Pytania z Prawa Administracyjnego

1.Cechy prawa administracyjnego.

• prawo  pozytywne,  nie  oparte  o  zwyczaje,  normy  moralne,  ale  składa  się   z   szeregu normatywnych  nakazów,  zakazów,  ograniczeń,  upoważnień  (gwarancja   przestrzegania nakazów  gwarantuje system uznanych przez państwo sankcji)

• gałąź prawa niezkodyfikowanego

• reguluje sposób realizacji procesów administracyjnych w państwie przy pomocy  instytucji, które te procesy realizują

• stanowi część składową całego prawa w państwie

• instytucje realizujące proces prawa administracyjnego mogą stosować przymus administracyjny w sytuacjach prawem opisanych

Prawo  administracyjne gałąź  prawa,   która   reguluje   działalność   organów   państwowych podejmowaną w celu wykonania ustalonych prawem zadań organizatorskich wypełnianych  w swoistych formach działania.

2. Pojęcie administracji publicznej.          Jest  to  działalność  trwała,  celowa  i  planowa,  “administracja  “  oznacza służenie czynność podporządkowania rozkazom (ministrare oznacza posługiwać, wykonywać, kierować). Jest  sprawowana  przez  państwo (organy  państwowe,  związki  publicznoprawne  i   inne   podmioty administracji. Administrację cechuje możliwość użycia bezpośredniego przymusu. Wyróżniamy administrację publiczną w ujęciu podmiotowym, przedmiotowym i formalnym.

• Podmiotowym - ogół podmiotów  wykonujących  określone  funkcje  z  zakresu  administracji pub

• Przedmiotowym – jest to   taka   działalność    państwa,    której    przedmiotem    są    sprawy administracyjne , albo inaczej zadania i kompetencje w zakresie władzy wykonawczej.

• Formalnym – cała działalność państwa wykonywana przez podmioty administracji.

3. Normy w prawie administracyjnym. Do podstawowych norm prawnych budujących prawo administracyjne, jak również akceptująca tę budowę  doktryna  prawa  administracyjnego,  zaliczamy:  

• normy  prawa  ustrojowego,   

• normy  prawa materialnego, 

• normy prawa procesowego.

Normy prawa ustrojowego, regulują wszystkie najważniejsze elementy administracji publicznej  jako  organizacji. Dotyczą więc  tworzenia  i  obsadzania  organów  administracyjnych  i ich  urzędów,  budowy wewnętrznej oraz wzajemnych relacji poszczególnych struktur organizacji. Określają jak będą wyglądać  struktury administracji  publicznej,  czy  będą   scentralizowane,   zdecentralizowane,   czy   też   będą   działać   na podstawie koncentracji uprawnień, czy też będą zdekoncentralizowane w zakresie uprawnień, a  ponadto określają w jakich formach administracja uprawniona jest do działania.

Normy prawa materialnego określają:

1. Gdy realizacja prawa następuje przez wydanie decyzji – organy właściwe do jej wydania, a także określają treść decyzji co do praw i obowiązków przydawanych lub nakładanych, 2. Gdy stosunki prawne (prawa, obowiązki) powstają z mocy samego prawa – ustalają skutki nieprzestrzegania norm tego prawa Zawarte (uprawnienia, obowiązki) są w aktach normatywnych, abstrakcyjnie i  generalnie określone w Konstytucji, a konkretyzowane (rozwijane) w aktach niższego  rzędu,  przeważnie  w ustawach.  Jak  pisze  Wacław  Dawidowicz:   obywatele  podlegają  bezpośrednio  tylko  normom prawa materialnego, które określa możliwość przyznania im  pewnych  uprawnień  lub  obciążenia ich  pewnymi  obowiązkami;  dopiero  stosując  w  konkretnej  sytuacji  określoną   normę   prawa materialnego kompetentny organ  administracji  państwowej  (obecnie  publicznej  –  A.G.)  może wpłynąć na sytuację prawną obywatela

Normy prawa procesowego regulują tok czynności podejmowanych a) przez organy określone prawem ustrojowym w celu b) realizacji norm prawa materialnego, zarówno wtedy, gdy  regulują  wydawane  i  kontrolowanie decyzji administracyjnych, jak i wtedy, gdy regulują tok czynności podejmowanych  w  celu  przymusowego wykonania decyzji administracyjnych. Nomy tego rodzaju zawarte są w ustawach:

- z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jednolity: Dz.  U.  z  2000r.  nr 98, poz. 1071 ze zm.; cytowane dalej jako: kpa),

- z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowanie przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr  153,  poz. 1270 ze zm.),

- w innych ustawach, które w  treści  swoich  postanowień  zawierają  odpowiednie  uregulowania  odnośnie postępowania.

4. Źródła prawa administracyjnego Jako  źródła  prawa  administracyjnego  rozumie  się  akty  prawne   powszechnie   obowiązujące, wydane w określonej formie  przez  powołane  do  tego  organ.  Akt  powszechnie  obowiązujący,  wiąże wszystkie podmioty, które posiadają cechy adresowe danego aktu prawnego.

Źródła prawa administracyjnego:

• Konstytucja

• Ustawy

• Ratyfikowane umowy międzynarodowe

• Rozporządzenia

• Zarządzenia

• Przepisy prawa miejscowego

5. Zasady prawa administracyjnego   

Zasady PA dzielimy na regulujące prawo ustrojowe, materialne i procesowe: 1.  Zasada  demokratycznego  państwa  prawnego  (art.  2  Konstytucji)   -   ustanawia   wiele standardów dotyczących podziału władzy, statusu  jednostki;  prymat  konstytucji,  zasada  sprawiedliwości proceduralnej, zasada legalności (art.7)  ?  związanie  administracyjne  obowiązującym  prawem;  działanie

organów  ma  być  podjęte  na  podstawie  i  w  granicach  prawa.  Wysuwane  postulaty   wobec   prawa: przewidywalność, stabilne, pewne, dostępne, nie może działać wstecz, vacatio  legis.  Zasada  ta  opiera się na dwóch zasadach: prymacie prawa oraz poszanowania praw i wolności obywateli. 2. Zasada równości (niedyskryminacji) (art. 32 i 33 Konstytucji) ? dotyczy  statusu  jednostki  w państwie i ma dwa aspekty: wobec  prawa  i  w  prawie.  Zasada  ta  wiąże  się  z  zasadą  sprawiedliwości społecznej prawo powinno indywidualizować pozycję jednostki w prawie (art. 7 KPA). 3. Zasada proporcjonalności (najmniejszego bólu) -uzasadniona ingerencja państwa w  prawa jednostki (jako klauzula generalna określa granice działalności) i wiążą się z nią trzy nakazy: - nakaz odpowiedzialności (przydatności) ? wymagający by dany środek był przydatny do realizacji danego celu - nakaz konieczności - indywidualizowanie ingerencji - nakaz proporcjonalności - zgodnie, z którym cel powinien być proporcjonalny do podejmowanych środków 4. Zasada jawności administracyjnej (art. 61 Konstytucji). Jawność - stan swobodnego dostępu obywateli  do  informacji  będących  w  dyspozycji  organów władzy publicznej oraz innych podmiotów, które wykonują funkcje władzy publicznej. Informacja - forma działania organów administracji dotycząca określonego stanu faktycznego, prawnego. 5. Zasada prawa do sądu (art.45) - prawo powszechne (przysługuje każdemu) -   prawo   generalne    (dotyczy    wszystkich    sądów)    umożliwia    realizację    innych    praw konstytucyjnych - kontrola administracji przez niezawisły sąd

6. Zasada sprawiedliwości proceduralnej: - dopuszcza obywatela do udziału w postępowaniu - jawność postępowania - równość stron w postępowaniu - bezstronność - obowiązek wyjaśnienia decyzji - zagwarantowanie zgodności decyzji z prawem

6. Organ administracji publicznej                 

Według     obowiązującego     Kodeksu     postępowania administracyjnego jest to organ administracji rządowej,  samorządowej,  inny  organ  państwowy  lub  inny podmiot – jeżeli na podstawie przepisów prawa jest upoważniony do załatwiania indywidualnych spraw  w drodze decyzji administracyjnej. Upoważnienie może wynikać, prócz powszechnie obowiązujących  aktów normatywnych, także z  porozumień  pomiędzy  tymi  podmiotami,  dopuszczalnych  przez  prawo  (np.  w związku jednostek samorządu terytorialnego). Inaczej organ administracji publicznej to człowiek lub grupa ludzi działająca  w  strukturze  organizacyjnej  państwa  lub  samorządu  terytorialnego  powołany  w  celu realizacji norm prawa administracyjnego w sposób właściwy temu prawu i w granicach kompetencji.

7. Rodzaje organów administracji publicznej. Tak jak wiele jest  definicji  administracji  publicznej,  tak  istnieje  wiele  jej  podziałów. Jeden z nich to podział administracji publicznej zastosowany przez prof. Jana Bociana:

• administrację rządową,

• administrację samorządową, • administrację państwową (do której należą  jednostki  organizacyjne  nie  będące  częściami składowymi ani administracji rządowej ani administracji samorządowej).

Powyższy podział administracji publicznej znajduje swoje uzasadnienie  również  w  pragmatyce urzędniczej. Obecnie status pracowniczy osób zatrudnionych w administracji publicznej regulują przede wszystkim trzy różne ustawy. Do pracowników administracji samorządowej  zastosowanie  ma ustawa z dnia 22 marca 1990 r. o pracownikach samorządowych (tj. Dz. U. z 2001 Nr 142, poz.  1593  ze zm.), sytuację prawną osób zatrudnionych na stanowiskach urzędniczych w administracji  rządowej,  czyli członków korpusu służby cywilnej reguluje ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o  służbie  cywilnej  (Dz.  U. Nr 227, poz. 1505). Natomiast do pozostałych urzędników  państwowych  stosuje  się  przede  wszystkim ustawę z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych (tj. Dz. U.  z  2001  Nr  86,  poz. 953 ze zm.).

Administracja samorządowa Administrację  samorządową  ukształtowano  w   Polsce   na   3   szczeblach:   gminnym,   powiatowym   i wojewódzkim. Organy każdej jednostki samorządu terytorialnego realizują zadania publiczne na obszarze własnej  właściwości  miejscowej.  Samorząd  terytorialny   wykonuje   kompetencje   niezastrzeżone   przez Konstytucję  lub  ustawy  dla  organów  innych  władz  publicznych  w  celu  zaspokojenia   potrzeb   ludzi zamieszkujących obszar działania danej jednostki organizacyjnej. Do organów  samorządu  terytorialnego należą: • organy stanowiące: sejmik województwa, rada powiatu, rada gminy.

• organy wykonawcze: marszałek i zarząd województwa, starosta i zarząd powiatu, wójt (burmistrz, prezydent). Administracja państwowa Pomimo  tego,  że  niekiedy  administracja  państwowa  jest   utożsamiana   z   administracją   rządową   i odwrotnie, to celowe i logiczne  wydaje  się  wyodrębnienie  osobnej  administracji  państwowej,  w  której obręb nie wchodzi administracja rządowa. Obecnie do  jej  organów  –  za  prof.  Bociem  –  można  zaliczyć m.in.:

• Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej,

• organy Najwyższej Izby Kontroli,

• Krajową Radę Radiofonii i Telewizji,

• Rzecznika Praw Obywatelskich,

• Krajową Radę Sądownictwa,

• organy Narodowego Banku Polskiego, w tym Krajową Radę Polityki Pieniężnej, • centralne organy administracji podległe Sejmowi.

Administracja rządowa Z kolei administrację rządową można  podzielić,  ze  względu  na  zakres  jej  działania,  na  administrację rządową  centralną  (Prezes  Rady   Ministrów,   Rada   Ministrów,   ministrowie   oraz   centralne   organy administracji rządowej) oraz na administrację rządową terenową (wojewoda i podległe mu służby,  organy administracji niezespolonej).

Organy  administracji  rządowej  centralnej  obejmują  swoim  zasięgiem  całe  terytorium  kraju, natomiast organy administracji rządowej terenowej działają tylko na ściśle  określonym  terytorium.

