głowica laserowe , głowica spawalnicza . zgrzewarka punktowa, kamera pomiarowa itp
3. Budowa i zasada działania silnika typu serwo,
Serwonapędy to podstawowe układy wykonawcze stosowane w automatyka przemysłowa, które służą do realizowania ruchów obrotowych, liniowych.
Serwonapedy, dzięki pracy w zamkniętej pętli sprzężenia zwrotnego, są stosowane wszędzie tam, gdzie potrzebna jest duża dynamika ruchu, pozycjonowanie, praca na bardzo małych prędkościach, bardzo duże dokładności regulacyjne, precyzyjne przemieszczanie z pozycji A do B.
Jest to zamkniety układ regulacji, w którego skład wchodzi:
1. Urzadzenie wykonawcze np. silnik (serwonapęd)
2. Regulator/sterownik – realizujacy określony algorytm np. algorytm PID (sterownik serwosilnika)
3. Element sprzężenia zwrotnego – służący do odczytu aktualnej pozycji elementu wykonawczego (silnika) – zazwyczaj jest to enkoder, rezolwer lub tachometr.
Zadaniem sterownika/regulatora jest tak wysterować silnikiem, na podstawie danych z np. enkodera, by uzyskac wymagany efekt – np. przemieszczenie wału silnika o konkretny kąt, uzyskanie zadanej liczby obrotów lub prędkości wału silnika.
W zależności od zastosowanej metody algorytmu regulacji, silnik może utrzymywać zadaną pozycję lub predkość obrotową niezależnie od zakłóceń (np. obciążenie wału silnika, spadek napięcia zasilania).
Silnik, który wchodzi w skład serwonapędu jest to najczęściej bezszczotkowy silnik synchroniczny AC z magnesami trwałymi na wirniku, z wbudowanym elementem sprzężenia zwrotnego (np. enkoderem, tachometrem).Silniki o większych mocach są często dodatkowo wyposażane w układy hamulca (np. elektromagnetycznego).
4. Wymienić i opisać podstawowe instrukcje pozycjonowania,
5. Co to jest interpolacja i jakie są jej rodzaje,
Automatyczny ruch między nauczonymi punktami w przestrzeni roboczej realizowany jest za pomocą komend ruchu. Rodzaj ruchu miedzy dwoma punktami wynika z przyjętej strategii zwanej interpolacją trajektorii. Podstawowe rodzaje interpolacji ruchu końcówki w przestrzeni zadania:
• Ruch od punktu do punktu (Point to Point) – końcówka jest prowadzona wzdłuŜ najszybszej ścieŜki łączącej oba punkty,
• Ruch liniowy – końcówka jest prowadzona wzdłuŜ prostej łączącej oba punkty w przestrzeni zadania,
• Interpolacja typu kołowego - końcówka jest prowadzona wzdłuŜ łuku okręgu łączącego oba punkty w przestrzeni zadania.
6. Wymienić rodzaje chwytaków wraz z podziałem ze względu na sposób uchwycenia przedmiotu.
uchwycenie manipulowanego przedmiotu z zapewnieniem mu właściwej orientacji
utrzymanie przedmiotu pomimo działających sił zewnętrznych i przyspieszeń transportowych
pozostawienie przedmiotu we właściwej orientacji w miejscu przeznaczenia
Ze względu na budowę:
napędu
mechaniczny
pneumatyczny
hydrauliczny
układu przeniesienia napędu
nożycowy
szczypcowy
imadłowy
opasujący
Nożycowy
Szczypcowy
Imadłowy
Opasujący
układu wykonawczego
dwuszczękowy
trójszczękowy
wieloszczękowy
inny
z końcówkami:
sztywnymi
sprężystymi
elastycznymi
Ze względu na sposób trzymania detalu:
kształtowe
siłowe
siłowo-kształtowe
Siłowe
Kształtowe
Siłowo-kształtowe
Ze względu na sposób mocowania chwytaka:
ręczny
automatyczny (z adapterem)
-
L3
1) Wymienić zadania, które można zrealizować przy użyciu systemów wizji maszynowej.
