Polska

Polska

podpisała i ratyfikowała również Europejską

Konwencję o Ochronie Praw Człowieka, gwarantującą
wszystkim osobom prawo do sprawiedliwego i publicznego
rozstrzygnięcia jego sprawy w rozsądnym terminie przez
niezawisły i bezstronny sąd.

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej

gwarantuje każdemu obywatelowi prawo do sprawiedliwego
i jawnego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez
właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd.

Władza sądownicza

Władza sądownicza

w Polsce

w Polsce

Współcześnie w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej mamy następujący

zapis o podziale władzy:

Ustrój Rzeczypospolitej Polski opiera się na podziale i
równowadze władzy ustawodawczej, władzy wykonawczej
i władzy sądowniczej.

Art.10 ust. 1 Konstytucji RP

Władza sądownicza opisana

Władza sądownicza opisana

jest w VIII rozdziale Konstytucji

jest w VIII rozdziale Konstytucji

RP

RP

Sądy i Trybunały są władzą odrębną i niezależną od innych władz.

Art.173

Sądy i Trybunały wydają wyroki w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej.

Art.174

Wymiar sprawiedliwości w Rzeczypospolitej Polskiej sprawują Sąd

Najwyższy, sądy powszechne, sądy administracyjne oraz sądy wojskowe.

Art.175 ust. 1

Sąd Najwyższy

Sąd Najwyższy

- Jest naczelnym organem władzy sądowniczej w Polsce

Sprawuje nadzór nad działalnością sądów powszechnych i wojskowych

w zakresie orzekania – jest to tzw. nadzór
judykacyjny (art. 183 ust. 1 Konstytucji RP)

- Jest organem rozpoznającym protesty wyborcze oraz stwierdzającym
ważności (lub nie ważność) wyborów od Sejmu i Senatu oraz wyboru
Prezydenta RP, a także decyduje o ważności referendum ogólnokrajowego
i referendum konstytucyjnego.

- Rozstrzyga również nadzór w stosunku do samorządów zawodowych:
adwokatów, radców prawnych i notariuszy.
- Zajmuje się także opiniowaniem ustaw i innych aktów prawnych.

Sędziów Sądu Najwyższego powołuje Prezydent RP

Sędziów Sądu Najwyższego powołuje Prezydent RP



na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa.

na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa.



Sąd Najwyższy dzieli się na 4 izby, z czego każdą

Sąd Najwyższy dzieli się na 4 izby, z czego każdą

kieruje inny Prezes Sądu Najwyższego

kieruje inny Prezes Sądu Najwyższego

(powoływany na 6 letnią kadencje, na wniosek

(powoływany na 6 letnią kadencje, na wniosek

Zgromadzenia Ogólnego Sędziów Sądu

Zgromadzenia Ogólnego Sędziów Sądu

Najwyższego), a izby dzielą się dalej na wydziały.

Najwyższego), a izby dzielą się dalej na wydziały.



Wyróżniamy następujące izby :

Wyróżniamy następujące izby :



- Izba Cywilna

- Izba Cywilna



- Izba Karna

- Izba Karna



- Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw

- Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw

Publicznych

Publicznych



- Izba Wojskowa

- Izba Wojskowa

Sądy powszechne

Rozstrzygają wszelkie sprawy z zakresu prawa karnego,
cywilnego,
rodzinnego i opiekuńczego oraz prawa pracy i ubezpieczeń
społecznych,
które nie są zastrzeżone dla innych sądów. (art. 177 Konstytucji
RP)

Sądy powszechne dzielimy na:

Sądy rejonowe

- rozpoznają, jako sądy I instancji, wszystkie sprawy

należące do sądów powszechnych, z wyjątkiem spraw przekazanych
ustawami do właściwości sądów okręgowych. Są one tworzone dla
jednej lub większej liczby gmin.

Sądy okręgowe

- sądy okręgowe są powołane do

środków odwoławczych od orzeczeń sądów rejonowych (m.in. apelacji,
zażaleń) i wówczas działają jako sądy II instancji, a ponadto
niektóre przekazane im sprawy jako sądy I instancji.
Do sądów okręgowych przekazane zostały sprawy o większym ciężarze
gatunkowym, wymagające od sędziów dużego doświadczenia i praktyki.

najmniej dwa sądy okręgowe.

najmniej dwa sądy okręgowe.