W przypadku administracji rządowej terenowej można wyróżnić jeszcze  dodatkowy  podział  na administrację zespoloną i niezespoloną.

Administracja zespolona Administrację zespoloną tworzą działający pod zwierzchnictwem wojewody kierownicy zespolonych służb, inspekcji i straży, wykonujący zadania i kompetencje określone w ustawach. Do tej kategorii należą np.: • Komendant Wojewódzki Policji,

• Komendant Wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej,

• Kurator Oświaty,

• Wojewódzki Inspektor Farmaceutyczny,

• Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej,

• Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego,

• Wojewódzki Inspektor Ochrony Roślin i Nasiennictwa,

• Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska,

• Wojewódzki Inspektor Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych, • Wojewódzki Inspektor Transportu Drogowego, • Wojewódzki Inspektor Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego,

• Wojewódzki Konserwator Zabytków,

• Wojewódzki Lekarz Weterynarii. Ponadto zadania administracji rządowej na obszarze województwa wykonują również  działający pod zwierzchnictwem  starosty  kierownicy  powiatowych  służb,  inspekcji  i  straży.  

Natomiast organami  administracji  niezespolonej  (niekiedy  zwanej  również  administracją  specjalną)   są podmioty  podporządkowane   właściwym   ministrom   oraz   kierownikom   państwowych   osób prawnych  i  kierownikom   innych   państwowych   jednostek   organizacyjnych   wykonujących zadania z zakresu administracji rządowej na obszarze województwa. Załącznik do ustawy z  dnia 5 czerwca 1998 r. o administracji rządowej w województwie (tj. Dz. U. z 2001 Nr  80,  poz.  872 ze zm.) wymienia następujące organy administracji niezespolonej: Administracja niezespolonej • Dowódcy   okręgów   wojskowych,   szefowie   wojewódzkich   sztabów   wojskowych,    wojskowi komendanci uzupełnień, • Dyrektorzy  izb  skarbowych,  naczelnicy   urzędów   skarbowych,   dyrektorzy   urzędów kontroli skarbowej, • Dyrektorzy okręgowych urzędów górniczych i specjalistycznych urzędów górniczych, • Dyrektorzy okręgowych urzędów miar i naczelnicy obwodowych urzędów miar, • Dyrektorzy  okręgowych  urzędów  probierczych   i   naczelnicy   obwodowych   urzędów probierczych, • Dyrektorzy regionalnych zarządów gospodarki wodnej,

• Dyrektorzy izb celnych i naczelnicy urzędów celnych,

• Dyrektorzy urzędów morskich,

• Dyrektorzy urzędów statystycznych,

• Dyrektorzy urzędów żeglugi śródlądowej, • Komendanci oddziałów Straży Granicznej,  komendanci  placówek  i  dywizjonów  Straży Granicznej, • Okręgowi inspektorzy rybołówstwa morskiego,

• Państwowi inspektorzy sanitarni,

• Powiatowi oraz graniczni lekarze weterynarii. Działalność organów administracji niezespolonej oparta  jest  z  reguły  na  zasadzie  centralizacji. Działają  w  ramach  zasadniczego  podziału  terytorialnego   kraju   lub   w   ramach   podziałów specjalnych.

8. Wyjaśnić jak można rozumieć pojęcie ”urząd”.                           

Urząd, struktura organizacyjna i majątkowa oraz zespół ludzi wyodrębniony do realizacji  zdań  (praw i 

obowiązków) związanych  z  określonym  organem  admnistracji  publicznej  (  urząd  jako stanowisko   np.   Urząd    Ministra,    Starosty,    Wojewody)    jako    szczególna    nazwa    org. administrującego( np. Urząd Celny, USC- nazwa umowna organem tego urzędu  jest  kierownik) Zorganizowany zespół osób wyposażonych w środki materialne przydatne organizacji do  pracy  i wykonywaniu jego funkcji (np. Urząd Gminy, Starostwo, Ministerstwo).

9. Wyjaśnij pojęcie  samorząd”.                            

Samorząd  z  prawno-administracyjnego  punktu  widzenia  oznacza  powierzenie  przez państwo  realizacji   różnego   rodzaju   zadań   z   zakresu   administracji   publicznej   (czasem   również sądowniczej) zrzeszeniom osób, których dotyczą skutki wykonywania tych zadań. Samorząd oznacza również administrację publiczną wykonywaną samodzielnie przez odrębne od państwa, posiadające osobowość prawną wspólnoty osób (korporacje, związki publicznoprawne). Na gruncie nauk prawnych bardzo znana jest również rozbudowana  definicja  samorządu  oparta na   spostrzeżeniach   Teresy   Rabskiej.   W   tym   ujęciu   samorząd   będzie   rozumiany    jako wyodrębniona i określona przez przepisy grupa społeczna, w której członkostwo powstaje z mocy prawa, powołana do samodzielnego wykonywania zadań z  zakresu  administracji  publicznej,  w formach właściwych dla administracji rządowej,  posiadająca  organizację  ustawowo  ustaloną,  o charakterze przedstawicielskim,  kontrolowaną  przez  grupę,  podlegająca  nadzorowi  ze  strony państwa, ponosząca odpowiedzialność za swoje działania, wykonująca zadania własne  i  zlecone, posiadająca osobowość prawną i przysługujące jej prawo własności. Definicja jest nieco długa,  ale bardzo kompleksowa. Natomiast w ujęciu negatywnym samorządu, samorząd  jest  to  po  prostu administracja sprawowana nie przez państwo. Pojęcie samorządu  wywodzi  się  z  niem:  Selbstverwaltung,  (samodzielny  zarząd,  samorząd), używanego  dla  określenia  lokalnej  administracji  publicznej  nie  sprawowanej  przez  państwo. Znanym teoretykiem samorządu w nauce niemieckiej  był  XIX  -  wieczny  uczony  Rudolf  von Gneist. Wyróżniamy dwa rodzaje samorządu:

1. terytorialny – dotyczący wspólnoty osób zamieszkujących dane terytorium,

2. funkcjonalny – dotyczący wspólnoty osób opartej na  więzi  pracy,  wykonywania  zawodu lub  innej  działalności  (samorząd  adwokacki,  samorząd   radców   prawnych,   samorząd sędziowski, samorząd prokuratorski, samorząd  notarialny,  samorząd  lekarski,  samorząd rzemieślniczy, samorząd akademicki, samorząd rolniczy itp.).

Samorząd dzieli się również na:

• samorząd oparty na substracie majątkowym, np. fundacja.

• samorząd oparty na substracie osobowym,

• samorząd terytorialny, np. gmina,

• samorząd wyznaniowy, np. gmina żydowska.

• samorząd narodowościowy,

• samorząd gospodarczy, np. Krajowa Izba Gospodarcza,

• samorząd zawodowy, np. samorząd adwokacki.

10. Czy wszystkie istniejące w Polsce samorządy wykonują władztwo publiczne. Władztwo administracyjne – organy administracji prowadza do swoją działalność  jedynie  wówczas, kiedy istnieje określona norma prawna, która nakazuje traktować  określoną  działalność  jako  działalność państwa.   Aktom    prawnym    wydawanym    przez    państwa    przysługujące    moc    powszechnie obowiązująca. Organy administracji realizując swoje  zadania  mają  możliwość  wymuszania  realizacji swoich zadań w drodze stosując przymus państwowy. Organy administracji mogą stosować  przymus państwowy  w  oparciu  o  tym  mówi  się  ze  organy   te   dysponują   władztwem   administracyjnym. Administracja,  więc  stosuje  środki,  które  nie  przysługują  innym  rodzajom  administracji.  Możliwość stosowania przymusu państwowego jest domeną jedynie administracji publicznej. Władztwo  pochodzi od państwa, to państwo udziela tego władztwa określonym podmiotem wykonującym  ta  administracje publiczną, we władztwo wyposażone są organy nie  tylko  organy  administracji  publicznej,  ale  także jednostki  samorządu  terytorialnego  wykonujące  administracje  publiczną,  dokładniej   organy   tych jednostek. Władztwo,  które  stosowane  jest  przez  organy  administracji   nazywane   jest   władztwem administracyjnym.  Przez  to  władztwo  administracyjne   należy   rozumieć   prawo   użycia przymusu  bezpośredniego  przez  organy  administracji   dla   zrealizowania   jednostronnych rozstrzygnięć czy też zarządzeń organów administracji.

11. Samorząd terytorialny – struktura. Artykuł 163 Konstytucji RP stanowi, że "Samorząd terytorialny  wykonuje  zadania  publiczne  nie zastrzeżone przez Konstytucję lub ustawy dla organów innych władz publicznych." Od   1   stycznia   1999   r.   obowiązuje   w   Polsce   trójszczeblowa    struktura    samorządu terytorialnego: • samorząd gminny

• samorząd powiatowy

• samorząd województwa

12. Samorząd terytorialny – zadania. Władzą ustawodawczą samorządu gminy jest rada gminy.  Ustawodawca  wprowadził  generalną zasadę domniemania kompetencji na rzecz rady, co  oznacza,  że  jest  ona  organem  właściwym  we wszystkich  sprawach  z  zakresu  działania  gminy,  o  ile  nie  zostały  one  wyraźnie  zastrzeżone  do właściwości   innych   organów.   Rada   gminy   składa   się   z   radnych   wybieranych    w    wyborach powszechnych na 4 - letnią kadencję. Liczba radnych zależy od liczby mieszkańców  danej  gminy:  w gminach do 4.000 mieszkańców wynosi 15 osób, zaś w gminach największych - do 100 radnych. Kompetencje rady gminy Rada gminy została wyposażona w następujące kompetencje:

- organizacyjne, polegające m.in. na:

a) uchwalaniu statutu gminy, b) zawieraniu porozumienia w sprawie przyjęcia zadań z zakresu administracji rządowe c) podejmowaniu uchwał w sprawie tworzenia i przystępowania do spółek  lub  spółdzielni, ich rozwiązywania czy występowania z nich, d) podejmowaniu uchwał w sprawie współdziałania z innymi gminami,

-  programowe,  polegające   m.in.   na:   

a) uchwalaniu   miejscowego   planu   zagospodarowania przestrzennego,

b) uchwalaniu programów gospodarczych,

c) uchwalaniu budżetu gminy,

- finansowo - majątkowe, polegające na dysponowaniu mieniem gminy, m.in.: a) w drodze przekazywania go do korzystania jednostkom pomocniczym, b) poprzez podejmowanie uchwał w sprawach podatków i opłat gminnych, c) w drodze podejmowania uchwał o emitowaniu obligacji gminnych, d) przez podejmowanie uchwał o zaciągnięciu długoterminowych pożyczek j,

Rada  powiatu Zgodnie  z  art.  1  ustawy  o  samorządzie  powiatowym,  powiat  stanowi  lokalną wspólnotę  samorządową,  zajmującą  określone  terytorium.  Powiat,  podobnie  jak  gmina,  ma  z jednej strony wymiar społeczny, gdyż obejmuje z mocy prawa ogół mieszkańców jako wspólnotę, z drugiej zaś strony - wymiar "terytorialny", ponieważ elementem wyznaczającym powiat jest także jego obszar. W Polsce istnieją dwie kategorie powiatów, w postaci:

- powiatów ziemskich, obejmujących całe obszary graniczących  ze  sobą  gmin;  jest  ich obecnie 308,

- miast na prawach powiatu, obejmujących cały obszar miasta; ich liczba wynosi 65. Zadania powiatu polegają na wykonywaniu zadań publicznych  o  charakterze  ponad  gminnym, obejmujących m.in.  

-  zadania  w  zakresie  infrastruktury  publicznej  (drogi,  gospodarka  nieruchomościami, obiekty i urządzenia użyteczności publicznej),

- zadania w zakresie spraw społecznych (edukacja, pomoc  społeczna,  ochrona  zdrowia, ochrona dóbr kultury), - zadania w zakresie porządku i bezpieczeństwa publicznego itp. Ponadto w drodze ustawowej mogą być  przekazywane  do  właściwości  powiatu  określone zadania  z  zakresu  administracji  rządowej.  Władzą  ustawodawczą  powiatu   jest   rada powiatu,   składająca   się   z   radnych   wybieranych   na   4   -   letnią   kadencję   w   wyborach powszechnych.  W powiatach liczących do 40.000  mieszkańców  wybieranych  jest  20  radnych, natomiast w powiatach powyżej 40.000 mieszkańców wybieranych jest dodatkowo po  5  radnych na każde rozpoczęte 20.000 mieszkańców, ale liczba radnych nie może być większa niż 60 osób.