Systemy wizyjne są środkami automatyzacji dążącymi do zastępowania wykonywanych
przez pracowników operacji kontrolnych i pomiarowych na realizowane przy pomocy kamer i
obróbki obrazu. Możliwość skrócenia czasu trwania procesu i podniesienia jakości produkcji
sprawia, że są szeroko stosowanie w wielu gałęziach przemysłu. Podstawowymi zadaniami
wykonywanymi technikami wizji maszynowej są:
Lokalizacja – znalezienie oraz określenie położenia i orientacji w przestrzeni
elementów, które zostają następnie przenoszone przez manipulatory,
Pomiar – ustalenie fizycznych wymiarów badanego przedmiotu, długości, średnicy,
pola powierzchni, objętości, promieni krzywizny,
Kontrola – sprawdzenie poprawności procesu montażu, pakowania, weryfikacja
obecności niezbędnych elementów,
Identyfikacja – odczytywanie kodów, cyfr i ciągów znaków, w celu rozpoznania
produktu lub weryfikacji znakowania.
2) Omówić rodzaje kamer stosowanych w przemysłowych systemach wizyjnych.
W zastosowaniach przemysłowych używane są, w zależności od wymagań, różne typy
kamer. Do wykonywania ściśle określonego zadania, jak segregowanie względem koloru, bądź
odczytywanie ciągu znaków stosuje się wyspecjalizowane czujniki wizyjne. Dzięki temu, że
wykonują tylko jeden typ operacji, ich obsługa jest prosta. W zagadnieniach bardziej
rozbudowanych stosuje się inteligentne kamery przemysłowe. Posiadają one wbudowany
komputer, który można zaprogramować do wykonywania zaplanowanych działań. Najbardziej
wymagające zadania wymagają przetwarzania dużych ilości danych na zewnętrznym
komputerze połączonym z kamerą strumieniową, przesyłającą obraz w czasie rzeczywistym.
Do przeprowadzania obliczeń w systemach fotogrametrycznych wystarczającym modelem
jest model kamery otworkowej, zaprezentowany na rys. 1. Obiektyw ma postać pojedynczej
soczewki skupiającej, której punkt O jest środkiem układu współrzędnych kamery. Jedynymi
parametrami wymaganymi do opisu układu jest ogniskowa f oraz odległość soczewki od
płaszczyzny matrycy światłoczułej b. Najczęściej fotografowane obiekty znajdują się w
odległości znacznie większej od ogniskowej kamery, przez co odległość b dąży do f. Wielkości
powiązane są równaniem soczewki (wzór 1.1).
Do geometrycznego śledzenia promieni model upraszcza się jeszcze bardziej, do postaci
jak na rys. 1b. Obraz rzutowany jest na umowną płaszczyznę położoną w odległości ogniskowej
od obiektywu. Nie uwzględnia się w nim odwrócenia obrazu oraz położenia sensora, do opisu
niezbędny jest tylko jeden parametr. Model kamery otworkowej pozwala przeliczać
współrzędne rzeczywiste na współrzędne punktów rzutowanych na płaszczyznę obrazowania.
Dowolny punkt sceny określony w układzie współrzędnych kamery zostaje rzutowany na punkt
na obrazie płaskim w sposób przedstawiony na rys. 2.
3) Przedstawić model kamery otworkowej.
4) Omówić przestrzeń roboczą kamery.
Przestrzeń robocza kamery, w której zawierają się punkty mogące zostać rzutowane na
płaszczyznę obrazu ma kształt ściętego ostrosłupa
Jego geometria jest zdeterminowana przez ogniskową obiektywu i wymiary sensora
kamery. Interesującym parametrem jest pole widzenia w płaszczyźnie odległej od kamery o
zadaną wartość. Posługując się proporcją z równania 1.2, podstawiając za u szerokość, za v
wysokość matrycy CCD, można określić pole widzenia FOV (ang. Field Of View).