Sądy apelacyjne

- są powołane do rozpoznawania środków odwoławczych

od orzeczeń, które w I instancji wydały sądy okręgowe. Ponadto sądom
apelacyjnym może zostać przekazane rozpoznawanie kasacji od wyroków
zapadłych w sprawach należących do właściwości sądów rejonowych.
Sądy apelacyjne są tworzone dla obszaru właściwości obejmującego co

Budynek Sądu Apelacyjnego
w Gdańsku

Wszystkich sędziów sądów powszechnych mianuje Prezydent RP na wniosek
Krajowej Rady Sądownictwa. W myśl art. 180 Konstytucji RP są oni nie usuwalni.

Art. 180

1. Sędziowie są nieusuwalni.

2. Złożenie sędziego z urzędu, zawieszenie w urzędowaniu, przeniesienie
do innej siedziby lub na inne stanowisko wbrew jego woli może nastąpić
jedynie na mocy orzeczenia sądu i tylko w przypadkach określonych
w ustawie.

3. Sędzia może być przeniesiony w stan spoczynku na skutek
uniemożliwiających mu sprawowanie jego urzędu choroby lub utraty sił.
Tryb postępowania oraz sposób odwołania się do sądu określa ustawa.

4. Ustawa określa granicę wieku, po osiągnięciu której sędziowie przechodzą
w stan spoczynku.

Mowa końcowa przed
warszawskim Sądem
Rejonowym

5. W razie zmiany ustroju sądów lub zmiany granic okręgów sądowych
wolno sędziego przenosić do innego sądu lub w stan spoczynku
z pozostawieniem mu pełnego uposażenia.

Obecnie w Polsce jest 11 sądów apelacyjnych, 43 sądy okręgowe,
310 sądów rejonowych – w większości sądów rejonowych działają wydziały
Grodzkie łącznie 369 (stan na dzień 01 lipca 2004r.)

Sądy Administracyjne

Kontrolują działalność administracji publicznej, rozstrzygają spory
kompetencyjne i spory o własność między jednostkami samorządu
terytorialnego, samorządowymi kolegiami odwoławczymi i między tymi
organami administracji rządowej (Art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 roku
Prawo o ustroju sądów administracyjnych)

Budynek Wojewódzkiego Sądu
Administracyjnego w Warszawie

 Kontrola działalności administracji publicznej przez sądy administracyjne
obejmuje orzekanie w sprawach skarg na:
  1)   decyzje administracyjne;
  2)   postanowienia wydane w postępowaniu administracyjnym, na które
służy
zażalenie albo kończące postępowanie, a także na postanowienia
rozstrzygające
sprawę co do istoty;
  3)   postanowienia wydane w postępowaniu egzekucyjnym i
zabezpieczającym,
na które służy zażalenie;
  4)   inne niż określone w pkt akty lub czynności z zakresu administracji
publicznej
dotyczące uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów
prawa;
  5)   akty prawa miejscowego organów jednostek samorządu
terytorialnego
i terenowych organów administracji rządowej;
  6)   akty organów jednostek samorządu terytorialnego i ich związków,
inne niż
określone w pkt 5, podejmowane w sprawach z zakresu administracji
publicznej;
  7)   akty nadzoru nad działalnością organów jednostek samorządu
terytorialnego;
  8)   bezczynność organów w przypadkach określonych w pkt 1-4.

(

Art. 2 ust.3 Prawa o postępowaniu przed sądami

administracyjnymi

)

Sądy administracyjne dzielimy na:

- Wojewódzkie Sądy Administracyjne

(orzekają

w pierwszej instancji)

-Naczelny Sąd Administracyjny

(orzeka w drugiej

instancji. Rozpoznaje skargi kasacyjne)

Organizację i działalność sądów administracyjnych w Polsce
regulują trzy akty prawne:
1.Konstytucja RP (art.10, art.45, art.77-79, art.165 ust.2, art.166
ust.3 i artykuły 173-187),
2.ustawa z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów
administracyjnych (Dz. U. z 2002 r. Nr 153, poz. 1269 z
późniejszymi zmianami)
3.ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed
sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2002 r. Nr 153, poz. 1270 z
późniejszymi zmianam

i)

dodano:

20 listopada 2009, 8:23

tagi:nasza klasaproceswyrokzdjęcia

Precedens w sądzie: Nasza-klasa przegrała proces!

