Technologie w produkcji owoców poszczególnych gatunków\;

pielęgnacja gleby

formowanie i prowadzenie korony

kwitnienie i owocowanie

zabiegi poprawiające jakość owoców

ochrona drzew przed skutkami niskich temperatur

wybrane elementy z ochrony fitosanitarnej i integrowanej produkcji

typy sadów:

przydomowe

amatorskie

towarowe ( nastawione na produkcję owoców deserowych, dla celów przetwórczych – mrożenie tłoczenie do produkcji soków , koncentratów i innych produktów )

wskaźnik opłacalności produkcji

<100%

100%

>100%

najważniejsze czynniki wpływające na opłacalność produkcji:

odmiana/ podkładka

system sadzenia

ochrona roślin

od drzew silnie rosnących do karłowych światowe sadownictwo rozwijało się w dwóch kierunkach:

w wielu rejonach Europy: prawzorem sadu towarowego był ogród z karłowymi jabłoniami i gruszami ( ogrody przypałacowe, klasztorne, przydworksie ) uprawiane według ściśle określonych wzorców drzewa sadzono gęsto co 1-2 m w rzędzie i prowadzono w formie sznurów , palmet, stożków stosując pracochłonne cięcie.

USA Rosja Niemczech sadownictwo rozpoczęło się od polowej uprawy drzew ( drzewa silnie rosnące szczepione na siewkach wysadzane w pole w rozstawie od 8 x8 do 12x12 i rosły one swobodnie, pod drzewami uprawiano rośliny rolnicze tak długo jak się dało lub zadarniano w celu wypasu owiec)

dlaczego sadownictwo jest ważne? Co przynosi uprawa roślin sadowniczych? Dochód do gospodarstw dla gminy, dla rejonu, dal ojczyzny? Jaką ma misję do spełnienia? Zaspokaja ambicje spełnia wymagania egzystencjalen?

Historia sadownictwa:

Bronisław Gałczyński „ Dość eksperymentu przejdziemy na drzewa owocowe niskopienne” 1938

inż. Stanisław Zaliwski „ sady intensywne” 1938

dypl. ogrod, Andrzej Kobyliński „wilki” przekształcone na krótkopędy owoconośne 1938

SADY W POLSCE

przed wojną owoce uprawiano wyłącznie w sadach chłopskich przydworksich i przydomowych.

Po II wojnie światowej- przez 40 lat czerpano wzorce z USA ( odmiany odporne na mróz Mclntosh, Spartan, Cortland, Bancroft, Vista Bella, Jerseymac, Wealthy oraz mniej wytrzymałe Red Delicious , Klared, podkładki siewki Antonówki, ilość drzewn a 1 ha 300-400szt,)

lata 50. XX wieku- Instytut Sadownictwa w Skierniewicach poleca murawę w sadach ( najpierw pod konarami drzew, później – gdy pojawiły się herbicydy- w międzyrzędziach)

prof. Stanisław Zawliwski- gorący zwolennik sadów karłowych , brak zainteresowania ze strony instytutu sadowniczego w 1963 roku powstaje książka „ Sad karłowy” wyd. PWRiL

lata 60. XX wieku- Rolnicy wprowadzają , sadownicy byli zmuszeni przez władze do uprawy między rzędami drzew zbóż lub ziemniaków ( przymus sprzedaży produktów rolniczych w ramach tzw. obowiązkowych dostaw ).

prof. Szczepan Pieniążek -( pocz. Lat 60.) dyr. Instytutu Sadownictwa w Skierniewicach propagator zakładania sadów intensywnych złożonych z drzew szczepionych na siewkach i sadzonych w rozstawie 6x4 m bez upraw współrzędnych

Pierwsze opryskiwacze w latach 60.

inż. M. Cegłowski ( pracownik Sadowniczego Zakładu Doświadczalnego w Świnołęce. Koncepcja cięcia koron starych jabłoni, polegająca na radykalnym ich obniżeniu ( skuteczne opryskiwanie) dynamiczny rozwój sadownictwa ( niskie ceny nawozów i środków ochrony, wysokie ceny owoców)

lata 70. XX wieku- w 1973 r, ukazuje się książka „ Sady karłowe” Mika A. Czynczyk A. brak reakcji ( brak podkładek słabo rosnących)

wstawki skarlające ( B9, P2,P22) inne wymagania ( gleby żyzne dostatecznie wilgotne zastosowanie podpór, problemu mrozowytrzymałości komponentów, składających się z 3 organizmów)

straty spowodowane przez mróz po zimie 1986/87

gatunki % wymarzniętych drzew

jabłoń 35

grusza 60

śliwa 60

czereśnia 80

wiśnia 10

morela 80

brzoskwinia 80

Orzech włoski 80

średnio 32

razem 30000000

Lata 80. XX wieku- ostra zima przemarzło bardzo dużo sadów, zmiana technologii produkcji podkładek – wprowadzeni kopczykowania podkładek trocinami

prof. E. Makosz- propagator nowoczesnego sadownictwa sprowadza z Holandii karłowe jabłonie dla sadownictwa z regionu nowosądeckiego ( wydały one już w 2 roku po posadzeni piękne plony)

lata 1986-1988- pierwsze sady karłowe na wzór holenderskich i Instytucie Sadownictwa w Skierniewicach

1992 r.- import jabłek do Polski ( 40 tys. ton jabłek odm. Jonagold)

1989r.- z inicjatywy prof. Makosza i kilku sadowników z Towarzystwa Rozwoju Sadów Karłowych

lata 1991-1992- za pośrednictwem TRSK sprowadzono ok. 100 tys. karłowych jabłoni i wprowadzono w 11 gospodarstwach , zorganizowani liczne kursy, szkolenia, pokazy.

Lata 80. XX wieku – rozwój sadów karłowych dominacja koron kształtu wrzecionowatego stożkowego obsada jabłoni na 1 ha ok 1,25-2,5 tysiąca drzew.

Obecnie- doskonalenie technologii produkcji owoców z sadów karłowych i półkarłowych modernizacja techniki ( ciągniki , opryskiwacze, bazy przechowalnicze).

Zalety gęstych rozstaw:

wczesne wejście drzew w okres ekonomicznego owocowania

regularne ( coroczne ) owocowanie drzew w starszym wieku

wysoka jakość owoców mimo wysokich plonów

wysoka wydajność pracy przy cięciu drzew przerzedzania zawiązków , zbiorze owoców

mniejsze zużycie energii i cieczy do ochrony

możliwość wprowadzania szybkich zmian technologi produkcji odmian i podkładek

wady gęstej rozstawy :

wysoki nakład inwestycji

większe ryzyko produkcji w razie wyboru niewłaściwego stanowiska , niewystarczającej pielęgnacji drzew, pojawienia się gryzoni lub wystąpienie niskich temperatur zwłaszcza w bezśnieżne zimy.

