Konstytucja Rozdział I „Rzeczpospolita” artykuł 4 ust. 1
Władza zwierzchnia w Rzeczypospolitej Polskiej należy do Narodu.
Zasada suwerenności narodu, która została przyjęta w artykule 4 ust.1 konstytucji oznacza, że wyłącznym podmiotem najwyższej władzy w państwie jest naród. Ustęp 1 artykułu 4 nawiązuje do koncepcji suwerenności, która ukształtowała się w Europie na przełomie XVIII i XIX wieku. Pomijając tutaj historyczną ewolucję znaczenia pojęcia suwerenności należy podkreślić, że dziś jest to fundamentalna zasada ustroju państwa i stosunków międzynarodowych. Pojęcie suwerenności budzi wiele kontrowersji. We współczesnej nauce o prawie międzynarodowym przeważa pogląd aby suwerenności nie przypisywać charakteru pojęcia, którego treść jest zależna od prawa. Według A. Wasilkowskiego, suwerenność jest nie tylko pojęciem prawnym, ale jest przede wszystkim wartością. Według W. Czaplińskiego, suwerenność jest to stan prawny, w którym państwo jest podległe wyłącznie prawu międzynarodowemu. Jest to pogląd na ogół akceptowany. W kwestii suwerenności, pogląd nauki prawa konstytucyjnego jest podobny do teorii nauki o prawie międzynarodowym. Niezależnie od tego jakie cechy przypiszemy pojęciu suwerenności, prawo konstytucyjne uznaje pogląd o pozaprawnej naturze suwerenności zarówno co do jej genezy jak i prawnego znaczenia. Głosi teorię o pierwotności suwerenności względem prawa, o jej niezależności od jakiegokolwiek prawa przez nią stanowionego lub prawa innego państwa z wyjątkiem prawa międzynarodowego. Artykuł 4 ustęp 1 jedynie deklaruje zasadę suwerenności narodu ponieważ konstytucja może jedynie stwierdzić istnienie władzy zwierzchniej narodu, która jest wcześniejsza od konstytucji i dzięki której możliwe było nadanie państwu ustawy zasadniczej. Mówiąc inaczej , naród nie zawdzięcza posiadania władzy zwierzchniej przepisowi konstytucji. Naród osiąga status najwyższego suwerena dzięki swojej aktualnej pozycji osiągniętej w rozwoju historycznym, a artykuł 4 ustęp 1 tylko sankcjonuje jego pozycję. Według tej koncepcji, suwerenność jest źródłem prawa, jest władzą pierwotną, nieograniczoną przez nic co od niej pochodzi. Dotyczy to również konstytucji jak podstawy systemu państwowego. We współczesnej doktrynie prawa konstytucyjnego przeważa teoria ograniczonej suwerenności. Według tej koncepcji, suweren mimo, że posiada najwyższą władzę, to nie stoi ponad prawem. To prawo wiąże suwerena do czasu jego legalnej zmiany. Dotyczy to również zmiany przepisów konstytucji, która jest chroniona prze specjalną procedurę zmiany. Pogląd ten jest wzmacniany przez współczesną koncepcję podstawowych praw i wolności człowieka, odwołującą się do nienaruszalnej godności człowieka jako źródła prawa. Pojęcie suwerenności stale wymykające się definicji prawnej, nie oznacza jego nieokreśloności. Najczęściej suwerenność określa się za pomocą jej dwóch najważniejszych cech - niezależności władzy suwerennej w stosunkach z innymi podmiotami, oraz jako władzę najwyższą tzn. podejmującą akty władzy, które nie pochodzą od nikogo i których nikt nie może podważyć. Suwerenność w prawie konstytucyjnym posiada dwa aspekty. W aspekcie negatywnym suwerenność oznacza powierzenie zwierzchniej władzy w państwie narodowi. Jest to zerwanie z koncepcją głosząca, że najwyższą władzę może posiadać grupa społeczna lub klasa społeczna. Konstytucja RP z 1997 roku odrzuca formułę konstytucji PRL, zgodnie z którą władzę zwierzchnią sprawował „lud pracujący miast i wsi”. Suwerenność narodu w aspekcie negatywnym oznacza brak