Psychologia

1. Co to jest ID, EGO, SUPER EGO

to struktura osobowości wg. Freuda, gdzie

ID to rezerwuar popędów biologicznych

EGO centrum decyzyjne

SUPER EGO zbiór zasad i wartości

2. Archetyp Junga

Jeden z poziomów świadomości wg Junga.

To nieświadomość zbiorowa- czyli podobne doświadczenia charakterystyczne dla wszystkich. Przykłady tych archetypów:

a) anima (dusza)- pierwiastek żeński w duszy mężczyzny

b) animus- pierwiastek męski w duszy kobiety

c) persona- maska zakładana w relacjach społecznych (udawanie, granie kogoś innego)

d) cień- złość, archetyp w którym doświadczamy złości

e) obraz boga każdy ma wyobrażenie Boga, z natury człowiek jest religijny, potrzebuje wiary w zjawiska nadprzyrodzone, irracjonalne, jest potrzeba religijności w trudnych sprawach

2. Fazy rozwoju człowieka wg Freuda

1) stadium oralne- do 1 r.ż., dziecko czerpie przyjemność z ssania mleka z piersi matki. (kto nie będzie tego miał w dostatecznym stopniu ten może w przyszłości mieć problem z alkoholem, papierosami- trzeba coś włożyć do ust)

2) stadium analne- do 3 r.ż., trening czystości- dziecko czerpie radość z wypróżniania się. (zaburzenia mogą doprowadzić do skrytości danej osoby w przyszłości)

3) stadium faliczne- do 5 r.ż., - dziecko czerpie przyjemność z podrażniania narządów rodnych, tdzieci mają kompleks Edypa / Elektry:

- Edypa- chłopiec nienawidzi cja i chce mieć matkę na wyłączność

- Elektry- dziewczynki nienawidzą matki i chcą kontaktu z ojcem

4) aseksualna- od 6-12 r..ż

5) seksualna- 12- 18 r.ż., uświadamianie sobie swoich potrzeb seksualnych

3. Założenia behawioryzmu

(ang. behavior lub behaviour - zachowanie) – kierunek psychologiczny, który rozwinął się w XX wieku, przede wszystkim w USA

- zachowanie zdeterminowane przez środowisko, jesteśmy zależni od środowiska

- kary są nieefektowne- działają na krótką chwilę. Skuteczna jest tylko wtedy gdy ktoś zrozumie błąd i zmieni zachowanie

-zakładał stosowanie wzmocnień i pozytywów, procedury (nagrody)

a)w stałych odstępach czasowych *(pensja)

b) zmiennych odstępach czasowych (niewiadomo kiedy)

c) nagroda stałych proporcji (im więcej sie pracuje tym większa pensja)

d) nagroda zmiennych proporcji (nagroda nie zależy od własnego wkładu)

- wolność to stan gdy na człowieka nie działają żadne kary

- godność to prawo do nagród- (jeżeli w pracy nie ma wypłaty to praca nie jest godna)

-Zachowanie człowieka jest zespołem reakcji ruchowych i zmian fizjologicznych będących odpowiedzią organizmu na określone bodźce nie tylko w przypadku prostych odruchów, ale również dla bardziej złożonych problemów (rozwiązywanie zadań intelektualnych, konflikty motywacyjne, myślenie itp.).

- Zadaniem psychologii ma więc być badanie (formuła S-R, czyli stimulus-reaction) oraz wywieranie wpływu na zachowanie się ludzi, badanie związków między bodźcami i reakcjami

-zachowanie się, rozwój i osobowość człowieka są efektem zewnętrznych bodźców działających na jednostkę. Zmiany zachowania się człowieka stanowią wynik uczenia się nowych reakcji (nie mają znaczenia instynkty ani cechy wrodzone, dlatego b. nazywano teorią uczenia się). 