Obraz zapisany w postaci cyfrowej jest podzielony na elementy, piksele, które odpowiadają
częściom sensora kamery. Liczba pikseli w pionie i poziomie nazywana jest rozdzielczością
obrazu. Rozdzielczością obiektu jest fizyczny wymiar na badanym przedmiocie
odpowiadający jednemu pikselowi na obrazie. Dana jest ona wzorem:
gdzie:
Xmaks, Ymaks – wymiary pola widzenia kanery w rozpatrywanej płaszczyźnie,
nU, nV – liczba pikseli obrazu odpowiednio w wierszach i kolumnach.
Rozdzielczość obiektów w danej płaszczyźnie pozwala w prosty sposób przeliczać
jednostki obrazu, piksele na jednostki rzeczywiste, milimetry według wzoru
gdzie:
x, y [mm]– współrzędne rzeczywiste w rozpatrywanej płaszczyźnie,
u, v [px] – współrzędne w płaszczyźnie obrazu.
Przemysłowe systemy wizyjne posługują się zwykle obrazami w odcieniach szarości.
Obraz ma postać macierzy, w której każda komórka przechowuje liczbę od 0 do 255, przy czym 0 odpowiada czerni, a 255 bieli. Przykładowy obraz przedstawia rys. 4.
5) Jaka jest różnica między rozdzielczością kamery, a rozdzielczością obiektu?
6) Omówić techniki filtrowania obrazu
Obraz jest przetwarzany w celu określenia kluczowych obserwowanych obiektów. Obraz
może wymagać wstępnego filtrowania w celu poprawy jego przydatności w zadaniu. Może
ono polegać na korekcie jasności i kontrastu, usunięciu szumu, uwydatnieniu krawędzi, lub
usunięciu nadmiarowych informacji. Często stosowanym zabiegiem jest binaryzacja, która
polega na przekształcenie obrazu w odcieniach szarości na obraz czarno-biały, w którym
piksele przyjmują wyłącznie wartości 0 i 1. Jest to podejście wystarczające do wykrywania
jasnych obiektów na ciemnym tle i odwrotnie. Zwykle analizie nie musi być poddawany cały
obraz, a jedynie jego fragment. Wybór obszaru, w którym znajdują się kluczowe dla analizy
elementy, (ang. Region of Interest, ROI) ogranicza ilość koniecznych do wykonania obliczeń
Zastosowanie filtrów w przetwarzaniu obrazów oznacza, że do obliczenia nowej wartości punktu brane są pod uwagę wartości punktów z jego otoczenia. Każdy piksel z otoczenia wnosi swój wkład - wagę podczas przeprowadzania obliczeń. Wagi te zapisywane są w postaci maski. Typowe rozmiary masek to 3 x 3, 5 x 5 bądź 7 x 7. Rozmiary masek są z reguły nieparzyste ponieważ piksel na środku reprezentuje piksel dla którego wykonywana jest operacja przekształcania filtrem. Przeanalizujmy filtrację na podstawie filtra o masce 3 x 3
-Filtry dolnoprzepustowe (ang. low-pass) przepuszczają elementy obrazu o małej częstotliwości. Elementy o wysokiej częstotliwości (szumy, drobne szczegóły) są natomiast tłumione bądź wręcz blokowane. Wynikiem działania takich filtrów jest zredukowanie szumów, w szczególności gdy jest on jedno, dwupikselowy ale również wygładzenie i rozmycie obrazu. Poniżej znajduje się przykładowy obraz przed (po lewej) i po zastosowaniu filtra dolnoprzepustowego:
-filtr uśredniający - jest podstawowym filtrem dolnoprzepustowym, jego wynikiem jest uśrednienie
każdego piksela razem ze swoimi ośmioma sąsiadami.
- filtr kwadratowy - jego wynikiem jest uśrednienie każdego piksela razem ze swoimi dwudziestoma czteroma sąsiadami, powoduje to odfiltrowanie większej liczby szczegółów jak w przypadku poprzedniego filtra.