Portal Nasza-Klasa przegrał proces przed Naczelnym Sądem Administracyjnym.
Sędziowie NSA uznali, że nie wolno umieszczanie zdjęć w internecie bez wiedzy
i zgody osób na nich uwiecznionych.

Wyrok ma dla Naszej-Klasy bardzo duże znaczenie na przyszłość. Mogą się
bowiem
na niego powoływać także inne osoby, które nie zgadzają się, by ich zdjęcia
były
publikowane

To było zdjęcie, jakich wiele w tym serwisie. Jeden z użytkowników naszej-
klasy dodał
fotografię swojej sprzed 30 lat. Ktoś inny w podpisie podał imiona i nazwiska
uwiecznionych na nim kolegów.

Ale do tej klasy chodził również Tomasz W., który nie życzył sobie, by jego
dane były
upubliczniane. Zażądał ich usunięcia. Serwis odmówił, a Generalny Inspektor
Ochrony
Danych Osobowych, do którego zwrócił się Tomasz W., uznał, że zdjęcie z
podpisem,
nie stanowi danych osobowych.

Pan Tomasz oddał sprawę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.
Ten przyznał mu rację. Portal Nasza-Klasa odwołał się od tej decyzji, i sprawa
trafiła
do Naczelnego Sądu Administracyjnego.

NSA utrzymał wynik pierwszej instancji.

– Nie byłoby problemu, gdyby to było zdjęcie dziecka na skórze niedźwiedzia.
Ale skarżący jest na nim rozpoznawalny. Nasza-Klasa to portal znany, odwiedzany
przez wielu użytkowników, z pewnością także z tej szkoły. Dlatego identyfikacja była
jak najbardziej możliwa – motywuje wyrok sędzia Irena Kamińska.
– Jeśli skarżący jej sobie nie życzy, to spółka powinna zlikwidować zdjęcie – dodała.

Wyrok jest pierwszy w historii i ma dla Naszej-Klasy i innych serwisów
społecznościowych bardzo duże znaczenie na przyszłość. Mogą się bowiem
na niego powoływać także inne osoby, które nie zgadzają się, by ich zdjęcia były
publikowane - pisze "Rzeczpospolita".

Źródło

Nasza-klasa przegrała w sądzie, Dziennik Wschodni

Sądy Wojskowe

Ze względu na specyfikację spraw w jakich orzekają zostały wydzielone spod
sądownictwa powszechnego. Jego zadania reguluje Prawo o ustroju sądów
wojskowych z dnia 21 sierpnia 1997r. Zgodnie z nią sądownictwo wojskowe
Dzielimy na dwie instancje:

- Wojskowy Sąd Garnizonowy

(„odpowiada” sądowi

rejonowemu), orzeka tylko w pierwszej instancji.

- Wojskowy Sąd Okręgowy

(„odpowiada” sądowi

okręgowemu), orzeka w drugiej instancji.

SCHEMAT SĄDOWNICTWA WOJSKOWEGO

 
 

 

Właściwość sądów wojskowych określają art. 647 i 648 kodeksu postępowania karnego
(ustawa z dnia 6 czerwca 1997r.) - z tym, że do dnia wejścia w życie art.647 kpk
(czyli do dnia 01 stycznia 2008r.) właściwość tą określa art.12 ustawy z dnia 6 czerwca
1997r. Przepisy wprowadzające kodeks postępowania karnego:

1) orzecznictwu sądów wojskowych podlegają sprawy:
  a) żołnierzy w czynnej służbie wojskowej o przestępstwa popełnione

w czasie tej służby,

b) pracowników wojska o przestępstwa określone w art.356-363 kodeksu

karnego w związku z art. 317 § 2 tego kodeksu,

c) żołnierzy sił zbrojnych państw obcych, przebywających na terytorium

Rzeczypospolitej Polskiej, oraz członków ich personelu cywilnego,
o przestępstwa popełnione w związku z pełnieniem obowiązków służbowych,
chyba że umowa międzynarodowa, której Rzeczpospolita jest stroną,
stanowi inaczej,

2) sprawy o przestępstwa wymienione w pkt.1 nie przestają podlegać właściwości
sądów wojskowych, mimo zwolnienia żołnierza
z czynnej służby wojskowej lub ustania zatrudnienia pracownika w wojsku,
3) w razie zwolnienia żołnierza z czynnej służby wojskowej sąd wojskowy, najpóźniej
do rozpoczęcia przewodu sądowego na rozprawie głównej,
może jednak przekazać sprawę do rozpoznania sądowi powszechnemu, jeżeli
nie dotyczy ona przestępstwa określonego w rozdziałach XXXIX-XLIV kodeksu karnego,
albo innego przestępstwa, którym naruszono obowiązek wynikający ze służby wojskowej
, (...)
 