Dobór jabłoni w Polsce 1955 r 20 odmian: Oliwka żółta, Grofsztynek, Inflancki, Antonówka, Wealthy, Pękna z Herrnbut, Malinowa Oberlandzka, Koksa pomarańczowa, Linda, Cesan Wilhelm, Landsberska, Pepino Ribstan, Boskoop, Ionatan, Żółtokwidzyńska.

1978 r. 18 odmian polecanych , istniały dwa podziały:

według terminu dojrzewania 4 grupy

według najwyższej cen skupu

średnie ceny skupu jabłek wysokiej jakości o średnicy 70mm w IV kwartale 2008-2009 w Polsce 1,47-1,84 i 0,45-0,85

co zatem sadzić? Co polecać?

Rynek dyktuje warunki sprzedaży ( marketing, sposób sprzedaży i ekspozycji)

zyskowności odmian ( Lobo kontra Rubin, Polana kontra Polka) tych wyborów jest znacznie więcej

preferencje konsumentów

historyczne uwarunkowania uprawy

czynniki mające najistotniejszy wpływ na rynek owoców:

produkcja owoców w Polsce i na świecie

powierzchnia upraw sadów

opłacalność produkcji sadu

export import owoców świeżych

przemysł przetwórczych

rynek koncentratów owocowych

nadprodukcja :

eksport- nowe rynki zbytu , nowe techniki sprzedaży

wzrost wewnętrznej konsumpcji jabłek, zwiększenie konsumpcji jabłek o 10 kg rocznie pozwoliłoby zagospodarować plon 380 ty. Ton.

Ceny jabłek dla przetwórstwa.

Trendy w sadownictwie :

zakładanie nowych sadów karłowych

wybór nowych odmian i nowych mutacji

wykorzystanie rusztowań

właściwe formowanie i cięcie drzew

nawożenie

nawadnianie

stosowanie zabiegów poprawiających jakość owoców

wielkość drzew zależy od:

podkładki

odmiany

wyboru formy korony

zabiegów agrotechnicznych

podkładki- pierwsze badania na początku XX wieku, Wellington East Molling Schindler ( Pillnitz), Sprenger ( Wilhelminadorp). Początek ścisłych badań nad podkładkami większość autorów uznaje 1912r. Kiedy to R. G. Hatton rozpoczął badania nad wszystkimi wówczas znanymi podkładkami jabłoni.

Odmiany jabłoni 10000 – Idared, Jonagold, Gala, Sampion, Rubin, Golden Delicious,

grusze 5000 Konferencja

śliwy 6000

wiśnie ( właściwe, czerechy)

czereśnie ( sercówki, chrząstki) Van, Vega, Korida

brzoskwinie ( brzoskwinie, nektaryny) Inka

morela 200

porzeczka czarna

porzeczka czerwona

porzeczka biała

agrest

truskawka

malina

leszczyna ( lambertówki, ….)

orzechy włoskie -Albi Kórów25

borówka wysoka Duke

Plon ( także liczba kwiatów ) oraz jakość owoców zależą od miejsca położenia w koronie drzew.

Położenie owocu na drzewie-- w wielu doświadczeniach także naszych stwierdza się że owoce pochodzące z tego samego drzewa charakteryzują się dużą zmiennością: co do wielkości owoców , jędrności, stopnia wybarwienia, zawartości suchej ,masy, kwasowości itd.

owoce ze szczytu drzewa charakteryzują się:

większą masą ( są większe)

intensywnym rumieńcem

wyższa zawartość suchej masy

wyższa zawartość cukrów redukujących i sacharozy

wyższa zawartość potasu

niższą zawartością azotu i wapnia

owoce drzew młodych:

są bardzo dobrze wyrośnięte

często dobrze wybarwione

zawierają dużo cukrowców

wcześniej osiągają dojrzałość zbiorczą

krócej się przechowują

Szybciej ulegają gniciu

zasady prowadzenia drzew:

Hmax- o,7M wysokość drzewa

Rmax- 0,5 H szerokość korony

U=M-R uliczka

L(alfa)- 20-30 stopni- kąt nachylenia korony

M – rozstaw w międzyrzędziach

rozstawa drzew w sadzie zależy od:

gatunku

odmiany

podkładki

typu gleby

zastosowanej formy korony

stosowanego sprzętu mechanicznego

standaryzacja rozstawy między rzędami drzew w sadzie

jabłonie 3,5-4,5 m

wiśnie i brzoskwinia 3,5-4m

śliwa morela 4-4,5

czereśnie 4,5-5

jabłonie rozstawa drzew

jabłonie podkładki Odległość w rzędzie (m) Liczba drzewek

Słabo rosnące P22 M.9 M.26 1-1,5

2-2,5 1600-2500

1000-1250

Umiarkowanie rosnące P22 M.9 M.26 1,5-2

3-4 1000-1600

650-830

Silnie rosnące P22 M.9 2-3m 800-1300

Grusze 4m Pigwa

siewka 1-2

2-3 1250-2500

830-1250

Śliwa 4,5 m Węgierka Wangenheime (4m)

ałycza 5m 1-2,5

1000-2500

Wiśnie 4m antypka 1.05.2002 1250-1666

rozstawy dla czereśni dla podkładek :

czereśni ptasiej 5x 3 (3,5)

Gisela 5 5x 2,5 ( 3,0)

PHLA 4,5-2,0( 2,5)

rozstawy dla brzoskwini

Forma korony W międzyrzędziach W rzędzie

wrzecionowa 4-5m 2,5-3,5m

wazowa 5-6m 4m

szpalerowa 4-5m 3-4m

osiowa 4,5-5m 1-1,5m

krzaczasta 5-6m 3-4m

polecane rozstawy dla roślin jagodowych

roślina zbiór Między rzędami W rzędzie Szt/ 1 ha

agrest Mechaniczny

ręczny 2-2,5 m

3,8-4,2m 1-2m

0,5-0,7m 2000-5000

3400-5200

Porzeczka Ręcznie

szpaler przy drutach

mechanicznie 2-3,5m

2m

3,8-4,2m 1-2m

1m

0,4-0,6m 1400-5000

5000

4300-6500

malina 2-3m 0,4-0,5m 6000-12500

Truskawka Uprawa w rzędach 0,6-0,8m 0,2-0,3m 41000-83 tys

Pasowo w 2rzędach 0,8x0,4 0,2-0,3 m 50-80 tys

zagonowe 0,5m 0,3-0,4m 50-60 tys

Borówka wysoka 2-3m 1,2-1,5m 2-4 tys

Jeżyna bezkolcowa 2,5-3m 1,2-2,5m 1,3-3 tys

Czynniki przyrodnicze w uprawie roślin sadowniczych

czynniki klimatyczne:

temperatura

suma temperatur aktywnych to znaczy suma dobowa temperatur> 5C

średnia temperatura okresu wegetacji

przymrozki

zastoiska mrozowe ( przyczyny) wystawa to znaczy nachylenie zbocza w stosunku do stron świata, Zjawisko inwersji temperatur powietrza.