-filtr kołowy - jest pewną modyfikacją filtra kwadratowego, kształt jego maski zbliżony jest do koła, jego• wynikiem jest uśrednienie każdego piksela razem ze swoimi dwudziestoma sąsiadami - punkty położone w narożnikach mają wagę 0, zatem nie biorą udziału w procesie filtracji.
-filtr LP1 - różni się od filtra uśredniającego zwiększeniem wagi, dla aktualnie przetwarzanego punktu,• powoduje to zmniejszenie "efektu rozmycia" w stosunku do filtra uśredniającego.
- filtr piramidalny - jeżeli kolejne komórki tego filtra przedstawiono by za pomocą słupków o wysokości odpowiadającej przypisanej wadze to w efekcie otrzymalibyśmy bryłę podobną do piramidy, stąd jego nazwa. Widać tutaj, że znaczenie wartości punktu rośnie wraz ze zmniejszaniem się odległości do obliczanego punktu.
-Filtry konturowe - służą do wykrywania krawędzi. Podstawowymi filtrami konturowymi są filtry Sobel'a i Prewitt'a.
-Filtry statystyczne - wykorzystuje się je podobnie jak przedstawione powyżej filtry liniowe. Wartość wynikowa jednak powstaje nie w wyniku obliczenia sumy ważonej (funkcji splotu) poszczególnych pikseli lecz poprzez wybranie wartości odpowiedniego piksela pod maską.
- filtr medianowy - mediana, to wartość środkowa. Wynikiem działania tego filtru jest wybranie piksela o• wartości środkowej wszystkich pikseli pod maską, czyli dla filtru 3x3 będzie to taka wartość punktu, że pozostałe 4 punkty mają wartość większą a pozostałe 4 wartość mniejszą. Można do tego zadania użyć algorytm Hoare'a (dociekliwo sprawdzą jak działa ten algorytm). Filtr medianowy pozwala na eliminacje szumu z obrazu bez znacznego rozmycia obrazu, tak charakterystycznego dla filtrów dolnoprzepustowych.
-filtr minimalny - zwany jest także filtrem kompresującym albo erozyjnym. Jego działanie polega na• wybraniu z pod maski punktu o wartości najmniejszej. Jego działanie powoduje zmniejszenie jasnosci obrazu dające efekt erozji obiektów. Czasem mówi się, że daje on efekt jakby obraz namalowany został przy użyciu farb olejnych.
-filtr maksymalny - zwany jest także filtrem dekompresujacym albo ekspansywnym. Jego działanie• polega na wybraniu z pod maski punktu o wartości największej. Jego działanie powoduje zwiększenie jasnosci obrazu dajace efekt powiększania się obiektów.
7) Omówić techniki analizy obrazu.
8) Omówić cyfrową reprezentację obrazu.
-Digitalizacja – dyskretyzacja, kwantowanie zamiana informacji pochodzących z obiektów świata realnego (analogowych) na ich reprezentację cyfrową.
- Obraz cyfrowy – (ang. digital image) – elektroniczna reprezentacja obrazu postrzeganego przez człowieka. Obraz cyfrowy uzyskiwany jest na podstawie próbkowania prostokątnej siatki punktów (pikseli) obrazu analogowego z określoną rozdzielczością. W trakcie próbkowania otrzymuje się zbiór punktów siatki, z których kaŜdy cechuje się określoną wartością tonalną (biały, czarny, odcień szarości lub kolor) reprezentowaną za pomocą ciągu binarnego (zer lub jedynek). Otrzymana w ten sposób informacja w postaci cyfr binarnych (bitów) opisujących atrybuty kaŜdego piksela moŜe być przechowywana i przetwarzana za pomocą komputerów. Obrazy takie mogą zostać uzyskane za pomocą cyfrowego aparatu fotograficznego lub cyfrowej kamery albo w wyniku skanowania istniejących dokumentów takich jak fotografie, manuskrypty, ksiąŜki czy sztuka rysunkowa.