Rada powiatu, podobnie jak rada gminy, korzysta  z  domniemania  kompetencji,  czyli  jest  ona właściwa we wszystkich sprawach należących do zakresu działania powiatu, o ile nie  zostały  one wyraźnie przekazane do właściwości innych organów.

Do wyłącznej kompetencji rady powiatu należą sprawy:

- organizacyjne; obejmują one m.in.: a) uchwalanie aktów prawa miejscowego obowiązujących na terenie powiatu

b) uchwalanie statutu powiatu,

c) tworzenie i wyposażanie w majątek jednostek organizacyjnych powiatu, d) podejmowanie decyzji o współdziałaniu z innymi jednostkami samorządowymi,

- finansowo - majątkowe, polegające np. na:

a) uchwalaniu budżetu powiatu,

b) uchwalaniu podatków i opłat lokalnych, c)  podejmowaniu  uchwał  dotyczących  spraw  majątkowych  (np.  w   zakresie   zbycia, obciążania, czy dzierżawy nieruchomości),

d) emisji obligacji powiatowych itp.

-  kadrowe,  związane  z  wybieraniem  członków  zarządu  powiatu,  sekretarza  oraz  skarbnika powiatu,

-  kontrolne,  polegające  w  głównej  mierze  na  stanowieniu  o  kierunkach  działania   zarządu powiatu i przyjmowaniu  sprawozdań  z  tej  działalności,  oraz  podejmowaniu  uchwał  w  sprawie udzielenia lub odmowy udzielenia absolutorium zarządowi z wykonania budżetu,

- podejmowanie uchwał w innych sprawach powiatu, jak np. dotyczących herbu czy flagi powiatu.

Sejmik województwa W świetle art. 1  ustawy  o  samorządzie  województwa,  województwo  jest  jednostką  samorządu terytorialnego - regionalną wspólnotą samorządową. Podobnie, jak w przypadku gminy i  powiatu, również województwo ma charakter zarówno społeczny,  obejmujący  daną  grupę  mieszkańców, jak i terytorialny, określony zajmowanym  przez  tę  wspólnotę  obszarem.  Władzą  ustawodawczą samorządu województwa jest sejmik województwa. Również i ten organ,  tak  jak  rada  gminy  i powiatu,  korzysta  z  ustawowego  domniemania  kompetencji,  a  zatem   jest   on   właściwy   we wszystkich sprawach z zakresu działania województwa, za wyjątkiem  tych  spraw,  które  zostały przekazane innym organom

Kompetencje sejmiku województwa  obejmują  następujące  sprawy:

-  prawotwórcze,  w  postaci uchwalania aktów prawa miejscowego powszechnie obowiązujących na terenie województwa  lub jego części,

- organizacyjne; obejmują one m.in.

a) uchwalanie statutu województwa,

b) tworzenie i wyposażanie w majątek jego jednostek organizacyjnych, c) podejmowanie decyzji o współdziałaniu z innymi jednostkami samorządowymi, d) ustalanie zasad gospodarowania mieniem wojewódzkim,

-  planistyczne,  związane  m.in.  z  uchwalaniem  budżetu  województwa,  czy  strategii  rozwoju województwa i wieloletnich programów wojewódzkich,

-  finansowo  -  majątkowe,  polegające  np.   na   podejmowaniu   uchwał   dotyczących   spraw majątkowych i gospodarowania mieniem wojewódzkim (np.  w  zakresie  zbycia,  obciążania,  czy dzierżawy nieruchomości), emisji obligacji, itp.

-  kreacyjne,  związane   z   wybieraniem   członków   zarządu   województwa,   powoływaniem   i odwoływaniem skarbnika województwa na wniosek marszałka województwa,

- kontrolne, polegające w głównej mierze na stanowieniu  o  kierunkach  działania  zarządu  oraz przyjmowaniu sprawozdań z tej działalności, oraz podejmowaniu uchwał w sprawie udzielenia  lub odmowy udzielenia absolutorium zarządowi z wykonania budżetu,

- współpracy  zagranicznej,  dotyczące  m.in.  uczestnictwa  w  międzynarodowych  zrzeszeniach regionalnych,- inne sprawy, przekazane sejmikowi w drodze ustawy czy statutu województwa.

14. Pojęcie zakładu administracyjnego.

Zakład administracyjny to pojecie ściśle związane z administracją świadczącą, jego cechą jest to, że zakład nie jest organem administracji ale tworzy  się  go  w  tym celu by wykonywał zadania administracyjne lub prowadził  specjalną  służbę  publiczną.  Możemy zatem powiedzieć, że  obecnie  przez  zakład  administracyjny  rozumie  się  jednostkę  publiczną która została powołana  do  wykonywania  zadań  publicznych.  Realizacja  tych  zadań  wymaga wyposażenia zakładu w zespół środków osobowych,  rzeczowych  oraz  przyznanie  mu  władztwa zakładowego. Te trzy elementy są niezbędne by  zakład  mógł  pełnić  swoje  funkcje.  Niezbędne jest wyposażenie zakładu w środki prawne, które  pozwolą  mu  na  skutecznie  działanie  i  to  jest właśnie władztwo zakładowe [polega na uprawnieniu do jednostronnego kształtowania  stosunków prawnych z użytkownikami zakładu jak również z osobami które znalazły się na terenie zakładu w Statut określa organizację zakładu administracyjnego, kompetencje jego organów,  sposób funkcjonowania i  zależności  organizacyjne  w  zakładzie  administracyjnym.  Regulamin jako   akt   prawa   zakładowego   określa   prawa   i   obowiązki   użytkowników   zakładu administracyjnego oraz sposób korzystania z tych  praw  i  sposób  obowiązków.  Materie poddane regulacji  statutowej  i  regulaminowej  zakładów  administracyjnych  (zakładów administracji   publicznej)   dotyczą   z    jednej    strony    aspektu    ustrojowo-prawnego administracji publicznej, z  drugiej  zaś,  dotyczą  kwestii  praw  i  obowiązków  jednostki, która korzysta ze świadczeń zakład. 7

15. Gdzie publikowane są akty normatywne dotyczące Administracji. Publikowanie aktów normatywnych reguluje ustawa z dnia 20 lipca 2000 r.  o  ogłaszaniu aktów  normatywnych  i  niektórych  innych  aktów   prawnych.   Ustawa   ta,   wyznacza   zasady promulgacji  aktów  normatywnych  oraz  innych  aktów  prawnych,  określa  także  zasady   i   tryb wydawania dzienników urzędowych. Akt  normatywny,  prawny  może  obowiązywać  w  państwie demokratycznym, dopiero po uprzednim opublikowaniu. Dlatego  też,  tak  ważna  jest  świadomość obywateli państwa demokratycznego, bowiem nieznajomość prawa nikogo nie tłumaczy. Dziennik Ustaw, Monitor Polski i Monitor Polski B, wydaje Prezes  Rady  Ministrów,  ale  czyni  to przy pomocy Kancelarii Prezesa Rady  Ministrów  i  Rządowego  Centrum  Legislacji.  Kancelaria może  także  zlecić  wyspecjalizowanym  organom  niektóre  czynności  powiązane   z   drukiem   i rozpowszechnianiem wspomnianych wcześniej organów prasowych. Publikowanie aktów normatywnych stanowi warunek ich ważności  i  mocy  obowiązującej.  Zatem, aby  dany  akt   mógł   obowiązywać   w   państwie   (demokratycznym),   winien   być   uprzednio opublikowany tak, aby każdy obywatel miał do niego dostęp. 

Vacatio legis to termin prawniczy, który oznacza okres między ogłoszeniem aktu  normatywnego, a czasem jaki daje się obywatelom na zaznajomienie  z  nową  ustawą.  Dopiero  po  tym  czasie, ustawa może obowiązywać. Okres ten reguluje art. z ustawy z dnia 20 lipca 2000 r. o  ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych Akty normatywne, zawierające  przepisy  powszechnie  obowiązujące,  ogłaszane  w  dziennikach urzędowych wchodzą w życie po upływie czternastu dni od dnia ich  ogłoszenia,  chyba  że  dany akt normatywny określi termin dłuższy.  Przy obliczaniu terminu wejścia w życie aktu normatywnego określonego w dniach nie  uwzględnia się dnia ogłoszenia, z wyjątkiem  przypadków,  gdy  akt  normatywny  wchodzi  w  życie  z  dniem ogłoszenia. Terminy wejścia w życie aktu normatywnego określone w tygodniach, miesiącach lub latach kończą się z upływem dnia, który nazwą lub datą odpowiada  dniu  ogłoszenia,  a  gdyby  takiego  dnia  w ostatnim miesiącu nie było - w ostatnim dniu tego miesiąca. Zatem akty normatywne, które  zawierają  przepisy  obowiązujące  wchodzą  w  życie  dopiero  po upływie 14 dni od ich opublikowania, wyjątek stanowią przepisy porządkowe ( 3 dni ) oraz te akty, które przewidują inny termin wejścia w życie. Organy prasowe przeznaczone do publikowania aktów normatywnych

Dziennik Ustaw Publikowaniem aktów zajmują się specjalne organy prasowe.  W  Polsce  najważniejszym  z  nich jest Dziennik Ustaw, w którym ogłaszane są najistotniejsze akty normatywne jak: . 

a) Ustawy,

b) Konstytucję

c) Rozporządzenia, z mocą ustawy wydane przez Prezydenta RP, d)  Rozporządzenia  wydane  przez   Prezydenta   RP,   Radę   Ministrów,   premiera,   ministrów kierujących   działaniami    administracji    rządowej,    członków    Rady    Ministrów,    którzy    są przedstawicielami komitetów określonych w ustawach, Krajową Radę Radiofonii i Telewizji e)  Orzeczenia  Trybunału  Konstytucyjnego  dotyczące  aktów  normatywnych  publikowanych  w Dzienniku Ustaw, . Vademecum maturalne WOS.

f) Akty dotyczące stanu wojny i zawarcia pokoju g)    Akty    dotyczące    referendum     zatwierdzającego     zmianę     konstytucji,     referendum ogólnokrajowego wyborów do sejmu i senatu oraz prezydenta h) Akty dotyczące stanu wojennego, wyjątkowego oraz stanu klęski żywiołowej,

Tzw.  obwieszczenia”, o charakterze formalnym, a dotyczące opublikowania ujednoliconego tekstu aktów normatywnych, czy sprostowania błędu publikacji.   

Monitor Polski. Drugim, co do ważności organem publikacyjnym jest Monitor Polski,  w  którym  ogłasza  się  dwie kategorie aktów normatywnych: a) Uchwały naczelnych kolegialnych organów władzy lub  administracji  państwowej,  tzn.  Sejmu, Senatu, Rady Ministrów, b) Zarządzenia Prezesa Rady Ministrów, ministrów oraz innych naczelnych organów administracji państwowej.

c) Zarządzenia Prezydenta RP wydawane na podstawie ustawy, d) Uchwały Rady Ministrów i zarządzenia premiera wydawane na podstawie ustawy, . Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego w sprawie aktów normatywnych z   Monitora Polskiego”, . a) Uchwały Zgromadzenia Narodowego, . 

b) Niektóre uchwały Sejmu i Senatu c) Akty prezydenta dotyczące m.in. powołania na wyższe stanowiska państwowe. . W Monitorze Polskim ogłasza się także akty nienormatywne.

Monitor Polski   B” W Monitorze Polskim  B” ogłasza się m.in. a) Sprawozdania finansowe określone w przepisach o rachunkowości, b) ogłoszenia i obwieszczenia przedsiębiorców; c) informacje, komunikaty, ogłoszenia i obwieszczenia organów, instytucji i osób.