Przed posadzenie drzew :

ocena lokalizacji pod kątem przydatności sadowniczej

rejon oprawo Polski

topografia terenu ( równiny, teren pagórkowy )

wystawa zbocza

zjawiska niekorzystne ( przymrozki, gradobicia, wichury , burze)

ocena gleby pod kątem przydatności sadowniczej :

skład granulometryczny i ocena bonitacyjna gleby

głębokość zalegania wód gruntowych

właściwości wodno- powietrzne gleby 50:25:25

żyzność gleby ( ważny problem przy replantacji)

przygotowanie pola ( uprawa gleby)

przedplon i stanowisko w zmianowaniu

zniszczenie chwastów

dostarczenie materii organicznej

doprowadzenie odczynu gleby do odpowiedniego poziomu

uzupełnienie składników mineralnych.

Czynniki kilmatyczne ograniczające uprawy sadownicze.

Minimalne temperatura poniżej której może roślina zginąc:

jabłonie -30 do -35 C

wiśnie -30 C

śliwa, grusza morela, czereśnia -25 C

brzoskwinia -20C

przymrozki i ich szkodliwość przymrozki wiosenne i jesienne w czasie kwitnienia i w czasie zbiorów.

Czynnikiem ograniczającym uprawę niektórych gatunków i odmian roślin sadowniczych jest zbyt mała ilość ciepła latem. Wyraża się ona sumą temperatur aktywnych to znaczy sumą dobowych temperatur ponad 5 C, Suwałki 2400C południe Polski 2850C ( około 3 tygodni różnicy).

Długość okresu wegetacyjnego w Polsce waha się od 190-230 dni, średnia temperatura lata i zimy tereny N-E są o 3 C chłodniejsze.

Wymagane usłonecznienie jabłoni:

50%- pełnego usłonecznienia do wzrostu drzew

30-50% do zawiązywania się pąków kwiatowych oraz do zawiązywania się owoców i ich wzrostu.

60-80% -do wytwarzania się rumieńca na owocach

10-20% - do wzrostu pędów jednorocznych

30%- krytyczna wartość dla Europy środkowej

opady atmosferyczne- ich ilość jakość i rozkład w ciągu roku, Wielkopolska, Kujawy, Mazowsze, Podlasie suma opadów wynosi 450-550 mm. Tereny podmorskie Podkarpackie 700-800mm, drzewo karłowe wymagają 700-800mm opadów rocznie.

Czynniki glebowe ograniczające uprawy sadownicze:

woda gruntowa -

orzech włoski, czereśnia i grusze > 180-200cm

jabłonie ( na siewkach) >150cm

jabłonie i grusze karłowe, śliwy ok. 100cm

maliny max 50cm

porzeczka agrest 50cm

aronia, żurawina, borówka 40 cm

płytkie wody gruntowe są dla sadów niebezpieczne.

Skład granulometryczny gleby > 15 % części spławianych

nie nadają się luźne, piaski, całkowite ( o miąższości ponad 150 cm) czy słabo gliniaste.

Bonitacja gruntów – to ocena jakości gleby według przydatności rolniczej:

I, II, III klasa- uznawane są za bardzo dobre pod sad

IV klasa – za dobre

V- mało przydatne ( konieczne nawadnianie )

VI klasa nie przydatna

ił, glina, pył, piaski

drzewa owocowe dobrze rosną na glebach przeciętnej żyzności ( III, IV klasy bonitacyjnej) jabłonie na siewkach oraz wiśnie mogą rosnąć i owocować nawet na lekkich glebach V klasy. Drzewa karłowe i półkarłowe mają wyższe wymagania glebowe( wymagają gleb żyznych lessów, brunatnych, płowych, bielicoweych).

Dyskwalifikacja gleby:

oglejenie – sino zielonkawa barwa warstwy gleby w profilu glebowym jest to skutek podchodzenia ku powierzchni i utrzymywaniu się przez pewien czas wody gruntowej ( brak tlenu)

warstwa rudawcowa ( orsztyn)- twarde brunatne złogi utworzone ze związków żelaza uniemożliwiające rozwój korzeni roślin w głąb gleby przyczyniają się do osłabienia wzrostu roślin.

Przydatność poszczególnych typów gleby:

gleby mineralne – nie nadają się pod uprawę sadu, są zbyt płytkie

gleby wapniowcowe ( rędziny, pararędziny)- jeżeli są dostatecznie głębokie to nadają się pod orzecha włoskiego , drzewa pestkowe zwłaszcza śliwy.

Gleby czarnoziemne – są bardzo żyzne . Jeśli woda nie występuje zbyt płytko stanowią bardzo dobre warunki rozwoju dal roślin sadowniczych. Drzewa o wiele łatwiej zniosą kilkudniową suszę niż kilkudniowe zalanie.

Gleby brunatne

gleby bielicowe

gleby bagienne napływowe -nie nadają się

klasyfikacja gleby terenu pod sad\;

jeśli nie przewidujemy nawodnienia wykluczony gr VI i większość V.

wykluczamy gleby piaskowe całkowite, pisaki luźne i piaski słabo gliniaste.

Sprawdzamy czy teren nie leży w zastoisku mrozowym.

Sprawdzamy czy teren nie leży w pasie gradowym.

Dokonujemy odkrywki glebowe ( 1,5m) i sprawdzamy czy woda gruntowa nie występuje zbyt płytko. Najlepiej wykonać w okresie jesiennym.

Próba kuli- piasek gliniasty po zwilżeniu można ukręcić kulkę ( to bardzo dobry znak) to samo się dzieje ze zwilżonym pyłem i glina. Ciężka glina ił lub skała przyczyni się do powstania pęcherzy na dłoniach nim się dokopiemy do 1,5m głębokości.