-Piksel - najmniejsza część wyświetlanego na ekranie monitora obrazu. Jest to punkt, którego parametrami są współrzędne ekranu (miejsce połoŜenia na ekranie) i kolor. Kolor moŜe być określony w bezwzględnej skali (np. RGB - przez określenie składowej czerwonej, zielonej i niebieskiej koloru) bądź za pomocą palety (zestaw wybranych kolorów) .
- Rozmiar pikselowy Wymiary obrazu cyfrowego określone w pikselach. Uzyskuje się go mnoŜąc rozmiary obrazu (poziomy i pionowy) wyraŜone w calach przez jednostkę dpi. Na przykład obraz o rozmiarach 8x10 cali zeskanowany w rozdzielczości 300 dpi będzie miał rozmiar: (8 x 300) x (10 x 300), czyli 2400 x 3000 pikseli.
- Rozdzielczość Zdolność do rozpoznawania małych przestrzennych detali. Częstotliwość próbkowania obrazu cyfrowego. Liczba pikseli przypadająca na jednostkę długości obrazu cyfrowego.
-Głębia bitowa Do digitalizacji całkowicie wystarcza głębia 24 bitowa (8 bitów dla kaŜdej składowej RGB, czyli 256 tonów). Maksymalna rozdzielczość koloru dla głębi 24 bitowej: 256 x 256 x 256 = 16,777,216 (16.8 miliona moŜliwych kolorów - TRUE COLOR).
- Zakres dynamiki (gęstość optyczna) Czułość skanera przy wychwytywaniu kolorów w skrajnej ciemności i jasności. RóŜnica pomiędzy czułością przy najwyŜszej i najniŜszej gęstości. Im większy zakres dynamiki, tym więcej detali barw w cieniach i punktach jasnych.
- Rozmiar plików obrazów cyfrowych Fotografia o wymiarach 10 x 15 cm zeskanowana z rozdzielczością 300 dpi powoduje stworzenie: (15 centymetrów/2.54 cm) x 300 = 1771 pikseli poziomo i (10 centymetrów/2.54 cm) x 300 = 1181 pikseli pionowo, co daje 1771 x 1181 = 2.1 miliona pikseli. KaŜdy piksel wymaga 3 bajtów pamięci danych o kolorach RGB (dla głębi 24 bitowej ), plik składa się z ok. 6.3 miliona bajtów (ok. 6 MB).
9) Przedstawić sposoby komunikacji systemów wizyjnych z innymi elementami automatyki.
– Interfejs IEEE-1394a FireWire 400Mb/s • Małe opóźnienia, determinizm czasowy • MoŜliwość skorzystania ze standardowych interfejsów FireWire w systemach komputerowych • Łatwość zamiany kamer (standard przemysłowy DCAM) • MoŜliwość zasilania przez interfejs FireWire – Interfejs IEEE-1394b 800Mb/s • Kompatybilność z wersją 1394a • Konieczność stosowania dedykowanych kart z wejściami 1394b (9 przewodów) • Planowane zwiększenie przepustowości do 1,6 a następnie do 3,2Gb/s
– Interfejs USB 2.0 480Mb/s • Powszechność interfejsu -> niskie koszty • Wydajność podobna do FireWire • MoŜliwość zasilania przez interfejs USB • Brak standardu przemysłowego definiującego komunikację z kamerami • Problem z opóźnieniami w systemie • USB 3.0 (do 5Gb/s, 5m) – tania alternatywa dla stosunkowo wydajnych aplikacji – Interfejs GigE Vision 1Gb/s • Kamery wykorzystują standardową infrastrukturą gigabitowego ethernetu, powszechność interfejsu, łatwość łączenia wielu kamer co wpływa na niskie koszty (teoretycznie) • Pełne wykorzystanie moŜliwości wymaga od urządzeń sieciowych wspierania przesyłania duŜych pakietów (ang. Jumbo Frames) • Przy połączeniu bezpośrednim kamera-komputer stosunkowo duŜa wydajność przy małych opóźnieniach – Kamery IP • Wykorzystują sieć ethernet 100Mb/s, moŜliwość zasilania przez skrętkę (PoE) • DuŜe opóźnienia, typowo stosowana stratna kompresja obrazu • Prostota integracji, moŜliwość bezprzewodowej transmisji • MoŜliwość zastosowania w zadaniach zdalnej inspekcji, nawigacji itp. przez człowieka