możliwości zagarnięcia władzy przez jednostkę lub partię polityczną. W aspekcie pozytywnym suwerenność nakazuje władzom państwa i jego obywatelom traktować Rzeczpospolitą jako dobro wspólne. Konstytucja RP z 1997 roku określa dobro wspólne poprzez wymienienie cech państwa polskiego jako demokratycznego państwa prawa urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej, jako państwa jednolitego, którego ustrój jest oparty na trójpodziale władz, przestrzegającego prawa międzynarodowego oraz dającego społeczeństwu obywatelskiemu szansę uczestnictwa we władzy publicznej poprzez organy samorządu terytorialnego. Przejawem władzy zwierzchniej są też zadania, które mają wykonywać obywatele i władze publiczne, określone w Preambule i artykułach określających cele państwa. Każde działanie władzy sprzeczne z zasadami ustroju państwa i jego celami może być uznane za sprzeniewierzenie się suwerenności narodu oraz naruszenie konstytucji. Zwrot „władza zwierzchnia należy do Narodu” oznacza, że zwierzchnictwo pozostaje zawsze przy narodzie, ma „permanentny” charakter w procesie sprawowania władzy. Ma to swój wyraz w zdolności narodu (obywateli) do wpływania na działalność władz publicznych w sposób prawnie zinstytucjonalizowany lub np. poprzez akty kontroli społecznej oraz demonstracji swoich postaw i żądań. W kwestii pojęcia narodu, który jest podmiotem władzy zwierzchniej w Polsce nie ma jednolitego stanowiska. Według Garlickiego. Pojęcie narodu ma charakter filozoficzno-społeczny , a nie etniczny. Jego zdaniem, naród to wspólnota wszystkich obywateli Rzeczypospolitej. Powołuje się tutaj na Preambułę do konstytucji w której czytamy: „my Naród Polski - wszyscy obywatele Rzeczypospolitej”. Garlicki nie uważa pojęcia narodu za termin prawny ponieważ nie wyczerpałoby to, jego zdaniem, problemu z powodu mniejszej niż ogół obywateli grupy osób, którym przysługuje prawo wyborcze i również odwołanie się w konstytucji do „Polaków zamieszkałych za granicą”. Uważa też, że dokładne określenie czym jest naród nie jest ani możliwe ani konieczne. Według P. Sarneckiego, pojęcie „naród” w artykule 4 ustęp 1 zostało użyte w znaczeniu socjologiczno-politycznym. Jego definicja nie może zostać określona przez prawo, w tym konstytucję, ponieważ oznaczało by to przyznanie konstytucji pozycji zwierzchniej nad narodem i przekreślenie suwerenności Narodu. Sarnecki uważa, że naród to pewna zbiorowość spojona przez liczne więzi społeczne wykształcone na przestrzeni dziejów oraz pewne okoliczności (np. patriotyzm), połączoną również wspólnotą historii i jej doświadczeń. Tak skonstruowana definicja narodu jest inna od definicji stosowanej w etnografii, według której naród to przede wszystkim wspólnota kulturowa. Według politycznej definicji, do narodu wchodzą wszystkie duże wspólnoty etniczne oraz mniejszości narodowe. Zdaniem M. Gulczyńskiego, w artykule 4 konstytucji ustrojodawca posłużył się polityczną definicją narodu, który jest rozumiany jako wspólnota równoprawnych obywateli. Autor uważa, że skoro etniczny naród polski stanowi zdecydowaną większość narodu politycznego to państwo powinno szczególnie pielęgnować kulturę i dziedzictwo etnicznego narodu polskiego. Z powyższego przeglądu stanowisk wynika, że konstytucja posługuje się polityczną definicją narodu, która jest szersza od definicji etnicznej. Przyznanie władzy zwierzchniej narodowi, pojmowanemu jako wspólnota obywateli, nakazuje traktowanie wszystkich jednostek jako równoprawne podmioty bez żadnej dyskryminacji ze względu na pochodzenie etniczne.