Pobieramy próbki gleby- w celu wykonania analizy chemicznej oznaczenia pH gleby i zawartości składników pokarmowych oraz analizy granulometrycznej gleby zawartości części spławianych w glebie.

Cel właściwego przygotowania gleby:

zmiana kwasowości gleby

wzbogacenie w składniki pokarmowe

poprawienie właściwości fizycznych gleby

likwidacja trwałego zachwaszczenia

wapnowanie gleby jeżeli konieczne wykonać je jak najwcześniej

odpowiedni odczyn dla większości gruntów ornych to 5,6-6,8

< 5,6- utrudnione pobieranie K

>6,8- utrudnione pobieranie Fe

maksymalne dawki nawozów wapniowych Cao lub wapniowo magnezowe w kg/ ha

Odczyn gleb pH KCl Rodzaj gleby

lekka średnia ciężka

Do4,5 1500 2000 2500

4,6-5,5 750 1500 2000

5,6-6,0 500 750 1500

Przy zastosowaniu wapna węglanowego dawki z tabeli należy przemnożyć przez 1,8.

wapnowanie celowe tylko przy zastosowaniu wapna magnezowego o ile zawartość Mg jest niedostateczna.

Obornik- niezależnie od przedplonu przed założeniem uprawy sadowniczej zaleca się zastosować dawkę obornika w wysokości 35-40 t/ha . Ustawa nawozowa zabrania stosowania nawozów organicznych gdy dawka azotu > 170kg/ha .

Nawozy organiczne

Nowe pole Sad po sadzie

Właściwy dobór lokalizacji

właściwe uzupełnienie nawozami mineralnymi

zapobieganie występowania chwastów trwałych

nie jest konieczne Problem zmęczenia gleby

obornik torf lub kompost głęboka orka ( 25-30cm)

uprawa ziemniaków lub nawozu zielonego na przyoranie

jest konieczne

Zmęcznie gleby

przyczyny:

allelopatia- z gr. allelon ( wzajemny) i pathos ( cierpienie) szkodliwy lub korzystny wpływ substancji chemicznych wydzielanych przez rośliny danego gatunku lub pochodzących z rozkładu tych roslin.

Nicienie

grzyby

promieniowce

bakterie

pozostałości po środkach chwastobójczych

niezrównoważona zawartość składników mineralnych ( zbyt dużo potasu przy barku magnezu, boru, wapnia)

zwalczanie :

odkażanie środkami chemicznymi ( chloropikryna, bromek metyli) zalety- metoda skuteczna , wady- droga i niebezpieczna dla ludzi i zwierząt

aktywizacja życia biologicznego gleby poprzez wniesienie dużej ilości materii organicznej ( wada- trwa to co najmniej 1 rok)

najprostszy sposób to wniesienie do gleby dużej dawki obornika 40-60 t/ha torfu lub kompostu i wykonanie głębokiej orki .

Wysianie roślin na nawóz zielony ( łubin, peluszka. Wyka, bób ) 150-200kg nasion co najmniej 50 kg nawozu azotowego/ha , lepsze jest wysianie mieszanki roślin strączkowych z dodatkiem zbóż, facelii, słonecznika i kukurydzy.

Nieco gorszym nawozem zielonym ale tańszym jest gorczyca wystarczy 30 kg nasion gorczycy / ha ( uwaga jest to bardzo mała ilość nasion i przy ręcznym siewie w połowie pola może ich zabraknąć ).

zachwaszczanie trwałe zwalczanie :

przed sadzeniem roślin pole powinno być wolne od chwastów trwałych ( perz, powój, mniszek, ostrożeń, skrzyp)

pole użytkowane rolniczo zazwyczaj są wolne od tego typu chwastów ( zwłaszcza jeśli były uprawiane rośliny okopowe lub rzepak)

pole po starych sadach -obecność licznych chwastów : mniszek, perz, skrzyp, powój, a także krzewów jeżyna, czarny bez

zastosowanie herbicydów :

Roundup i jego odpowiedniki ( glifosat), herbicydy totalne , niszczą wszystkie chwasty pobierane przez liści przemieszcza się do korzeni i niszczą całą roślinę.

Dawki od 4 l/ha ( przy zwalczaniu chwastów dwuliściennych)

do 8l/ha ( przy niszczeniu perzu)

uwagi do stosowania gifosatu

dawką glifosatu można obniżyć o 50% poprzez zastosowanie adiuwantów. Siarczanu amonowego -5kg/ha, Silwet L 77 840Al-0,1%, Ngara 0,1%, Pro Aqua 0,1% w przypadku wody twardszej należy zastosować wyższe stężenie.

Technika opryskiwania – opryskać grubymi kroplami ( końcówki T-jest pompa ustawiona na niskie ciśnienie nie więcej niż 4-5 MPa), unikać znoszenia kropli ( pogoda bezwietrzna , najlepiej wczesnym rankiem lub wieczorem), nie opryskiwać tuż przed spodziewanym deszczem.

Wydatek cieczy – ilość chwastów powinna być zwilżona a ciecz nie powinna skapywać na ziemię.

200l cieczy na 1 ha ( słabsze zachwaszczanie)

400l cieczy na 1 ha ( silne zachwaszczanie)

optymalna dawka cieczy z glifosatem wynosi 120-200l/ha

przy replantacji sadu

ma zastosowanie przed jakąkolwiek uprawą mechaniczną gleby . Różnice :

Roundup ( 5./ha )+ Chwastox (2l/ha)

Roundup ( 5l/ha) + Aminopielik (1l/ha) zawsze z dodatkeim siarczanu amonowego ( 5kg/ha) lub innego adiuwantu lub wspomagacza.

Replantacja sadu / jagodnika

wymaga 2-3 lata, szkółki wracają na to samo miejsce po ok. 10 latach.

Skład granulometryczny a zmęczenie gleby

na cięższych i żyznych glebach przy zastosowaniu nawadniania problemy wynikające ze zmęczenia gleby są na ogół mniejsze a zabiegi uprawowe po wykarczowaniu starego a przed posadzeniem nowego sadu są wykonywane na ogół w krótszym czasie i są często mniej kosztowe. Najczęściej zjawisko zmęczenia gleby tłumaczy się występowaniem szkodników i patogenów ( nicieni grzybów, pasożytów i promieniowców ).

aktywność korzeni zależy od właściwości gleby :

w glebie luźnej napowietrzanie jest lepsze , na glebie luźnej korzenie mogą przerastać 2 razy głębiej niż w cięższych, a zasięg poziomy korzeni bywa 3 razy większy od średnicy korony, a na glebach ciężkich tylko ok. 1,5 razy większe.