– Interfejs CoaXPress • Najnowszy interfejs do transmisji obrazu cyfrowego w systemach wizyjnych (2011r.), wykorzystuje kabel koncentryczny • Podstawowa prędkość transmisji 6,25Gb/s, moŜliwość łączenia kilku kanałów w celu zwiększenia transferu z kamery (np. 4 kanały – 25Gb/s) • Jednoczesne wysyłanie danych sterujących do kamery z prędkością 20,8Mb/s • Zasilanie kamery tym samym kablem (24V do 13W na kaŜdy kabel) • MoŜliwość obniŜenia prędkości i wydłuŜenia połączeń do 140m • Liczba kamer zaleŜy od liczby wejść w karcie akwizycji (istnieje moŜliwość przysyłania sygnału z wielu kamer jednym kanałem)
L4
1. Obliczyć ruchliwość, manewrowość i liczbę stopni swobody na przykładzie manipulatora Mitsubishi,
2. Wymienić układy obrabiarek pozwalające na autonomiczną pracę w elastycznym systemie produkcyjnym,
Podstawowym układem współrzędnych w obrabiarkach sterowanych numerycznie jest układ prostokątny kartezjański. Początek układu współrzędnych można zdefiniować dowolnie w przestrzeni obróbkowej obrabiarki. Przy definicji układów współrzędnych (dotyczy to przede wszystkim układu bazowego i przedmiotu) są stosowane pewne zasady, pozwalające na ich unifikacje. Zasady te zawarte są w polskiej normie M-55251:
Układ osi współrzędnych i ruchy w kierunkach tych osi ustala się tak, że przemieszczenia mogą być opisane przez programistę niezależnie od tego czy ruch wykonuje narzędzie przy nieruchomym przedmiocie czy odwrotnie.
Podstawowy układ osi współrzędnych jest układem prostokątnym prawoskrętnym odniesionym do przedmiotu obrabianego zamocowanego na obrabiarce. Osie współrzędnych układu podstawowego powinny być równoległe do głównych prowadnic obrabiarki (rys. 4.8).
a podstawowe przyjmuje się nazwy osi liniowych X, Y i Z. W szczególnych przypadkach osie mogą przyjmować inne nazwy, np. U, V, W, P, Q,
Sterowane numerycznie osie obrotowe przyjmują nazwy A, B, C. Są one związane z osiami liniowymi (A obrót wokół X, B wokół Y, C wokół Z). Zwroty dodatnie przyjmuje się zgodnie z regułą śruby prawoskrętnej, zasady prawej ręki (rys. 4.9).
Jeżeli osie związane są z ruchem przedmiotu obrabianego przyjmują indeks ’ (np. X’) i zwrot przeciwny do zwrotu danej osi sterowanej numerycznie (np. X) [12].
3. Wymienić i krótko opisać sposoby programowania obrabiarek CNC.
-Komendy języka G Ciąg poleceń można opracować w dowolnym edytorze tekstu
%_N_0109867_MPF
;PROGRAM OBROBKI CZESCI 01-098-67
N5 G71 G90 G95 G54 G450
MSG(″TOCZENIE ZGRUBNE”)
N10 T1 D1 S1500 F200 M6
N15 G0 X100 Y100
N20 G1 X150
N25 Y120
- oprogramowaniem CAM (ang. Computer Aided Machining). Na podstawie danych
geometrycznych 2D lub modeli 3D program taki generuje ścieżki narzędzia i ciąg poleceń,
który może zostać zinterpretowany przez układ sterowania obrabiarki.