Ministerstwo Obrony Narodowej pomimo protestów
podtrzymuje plan likwidacji sądu garnizonowego w
Bydgoszczy.
"Analiza obciążenia pracą orzeczniczą Wojskowego Sądu
Garnizonowego w Bydgoszczy wskazuje na utrwaloną już
tendencję, iż jest to sąd najmniej obciążony i brak przesłanek
świadczących o możliwości zmiany tego stanu rzeczy" - to
odpowiedź MON na stanowisko rady miasta w Bydgoszczy
przeciwne likwidacji sądu.

Ministerstwo tłumaczy, że szuka oszczędności, przypomina, że
likwidacja
wojskowego sądu czeka także przynajmniej jeszcze dwa miasta.
Niewykluczone, że wojskowy sąd w Bydgoszczy przestanie działać już
w połowie roku. - Spraw w wojskowym sądzie jest faktycznie coraz
mniej - pospolite przestępstwa, takie jak kradzieże czy bójki z udziałem
wojskowych, trafiają do sądów powszechnych - wyjaśniają wojskowi
prawnicy. - Ale dlaczego oszczędności szuka się w Bydgoszczy,
tak ważnym mieście dla całego polskiego wojska?

Władza sądownicza – hierarchia sądów

Postępowanie sądowe

Jest co najmniej dwuinstancyjne

Art. 176 ust. Konstytucji RP

Tryb wybierania sędziów

Tryb wybierania sędziów

TK

TK

15 sędziów wybieranych indywidualnie przez

Sejm na 9 lat spośród osób wyróżniających
się wiedzą prawniczą. Ponowny wybór w
skład TK jest niedopuszczalny.

Sejm wybiera sędziów spośród kandydatów

przedstawionych przez co najmniej 50
posłów lub prezydium Sejmu.

Skład i struktura TK

Skład i struktura TK

Zgromadzenie Ogólne

Zgromadzenie Ogólne

Prezes

Prezes

Bohdan Zdziennicki

Budynek Trybunału
Konstytucyjnego

Trybunał Konstytucyjny



pełniący rolę tzw. „sądu nad prawami” ma pilnować
zgodności ustaw, aktów prawnych i rozporządzeń
z Konstytucją RP oraz niektórymi umowami
międzynarodowymi. Według art. 188 Konstytucji RP
orzeka w sprawach:

1. zgodności ustaw i umów międzynarodowych

z konstytucją,

2. zgodności ustaw z umowami

międzynarodowymi, których ratyfikacja
wymagała uprzedniej zgody Sejmu wyrażonej
w ustawie,

3. zgodności przepisów wydanych przez centralne
organy państwowe z konstytucją, ratyfikowanymi
umowami międzynarodowymi i ustawami,
4. zgodności z konstytucją celów lub działalności
partii politycznych,
5. skargi konstytucyjnej,
6. sporów kompetencyjnych pomiędzy centralnymi
konstytucyjnymi organami państwa,
7. innych.

Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego

Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego

są ostateczne i mają moc powszechnie

są ostateczne i mają moc powszechnie

obowiązującą

obowiązującą

(art. 190 Konstytucji)

(art. 190 Konstytucji)

Trybunał Stanu

Trybunał Stanu

Organ sądowy powołany do orzekania o
odpowiedzialności
konstytucyjnej osób zajmujących najwyższe stanowiska
państwowe.