Na rozrastanie korzeni ma wpływ :

zasobności gleby w wodę i próchnicę

ilość przyswajalnych składników pokarmowych

poziom wody gruntowej

odczyn i temperatura

u śliw temperatura ziemi gdy korzeni rozpoczynają wzrost 2-4 C, u jabłoni 4-5 C, najintensywniej rosną w 7-20C.

Nim posadzimy drzewa:

uprawiamy glebę ( jeśli jest taka konieczność )

grodzimy przyszły sad ( ochrona przed szkodnikami)

wykonujemy rusztowanie ( podpory , tyczki, słupy druty)

wybieramy materiał szkółkarski ( im droższe drzewka tym szybciej zaczną owocować )

decydujemy jaki system i gęstość sadzenia

decydujemy w jaki sposób rozmieścić odmiany w kwaterach ( wpływ na jakość owoców )

decydujemy kiedy i jak posadzić drzewka ( lepsze lub gorsze przyjmowanie się roślin)

uprawa gleby przed sadzeniem :

głęboka orka 30 cm ale nie też przed sadzeniem z pogłębiaczem ( głęboszem) – Mazowsze Podlasie mają złoża orsztynu w podglebiu.

Spulchnienie głębszych warstw gleby

przemieszanie gleby ( bardzo ważne przy replantacji ) warstwa górna bogata w K i P ale uboga w Mg.

Wniesienie pod głęboką orkę nawozów potasowych i fosforowych

nawozy wapniowe i magnezowe stosuje si e po głębokiej orce

nawozy azotowe stosuje się po posadzeniu drzewek.

Materiał szkółkarski

powinien być największej jakości zdrowe i wolne od chorób wirusów dobrze wyrośnięte i rozgałęzione mnin. 120 cm wysokości średnica na wysokości 30 cm od ziemi 12 mm pędy boczne pod dużym katem wysokość okulizacji 10 cm nad ziemią , dwuletnie 3K, knap boom.

Mamy do wyboru drzewa ze stawką na podkładkach, na własnych korzeniach, krzewy na własnych korzeniach i na podkładkach rośliny zielne na własnych korzeniach.

Podkładki jabłoni

na żyzne zasobne w wodę gleby klasy I II i III podkładki karłowe M.9 P60 na gleby IV ale zawsze z nawadnianiem.

W gorszych warunkach siedliskowych ( zimnych) oraz glebach V klasy M.26 M.7 MM.106 i P14.

Jakość materiału szkółkarskiego:

zdrowe drzewa charakteryzują się korą gładką i błyszczącą a korzenie są jasno brązowe

kora pomarszczona świadczy o przesuszeniu

kora miejscowo zapadnięta wykazuje na występowanie chorób drewna

korzenie na przekroju jasne a chore lub zmarznięte będą ciemno czerwone.

Ogrodzenie jet bardzo drogie , najwięcej szkód czynią zające , sarny i nornice. Preferowana siatka wysokości 1,5 m o oczkach 4x 4 cm wykonana z drutu o średnicy 2,5-3 mm, słupki co 3m , zabezpieczone przed korozją.

Jak wyznaczyć miejsce pod drzewko?

Kierunek rzędów północ- południe , jeśli tego nie da się uzyskać rzędy są tyczone prostopadle do drogi głównej ( boku najdłuższego pola) lub tworzy się inne rozwiązania.

Rusztowanie w sadzie I sposób

drzewa karłowe jabłoni i gruszy muszą rosnąc przy podporach, drzewa półkarłowe z miejscem szczepienia 5-20 cm nad ziemią również wymagają podpór.

Pale zaimpregnowane , zakopane na 0,5 m , odległość pala od drzewa 10-15 cm, wbijane za pomocą świdra wodnego, przywiązywanie drzewek do pali odbywa się za pomocą wężyków ogrodniczych poliwinylowych ( nie szkodzą młodej korze ).

II sposób- słupki i druty tyczki jako podpory, zalety- bardzo trwałe, wady – droższe, słupki o przekroju 6-8 cm górne, 8-10 cm dolne, zbrojone 4 drutami ( najlepsze to strunobetonowe ) długości 2,8 m z otworem do przeciągania drutu w odległościach 20 cm od szczytu może być ich więcej.

Skrajne słupy wychylone na zewnątrz pod kątem aby ułatwić kotwiczenie, odległość między słupami 10-15 m, drut o średnicy 2,5-3,5mm na wysokości 1,8m , naciąganie drutu latem zimą rozluźnianie .

Ustawianie cienkich palików o średnicy 3,5 cm listewek , rurek z plastiku , tyczek bambusowych + mocowanie, tyczki o średnicy 26-28mm łatwo pękają.

System sadzenia , gęstość drzew

gęste sadzenie drzew i krzewów umożliwia uzyskanie wysokich plonów owoców z 1 ha wkrótce po założeniu sadu/ plantacji. Jeśli na 1 ha posadzimy 3 tys. karłowych jabłoni to w czwartym roku po posadzeniu zbierzemy po 10 kg z z drzewka uzyskamy 30 t z ha czyli pełny przeciętny plon dla naszych warunków klimatycznych.

Gęste sadzenie drzew działa na nie skarlająco po kilku latach uprawy drzewka charakteryzują się :

mniejszymi koronami

cieńszymi pniami

mniej rozgałęzionym systemem korzeniowym

jest to efekt konkurencji o światło, wodę i składniki mineralne praz cięcie ( są one silne cięte alby korony zmieściły się).

Jak przedstawia się wpływ gęstości sadzenia na plon drzew:

w miarę zagęszczania sadu maleje jednostkowy plon z drzewa

wraz z zagęszczaniem sadu skraca się okres wzrastania plonowania i obniża się pułap plenności

zalety gęstych sadów:

małe rozmiary drzew jeśli są prowadzone w uprawie jednorzędowej wpływają na :

łatwiejsze skuteczniejsze opryskiwanie

łatwiejsze cięcie

łatwiejszą pielęgnację gleby

lepsze wybarwienie owoców

łatwiejszy zbiór owoców

wyższy plon

wady:

gorsze nasłonecznienie roślin ( cieniowanie)

owoce charakteryzuje mniejsza wielkość

owoce są gorzej wybarwione

owoce mają mniejszą zawartość cukrów i suchej masy

owoce mniej smaczne i mają niższą zdolność przechowalniczą

gorsza jakość owoców

im krótszy okres eksploatacji sadu tym gęściej można sadzić drzewka

przy 15 latach istnienia sadu można sadzić 1, 5 tys. drzew półkarłowych i 3, 0 tys. drzew karłowych na ha.