4. Omówić język G-code oraz jego podstawowe instrukcje,
Kody, które opisują sposób wykonania bądź interpretowania poleceń wydawanych przez programistę.
G00 - pozycjonowanie narzędzia bez możliwości obróbki (szybki dojazd)
G01 - ruch narzędzia według interpolacji liniowej
G02 - ruch narzędzia według interpolacji kołowej zgodnie z ruchem wskazówek zegara
G03 - ruch narzędzia według interpolacji kołowej przeciwnie do ruchu wskazówek zegara
G04 - postój czasowy
G05 - interpolacja kołowa współrzędne kartezjańskie,bez określania kierunku obrotu
G06 - interpolacja kołowa,współrzędne kartezjańskie,przejście styczne z poprzedniego konturu
G07 - blok pozycjonowania wzdłużnego
G09 - dokładne zatrzymanie
G20 - wymiarowanie w calach
G21 - wymiarowanie w milimetrach
G40 - koniec korekcji
G41 - korekcja toru narzędzia lewostronna (kompensacja promienia płytki, freza)
G42 - korekcja toru narzędzia prawostronna (kompensacja promienia płytki, freza)
G43 - włączenie kompensacji długości narzędzia (frezarka)
G33 - toczenie gwintu
G53 - wybranie układu współrzędnych maszynowych
G54 - G59 - wybranie układu współrzędnych przedmiotu
G76 - cykl planowania zgrubnego
G79 - cykl podcięć
G80 - koniec cyklu wielokrotnego
G81 - cykl nawiercania
G82 - cykl wiercenia z przerwą czasową
G83 - cykl wiercenia z łamaniem wióra
G84 - cykl gwintowania
G87 - cykl frezowania kieszeni prostokątnej
G90 - pozycjonowanie bezwzględne
G91 - pozycjonowanie przyrostowe
G92 - Ograniczenie prędkości obrotowej wrzeciona np. G92 S200
G94 - programowanie prędkości posuwu w [mm/min]
G95 - programowanie prędkości posuwu w [mm/obr]
G96 - włączenie trybu stałej prędkości skrawania [m/min] (tokarka)
G97 - włączenie trybu stałej prędkości obrotowej wrzeciona [obr/min] (tokarka)
Za konkretne działania "mechaniczne, fizyczne" odpowiadają funkcje maszynowe, potocznie nazywane funkcjami M.
M00 - stop programu bezwarunkowy
M01 - stop programu warunkowy (zależnie od trybu pracy)
M02 - koniec programu
M03 - włączenie prawych obrotów wrzeciona
M04 - włączenie lewych obrotów wrzeciona
M05 - wyłączenie obrotów wrzeciona
M06 - zmiana narzędzia (polecenie "zmień")
M07 - włączenie chłodziwa przez narzędzie
M08 - włączenie chłodziwa wylewki zewnętrzne
M09 - wyłączenie chłodziwa
M10 (M36) - otwarcie szczęk (zależnie od producenta)
M11 (M37) - zamknięcie szczęk (zależnie od producenta)
M30 - koniec programu i "przewinięcie" do początku.
Ponadto można wyróżnić grupę adresową parametrów i osi.
T - wybór narzędzia
S - zdefiniowanie prędkości obrotowej wrzeciona (symbol "S" oraz podana wartość, np. S1500)
F - zdefiniowanie prędkości posuwu (analogicznie do "S")
X - położenie w osi "X" (po adresie występuje wartość bezwzględna lub względna, np. X200)
Y - położenie w osi "Y" (po adresie występuje wartość bezwzględna lub względna, np. Y200)
Z - położenie w osi "Z" (po adresie występuje wartość bezwzględna lub względna, np. Z200)
A - położenie w osi "A" (po adresie występuje wartość bezwzględna lub względna, np. A10)
B - położenie w osi "B" (po adresie występuje wartość bezwzględna lub względna, np. B10)
C - położenie w osi "C" (po adresie występuje wartość bezwzględna lub względna, np. C10)
D - korektor narzędzia. Zazwyczaj wpisuje się za narzędziem T (np. T10 D10)
5. Wymienić i scharakteryzować podstawowe parametry obróbki na frezarce oraz tokarce,
PARAMETRY TOCZENIA
Na przebieg procesu toczenia mają duży wpływ główne parametry skrawania:
prędkość
głębokość skrawania
posuw
Zależą od nich trwałość ostrza noża, opór skrawania i dokładność wymiarów obrabianej powierzchni.