Inne Dzienniki Urzędowe Dziennikami urzędowymi są także: Dzienniki urzędowe ministrów kierujących działaniami administracji  rządowej  w  których  ogłasza się m.in: a) Akty wydawane przez danego ministra, b) Uchwały rządu uchylające zarządzenia ministra wydającego dziennik, . Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego w sprawach w.w aktów prawnych a) Dzienniki urzędowe urzędów centralnych,

b) Wojewódzkie dzienniki urzędowe, w których ogłasza się m.in. . Akty prawa miejscowego stanowione przez wojewodę, organy administracji niezespolonej, sejmik województwa, radę powiatu i gminy, . Akty premiera uchylające akty prawa miejscowego

16. Centralizacja i decentralizacja administracji publicznej Pojęcie centralizacji oraz będące jego przeciwieństwem  decentralizacji  omawiają strukturę  aparatu  państwowego,  a  dokładniej  relacji   między   organami   wyższego   i niższego rzędu. Odnoszą się  one  do  wieloszczeblowej  struktury  aparatu  administracyjnego.  Technika centralizacji jak i decentralizacji może mieć szersze lub węższe  zastosowanie,  zależy  to od rodzaju spraw załatwianych przez administrację.

Centralizacja  –  jest  to  sposób  zorganizowania  aparatu  administracyjnego  państwa,   w którym organ niższego rzędu jest hierarchicznie  podporządkowany  organowi  wyższego rzędu. Tak, więc hierarchiczne podporządkowanie oznacza brak  samodzielności  organów niższego    stopnia    i     wykazuje     cechy     centralistycznego     systemu     organizacji administracyjnej. W centralizacji występują takie zjawiska jak: Skupienia i rozproszenia Kompetencji Przy  zjawisku  skupienia  kompetencji  w  rękach  nielicznej  grupy  organów,  mówi  się wówczas o koncentracji. Natomiast przenoszenie kompetencji na większa liczbę organów oznacza dekoncentrację. Pojęcie centralizacja nie musi oznaczać skupienia kompetencji na organach centralnych- większość kompetencji może spoczywać na organach terenowych.  Jednakże,  jeśli  organy te  są  ściśle   podporządkowanie   organom   centralnym   wtedy   mamy   do   czynienia   z centralizacją. Brak samodzielności wśród organów niższego szczebla wyraża się: a) z jednej strony w  uprawnieniach  organów  nadrzędnych  do  decydowania  o  sytuacji prawnej pracowników organów szczebla w zakresie stosunku pracy. b) Praktycznie wyraża się to w prawie powołana i odwoływania kierownika organu przez organ wyższego stopnia. Centralizacja ma również wady: 1) Nie może być stosowana w całej działalności państwa i jego aparatu administracyjnego. 2) W technice tej zanika gospodarność w ośrodkach lokalnych 3) Zanika samodzielność poczynian i zwraca się do  wyższych  ośrodków  o  dyspozycje  w sprawach małej wagi, które organ niższy mógłby sam załatwiać 4) Wyższe ogniwa nie znają dokładnie potrzeb i warunków lokalnych

Z tych przyczyn należy wprowadzić technikę decentralizacji, czyli samodzielności. Określenie decentralizacja pierwszy raz zostało użyte w I połowie XIXw. Ujmowano ją jako nadanie niższym organom  administracji  określonego  stopnia  prawnej samodzielności wobec organów wyższego stopnia. Ograniczenie  więzów  zależności  służbowej  i  na  ogół  osobowej.   Organom   wyższym przysługują wobec jednostek zdecentralizowanych jedynie uprawnienia nadzorcze. Przez  decentralizacji  rozumie  się  sposób  organizacji  aparatu  administracyjnego,  w którym  organy  niższego  stopnia   nie   są   hierarchicznie   podporządkowane   organom wyższego  stopnia,   czyli   decentralizacja   zakładu   samodzielności   organów   niższego stopnia.

- Organ wyższego stopnia nie decyduje o obsadzie personalnej organu  niższego,  a  więc jednostka   niższego   stopnia   jest   obsadzana   w   drodze   wyborów   lub   przez   inny zdecentralizowany organ państwowy na szczeblu lokalnym.

-  Organ  wyższego  stopnia  nie  może  wydawać  poleceń   organowi   niższego   stopnia dotyczących załatwiania spraw przez organ niższy. Może wkraczać tylko w  przypadkach określonymi przepisami prawa.

- Nadzoruje on działalność organu niższego, lecz nie kieruje nim. Przykładowo: może uchylić decyzje organu niższego  rzędu  w  przypadku,  jeśli  jest  ono niezgodne z prawem. Aby można było mówić o decentralizacji konieczne jest spełnienie kilku warunków: 1) Posiadanie przez organ niższego stopnia własnych kompetencji

2) Brak hierarchicznego podporządkowania

3) Faktyczna samodzielność organów niższego stopnia. Musi to być przede wszystkim samodzielność finansowa 4)  Musi  posiadać  własne  źródła  dochodu  oraz  samodzielnie   decydować   o   sposobie wydawania posiadanych środków finansowych. Organ uzależniony jest od dotacji organu  wyższego  popada  w  zależności,  co  przekreśla sens   decentralizacji.   Dotyczy    to    również    innych    elementów    niezbędnych    do samodzielnego funkcjonowania organu zdecentralizowanego. Wyróżnia się dwa rodzaje decentralizacji: terytorialną i rzeczową.

Decentralizacja  terytorialna-  polega  na  wyposażeniu  organów  administracji  zarządzających poszczególnymi jednostkami podziału  administracyjnego  w  taki  stopniu  samodzielności  wobec organów wyższych, który uzasadnia  uznanie  ich  za  organy  zdecentralizowane  np.:  samorząd terytorialny. Decentralizacja rzeczowa – polega  na  powierzeniu  samodzielnym  organom  lub  organizacjom zarządzania określonymi rodzajami spraw formy: samorząd zawodowy, wyznaniowy, gospodarczy, organy społeczne, przedsiębiorstwa itd. Zaletą  administracji  zdecentralizowanej  jest  wpływ  społeczeństwa  na  dotyczące  jej   decyzje organów państwa, co daje w efekcie podejmowanie optymalnych  decyzji  przez  niewielki  aparat administracyjny gdyż nie ma potrzeby szerokiego przekazywania  informacji  z  dołu  do  góry  i  z powrotem.  Decyzje  są  często  trafniejsze,  ponieważ  podejmuje   się   je   bliżej   miejsca    akcji” dodatkowo, odciąża urzędników niższego szczebla. Ludzie na niższych szczeblach są zazwyczaj lepiej wyszkoleni a podejmowane decyzje są bardziej elastyczne. Wady: trudność utrzymania jednolitej polityki administracyjnej w skali całego kraju. Decentralizacja terytorialna zazwyczaj oznacza wyższe koszta ogólne i większą liczbę zatrudnionych. Warto    jest    podkreślić    znaczne    posiadania    osobowości    prawnej    przez     organy zdecentralizowane. Obecnie kwestia posiadania osobowości prawnej  ma  znaczenie  tylko w sferze prawa cywilnego a  w  prawie  administracji  jego  znaczenie  jest,  co  najwyżej drugorzędne, jednak ma znaczenie dla  samodzielności  organów  administracji,  ponieważ osobowość prawna pozwala na  zaciągnięcie  zobowiązań  we  własnym  imieniu  a  nie  w imieniu Skarbu Państwa. Ułatwia to działanie w sferze stosunków cywilno –prawnych, a co za tym  idzie  zwiększa

w  ten  sposób  w  pewnym  stopniu  swoją  samodzielność.  Nie   bez   znaczenia   jest   to możliwość   regulowania   swoich   stosunków    majątkowych    z    innymi    podmiotami państwowymi w drodze umów. W  układzie  zdecentralizowanym  następuje  zanik  hierarchicznego  podporządkowania. Przy decentralizacji nie chodzi tyko  o  rozmieszczenie  kompetencji,  ale  też  o  stosunki miedzy organami wyższego – niższego stopnia. Decentralizacja w  systemie  administracji publicznej może mieć charakter  pełno  wymiarowy  (  obejmować  wszystkie  zadania)  i służące ich wykonaniu kompetencje lub odcinkowy (sektorowy, odnoszący  się  tylko  do niektórych zadań kompetencji). Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej formułuje w art. 15 ust.  1  zasadę  decentralizacji  władzy publicznej. Zgodnie z tą zasadą ustrój terytorialny Rzeczpospolitej polskiej zapewniać mu  trwałe, konstytucyjne  ustawowo  zagwarantowane  przekazanie  organom  funkcjonującym  na   różnych szczeblach  podziału  terytorialnego  zadań  kompetencji   i   środków   organów   działających   na szczeblach   ogólnokrajowych.   Konstytucja   RP   wyodrębnia   również   podstawową   strukturę zdecentralizowaną   (   tak   jak   by   samorząd   terytorialny)   –   reguluje   dotyczące   samorządu terytorialnego  w  osobny  rozdział  siódmy.  Konstytucja  zapewnia  samorządowi  terytorialnemu ochronę sądową ( głównie ochrony samodzielności przed ingerencjami administracji sądowej). Wybór między modelami centralizacji a decentralizacji nie jest rzeczą łatwą  i  zależy  do wielu   czynników.   Poza   tym   w   jednym   państwie    dla    poszczególnych    pionów administracji wybiera się różne  założenia.  Kierownictwo  siłami  zbrojnymi  w  każdym kraju  ukształtowane  jest  według  modelu  scentralizowanego.  Natomiast   w   sprawach zarządu   terenowego   na   świecie   dominuje   model   administracji   zdecentralizowanej opierającej się na idei samorządu terytorialnego.

17. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej.

Zgodnie z Konstytucją, najwyższy  przedstawiciel polskich  władz,  gwarant  ciągłości  władzy  państwowej,  najwyższy  organ  państwa  w   zakresie władzy   wykonawczej,   czuwa   nad   przestrzeganiem   postanowień   i    zapisów    Konstytucji, zwierzchnik Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. Urząd Prezydenta Rzeczypospolitej  Polskiej  istnieje  nieprzerwanie  od  1922,  po  1939 depozytariuszami tego urzędu  byli  prezydenci  Polski  na  Uchodźstwie  w  Londynie.  W Polsce  Ludowej  urząd  ten  powołano  w  1947   i   istniał   do   1952.   W   1989   został przywrócony  na  skutek  porozumień  Okrągłego  Stołu.  Ponieważ   ówczesna   oficjalna nazwa państwa brzmiała: Polska Rzeczpospolita Ludowa,  wybrano  jedynego  w  historii prezydenta   PRL.   W    1990    nastąpiło    przekazanie    insygniów    prezydenckich    II Rzeczypospolitej przez Ryszarda Kaczorowskiego, ostatniego prezydenta na Uchodźstwie nowo wybranemu prezydentowi III Rzeczypospolitej Lechowi Wałęsie. Od 23 grudnia 2005 roku Prezydentem RP jest Lech Kaczyński.

Kadencja

Prezydent Rzeczypospolitej jest wybierany w wyborach powszechnych na pięcioletnią kadencję  i

może  być  ponownie   wybrany   tylko   raz.   Bierne   prawo   wyborcze   przysługuje   wszystkim obywatelom  Rzeczypospolitej  Polskiej,   którzy   ukończyli   35   lat,   nie   są   pozbawieni   praw wyborczych  do  Sejmu  i  zbiorą  przynajmniej  100  tysięcy  podpisów  osób   popierających   ich kandydaturę.   Kadencja   prezydenta   rozpoczyna   się    w    dniu    złożenia    przysięgi    przed Zgromadzeniem Narodowym według roty wyznaczonej w Konstytucji. Odmowa złożenia przysięgi powoduje tymczasowe przejęcie obowiązków prezydenckich  przez  Marszałka  Sejmu  do  czasu wyboru nowego Prezydenta.  Nowo  wybrany  prezydent-elekt  obejmuje  urząd  w  ostatnim  dniu urzędowania ustępującego Prezydenta Rzeczypospolitej. Przed 9 czerwca 2000  prezydent  elekt obejmował urząd nazajutrz po ostatnim dniu kadencji ustępującego prezydenta.

Uprawnienia Prezydenta RP

Uprawnienia Prezydenta są ściśle określone w V rozdziale Konstytucji RP.