Aby okres dochodzenia do pełni plonowania nie był dłuższy niż 3-5 lat ( 1/4-1/3 zamierzonego okresu użytkowania sadu)

rzędowy system sadzenia -najbardziej popularny, przy odległości 3,5m między rzędami jest aż 28 uliczek roboczych na 1 ha ( 100x100m)

system pasowy – wymyślony przez Holendrów , drzewa sadzi się w pasy 2-3 a nawet 5 rzędowe między pasami zostawia się uliczki robocze , stosowany wyłącznie w sadach karłowych. Dwurzędowy 3,5+ 1x 1,5 (ulica robocza + odległość między drzewami w pasie x odległość między drzewami w rzędzie) trzyrzędowy 3,5+1+1 x1,5

rozmieszczenie drzew w sadzie

każdy większy sad jest dzielony na kwatery długości 100-200m kwatery jedno odmianowe można stosować tylko w przydatku odmian samopłodnych wiśnia Łuków,a śliwa Stanley.

Kwatera- drzewa posadzone na jednej podkładce w jednakowej rozstawie, charakteryzujące się podobną wrażliwości an choroby ( głównie pod względem odporności na parcha jabłoni Ventura inaequlais).

Rozmieszczenie zapylaczy w sadzie: rzędowe lub punktowe co 10-12 drzew w każdym rzędzie zapylacz

termin sadzenia

Jesień Wiosna

Ułatwia przyjmowanie drzewek

drzewka w okresie wiosennym charakteryzuj intensywny wzrost

jeśli zima jest łagodna to korzenie zaczynają rosnąć już zima

długi okres kradzieży

drzewka narażone są na uszkodzenia mrozowe Dobrze przyjmują się ( drzewka ale każdy dzień zwłoki może dać gorsze wyniki) im cieplej tym gorzej dla drzewek

konieczność nawadniania , podlewanie po sadzeniu drzew jeśli było to wykonane później niż do połowy IV

konieczność usuwania kwiatów jeśli takowe się pojawiają

Głębokość sadzenia

drzewa- sadzi się na takiej samej głębokości jak rosły w szkółce , miejsce okulizacji kilka cm nad ziemią

krzewy- najczęściej kilka cm głębiej niż rosły w szkółce, aby lepiej się rozkrzewiały

truskawka, poziomka- zawsze tak samo jak w szkółce

ręczne sadzenie roślin

przy luźnej rozstawie wyznacza się palikami miejsca pod każde drzewko, przy gęstym sadzeniu praktyczne jest wytyczenie rzędów poprzez rozciągnięcie linek lub mocnych sznurków ze znacznikami odpowiednimi do rozstawy drzew. Przy znacznikach kopie się dołki szpadlem na gł. 30 cm, szer. 40cm, usypuje się kopczyk tak aby korzenie spływały po nim i obsypuje się ziemią, miejsce szczepienia 5-10 cm nad ziemią drzewka posadzone zbyt głęboko wypuszczają korzenie z części szlachetnej ze zrazu i przestają być karłowe.

Warstwa orna na ogół jest najlepsza ale bywa uboga w Mg i Ca zbyt kwaśna, zaś podglebie jest bardziej zasobne w składniki . Gdy dołek jest zasypany lekko ugniatamy, jeśli jest sucho podlać – jedno wiadro na drzewko zapewni to lepsze przyleganie ziemi do korzeni, można zastosować repelenty, osłoni winidurowe, papierowe słomę przeciwko szkodnikom.

Zabiegi agrotechniczne po posadzeniu roślin:

nawożenie

formowanie koron i cięcie drzew

pielęgnacja gleby

pielęgnacja drzew

nawożenie :

I 10-20g N /m2 ( 30-40kg N/ha) miejscowe w obrębie korony drzew

II 5075kgN/ha + 50-80kg K2O/ha w pasy drzew

> III 50-60kg N/ha + 80-120kg K2O/ha + 60-120kg Mg/ha

formowanie korony i cięcie drzew

cele:

przywrócenie równowagi między częścią nadziemną a systemem korzeniowym

skłonienie drzew do jak najwcześniejszego owocowania ( jeśli drzewko obficie zaowocuje w 2-3 lata po posadzeniu to owocowanie hamuje dalsze rozrastanie się koron)

uzyskanie mocnej korony zdolnej dźwignąć duży plon owoców ( usuwanie zdrewniałych pędów odchodzących od przewodnika pod ostrym kątem)

nadanie koronie zmodyfikowanego kształtu ułatwia zabiegi pielęgnacyjne i zbiór owoców cięcie po zakończonym formowaniu służy utrzymaniu korony w określonym kształcie i rozmiarach.

Młode drzewka – w młodym sadzeni unika się cięcia ( każde cięcie opóźnia moment rozpoczęcia owocowania, stosuje się w tym czasie przyginanie pędów za pomocą klamerek , spinaczy , wykałaczek jeśli pędy są zielne lub ciężarków sznurków gdy są zdrewniałe, formowanie koron osiowych i superwrzecionowych.

Drzewa świeżo posadzone były przycinane ( patrz cel 1 formowanie i cięcie)obecnie przy gęstym sadzeniu drzewek nie stosuje się tego zabiegu. Przycięcie drzewek powoduje powstawanie nowych silnych pędów, a w sadzie karłowym jest to niepożądane .

Im drzewka starsze lub szczepione na bardziej karłowych podkładkach tym lepiej znoszą cięcie. Już po kilku latach po posadzeniu drzewka można wycinać zbędne gałęzie i pędy bez obawy że cięcie zahamuje owocowanie , dotyczy to zwłaszcza jabłoni i grusz karłowych.

Cięcie jest sztuką- jabłonie różnią się między sobą charakterem wzrostu i owocowania ( miejsce tworzenia się pąków kwiatowych).

Ogólne zasady cięcia :

usuwanie całych pędów na ogół nie hamuje procesu tworzenia się pąków kwiatowych ( wycinanie pędów)

skracanie pędów wiosną hamuje tworzenie się pąków kwiatowych oraz pobudza wzrost intensywniejszy niż wycinanie.

Terminy cięcia

:zimowy pod koniec zimy

cięcie letnie VII/VIII skrócone pędy rozgałęziają się i formuje na szczycie pąki kwiatowe – polecane szczególnie dla młodych odmian Gloster, Alwa, Paulared, Melrose.

