Rynek jest formą więzi między różnymi podmiotami gospodarczymi i konsumenckimi próbującymi kupić i sprzedać towar. Między przedsiębiorcami toczy się nieustanna konkurencja. Z punktu widzenia mikroekonomii rynek jest sferą ludzkiej działalności gospodarczej w której łączna podaż styka się z łącznym, albo globalnym popytem.
POPYT- to takie zapotrzebowanie na dane dobro, za które nabywca jest gotowy zapłacić ustaloną na rynku cenę dysponując do tego celu odpowiednią sumą dochodu pieniężnego. Popyt jest nie tylko funkcją ceny danego dobra, ale także funkcją wysokości dochodu jakim nabywca rozporządza. Do zaspokojenia tej samej potrzeby mogą służyć różne dobra, które są względem siebie substytucyjne, czyli mogą się wzajemnie zastępować. Wiele dóbr ma charakter komplementarny, czyli wzajemnie się uzupełniający. Popyt na dany towar jest funkcją:
-poziomu cen danego dobra
-wysokości realnych dochodów
-poziomu cen dóbr substytucyjnych i komplementarnych
-oczekiwań zmian cen i dochodów
-indywidualnych preferencji konsumentów i ich liczby
-itp.
Funkcjonalną zależność między wysokością popytu na dany towar, a poziomem ceny rynkowej, ekonomiści nazwali prawem popytu. Popyt zmienia się w przeciwnym kierunku w stosunku do zmiany ceny, przy założeniu, że pozostałe czynniki nie ulegają zmianie.
PODAŻ – podażą nazywamy zaoferowanie dobra przez producenta Lub sprzedawcę na rynku. Istnieje funkcjonalny związek między poziomem ceny, a wielkością podaży określonego dobra. W przeciwieństwie do prawa popytu, prawo podaży zwraca uwagę na dodatnią zależność między zmianą ceny, a zmianą wielkości podaży.
Równowaga na rynku jest określana przez cenę w punkcie przecięcia się krzywej popytu i krzywej podaży. Oznacza to, że dostępna podaż jest rozdzielona między nabywców. Nadwyżka podaży nad popytem pojawia się. Przy cenie C1 gdzie wzrost ceny spowoduje ograniczenie popytu ze strony konsumentów, a równocześnie zwiększenie podaży ze strony producentów. C2- Niedobór istnieje dlatego, że cena jest zbyt niska, w rezultacie popyt staje się zbyt duży w stosunku do podaży.
Dominantą nazywamy taką wartość zmiennej, która w danej rozkładzie empirycznym występuje najczęściej. W szeregach wyliczających i rozdzielczych punktowych dominanta jest wartością cechy, której odpowiada największa liczebność. W szeregach rozdzielczych przedziałowych bezpośrednio można określić tylko przedział, w którym znajduję się dany . Konkretną wartość liczbową należącą do tego przedziału i będącą dominantą wyznacza się według wzoru:
$$D = x_{D} + \frac{n_{D} - n_{D - 1}}{\left( n_{D -}n_{D - 1} \right) + \left( n_{D -}n_{D + 1} \right)}*i_{D}$$
xD – dolna granica klasy, w której znajduję się dominanta
nD - liczebność przedziału dominanty
nD − 1 – liczebność przedziału poprzedzającego
nD + 1 – liczebność przedziału następującego po przedziale, w którym znajduję się dominanta
iD – rozpiętość przedziału dominanty
Z szeregów rozdzielczych dominantę można wyznaczyć metodą rachunkową i metodą graficzną
PRZYKŁAD 1.
Tabela przedstawia rozkład rozwodów według wieku kobiet w momencie wniesienia powództwa.
| Wiek | Liczba | Odsetek |
|---|---|---|
| - 19 | 316 | 0,73% |
| 20-24 | 6979 | 16,16% |
| 25-29 | 11440 | 26,49% |
| 30-34 | 6391 | 14,80% |
| 35-39 | 5412 | 12,53% |
| 40-49 | 8450 | 19,57% |
| 50- | 4200 | 9,72% |
| ∑=43188 | 100% |
$$D = 25 + \frac{11440 - 6979}{\left( 11440 - 6979 \right) + \left( 11440 - 6391 \right)}*5 = 27,346$$
Otrzymany wynik oznacza, że najliczniejszą grupą kobiet rozwodzących się, są kobiety który w momencie wniesienia powództwa o rozwód miały 27,3 lat.
Liczone wg odsetek:
$$D = 25 + \frac{26,49 - 16,16}{\left( 26,49 - 16,16 \right) + \left( 26,49 - 14,80 \right)}*5 = 27,346$$
PRZYKŁAD 2.
Na podstawie danych zamieszczonych w tabeli obliczyć przybliżoną wartość najczęściej występującego poziomu wynagrodzenia pracowników danej spółki.
| Wynagrodzenie | Liczba pracowników | Xo |
|---|---|---|
| 2700-2900 | 290 | 2800 |
| 2900-3100 | 910 | 3000 |
| 3100-3300 | 1200 | 3200 |
| 3300-3500 | 800 | 3400 |
| 3500-3700 | 400 | 3600 |
| ∑=3600 |
D=$3100 + \frac{1200 - 910}{\left( 1200 - 910 \right) + \left( 1200 - 800 \right)}*200 = 3184,06$
Średnia płaca: 3206,11zł
| Warunki | Mikroprzedsiębiorcy | Małe przedsiębiorstwa | Średnie przedsiębiorstwa |
|---|---|---|---|
| Średnie roczne zatrudnienie | Poniżej 10 | Poniżej 50 | Poniżej 250 |
| Roczny obrót netto | Poniżej 2mln E | Poniżej 10mln E | Poniżej 50m E |
| Aktywa | Poniżej 2mln | 10mln | 43mln |
Przez kolejne 2 lata obrotowe należy spełnić w/w warunki.