Przed Trybunałem Stanu mogą zostać postawieni jedynie
przedstawiciele najwyższych władz państwowych,
wymienieni
w

art. 198 Konstytucji

. Są to:

- Prezydent

- za naruszenie Konstytucji lub ustawy, ale

też za przestępstwa pospolite i skarbowe.
Odpowiedzialność ta ma charakter wyłączny (prezydent
może być karany tylko przez Trybunał Stanu),

- Premier i ministrowie

- za naruszenie Konstytucji

lub ustawy, oraz
za przestępstwa związane z pełnioną przez nich
funkcją,
- Prezes

NBP

- za naruszenie Konstytucji lub

ustawy,
- Prezes

NIK

- za naruszenie Konstytucji lub

ustawy,
- członkowie

KRRiT

- za naruszenie Konstytucji lub

ustawy,
- kierownicy ministerstw - za naruszenie
Konstytucji lub ustawy,

- Naczelny dowódca sił zbrojnych

- za naruszenie

Konstytucji lub ustawy,

- posłowie

i

senatorowie

- w razie złamania

zakazu

działalności gospodarczej

i czerpania

korzyści z majątku

Skarbu Państwa

.

Skład Trybunału Stanu określa

art. 199 Konstytucji

.

Trybunał składa się z szesnastu członków wybieranych przez

Sejm

na czas trwania jego kadencji, dwóch zastępców

Przewodniczącego, również wybieranych przez Sejm,
oraz z Przewodniczącego, którym jest Pierwszy Prezes

Sądu Najwyższego

. Obaj zastępcy Przewodniczącego

i co najmniej połowa członków Trybunału musi
mieć kwalifikacje

sędziowskie

.

.

Prof.Lech Gardocki – Przewodniczący Trybunału Stanu

W dniu 27 listopada 2007 r. odbyło się uroczyste
posiedzenie Trybunału Stanu, podczas którego
członkowie Trybunału złożyli ślubowanie sędziowskie
przed Marszałkiem Sejmu Bronisławem Komorowskim
oraz otrzymali akty mianowania na sędziego
Trybunału Stanu.

Zgodnie z

art. 200 Konstytucji

członkowie

Trybunału Stanu objęci są immunitetem

formalnym

oraz przywilejem nietykalności. Żaden z

członków

Trybunału Stanu nie może być pociągnięty

do

odpowiedzialności karnej ani pozbawiony

wolności

bez zgody Trybunału.

Trybunał Stanu może orzekać kary:

- utraty

czynnego

i

biernego prawa wyborczego

,

- utraty wszystkich lub niektórych

orderów

,

odznaczeń

i tytułów honorowych,
- zakaz zajmowania kierowniczych stanowisk lub pełnienia
funkcji związanych ze szczególną odpowiedzialnością
w organach państwowych i organizacjach społecznych
- pozbawienia mandatu poselskiego (od 2 do 10 lat) ,
- utraty zajmowanego stanowiska, z którego pełnieniem
związana jest odpowiedzialność przed Trybunałem Stanu,
- za przestępstwa i przestępstwa skarbowe - kary
przewidziane w ustawach

.

Wyrok wydany przez Trybunał Stanu
jest ostateczny - nie ma w Polsce innego
organu władzy, który mógłby go
ewentualnie wymazać. Ponadto jest
jedynym wydającym wyroki organem
władzy sądowniczej, od których
Prezydent RP nie może zastosować

ułaskawienia

wobec osoby skazanej

.

W Lublinie został otwarty pierwszy i jedyny sąd
elektroniczny w Polsce.

Joanna Mucha zabiegała w Ministerstwie Sprawiedliwości o tę właśnie
lokalizację, dzięki której powstało kilkadziesiąt nowych miejsc pracy w
Lublinie.
Podczas uroczystości obecny był podsekretarz stanu w Ministerstwie
Sprawiedliwości Jacek Czaja, lubelscy parlamentarzyści, a także władze
miasta Lublin oraz województwa Lubelskiego.
E-sąd został utworzony jako wydział cywilny sądu rejonowego,
rozpoznającego sprawy z obszaru całego kraju. Zakresem
przedmiotowym
będą sprawy rozpoznawane obecnie w postępowaniu upominawczym
bez
względu na wartość przedmiotu sprawy. Warunkiem niezbędnym do
złożenia
pozwu jest posiadanie konta użytkownika w systemie. Założenie konta
użytkownika następuje po pomyślnej weryfikacji danych podanych we
wniosku rejestracyjnym.
Źródło: uw.lublin.pl

Materiały wykorzystane w prezentacji:

Konstytucja RP
www.wiadmości .gazeta.pl
www.prawnik24.pl
www.wikimedia.org
www.portalwiedzy.onet.pl
www.wikipedia.pl
www.sn.pl
www.bydgoszcz.pl

Wykonanie: Małgorzata Sójka

FiR Bydgoszcz