Cięcie wiosenne przed IV hamuje tworzenie się pąków kwiatowych, a skrócone w tym czasie pędy wydają liczne i długie przyrosty.

Czereśnie wiśnie i wczesne odmiany śliw, najlepsze cięcie latem po zabarwieniu się owoców najpóźniej w iX dlaczego? Z uwagi na choroby kory i drewna ( rak bakteryjny, srebrzystości liści, zgorzel kory ) zarodniki tych grzybów występują zimą jesienią i wiosną.

Cięcie w sadzie owocującym odpowiada głównie za utrzymanie regulacji plonowania i jakości owoców. Dzięki cięciu zmniejsza się liczba owoców na drzewie każde z nich może dorosnąć do wymaganej wielkości. Cięcie prześwietlające rozluźnia koronę ułatwia przenikanie światła do wszystkich gałęzi , lepsze opryskiwanie.

Przyginanie pędów jest podstawowym zabiegiem formującym koronę w sadach gęsto sadzonych pędy przygina się o 1/3 - słabiej rosną i formuje się liczne pąki kwiatowe.

Wpływ cięcia na wzrost drzew, drzewka cięte rosną silnie niż nie cięte, cięcie sprzyja tworzeniu się pędów długich a przez to zmienia się proporcja pędów długich do krótkich na rzecz długich.

Cięcie Prześwietlanie koron

Cięcie- skracanie pędów o 1/3 lub ? długości

wycinanie pędów : na obrączke, na czop, na klik Usuwanie nadmiernej liczby konarów i gałęzi poprzez całkowite wycięcie lub pozostawienie czopa

rozluźnienie pozostałej części korony poprzez wycięcie nadmiernej ilości pędów na pozostałej części korony

Konary:

pionowe 0-30

poziome 30-120 45 optymalny wzrost i owocowanie

zwisające 120-180

u czereśni wiśni i śliw puste przestrzenie korony można zapełnić poprzez nacięcie korny nad pąkiem.

Cięcie letnie Uszczykiwanie

Wykonywane VI VII VIII

wycinanie zbędnych tegorocznych pędów zwanych wilkami Wykonujemy VI VII

uszczykiwanie wierzchołków pędów w celu ograniczenia wzrostu drzew

Gdy drzewo rośnie zbyt silnie- to cięcie zimowe może opóźnić aż do czasu nawet tuż po kwitnieniu, ważna uwaga- zbyt silne cięcie po zawiązaniu owoców na początku ich wzrastania może spowodować raptowne zatrzymanie wzrostu owoców.

Wpływ cięcia na tworzenie się pąków kwiatowych i owocowanie – silny wzrost drzew jest przeszkodą w formowaniu się pąków kwiatowych ( z wyjątkiem brzoskwini ) skracanie pędów w bardziej opóźnia tworzenie się pąków kwiatowych i owocowanie niż wycinanie pędów.

Wpływ cięcia na regularność owocowania i jakość owoców – starsze jabłonie grusze i śliwy brzoskwinie wykazują skłonność do zbyt obfitego owocowania, jeśli plon jest zbyt obfity to owoce są drobne a jabłka powinny osiągać średnicę co najmniej 6 cm.

Zbyt obfity plon to :

gorszej jakości owoce

początek nieregularnego owocowania

przemienność dotyczy : jabłoni grusz, w mniejszym stopniu śliw i moreli w najmniejszym brzoskwini i wiśni

coroczne cięcie przeciwdziała przemienności owocowania tzn. zawsze obok pędów owocujących znajduje się pędy młode nie owocujące na których utworzą się pąki kwiatowe.

Cięcie rozluźnia korony wąskie korony sprzyjają przenikaniu promieni świetlnych dlatego owoce są lepiej wyrośnięte, mają lepsze rumieńce, są bardziej jędrne i bogatsze w cukry i kwasy i sole mineralne.

Cięcie zimowe – sprzyja wzrostowi ładnych owoców, ale po silnym cieciu wyrasta dużo pędów które już na początku lata mogą zasłaniać owoce i uniemożliwiać powstawianie rumieńca. Z tego powodu wykonuje się cięcie letnie. Zbyt silne cięcie : zmienia zawartość składników mineralnych w liściach i owocach zazwyczaj wzrasta w nich zawartość N i K , a spada Ca, P Mg, owoce bogate w N a ubogie u Ca są mało jędrne i źle się przechowują.

Prawidłowe formowanie korony zapobiega:

wyłamywaniu konarów

rozwojowi chorób kory i drewna

zbyt silne cięcie – może sprzyjać rozprzestrzenianiu się chorób ( srebrzystość liści, zaraza ogniowa)

wykonane przed lub na początku zimy osłabia wytrzymałość mrozową drzew ( są one wrażliwe na temperaturę – 20C )

RODZAJE CIĘCIA

prześwietlające- zmniejsza liczbę konarów , polepsza nasłonecznienie wnętrza korony co sprzyja poprawie jakości owoców, zwykle wykonywane zimą na czop lub całkowicie.

Sanitarne- corocznie , usunięcie nadłamanych uszkodzonych lub ocierający się nawzajem pędów

odnawiające – utrzymanie stałej liczby młodych pędów na których rozmieszczone są( lub będą się tworzyć ) krótkopędy owoconośne, starsze pędy na czop ( krótsze u ziarnkowych , dłuższe u pestkowych)

na krótkopędy – usunięcie wszystkich długopędów tegorocznych, na kilka oczek od nasady

odmładzające – usunięcie starych konarów by pobudzić do wybicia pędów z oczek śpiących , raz na kilka lat, nowe pędy dają szansę na zastąpienie konarów nowymi.

Cięcie może być zależnie od liczby cięcia pędów i konarów :słabe, średnie , silne

terminy cięcia :

przedwiośnie lato

Agrest, porzeczka, borówka wysoka, winorośl Dwuletnie pędy malin, winorośl, agrest, porzeczka

Co po ścięciu ? - zabezpieczanie ( malowanie ) ran : Funaben 03 PA, Proplisad XX, Denonomd 03 PA , farba emulsyjna + miedzian lub Topsin

terminy przyginania – od wczesnej wiosny do jesienie na młodych drzewkach , pędy zielne zielone jednoroczne przyrosty do 50 cm najlepiej w VIII .

