Z chwilą rozpoczęcia rozwoju zarodek ma kształt walca(cz. Głowowa i ogonowa). W cz. Głowowej zaznacza się dołek później z niego tworzy się pierwotna jama ustna- 3-4 tyg. Otacza ją 5 guzków: czołowy, dwa parzyste guzki szczękowe, guzek nosowy i guzki środkowe boczne- powiększając się stworzą zawiązki szczęki i przedni odc. Twarzoczaszki. Ok. 35 dnia życia zarodkowego powstaje tzw. Pierwotna listewka zębowa wzdłuż wzgórków szczękowych. Ok. 3 m-ca tworzą się kolba te uwypuklenia nabłonka – zawiązki zębowe po 10. Później powstanie tam narząd szkliwny ( nabłonek wewn, zewn i miazga narządu szkliwnego). W 5 m-cu ż. Płodowego powstają zawiązki zębów. W 6 m-cu życia zaczyna się ząbkowanie.
Szkliwo- zewn. Warstwa zęba, pokrywa koronę zęba. Zbudowane z cienkich pryzmatów szkliwnych połączone subst. Organiczną między pryzmatową lub kitową. Szkliwo jest pokryte oszkli wiem, które stopniowo się ściera. Szkliwo zawiera ok. 96% subst. Nieorganicznych i ok. 4% subst. Organicznych. Może być białe lub żółte w zależności od ilości soli mineralnych.
Zębina- stanowi zasadnicze podłoże zęba. Korona pokryta jest przez szkliwo, a korzeń przez cement korzeniowy. Bardziej miękka niż szkliwo. 68% subst. Nieorganiczne i 32% organiczne. Zbudowana jest z subst. Podstawowej i ukł. Kanalików zębinowych (przebiegają w nich włókna Tomesa), kanalik wysłany jest osłonką Neumanna. Przestrzenie Czermaka (między kuliste)- w cz. Zębiny bliżej szkliwa.
Cement korzeniowy(kostniwo) – pokrywa zębinę od wierzchołka do szyjki. Budową przypomina tk. Kostną, nie posiada kanałów Hawersa. W szyjce jest cienka warstwa cementu, a przy szczycie najgrubsza. Cement ma dwa rodzaje utkania: c. bezkomórkowy pokrywa korzeń, c. komórkowy od szczytu korzenia w kierunku szyjki. Wnika do nich sieć włókien Sharpe`ya – utrzymuje ząb w zębodole, ulegają na starość wapnieniu.
Miazga zęba- w jamie zęba. Charakter jednorodnej masy przeplatanej włókienkami. Zbudowana z fibroblastów. Na obwodzie miazgi znajdują się komórki zębino twórcze- odontoblasty. Z komórek wychodzą dwie wypustki- jedna w kierunku zębiny(włókno Tomesa), druga w kierunku miazgi. W miazdze przedostają się poprzez otwór szczytowy n. krwionośne i nerwy tworząc dwa sploty nerwowe. Miazga odżywia ząb.
Ozębna- wypełnia przestrzeń pomiędzy k. zębodołu a korzeniem. Tk. Łączna włóknista, w której podścielisku przebiegają naczynia i nn. Stanowi część aparatu zawieszeniowego zęba. Ozębna posiada dodatkowe urządzenie obronne - kłębki naczyniowe Weila –stanowią rodzaj hydraulicznych poduszek, amortyzując siłę urazu, nacisku.
Kości twarzoczaszki: szczękowe, nosowe, łzowe, podniebienne, jarzmowe, żuchwa i małżowina nosowa dolna. Szczęka- nieruchomo połączona z kośćcem twarzy. Żuchwę – połączona z kośćcem za pomocą st. Skroniowo- żuchwowego oraz grupą mm żwaczy. W szczęce rozróżniamy trzon i 4 wyrostki: zębodołowy, podniebienny, czołowy i jarzmowy. Żuchwa składa się z trzonu i 2 wyrostków: dziobiasty i kłykciowy. Żuchwa poruszana jest przez 4 mm: żwacz, skrzydłowy boczny i przyśrodkowy, skroniowy.
Anatomia zębów: Ząb składa się z korony, szyjki i korzenia. We wnętrzu zęba znajduje się komora zębowa i kanały korzeniowe, które kończą się otworem szczytowym. Siekacze- 4 w szczęce i żuchwie, kły- po 2 w szczęce i żuchwie, przed trzonowce- po 4 w szczęce i żuchwie, Trzonowce po 6 w szczęce i żuchwie. Zęby posiadają kształt trapezu. Zęby sieczne, kły i przed trzonowce mają po jednym korzeniu, zęby trzonowe po dwa korzenie ,a górne trzonowce po trzy korzenie. Zęby mleczne- 20 zębów: 8 siekaczy, 4 kłów, 8 trzonowców mlecznych.
Anatomia jamy ustnej: Składa się z przedsionka i jamy ustnej właściwej. Przedsionek: jest ograniczony od wewn przez wyrostki zębodołowe i zęby, a z zewn przez policzki i wargi. W przedsionku jest załamek górny i dolny. Przy załamkach widać wędzidełko wargi górnej i dolnej. Jama ustna właściwa: jest w całości wypełniona językiem pokrytym błona śluzową przy zamknięciu, na języku znajdują się brodawki. Pod językiem znajduje się dno jamy ustnej z wędzidełkiem języka. Podniebienie jest sklepieniem jamy ustnej właściwej: dzielimy je na twarde i miękkie.
Fizjologia: początkowy odc. Ukł. Pokarmowego. Pokarm ulega zmiażdżeniu, rozdrobnieniu, wymieszany ze śliną. W jamie ustnej rozpoczyna się wstępne trawienie pokarmu. Ślina jest wydzieliną ślinianek: przyusznych, podjęzykowych, podżuchwowych oraz drobnych gruczołów błony śluzowej warg, policzków i języka; zawiera 99% wody oraz skł. Organiczne (amylaza i maltaza) i nieorganiczne. Posiada zaczyny o właściwościach obronnych (lizozym i inhibinę). W j. ustnej na grzbiecie języka mieści się zmysł smaku.