18. Co to są prerogatywy Prezydenta.               

Prerogatywa   (łac.   praerogativa)   –    przywilej,    uprawnienie    wynikające    z zajmowanego stanowiska. W systemach  parlamentarnych  kompetencje  głowy  państwa  wyłączone  spod  kontroli organu przedstawicielskiego czyli w praktyce nie wymagające kontrasygnaty rządowej. Pojęcie  ukształtowało  się  w  Anglii  dla  określenia  tych  uprawnień  króla,  które  mógł wykonywać bez uzgadniania z parlamentem. W polskim  prawie  konstytucyjnym  termin  ten  najczęściej  odnosi  się  do  wydawanych przez  prezydenta  aktów  urzędowych,  niewymagających  dla  swojej  ważności   podpisu prezesa Rady  Ministrów  (kontrasygnaty),  w  związku  z  czym  nikt  nie  ponosi  za  nie politycznej odpowiedzialności. Obecna konstytucja Rzeczypospolitej  Polskiej  wylicza  w art. 144 ust. 3 trzydzieści prerogatyw prezydenta. art. 144 ust. 3 Prezydent  Rzeczypospolitej,  korzystając  ze   swoich   konstytucyjnych   i   ustawowych kompetencji, wydaje akty urzędowe. Akty  urzędowe  Prezydenta  Rzeczypospolitej  wymagają  dla  swojej  ważności   podpisu Prezesa Rady  Ministrów,  który  przez  podpisanie  aktu  ponosi  odpowiedzialność  przed Sejmem. Przepis ust. 2 nie dotyczy:

1) zarządzania wyborów do Sejmu i Senatu, 2) zwoływania pierwszego posiedzenia nowo wybranych Sejmu i Senatu, 3) skracania kadencji Sejmu w przypadkach określonych w Konstytucji,

4) inicjatywy ustawodawczej,

5) zarządzania referendum ogólnokrajowego,

6) podpisywania albo odmowy podpisania ustawy, 7)   zarządzania   ogłoszenia   ustawy   oraz   umowy   międzynarodowej   w    Dzienniku    Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej,

8) zwracania się z orędziem do Sejmu, do Senatu lub do Zgromadzenia Narodowego, 9) wniosku do Trybunału Konstytucyjnego, 10) wniosku o przeprowadzenie kontroli przez Najwyższą Izbę Kontroli,

11) desygnowania i powoływania Prezesa Rady Ministrów, 12) przyjmowania dymisji Rady  Ministrów  i  powierzania  jej  tymczasowego  pełnienia obowiązków, 13) wniosku do  Sejmu  o  pociągnięcie  do  odpowiedzialności  przed  Trybunałem  Stanu członka Rady Ministrów,

14) odwoływania ministra, któremu Sejm wyraził wotum nieufności,

15) zwoływania Rady Gabinetowej,

16) nadawania orderów i odznaczeń,

17) powoływania sędziów,

18) stosowania prawa łaski, 19)   nadawania   obywatelstwa   polskiego   i   wyrażania    zgody    na    zrzeczenie    się obywatelstwa polskiego,

20) powoływania Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego, 21) powoływania Prezesa i Wiceprezesa Trybunału Konstytucyjnego, 22) powoływania Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego, 23)  powoływania  prezesów  Sądu  Najwyższego  oraz  wiceprezesów  Naczelnego  Sądu Administracyjnego, 24) wniosku do Sejmu o powołanie Prezesa Narodowego Banku Polskiego, 25) powoływania członków Rady Polityki Pieniężnej, 26) powoływania i odwoływania członków Rady Bezpieczeństwa Narodowego, 27) powoływania członków Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, 28)  nadawania  statutu  Kancelarii  Prezydenta  Rzeczypospolitej   oraz   powoływania   i odwoływania Szefa Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej, 29) wydawania zarządzeń na zasadach określonych w art. 93, 30) zrzeczenia się urzędu Prezydenta Rzeczypospolitej.

19. Rada Ministrów.             

Rada Ministrów (zwana popularnie rządem) - konstytucyjny organ władzy wykonawczej w Polsce. Organizacja Zgodnie z obowiązującą Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej  z  dnia  2  kwietnia  1997  r.  Rada Ministrów składa się z Prezesa Rady Ministrów oraz  ministrów.  W  skład  Rady  Ministrów  mogą być  powoływani  Wiceprezesi  Rady  Ministrów  oraz  przewodniczący  określonych   w   ustawach komitetów. Prezes  oraz  Wiceprezesi  Rady  Ministrów  mogą  pełnić  także  funkcję  ministra  lub przewodniczącego komitetu (art. 147 Konstytucji). Organizację i tryb pracy Rady Ministrów reguluje  Ustawa  z  dnia  8  sierpnia  1996  r.  o

Radzie Ministrów (Dz.U. z 2003 r. Nr 24, poz. 199 ze zm.)

Kompetencje Rada Ministrów:

• prowadzi politykę wewnętrzną i zagraniczną Rzeczypospolitej  Polskiej  (art.  146 ust. 1 Konstytucji), • kieruje administracją rządową (art. 146 ust. 3 Konstytucji), W zakresie i na zasadach określonych w Konstytucji i ustawach, na podstawie art. 146 ust. 4 Konstytucji, w szczególności:

• zapewnia wykonanie ustaw,

• wydaje rozporządzenia,

• koordynuje i kontroluje prace organów administracji rządowej,

• chroni interesy Skarbu Państwa,

• uchwala projekt budżetu państwa, •  kieruje  wykonaniem  budżetu  państwa  oraz   uchwala   zamknięcie   rachunków państwowych i sprawozdanie z wykonania budżetu, • zapewnia bezpieczeństwo wewnętrzne państwa oraz porządek publiczny, • zapewnia bezpieczeństwo zewnętrzne państwa, • sprawuje ogólne kierownictwo  w  dziedzinie  stosunków  z  innymi  państwami  i organizacjami międzynarodowymi, •  zawiera  umowy  międzynarodowe  wymagające  ratyfikacji   oraz   zatwierdza   i wypowiada inne umowy międzynarodowe, •  sprawuje  ogólne  kierownictwo   w   dziedzinie   obronności   kraju   oraz   określa corocznie liczbę obywateli powoływanych do czynnej służby wojskowej,

• określa organizację i tryb swojej pracy. Do Rady Ministrów należą sprawy polityki państwa nie zastrzeżone dla  innych  organów państwowych oraz samorządu terytorialnego (art. 146 ust. 2 Konstytucji).

20. Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji. Krajowa   Rada   Radiofonii   i   Telewizji   (KRRiT   lub   KRRiTV)   to    organ konstytucyjny (art. 213 - 215), który stoi na straży wolności  słowa,  prawa  do  informacji oraz interesu publicznego w radiofonii i telewizji. Skład i struktura KRRiT [edytuj] Zasady, tryb  działania,  organizację  oraz  szczegółowe  zasady  powoływania  członków KRRiT określa  ustawa  z  dnia  29  grudnia  1992  roku  o  radiofonii  i  telewizji,  wraz  z późniejszymi nowelizacjami. W skład Rady wchodzi (po nowelizacji ustawy z 29  grudnia 2005  roku)  5  członków.  Są  oni  wybierani  przez: 

Sejm  -  2   członków,  

Senat   -   1,

Prezydenta RP - 2. 

Kadencja członków KRRiT wynosi 6  lat.  Ta  sama  osoba  nie  może zostać  ponownie   wybrana   na   pełną   kadencję.   Ze   swojego   grona   Rada   wybiera przewodniczącego i zastępcę (na wniosek przewodniczącego). Członkowie KRRiT na  mocy  postanowień  Konstytucji  RP  (art.  198)  odpowiadają  za popełnienie deliktu konstytucyjnego przed Trybunałem Stanu.

Główne zadania

• konstytucyjne (art 213 ust. 1 Konstytucji RP ): stanie na straży wolności  słowa,  prawa  do informacji oraz interesu publicznego w radiofonii i telewizji; • ustawowe (art. 6 ust. 2 ustawy z dnia 29 grudnia 1992 r.  o  radiofonii  i  telewizji, wraz z późniejszymi nowelizacjami): • projektowanie w  porozumieniu  z  Prezesem  Rady  Ministrów  kierunku  polityki państwowej w dziedzinie radiofonii i telewizji; •    określanie    warunków    działalności    nadawców    programów     radiowych     i telewizyjnych; •    rozpatrywanie    wniosków    i    podejmowanie    rozstrzygnięć    w     sprawach przyznawania    koncesji    na    rozpowszechnianie    programów    radiowych     i telewizyjnych; • sprawowanie kontroli nad działalnością nadawców w zakresie określonym ustawą; • organizowanie badań treści i odbioru programów radiowych i telewizyjnych; • określanie wysokości opłat za udzielanie koncesji oraz wpis do rejestru; • opiniowanie projektów aktów  ustawodawczych  oraz  umów  międzynarodowych dotyczących radiofonii i telewizji;

• inicjowanie  postępu  naukowo  -  technicznego  i  kształcenie  kadr  w  dziedzinie radiofonii i telewizji; • współpraca z właściwymi organizacjami i instytucjami  w  zakresie  ochrony  praw autorskich, praw wykonawców, praw  producentów  oraz  nadawców  programów radiowych i telewizyjnych; Niektóre uprawnienia

• powoływanie rad nadzorczych spółek telewizji publicznej (Telewizja  Polska  S.A.  -  TVP) oraz publicznej radiofonii  (Polskie  Radio  S.A.  oraz  17  spółek  regionalnych  Polskiego Radia); • udzielanie koncesji na nadawanie sygnału telewizyjnego i radiowego;

• podział środków z abonamentu radiowo-telewizyjnego;

• nakładanie kar pieniężnych na nadawców;

21. Rada Polityki Pieniężnej.              

Rada Polityki Pieniężnej (RPP) – organ Narodowego Banku Polskiego.  Zadaniem RPP  jest  coroczne  ustalanie  założeń  i  realizacja  polityki  pieniężnej   państwa.   Rada   ustala wysokość podstawowych stóp procentowych, określa zasady operacji otwartego rynku  oraz  ustala zasady i tryb naliczania i utrzymywania rezerwy obowiązkowej. Zatwierdza plan finansowy  banku centralnego oraz sprawozdanie z działalności NBP.

Zadania Rady •  Coroczne  ustalanie  założeń  polityki  pieniężnej  i  przedkładanie  ich  do   wiadomości   Sejmowi równocześnie z przedłożeniem przez Radę Ministrów projektu ustawy budżetowej • Składanie Sejmowi sprawozdania  z  wykonania  założeń  polityki  pieniężnej  w  ciągu  5 miesięcy od zakończenia roku budżetowego

• Ustalanie wysokości stóp procentowych NBP

• Ustalanie zasady i stopy rezerwy obowiązkowej banków • Określanie górnej granicy zobowiązań wynikających z zaciągania przez  NBP  pożyczek  i kredytów w zagranicznych instytucjach bankowych i finansowych • Zatwierdzanie planu finansowego NBP oraz sprawozdania z działalności NBP • Przyjmowanie rocznego sprawozdania finansowego NBP

• Ustalanie zasad operacji otwartego rynku Skład Rady W skład Rady Polityki  Pieniężnej  wchodzi  Prezes  Narodowego  Banku  Polskiego  jako Przewodniczący i dziewięciu członków, powoływanych po trzech przez Prezydenta, Sejm i  Senat na okres 6 lat.

23. Wojewoda.             

Wojewoda  (łac.  palatinus)  –  w  dzisiejszych  czasach  w  Polsce  jest   to terenowy  organ  administracji  rządowej  w   województwie   i   zwierzchnik   zespolonej administracji rządowej na terenie województwa. Pozycję organizacyjno-prawną wojewody reguluje obecnie (maj  2009)  Ustawa  z dnia 23 stycznia 2009 r. o wojewodzie i administracji rządowej w województwie (Dz.  U. z 2009 r. Nr 31, poz. 206). "Art. 3.             