- nie neguje występowania zjawisk psychicznych, twierdzi, że są one swoistymi, ubocznymi efektami działania mózgu, których nie da się skutecznie badać metodami naukowymi, gdyż są one niedostępne obserwacji,

-Model osobowości składał się z elementów podstawowych jakimi były odruchy. Systemy odruchów, tworzyły struktury nawyków, zaś grupy nawyków składały się na poszczególne wymiary osobowości. Ludzie podobnie jak wszystkie inne zwierzęta działają według stosunkowo prostych zasad opierających się na stałych, odruchowych lub wyuczonych reakcjach na bodźce. Według tego skrajnego poglądu, większość zdrowych osobników ludzkich, niezależnie od ich “zawartości mózgu” będzie w tych samych warunkach reagować podobnie na podobne zestawy bodźców. Jedyną zaś rzeczą, która jest u człowieka wrodzona, jest ogólna zdolność uczenia się.

-

4. Hierarchia potrzeb Maslowa (piramida)

5. samorealizacja

4. uznanie i szacunek

3. miłość i przynależność

2.bezpieczeństwo niedobory wynikają z deficytu i człowiek dąży do zaspokojenia ich

1.potrzeby fizjologiczne

-by zrealizować potrzebę wyższą trzeba zaspokoić potrzebę niższą

- samorealizacja - realizacja swoich wszystkich możliwości

5.Eksperyment Pawłowa

Odruchy wrodzone są punktem wyjścia do warunkowania. Warunkowanie ma miejsce gdy odruch bezwarunkowy podczas fazy uczenia poprzedzony jest bodźcem neutralnym.

Odruchem bezwarunkowym psa jest wydzielanie śliny na widok jedzenia. Światło jest bodźcem neutralnym względem jedzenia. Gdy jest zapalone światło pies nie wydziela śliny, gdy zapali się światło i poda jedzenie, i ten proces kilkakrotnie się powtórzy, w efekcie końcowym po zapaleniu światła pies wydziela ślinę. Bodziec neutralny stał się odruchem warunkowym.

6.Teoria Costy, McCrae/ Teoria Wlk. Piątki

5 czynników osobowości, obecnie określenie to określa dwubiegunowe wymiary:

1)ekstrawersja- introwersja:

-towarzyski, aktywny, optymistyczny, śmiały, dużo przyjaciół, akcje, lubiący zmiany

- zrównoważony, spokojny, nieśmiały, pesymistyczny, zamknięty w sobie, mało przyjaciół

2) neurotyzm

-nieustabilizowany emocjonalnie, pełen obaw i lęków, niepewny, dostrzega zagrożenia, niekontroluje sytuacji stresowych

-zrównoważony, pewny siebie,

3) ugodowość- nieustępliwość:

-przyjazny, szczery, miły, wchodzący w kompromisy,

- uparty, niechętny, do współpracy, mściwy, krytykujący, sceptyczny wobec innych, czepialski, zachowujący dystans

4) otwartość na doświadczenia

najbardziej biologicznie uwarunkowana cecha, związana z ciekawością- ciekawość świata. Można być ciekawym ale zdolnym do czegoś, tolerancyjny, twórczy,

konserwatywny, o wąskich horyzontach i zainteresowaniach,

5) sumienność- wyrabiana przez środowisko

- obowiązkowy, wytrwały, zorganizowany, odpowiedzialny, punktualny, dotrzymujący słowa, wysoka sumienność wiąże się z perfekcjonizmem

leniwy, niedbały, impulsywny

7.formy poszukiwania wrażeń

Poszukiwanie wrażeń:

1) wiążących się z poszukiwaniem ryzykownych sportów (spadochrony, wysoka wspinaczka, paralotnie)

2) wiążących się z nonkonformistycznym stylem zycia (dziwny strój, artyści, ekscentrycy)

3) wiążących się rozhamowaniem: wrażenia łamiące zasady norm społecznych- moralnych (hazard, alkohol, rosyjska ruletka)

8.wartości jakościowe ryzyka

1) śmiertelność ryzyka

2) kontrola ryzyka

3) perspektywa czasowa (gdy ryzyko dalej tym mniejsze)

4) chroniczność- katastrofalność (ch- systematycznie ale mało- małe ryzyko k- rozmiar jest duży choć rzadko)

5) nowość ryzyka (np. inżynieria genetyczna)