Prędkością skrawania nazywa się stosunek drogi do czasu, w którym krawędź skrawająca narzędzia przesuwa się względem powierzchni obrabianego przedmiotu, w kierunku głównego ruchu roboczego.
Prędkość skrawania v podczas toczenia oblicza się wg wzoru:
w którym: v – prędkość skrawania w [m/min]
d – średnica przedmiotu obrabianego w [mm]
n – prędkość obrotowa przedmiotu obrabianego w [obr/min]
Prędkość skrawania, wyrażająca się prędkością obwodowa obrabianej bryły w punkcie zetknięcia z ostrzem noża, wynosi przy toczeniu stali 40 do 100 m/min, a przy toczeniu materiałów miękkich i lekkich do 800 m/min, a niekiedy i więcej (toczenie szybkościowe).
Głębokością skrawania nazywa się grubość warstwy materiału usuwanej podczas jednego przejścia narzędzia skrawającego.
Posuwem nazywa się przesunięcie noża na jeden obrót przedmiotu , wynosi on od paru setnych mm do kilku mm na jeden obrót; przy toczeniu gwintów posuw równa się podziałce obrabianego gwintu. Posuw oznacza się literą p i wyraża najczęściej w milimetrach na obrót (mm/obr).
Ruch posuwowy narzędzia może się odbywać w kierunku równoległym do prowadnic łoża tokarki i wówczas nazywa się go posuwem wzdłużnym. Gdy nóż wykonuje ruch prostopadły do poprzedniego, to posuw nazywa się poprzecznym.
Siłą skrawania nazywa się taką siłę, z jaką ostrze narzędzia oddziałuje na materiał skrawany w celu oddzielenia od niego wióra. Siłę skrawania F przyłożoną do krawędzi skrawania można rozłożyć na trzy wzajemnie prostopadłe siły składowe:
siłę Fv działającą w kierunku zgodnym z wektorem prędkości ruchu głównego v nazywa się siłą obwodową lub siłą styczną skrawania; jest to jednocześnie główna siła skrawająca brana pod uwagę przy obliczeniach mocy obrabiarki.
Siłę Ff działającą zgodnie z wektorem prędkości ruchu posuwowego nazywa się siłą posuwową lub poosiową skrawania.
Siłę Fp działającą w kierunku prostopadłym do powierzchni obrabianej nazywa się siłą odporową lub pionową skrawania.
6. Co to są programy CAM i do czego służy postprocesor.
Komputerowe wspomaganie wytwarzania, CAM (ang. Computer Aided Manufacturing) – system komputerowy, który ma za zadanie integrację fazy projektowania i wytwarzania. Jeden z elementów zintegrowanego wspomagania wytwarzania (ang. Computer Integrated Manufacturing, CIM).
Programy typu CAM na podstawie komputerowych rysunków 2D lub obiektów 3D (mogą to być zarówno obiekty bryłowe jak i powierzchniowe), tworzą ścieżki narzędzia (frezu, noża tokarskiego, wiązki lasera itp.). Przez ścieżkę narzędzia należy rozumieć ruch względny narzędzia względem przedmiotu obrabianego - kinematyka tego procesu na maszynie może być wykonywana na różne sposoby. Ścieżki poprzez postprocesor zamieniane są na rozpoznawalne dla maszyny funkcje sterujące. Wykonywanie instrukcji zawartych w kodzie CNC służy wykonaniu przedmiotu zgodnie z wytycznymi.
postprocesor – generacje gotowy programu NC dla maszyny np. frezarka tokarka