Wojewoda jest:

1) przedstawicielem Rady Ministrów w województwie; 2) zwierzchnikiem rządowej administracji zespolonej w województwie; 3) organem rządowej administracji zespolonej w województwie; 4) organem nadzoru nad jednostkami  samorządu  terytorialnego  i  ich  związków pod względem legalności, z zastrzeżeniem ust. 2; 5) organem administracji rządowej w województwie, do którego właściwości należą wszystkie sprawy z zakresu administracji  rządowej  w  województwie  niezastrzeżone  w odrębnych ustawach do właściwości innych organów tej administracji; 6)  reprezentantem  Skarbu  Państwa,  w  zakresie  i  na  zasadach   określonych   w odrębnych ustawach; 7) organem wyższego stopnia w rozumieniu ustawy z dnia  14  czerwca  1960  r.  – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.  U.  z  2000  r.  Nr  98,  poz.  1071,  z  późn. zm.2)).

Wojewoda   kontroluje   pod   względem   legalności,   gospodarności   i   rzetelności wykonywanie  przez  organy  samorządu  terytorialnego  zadań  z  zakresu   administracji rządowej, realizowanych przez nie na  podstawie  ustawy  lub  porozumienia  z  organami administracji rządowej. Zadania i kompetencje wojewody  w  stanach  nadzwyczajnych  określają  odrębne ustawy." "Art. 22.  Wojewoda  odpowiada  za  wykonywanie  polityki  Rady  Ministrów  w województwie, a w szczególności: • dostosowuje do  miejscowych  warunków  cele  polityki  Rady  Ministrów  oraz,  w zakresie i na zasadach określonych w odrębnych ustawach, koordynuje  i  kontroluje wykonanie wynikających stąd zadań; •    zapewnia    współdziałanie    wszystkich    organów    administracji    rządowej    i samorządowej działających w województwie i kieruje  ich  działalnością  w  zakresie zapobiegania zagrożeniu życia, zdrowia lub  mienia  oraz  zagrożeniom  środowiska, bezpieczeństwa  państwa   i   utrzymania   porządku   publicznego,   ochrony   praw obywatelskich,    a    także     zapobiegania     klęskom     żywiołowym     i     innym nadzwyczajnym zagrożeniom oraz zwalczania i usuwania ich skutków, na zasadach określonych w odrębnych ustawach; • dostosowuje do miejscowych warunków szczegółowe cele polityki rządu  oraz  -  w

zakresie  i  na  zasadach  przewidzianych  w  ustawach  -  koordynuje  i   kontroluje wykonanie wynikających stąd zadań, •   dokonuje   oceny   stanu   zabezpieczenia   przeciwpowodziowego   województwa, opracowuje  plan  operacyjny  ochrony  przed  powodzią  oraz  ogłasza  i  odwołuje pogotowie i alarm przeciwpowodziowy; • wykonuje i koordynuje zadania  w  zakresie  obronności  i  bezpieczeństwa  państwa oraz zarządzania kryzysowego, wynikające z odrębnych ustaw; • przedstawia  Radzie  Ministrów,  za  pośrednictwem  ministra  właściwego  do  spraw administracji    publicznej,    projekty    dokumentów    rządowych     w     sprawach dotyczących województwa; • wykonuje inne zadania określone w odrębnych ustawach oraz  ustalone  przez  Radę Ministrów i Prezesa Rady Ministrów." Na podstawie art. 25. ust. 1. tejże ustawy  "Wojewoda  może  wydawać  polecenia obowiązujące wszystkie organy administracji rządowej działające w  województwie,  a  w sytuacjach nadzwyczajnych, ... obowiązujące również organy samorządu terytorialnego." Ust.2 zastrzega, że powyższe "polecenia nie mogą dotyczyć  rozstrzygnięć  co  do istoty sprawy załatwianej w drodze decyzji administracyjnej". (czyli wojewoda nie  może w tym trybie przesądzić o treści zezwolenia czy innej decyzji przygotowywanej  np.  przez wójta gminy). Ust.3. "Właściwy minister może wstrzymać wykonanie poleceń o których mowa w ust. 1, wydanych organom administracji niezespolonej i wystąpić z wnioskiem do Prezesa Rady Ministrów o rozstrzygnięcie sporu,  przedstawiając  jednocześnie  stanowisko  w  tej sprawie". Zgodnie z art. 51 wojewoda jako zwierzchnik  zespolonej  administracji  rządowej kieruje nią i koordynuje jej działalność i ponosi odpowiedzialność za rezultaty jej działania. To kierownictwo i odpowiedzialność jest ograniczone przez szczegółowe przepisy, będące przejawem tradycyjnych powiązań resortowych. Wojewoda sprawuje nadzór nad działalnością jednostek samorządu  terytorialnego, na  zasadach  określonych  w  ustawie  o  samorządzie  gminnym,  samorządzie  powiatu  i samorządzie województwa (art.  12.  ustawy  o  wojewodzie  i  administracji  rządowej  w województwie). Wojewodę powołuje  i  odwołuje  Prezes  Rady  Ministrów  na  wniosek  ministra właściwego  do  spraw  administracji  publicznej  (art.  6.).  Sejmik  województwa  będący organem samorządu województwa nie jest pytany o opinię na temat  kandydata  mającego objąć stanowisko wojewody. Premier jest też przełożonym  wojewody,  uprawnionym  do kierowania do wojewody zarządzeń i  poleceń  (art.  8  ust.  1).  Nadzór  nad  działalnością wojewody sprawuje Prezes Rady Ministrów i  minister  właściwy  do  spraw  administracji publicznej. Nadzór ten ma gwarantować przestrzeganie przez wojewodę nie tylko  prawa, ale  i  polityki  rządu,  rzetelności  i  gospodarności,  przestrzeganie  przez  niego  poleceń  i wytycznych otrzymanych od Premiera (art. 8. ust. 2. i 3.).

24. Referendum lokalne.              

Referendum lokalne  -  wyrażenie  przez  członków  wspólnoty  samorządowej  w  drodze głosowania swojej woli co do sposobu rozstrzygania sprawy jej dotyczącej. Referendum lokalne jest podstawową instytucją demokracji bezpośredniej. Referendum lokalne w Polsce Podstawą  prawną  przeprowadzania  referendum   lokalnego   w   Polsce   jest   Konstytucja   RP stanowiąca w art. 4:ust. 1. Władza zwierzchnia w  Rzeczypospolitej  Polskiej  należy  do  Narodu. ust. 2. Naród sprawuje władzę przez swoich przedstawicieli lub bezpośrednio, oraz w art. 170: Członkowie  wspólnoty  samorządowej   mogą   decydować,   w   drodze   referendum,   o sprawach dotyczących  tej  wspólnoty,  w  tym  o  odwołaniu  pochodzącego  z  wyborów bezpośrednich   organu   samorządu   terytorialnego.   Zasady    i    tryb    przeprowadzania referendum lokalnego określa ustawa. Postanowienia  Konstytucji  rozwija  ustawa  z  dnia  15  września  2000  r.  o  referendum lokalnym stanowiąca w art. 2 ust. 1: W referendum lokalnym, zwanym dalej "referendum", mieszkańcy  jednostki  samorządu terytorialnego jako członkowie wspólnoty samorządowej wyrażają w  drodze  głosowania swoją wolę co do sposobu rozstrzygania  sprawy  dotyczącej  tej  wspólnoty,  mieszczącej się w zakresie zadań i kompetencji organów  danej  jednostki  lub  w  sprawie  odwołania organu  stanowiącego  tej  jednostki,  a  w  przypadku  gminy   także   wójta   (burmistrza, prezydenta miast.

25. Regionalna Izby Obrachunkowe.               

Regionalna  izba  obrachunkowa  (RIO)  -  państwowy,  zewnętrzny  i  niezależny   organ kontroli  i  nadzoru  jednostek  samorządu  terytorialnego  oraz  innych  podmiotów  określonych  w ustawie, w zakresie gospodarki  finansowej  (budżetu)  i  zamówień  publicznych.  Izby  prowadzą również działalność informacyjną i szkoleniową w zakresie spraw budżetowych. Z punktu widzenia gospodarki    finansowej    regionalne    izby    obrachunkowe    są    państwowymi     jednostkami budżetowymi. Podstawa prawna działalności RIO działają na podstawie:             

• Konstytucji              

• ustawy  z  7  października  1992  o  regionalnych  izbach  obrachunkowych   (tekst jednolity w Dz. U. z 2001 r. Nr 55, poz. 577 z późn. zm.),

• rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 16 lipca 2004 w sprawie  siedzib  i zasięgu terytorialnego regionalnych izb obrachunkowych oraz  szczegółowej  organizacji izb, liczby członków kolegium i trybu postępowania (Dz. U. z dnia 27 lipca 2004 r.).

Organizacja

Organem izby jest kolegium izby,  w  którego  skład  wchodzą:  prezes  izby,  jego  zastępca  oraz pozostali członkowie kolegium, art. 14 ustawy o RIO. Zakres podmiotowy nadzoru i kontroli (art. 1 ust. 2 Ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych) Regionalne   izby    obrachunkowe    sprawują    nadzór    nad    jednostkami    samorządu terytorialnego  w   zakresie   spraw   finansowych   oraz   dokonują   kontroli   gospodarki finansowej i zamówień publicznych następujących podmiotów:

• jednostek samorządu terytorialnego

• związków międzygminnych

• stowarzyszeń gmin oraz stowarzyszeń gmin i powiatów

• związków powiatów

• stowarzyszeń powiatów

•   samorządowych   jednostek   organizacyjnych,   w   tym   samorządowych   osób prawnych • innych podmiotów, które wykorzystują  dotacje  z  budżetu  jednostek  samorządu terytorialnego

Zakres przedmiotowy nadzoru i kontroli (art. 11 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych) W  zakresie  nadzoru:  regionalne  izby   obrachunkowe   mogą   nadzorować   uchwały   i zarządzenia podejmowane przez organy jednostek samorządu terytorialnego, jeśli dotyczą: • procedury uchwalania budżetu

• budżetu i jego zmian

•  zaciągania  zobowiązań  przez  jednostki  samorządu  terytorialnego  i  udzielania pożyczek • przyznawania dotacji z budżetu jednostek samorządu terytorialnego

• podatków i opłat lokalnych

• absolutorium

W  zakresie  kontroli:  regionalne  izby   obrachunkowe   sprawują   kontrolę   gospodarki finansowej i zamówień publicznych innych podmiotów określonych w art. 1 ust. 2 Ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych Nadzór nad RIO Nadzór nad działalnością Regionalnej Izby Obrachunkowej  sprawuje  minister  właściwy  do  spraw administracji publicznej na podstawie kryterium zgodności z prawem. Prezes  Rady   Ministrów   na   wniosek   ministra   właściwego   do   spraw   administracji

publicznej ma  prawo  rozwiązania  kolegium  regionalnej  izby  obrachunkowej  w  razie powtarzającego się naruszania przez izbę prawa.

27. Stosunek administracyjnoprawny.             

Stosunek administracyjno–prawny  -  stosunek  prawny  regulowany  przez  normy  prawa administracyjnego. Powstaje wskutek zaistnienia przesłanek faktycznych lub określonych  faktów prawnych.   Ustaje   z   chwilą   wydania   przez   organ   administracji    publicznej,    wiążącego rozstrzygnięcia   (pogląd   dyskusyjny   -   zdaniem   niektórych   badaczy,   to   właśnie    decyzja administracyjna kształtuje stosunek administracyjnoprawny).

Elementy stosunku administracyjnoprawnego:

• Przedmiot stosunku administracyjnoprawnego – musi dotyczyć sfery publicznej  i  być  normowany przez kompetentne organy administracji publicznej, w drodze wydawanych na  podstawie  prawa, aktów administracyjnych;

•  Podmiot  stosunku  administracyjnoprawnego  –  obligatoryjnym  uczestnikiem   stosunku administracyjnoprawnego jest  organ  administracji  publicznej  lub  podmiot  wykonujący jego  funkcje.  Podmiotami   mogą   być   również,   o   ile   posiadają   osobowość   prawa administracyjnego, osoby fizyczne lub grupy, osoby prawne, jednostki organizacyjne itp; • Relacje pomiędzy uczestnikami stosunku administracyjnoprawnego –  w  przeciwieństwie do stosunku cywilnoprawnego, w którym istnieje domniemanie  równości  stron,  stosunek administracyjnoprawny charakteryzuje się nierównorzędnością jego podmiotów.  Oznacza to,   że   organ   administracji   publicznej   jednostronnie   rozstrzyga   o    prawach    lub obowiązkach podmiotów stosunku.