Kształtowanie koron drzew

formy koron :

kuliste, prostokątne, trójkątne

naturalne, sztuczne

piętrowe, bezpiętrowe

przewodnikowe, bezprzewodnikowe wieloprzewodnikowe

przekrój poprzeczny: kulisty, owalny, prostokątny

korona prawie naturalna : wysokość pnia 50 cm, przewodnik przycinany na wysokości 50 cm nad ostatnim rozgałęzieniem , pędy z ostrymi kątami wyginamy lub odginamy w 4. roku korona powinna składać się z 10-15 konarów szkieletowych.

Sposób postępowania z młodym drzewem:

jednoroczny okulant słabo rozgałęzionym

jednoroczny okulant rozgałęziony z dobrym kątem

jednoroczne okulanty rozgałęzione z ostrym kątem ( przycięcie lub odginanie)

korona wrzecionowa- zbliżona do kształtu świerka , w tej formie konary prowadzone są drzewo na podkładkach karłowych, jest to korona charakteryzująca intensywny sad, formowanie zajmuje ok. 3 lat w 1. roku usuwamy pędy poniżej 50 cm w okresie letnim pędy konkurencyjne wycinamy, można przyginać , w II roku wycinamy młode pędy silenie rosnące, konkurujące pędy z przewodnikiem , pędy przycinamy o 1/ 3 dł. czasami drzewa gubią przewodniki ( Ligol G.D.) wówczas skracamy pęd rosnąc poziomo licząc na odrosty , w III roku i IV roku dbamy o uspokojenie wzrostu , wycinamy na obrączkę pędy przypominające drzewka i pędy konkurujące z przewodnikiem w dolnej części obecne rozrzedzenie trzeba przeprowadzić cięcie prześwietlające.

Po formowaniu : wycinanie silnych konarów a zastąpienie odrostami cięcia prześwietlające.

Korona superwrzecionowa – wypromowana w rejonie jeziora Bodeńskiego dla potrzeb zmieszczenia na 1 ja 5000 drzewek. do bardzo intensywnych sadów, od przewodnika odchodzą liczne lecz słabsze pędy najczęściej owocujące , odm. Słabo rosnące i podwyższona okulizacja.

Wysmukła korona wrzecionowa- wypracowana w uprawie pasowo rzędowej, głównie do sadów holenderskich, jest to korona do bardzo intensywnych sadów, na dole korony na dość silne okółko konarów , a powyżej pędy na przewodniku nie przekraczają 50 cm dł.

korona osiowa- nie cięta rośnie bardzo intensywnie zakładając wcześniej pąki kwiatowe, plonuje regularnie i obficie, wysmukłe i wysokie korony jak nie przycinamy, w 4. roku wykonujemy lekkie cięcie prześwietlając- odnawiające.

Jakość owoców zależy od :

jakości kwiatów ( budowy i stanu odżywienia)

przebiegu pogody w okresie kwitnienia

obecności owadów zapylających

ilości zawiązanych owoców/ przerzedzania

ochrony roślin ( choroby i szkodniki)

nawożenia

cięcia drzew i krzewów

terminu zbioru

zabiegi poprawiające jakość

jakość kwiatów zależy od:

przebiegu pogody w okresie tworzenia się i dyferencjacji pąków ( sezon poprzedzający kwitnienie)

nawożenia

ilości zawiązanych owoców

ochrona roślin

cięcia

zabiegów poprawiających jakość

przerzedzania wymagają: jabłonie, grusze, śliwy, brzoskwinie, morele, winogrona odm. Deserowe

dlaczego?

Nadmiar zawiązków przyczynia się do przemienności owocowania drzew ( w 1 roku obfite plonowanie w 2 roku bardzo niskie)

nadmiar zawiązków -wyklucza dobrą jakość owoców

jak i kiedy?

Ręczenie po opadzie czerwcowym ( świętojańskim) koniec VI początek VII

chemicznie: podczas kwitnienia, tuż po kwitnieniu, na młode zawiązki średnicy 10-12mm

późne przerzedzanie

wady zalety

Bark wpływu na coroczne owocowanie

nie co mniejsza akumulacja Ca w jabłkach Wiemy ile jest zawiązków

nie ma już niebezpieczeństwa uszkodzeń mrozowych

dobry wpływ na wielkość owoców

Przyczyny przemiennego owocowania :

cechy genetyczne odmiany

nadmierne plonowanie ( hormony endogenne)

nadmierne zakładanie pąków kwiatowych ( hormony endogenne)

naturalny duży opad zawiązków

uszkodzenia mrozowe nad o podziemnej części drzewa

uszkodzenia spowodowane przez choroby i szkodniki

łagodzenie skutków przemiennego owocowania:

agrotechnika ( pielęgnacja , nawożenie, cięcie)

przerzedzanie zawiązków ( chemiczne)

ręczne przerzedzanie służy:

korekcji przerzedzania chemicznego

usunięciu owoców z defektami ( uszkodzone przez przymrozki , choroby ,mechanicznie , zniekształcone )

rozrzedzeniu 1 owoc/kwiatostan dla odmian drobnoowocowych , do 3 owoców/ kwiatostan u odmian wielkoowocowych

zachowanie odległości między owocami : drobnoowocowe 10 cm, wielkoowocowe 15 cm, wczesne 20 cm

przerzedzanie do określonej liczby owoców ( by uzyskać określoną wielkość plonu)

chemiczne

wczesny termin ( na kwiaty) mocznikiem , ATS ( tiosiarczan amonu), Pomonit 505 SL ( mieszanina mocznika i NNA)

typowy termin ( tuż po opadnięciu płatków ) odmiany wczesne koniec opadania płatków, odmiany późne 2-3 dni po opadnięciu 80% płatków , środki chemiczne: auksyny ( NAA), pomonit 505SL, etefon : Agrostym 480SL, Ethrel 480SL, Flordimex 480 SL lub miedzanian auksyn z etefonem.

Późny termin średnica zawiązków z kwiatów królewskich powinna wynosić 10-12mm, środki chemiczne: syntetyczne cytokininy ( BA benzyloadenina ) Poturyl 100SL lub Bioprzerzedzacz 060SL ( 6benzyloaminopuryna 50g/l, kwas 1-naftylooctowy w postaci soli z trójetanoaminą 10g/l) jakość wody stosowane do oprysków powinna wynosić 1000-1500l/ha ( na każdy 1m wysokości korony 500l/ha).

Dawki preparatów:

mocznik 3-4%ciepła pogoda sprzyja zapyleniu i zapłodnieniu

ATS 0,5% jw.

Pomonit 505SL 0,3%

Ethrel 480 EC , Agrostym 480 EC 0,12%

NAA + etafon 25 ml + 52ml / 100/ wody

Bioprzerzedzacz 060SL 75 ml / 100l wody