6) wiedza o ryzyku

7)dobrowolne podjęcie ryzyka (z własnej woli ryzyko mniejsze)

8) odwracalność ryzyka (egzamin można poprawić, amputacji nie)

9. Teorie cech wg. Zukermana

takie same cechy u zwierząt, - cecha warunkująca jak bardzo poszukujemy wrażeń

1) neurotyczność- emocje, im mniejsze tym mniejsze pobudzenie

2) agresja- wrogość- odpowiada za poziom negatywnej energii słownej czy fizycznej

3) aktywność- wydatkowanie energii fizycznej, nie może usiedzieć w bezczynności, - bieganie sport

4) poszukiwanie wrażeń- poszukiwanie coraz mocniejszych wrażeń, doświadczeń coraz bardziej ryzykownych, im większy poziom wrażeń tym sport niebezpieczniejszy, gdy duża aktywność ale mało puszikawania wrażeń- to sport łagodniejszy np. koszykówka

5) towarzyskość- cecha gdzie człowiek, dobrze czuje się w towarzystwie innych

10.Kwestionariusz (opisz)

Kwestionariusz jest metodą szeroko stosowaną w różnych ba­daniach. Każdy zestaw pytań moż­na nazwać kwestionariuszem, ale nie znaczy to, że jest on metodą badań dającą wiarygodne dane. Kwestionariusz, jako metoda badań, jest sprawdzonym zestawem zagadnień lub specjalnie dobranych pytań, do których osoba badana wyraża swój stosunek. Jako metoda badań musi podlegać określonym rygorom i odpowiadać ustalonym zasadom.

-Kwestionariusz przed dopuszczeniem do badań powinien być sprawdzony na tak zwanych grupach skrajnych, o których wiado­mo, że różnią się wyraźnie daną właściwością. Niesprawdzenie go na grupach skrajnych, znanych, może doprowadzić do tego, że zebrane materiały nie będą o ni­czym świadczyły lub będą dawać fałszywe informacje, niezgodne ze stanem faktycznym.

-Pytania nie tylko powinny uwzględniać cel badań, ale rów­nież powinny być sformułowane jasno i bez sugerowania odpo­wiedzi.

- W badaniach wyróżniamy dwa rodzaje kwestionariuszy;

a) jeden służy do badania różnych dziedzin działalności jednostki i usto­sunkowania się do różnych sytuacji,

b) a drugi do badania osobo­wości jednostki, jej właściwości psychicznych lub wykrywania zaburzeń psychicznych. Do badania anormalności i zaburzeń psy­chicznych służą kwestionariusze R. B. Cattełla, H. J. Eysencka i innych. Te ostatnie kwestionariusze są sprawdzone, wystandaryzowane i mają wysoki stopień rzetelności. Kwestionariusze te są najczęściej wyskalowane, to znaczy, że do każdego twierdzenia zawartego w kwestionariuszu osoba badana ustosunkowuje się w jednym z trzech stopni zgodności, do których należą: ?tak”, znak zapytania” i ?nie”. Jeśli osoba badana zgadza się z danym twierdzeniem, to otacza kółkiem wyraz ?tak”, a gdy nie jest pew­na ?znak zapytania”. Jeśli skala ma być dokładniejsza, to zwięk­sza się liczbę stopni zgodności do pięciu, np. zdecydowanie się zgadzam, zgadzam się, nie mam zdania, nie zgadzam się i sta­nowczo nie zgadzam się, lub wprowadza się skalę liczbową od 5 do 1.

Do pierwszej grupy kwestionariuszy, służących do zbierania wiadomości z różnych dziedzin działalności jednostki, należą kwe­stionariusze układane przez poszczególnych badających.

- Kwestionariusz nie może być zbyt długi. Bardzo długa lista py­tań wywołuje zniechęcenie osób badanych jeszcze przed rozpo­częciem udzielania odpowiedzi.

- należy uwzględnić odpowiedni dobór py­tań.

-Aby odpowiedzi osób badanych były pełne i dokładne, należy badanym zapewnić dyskrecję i anonimowość.