Główne rodzaje stosunku administracyjnoprawnego:

• Stosunek materialny –  powstaje  na  skutek  zaistnienia  stanu  faktycznego  lub  faktu  prawnego, wyczerpującego zakres zastosowania norm prawa administracyjnego  materialnego.  Nawiązanie stosunku materialnego jest  związane  z  nałożeniem  na  adresatów  norm  prawa  materialnego, określonych w nim praw i obowiązków;

•  Stosunek  procesowy  –  powstaje   w   wyniku   zaistnienia   stosunku   materialnego,   w momencie wszczęcia postępowania administracyjnego. Z mocy  stosunku  procesowego stronom  przysługują,  na  podstawie  prawa  administracyjnego  procesowego,  prawa   i obowiązki formalne; • Stosunek egzekucyjny – jest  pochodną  stosunku  procesowego.  Jego  istota  polega  na konieczności   bezwzględnego   podporządkowania   się   decyzji   egzekucyjnej,   organu

administracji publicznej  wydanej  w  celu  wykonania  prawa;  łączy  się  z  mniejszą  lub większą dolegliwością.

29. Prawne formy działania administracji – klasyfikacja.       

Znane są następujące formy działania administracji:

a) stanowienie przepisów prawnych,

b) wydawanie aktów administracyjnych,

c) zawieranie porozumień administracyjnych,

d) zawieranie umów,

e) prowadzenie działalności społeczno-organizatorskiej,

f) wykonywanie czynności materialno-technicznych.

Stanowienie przepisów prawnych Organ administracyjny  ma  prawo  posługiwania  się  w  swej  działalności  aktami  normatywnymi,  za pomocą których ustanawia powszechnie obowiązujące przepisy prawa. Jakie to są  i  jaki  jest  zakres spraw, które mogą być przez organ przy ich pomocy regulowane - o tym decydują przepisy określające kompetencje organu. Organ stojący najwyżej w hierarchii administracji państwowej - Rada Ministrów - wydaje przede wszystkim rozporządzenia i podejmuje uchwały. Ministrowie  wydają  rozporządzenia  i zarządzenia,  podobnie  jak  przewodniczący  komisji  i  komitetów  stojący  na  czele   samodzielnych resortów. Wydawanie aktów administracyjnych Stanowi ono podstawową formę prawną działania administracji. Większość konkretnych spraw, których załatwianie   należy   do   zakresu   zadań   danego   organu,   jest   rozstrzygana   w    postaci    aktu administracyjnego.

Zawieranie porozumień administracyjnych Porozumienie administracyjne występuje między organami, ktore nie  są  sobie  podporządkowane,  a więc między którymi nie ma stosunku służbowej podległości ( np. między dwoma  wojewodami  ).  Jest ono przydatne, gdy wchodzi w grę konieczność podjęcia i prowadzenia wspólnej działalności organizatorskiej  w   sprawach   regulowanych   prawem   administracyjnym.   Porozumienie administracyjne stanowi więc podstawową i skuteczną formę prawną współdziałania różnych organów administracyjnych.

Zawieranie umów Umowa, która jest typową czynnością cywilnoprawną i  ze  względu  na  swą  istotę  stanowi  w  prawie administracyjnym element obcy, jest także wykorzystywana  jako  jedna  z  form  działalności  organów 7

7 administracyjnych. Istotą umowy jest porozumienie dwóch lub więcej stron, które w danej  sytuacji  są prawnie równorzędne. Umowa jest aktem dwustronnym, inaczej niż akt administracyjny. Wymaga  do swego powstania zgodnej woli dwóch stron.

Prowadzenie działalności społeczno-organizatorskiej Prowadząc  tę  działalność  organy  nie  występują  z   pozycji   władzy,   jak   przy   wydawaniu   aktów administracyjnych,   lecz   w   podobnym   charakterze   jak   organizacje   społeczne   zajmujące   się organizowaniem działalności ludzi za pomocą namowy, perswazji i innych środków oddziaływania. Wykonywanie czynności materialno-technicznych

Czynności materialno-techniczne są to wszelkie czynności faktyczne  organu  administracyjnego  i  jego funkcjonariuszy, wykonywane w toku urzędowania. W stosunku do właściwych czynności  organu  mają one charakter  pomocniczy.  Przykładem  czynności  materialno-technicznych  jest  prowadzenie  akt  i archiwów  w  urzędzie   wojewódzkim,   dokonywanie   zestawień   statystycznych   przez   urzędnika, zainkasowanie   należności   podatkowej,   doprowadzenie   do   poddania   dziecka   obowiązkowemu szczepieniu.

30. Decyzja administracyjna. Decyzja administracyjna jest to akt administracyjny zewnętrzny wydany w trybie  określonym  w przepisach   Kodeksu   postępowania   administracyjnego   lub   innych   ustaw    regulujących    sferę indywidualnych praw i obowiązków obywateli np. Ordynacja podatkowa lub Prawo celne. Część literatury  definiuje  decyzję  administracyjną  jako  kwalifikowany  akt  administracyjny, odznaczający  się  określoną  formą  i   wydawany   po   przeprowadzeniu   sformalizowanego postępowania administracyjnego; inni nazywają  ją  aktem  administracyjnym  sensu  stricto, charakteryzującym się jednostronnością, zewnętrznością, indywidualnością i konkretnością. Rozstrzyga sprawę  co  do  istoty  w  całości  lub  części,  a  więc  w  sposób  wiążący  i  trwały ustanawia,  zmienia  lub  znosi  stosunki  administracyjne.  Jest   przejawem   woli   państwa reprezentowanego przez  przez  organ  administracji  publicznej  wyrażonej  w  stosunku  do strony postępowania  administracyjnego.  Decyzje  wydawane  są  na  podstawie  przepisów prawa  materialnego,  a  tylko  wyjątkowo  w  oparciu  o  przepisy  procesowe,   np.   decyzja stwierdzająca  wygaśnięcie  bezprzedmiotowej  decyzji.  Obowiązkiem  organu   administracji publicznej jest wydać decyzję administracyjną ilekroć organ ten ma władczo  rozstrzygnąć  o prawach lub obowiązkach jednostki w oparciu o przepisy prawa materialnego.

Adresatem decyzji jest zawsze strona postępowania.  Stroną  może  być  obywatel  lub  inny podmiot prawa, którego decyzja dotyczy.

Składniki decyzji administracyjnej:

• oznaczenie organu wydającego decyzję oraz data i miejsce jej wydania, • oznaczenie adresata lub adresatów decyzji,

• podstawa prawna z przywołaniem konkretnego przepisu prawa,

• rozstrzygnięcie,

• uzasadnienie faktyczne i prawne, • pouczenie o przysługującym  prawie  do  odwołania  lub  informacja,  iż  decyzja  jest ostateczna  w  administracyjnym  toku   postępowania   i   nie   przysługuje   od   niej odwołanie lecz skarga do sądu administracyjnego, • podpis osoby  uprawnionej  do  reprezentowania  organu  (imię  i  nazwisko)  wraz  z podaniem stanowiska służbowego. W orzecznictwie sądu administracyjnego  ugruntowany  jest  pogląd,  że   treść,  a  nie  forma, przesądza   o   tym,   czy   dany   akt   jest   decyzją   administracyjną,   jeżeli   więc   sprawa administracyjna podlega załatwieniu w drodze decyzji,  to  za  decyzję  należy  uznać  pismo organu  rozstrzygającego,  zawierające  co  najmniej  oznaczenie  tego  organu,  oznaczenie adresata aktu, rozstrzygnięcie w sprawie oraz podpis  upoważnionego  pracownika  organu, gdyż spełnia to minimum podstawowych warunków wymienionych w art. 107 § 1 k.p.a.”. Uchybienia w formalnej  zawartości  decyzji  stanowią  podstawę  do  złożenia  odwołania  do organu nadrzędnego lub skargi  do  sądu  administracyjnego.  Na  powodzenie  może  liczyć wskazanie uchybienia formalnego lub uchybienia w trakcie postępowania administracyjnego (uchybienie proceduralne), które może mieć  istotny  wpływ  na  wynik  postępowania  i  treść decyzji. Mimo odrębności proceduralnej decyzjami administracyjnymi są  także  decyzje  w  sprawach celnych, podatkowych i ubezpieczeń społecznych.

33. Obowiązywanie decyzji administracyjnej. Zgodnie  z  brzmieniem  art.  104  ustawy  z  dnia  14  czerwca  1960  r.  Kodeks  postępowania administracyjnego  (tekst  jedn.  Dz.  U.  z  2000  r.  Nr  98,  poz.  1071  ze  zm.),  organ  administracji państwowej załatwia sprawę przez wydanie decyzji rozstrzygającej co do jej istoty. W ujęciu doktrynalnym “decyzja administracyjna” stanowi  “władcze  działanie  prawne  organu administracji skierowane na  wywołanie  konkretnych,  indywidualnie  oznaczonych  skutków prawnych (...) w indywidualnie oznaczonych sprawach

Żaden   przepis   prawa   nie   określa   terminu   obowiązywania    decyzji    administracyjnej. Należałoby stąd wnosić, że moc wiążąca decyzji trwa tak długo dopóki  nie  ulegnie  zmianie stan  faktyczny  i  prawny  sprawy,  stanowiący  podstawę  jej   wydania.   Stanowisko   takie potwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 3 czerwca 1993 r. w sprawie o sygn. akt III ARN 27/93 (OSNCP 1994 r. Nr 2, poz. 43)  stwierdzając,  że  w  postępowaniu  administracyjnym gwarancje trwałości decyzji należy rozumieć w  ten  sposób,  że  strony  są  nią  związane  do czasu, dopóki nie zmieniły  się  jej  istotne  elementy,  wynikające  z  art.  107  §  1  Kodeksu postępowania administracyjnego, tj. nadal występują te same strony lub ich następcy prawni oraz nie zmieniła się podstawa prawna decyzji.

34. Porozumienie administracyjne. Porozumienie administracyjne, które jest  dwustronną  lub  wielostronną  czynnością  z  zakresu prawa   administracyjnego,   dokonaną   przez   podmioty   wykonujące   administrację   publiczną,    a dochodzącą do skutku na podstawie zgodnych oświadczeń woli tych podmiotów. Przedmiotem porozumienia są zobowiązania (ale nie w sensie cywilno- prawnym) dotyczące realizacji zadań ze  sfery  administracji  publicznej.  Porozumienia  przewidują  bądź  wspólne wykonanie   zadań   nałożonych   na    podmioty    będące    stronami    porozumienia,    bądź przeniesienie pewnych zadań z jednego podmiotu na  drugi.  Porozumienie  administracyjne od czynności cywilno- prawnych odróżnia  przede  wszystkim  jego  przedmiot,  który  leży  w sferze prawa administracyjnego a nie cywilnego. Stronami porozumienia  administracyjnego mogą być wszelkie podmioty prawa administracyjnego, czyli  też  jednostki  nie  posiadające osobowości prawne. Zakres uprawnień obowiązków objętych  porozumieniem  musi  leżeć  w zakresie samodzielnego decydowania podmiotów zawierających porozumienie. Oznacza to, że porozumienia mogą być zawierane tylko w takiej  sferze  działania  organów  państwa,  w której są one samodzielne.

