Zasady polityki USA
Zasada trójpodziału władzy
W USA ten podział jest bardzo wyraźny, zarówno w aspekcie personalnym (jest wyraźna zasada niepołączności stanowisk) jak i funkcjonalnym(każda instytucja ma jasno określone kompetencje).
Zasada prezydenckiego systemu rządu
Zasada feudalizmu
USA to państwo feudalne składające się z 50 stanów.
Państwo feudalne to takie, które składa się z części o pewnym stopniu niezależności (suwerenności). Podstawą ustroju feudalnego jest umowa równorzędnych podmiotów znajdująca wyraz w konstytucji feudalnej, która rozgranicza kompetencje władz szczebla centralnego (feudalnego) i szczebla części związkowych (np. stanów albo landów).
Każdy stan ma własną konstytucje, sądy, policję i prawo.
Cechy systemu feudalnego:
Podział merytoryczny kompetencji pomiędzy stany a władze feudalne-część spraw jest zastrzeżona dla stanów, część dla władz federacji, a część jest wspólna, np. do wyłącznych kompetencji należą podatki ogólnopaństwowe, handel międzynarodowy, kwestie wojska i obronności, prawo własności intelektualnych. Przykładem kompetencji mieszanych jest edukacja. Natomiast zdecydowaną większość pozostałych obszarów leży w kompetencji stanów.
Feudalizm kooperatywny- feudalizm, w którym władze feudalne i władze stanowe ze sobą współpracują.
Władza ustawodawcza w USA:
Parlament w USA to kongres składający się z dwóch izb. Te dwie izby to senat i izba reprezentantów. Obydwie izby parlamentu są sobie równe, obie uczestniczą w procesie ustawodawczym w równym stopniu. Izba reprezentantów to 435 członków, kadencja tej izby to dwa lata. W senacie zasiada 100 senatorów, senat jako izba nie ma kadencji, natomiast senatorzy mają kadencje 6-cio letnią. Co dwa lata 1/3 miejsc w senacie podlega głosowaniu.
Wybory w USA-powszechne, tajne, bezpośrednie (głosuje się bezpośrednio na osobę, nie na listę), kwestia równości wybory (dwa aspekty- formalny- każdy ma równą ilość głosów do oddania-i materialna- każdy głos ma tą samą wagę)
Równość materialna jest zachowana w wyborach do izby reprezentantów, natomiast w wyborach do senatu nie jest zachowana.
W wyborach do izby reprezentantów jest stosowany system jednomandatowy, w którym na każdy okręg wyborczy przypada jeden mandat. Mandat parlamentarzystów jest wolny (nie są związani żadnymi instrukcjami ani poleceniami zarówno wyborców, jak i partii politycznych)
W trakcie dwuletniej kadencji odbywają się dwie roczne sesje. Nad pracami obu izb pieczę sprawują speakerzy, którzy dopowiadają za pracę i działanie izb, spełniają rolę podobną do marszałka sejmu i senatu.
Teoretycznie przewodniczącym senatu jest wiceprezydent USA, jednak praktycznie nie uczestniczy on w pracach senatu, a zastępuje go członek senatu, nazywany prezydentem tymczasowym.
Procedura ustawodawcza
W USA nie istnieje pojęcie ustawy, mają one różne nazwy, np. akt, bill. Nie ma ona określonych cech.
W USA są ustawy publiczne i prywatne. Publiczne dotyczą ogółu obywateli. Ustawy prywatne są skierowane do konkretnych osób.
Istnieją też ustawy, które umożliwiają prezydentowi, czyli władzy wykonawczej, finansowanie swoich działań. Ustawy autoryzacyjne, w których kongres wyraża zgodę na działanie prezydenta. Ustawa apiopracyjna- uruchamiają i udostępniają środki finansowe potrzebne prezydentowi do działania.
Inicjatywa ustawodawcza-należy tylko do Izby Reprezentantów
Proces:
Pierwsze czytanie w Izbie
Projekt trafia do komisji parlamentarnych, może też trafić do komisji regulaminowej
Dyskusja penalna w Izbie
Głosowanie nad projektem
Projekt trafia do drugiej izby, gdzie przechodzi identyczną procedurę. Jeśli druga izba chce wprowadzić poprawki do projektu, to powoływana jest komisja wspólna obu izb, która ma na celu zrobienie takiego projektu, aby obie izby go zaakceptowały
Projekt trafia do podpisu do prezydenta
Lobbing- działania różnych grup interesów aby wpłynąć na treść ustawy.
W USA istnieją przepisy dotyczące lobbingu, który jest bardzo rozwinięty.
Komisje parlamentarne:
-stałe- zajmują się określonymi działaniami administracji i funkcjonują stale.
-specjalne-są powoływane do konkretnego problemu lub zagadnienia.
Przesłuchania prowadzone przez komisje są zawsze jawne, komisje przesłuchują urzędników władzy wykonawczej, w ten sposób kontrolują ich działalność. Komisja może wezwać każdego urzędnika USA, przy czym prezydent dysponuje przywilejem egzekutywy-może odmówić stanięcia przed komisją.
Kompetencja do wypowiedzenia wojny-kompetencja formalna.
WŁADZA WYKONAWCZA W USA
Władza monokratyczna- jeden organ władzy wykonawczej, prezydent.
Aby zostać prezydentem USA trzeba mieć ukończone 35 lat, być urodzonym w USA i co najmniej 14 lat mieszkać na terenie USA. Prezydent wybierany jest na kadencje 4-letnią, może być wybrany maksymalnie na dwie kadencje. Wybiera się go w systemie pośrednim, głosuje się na elektora, nie bezpośrednio na kandydatów. Wybiera się 538 elektorów (435 to tyle, ile do Izby Reprezentantów, 100 t tyle, ile Senatorów, pozostali 3 to elektorzy z Dystryktu Kolumbia-obszaru, na którym znajduje się Waszynkton), wyborcy wybierają elektorów, a następnie elektorzy wybierają prezydenta. Elektorzy to przedstawiciele partii politycznych, którzy głosują na kandydata swojej partii.