Instytucja porozumienia administracyjnego może stać się formą szeroko stosowaną: • tzw. porozumienia międzygminne,

• porozumienie o wykonywanie zadań z zakresu administracji rządowej, • uzgodnienie treści aktu między organami. Działalność administracji oparta na prawie cywilnym dotyczy  przede  wszystkim  tej  sfery,  w której administracja zajmuje się sprawami gospodarczymi, dokonuje pewnych  świadczeń  na rzecz    społeczeństwa,    organizuje    zaspokojenie    określonych    potrzeb.    Administracja wykorzystuje  instytucje   prawa   cywilnego   zasadniczo   w   dwóch   celach:   uzyskiwanie niezbędnego  wolumenu  dóbr   dla   utrzymania   aparatu   administracyjnego   i   możliwości świadczeń  rzeczowych  na  rzecz  społeczeństwa  przez   ten   aparat.   Drugim   celem   jest zapewnienie usług i świadczeń o podstawowym znaczeniu społecznym, których dostarczenie stanowi obowiązek administracji publicznej. Umowy w administracji są  często  powiązane  z działaniami o innym  charakterze.  Czasami  poprzedza  je  akt  administracyjny  wywołujący

pośrednio skutki cywilnoprawne albo akt powodujący bezpośrednio skutki cywilnoprawne. Nie stanowi porozumienia administracyjnego czynność polegająca na uzgodnieniu  treści  aktu normatywnego  lub  aktu  administracyjnego  między  organami   administracji,   przed   jego wydaniem, mimo że przepisy wymagają, by dany akt został wydany w porozumieniu z innym organem. Tego typu porozumienie jest jedynie uzgodnieniem  treści  aktu  między  organami, np.  zaliczenie  drogi  do  kategorii  dróg  powiatowych  następuje  w  drodze  uchwały   rady powiatu w porozumieniu z zarządem województwa, po zasięgnięciu opinii  wójtów  gmin,  na których obszarze przebiega droga. Rozpatrując porozumienie administracyjne w płaszczyźnie prawnej,  dostrzec  można  pewne podobieństwa do czynności cywilnoprawnych. Do  grup  tych  podobieństw  należą:  swoboda podjęcia decyzji w  sprawie  współdziałania,  równość  stron,  brak  podległości  służbowej  czy organizacyjnej  stron.  Zasadnicza  różnica  między  tymi  czynnościami  dotyczy   przedmiotu współdziałania.  Przedmiotem  porozumienia  są  zawsze  sprawy  leżące  w   sferze   prawa administracyjnego, a nie cywilnego.

35. Ugoda administracyjna.         

Ugoda    administracyjna    -    ma    charakter    ugody    pomiędzy    stronami    postępowania administracyjnego, zawieranej przed organem, przed którym toczy się postępowanie administracyjne. Ugoda ta może  być  zawarta  tylko  w  indywidualnej  sprawie  administracyjnej,  wyłącznie  w  czasie trwania postępowania administracyjnego i to tylko w takiej sprawie, w której biorą  udział  co  najmniej dwie  strony  o  spornych  interesach.  Ugoda  administracyjna   po   jej   zatwierdzeniu   przez   organ administracji, zastępuje decyzje w sprawie.  Podstawa prawna: art. 114 Kodeksu postępowania administracyjnego W sprawie, w której toczy się postępowanie przed organem administracji publicznej strony mogą zawrzeć ugodę, jeżeli:– przemawia za tym charakter sprawy– przyczyni  się  to  do  uproszczenia  postępowania  lub przyśpieszenia postępowania– nie sprzeciwia się temu przepis prawa. Art. 117. § 1. Ugodę sporządza się w formie pisemnej.  Powinna  ona  zawierać:  oznaczenie  organu, przed którym została zawarta, datę sporządzenia, oznaczenie stron, przedmiot i treść ugody,  wzmiankę  o jej  odczytaniu  i  przyjęciu,  podpisy  stron  oraz  podpis   pracownika   organu   administracji   publicznej, upoważnionego do sporządzenia ugody. § 2. Organ administracji publicznej utrwala fakt zawarcia ugody w aktach sprawy, w formie  protokołu podpisanego przez osobę upoważnioną do sporządzenia ugody.

36. Zaświadczenie.

Zaświadczenie – dokument potwierdzający określony fakt lub stan.

Zaświadczenie urzędowe

• zaświadczenie wydane na podstawie przepisów szczególnych

• zaświadczenie o samodzielności lokalu

• Zaświadczenia dotyczące gospodarstwa rolnego:

1. wielkości gospodarstwa rolnego,

2. wielkości dochodu z gospodarstwa rolnego,

3. nie zalegania w podatku rolnym

• zaświadczeniem na przewozy drogowe na potrzeby własne

• zaświadczenia na międzynarodowy transport drogowy osób

• zaświadczenie o niekaralności

• zaświadczenie o bezskuteczności prowadzonego postępowania egzekucyjnego

• zaświadczenie wydane na wniosek osoby, która ma interes  prawny  w  potwierdzeniu  określonych faktów lub stanu prawnego

Zaświadczenie wydane przez osobę fizyczną lub prawną

• zaświadczenie o nie zaleganiu z opłatami

• zaświadczenia o otrzymywanych dochodach

• zaświadczenie o studiach wyższych

Inne zaświadczenia

• zaświadczenie lekarskie

• zaświadczenie o wolontariacie

37. Tak zwane nietakty.              

Nieakty – czynności podejmowane:

- przez organy oczywiście niewłaściwe;

- z pominięciem wszelkiej procedury. Nie  leżą  w  sferze  prawa,  np.  wydanie  prawa  jazdy  przez  kumpla,  przydział  lokalu   przez kierownika budowy.

38. Sądownictwo administracyjne w Polsce. Sąd   administracyjny   to   jeden   z   organów   państwowych   sprawujących    wymiar sprawiedliwości  w  Polsce.  Sądy  administracyjne  wykonują  ten  obowiązek   poprzez   kontrolę działalności administracji  publicznej  oraz  rozstrzyganie  sporów  kompetencyjnych  i  sporów  o właściwość  między  organami  jednostek  samorządu  terytorialnego,  samorządowymi   kolegiami odwoławczymi i między tymi organami a organami administracji  rządowej.(art.1  ustawy  z  dnia 25  lipca  2002  r.  Prawo  o  ustroju  sądów  administracyjnych).  Sądami  administracyjnymi   są obecnie: wojewódzkie sądy administracyjne orzekające  w  pierwszej  instancji  i  Naczelny  Sąd Administracyjny.  Regułą   więc   jest,   że   skarga   kierowana   jest   do   wojewódzkiego   sądu administracyjnego,   a   dopiero   jego   orzeczenia   kontrolowane   są   przez    Naczelny    Sąd Administracyjny. Zarówno przed wojewódzkim sądem administracyjnym, jak i przed  Naczelnym Sądem  Administracyjnym  obowiązuje  zasada  skargowości   zabraniająca   sądowi   inicjowanie postępowania sądowego z urzędu; postępowanie 

sądowo-administracyjne może wszcząć wyłącznie strona wnosząc (odpowiednio) skargę (do wsa), skargę kasacyjną lub zażalenie (do NSA).

Naczelny Sąd Administracyjny  (a) rozpoznaje skargi kasacyjne i zażalenia od orzeczeń (wyroków i postanowień) sądów wojewódzkich, (b) rozstrzyga wspomniane spory kompetencyjne i spory o właściwość, a ponadto (c)   podejmuje   uchwały   wyjaśniające    przepisy    prawne,    rozbieżnie    interpretowane    przez    sądy administracyjne  oraz  uchwały  rozstrzygające  zagadnienia  prawne   budzące   poważne   wątpliwości   w konkretnej sprawie sądowo-administracyjnej.  (art.3  Prawa  o  ustroju  sądów  administracyjnych  i  art.15 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami  administracyjnymi).  Oznacza  to, że NSA działa jako sąd II instancji rozpatrując skargi kasacyjne i zażalenia od orzeczeń  WSA,  natomiast w pozostałych sprawach NSA orzeka jako sąd pierwszej i jedynej instancji.

Organizację i działalność sądów administracyjnych w Polsce regulują trzy akty prawne: • Konstytucja RP (art.10, art.45, art.77-79, art.165 ust.2, art.166 ust.3 i artykuły 173-187), • ustawa z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U.  z  2002 r. Nr 153, poz. 1269 z późniejszymi zmianami) •   ustawa   z   dnia   30   sierpnia   2002   r.   Prawo    o    postępowaniu    przed    sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2002 r. Nr 153, poz. 1270 z późniejszymi zmianami).

Zgodnie  z  art.3  §  2  Prawa  o  postępowaniu  przed  sądami  administracyjnymi,  kontrola działalności administracji publicznej przez te sądy obejmuje orzekanie w sprawach skarg na: • decyzje administracyjne; • postanowienia wydane w postępowaniu administracyjnym, na które służy zażalenie albo kończące postępowanie, a także na postanowienia rozstrzygające sprawę co do istoty; • postanowienia wydane  w  postępowaniu  egzekucyjnym  i  zabezpieczającym,  na  które służy zażalenie; •  inne  akty  lub  czynności  z  zakresu  administracji  publicznej  dotyczące  uprawnień  lub obowiązków wynikających z przepisów prawa; • bezczynność organów administracyjnych w wydaniu decyzji, postanowienia  bądź  aktów  i czynności poprzednio wymienionych, •  akty  prawa  miejscowego  organów  samorządu  terytorialnego  i  terenowych  organów administracji rządowej; • inne akty jednostek samorządu terytorialnego i ich związków, podejmowane w sprawach administracji publicznej; • akty nadzoru nad działalnością organów jednostek samorządu terytorialnego; Organy sądów administracyjnych

1.w wojewódzkich sądach administracyjnych

• prezes wojewódzkiego sądu administracyjnego

• zgromadzenie ogólne sędziów sądu administracyjnego

• kolegium wojewódzkiego sądu administracyjnego

2. w Naczelnym Sądzie Administracyjnym

• Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego • Zgromadzenie Ogólne Sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego • Kolegium Naczelnego Sądu Administracyjnego We wszystkich sądach administracyjnych orzekają sędziowie  sądów  administracyjnych.  

W sądach tych mogą orzekać także asesorzy sądów administracyjnych.

39. Zakres kontroli decyzji administracyjnych przez sądy administracyjne. Zasada   sądowej   kontroli   decyzji   administracyjnych   –    zgodnie    z    nią    decyzje administracyjne  z  powodu  ich  niezgodności  z  prawem  mogą  być  zaskarżane   do   sądu administracyjnego. Pod względem przedmiotu kontroli możemy wyróżnić: kontrolę decyzji administracyjnych; Można ją podzielić pod względem sposobu uruchamiania kontroli na kontrolę:

• bezpośrednią - następuje po zaskarżeniu do sądu decyzji  administracyjnej  celem  jej uchylenia lub zmiany; • pośrednią - którą uruchamia się z innych względów niż potrzeba kontroli danego aktu.

40. Najwyższa Izba Kontroli.       

Najwyższa  Izba  Kontroli  –  to  instytucja  państwowa,  podlegająca   bezpośrednio   Sejmowi   i prowadząca kontrole w państwie. W zakresie  NIK-u  jest  m.in.:  kontrolowanie  działalności  organów państwa (administracji rządowej), NBP, osób prawnych działających  na  rzecz  państwa,  organizacji państwowych. Głównym zadaniem prowadzonych  przez  NIK  kontroli  jest  dostarczanie  Sejmowi  i opinii  publicznej  informacji  o  działaniach  państwa,   które   są   oceniane   pod   kątem:   legalności, gospodarności,  celowości  oraz  rzetelności.  Szczególną,  konstytucyjną  rolę  zajmuje   opinia   NIK   w procedurze zatwierdzania przez Parlament sprawozdania budżetowego Rządu. Najwyższa   Izba   Kontroli   działa   na   podstawie   przepisów:   art.   202-207   Konstytucji Rzeczypospolitej  Polskiej  oraz  ustawy  z  dnia  23  grudnia  1994  r.  o  Najwyższej   Izbie Kontroli. Zgodnie  z   Konstytucją,   Najwyższa   Izba   Kontroli   jest   naczelnym   organem   kontroli państwowej  podległym   Sejmowi.   Przepisy   konstytucyjne   regulują   zakres   uprawnień kontrolnych  NIK  w  odniesieniu  do  różnego  rodzaju  podmiotów,  obowiązki  Izby  wobec Sejmu, a także pozycję oraz ochronę prawną Prezesa NIK. Statut   Najwyższej   Izby   Kontroli,   nadany   Zarządzeniem    Nr    3    Marszałka    Sejmu Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 12 września  2001  r.,  określa  wewnętrzną  organizację  Izby. Jest  ona  jednostopniowa,  a  wchodzące   w   jej   skład   departamenty   i   delegatury   są równorzędnymi jednostkami organizacyjnymi.