Drapieżnictwo wykład 6

Drapieżnictwo:

Jest to forma oddziaływania antagonistycznego może mieć charakter międzygatunkowy lub wewnątrz gatunkowy. Zwierzęta stosują drapieżnictwo aby przeżyć, wykorzystują ciało innego zwierzęcia jako pokarm. Ten sposób odżywiania jest korzystny dla drapieżnika i niekorzystny(śmiertelny) dla ofiary.

W szerokim znaczeniu drapieżnikami są jedynie mięsożercy, czyli organizmy, które zjadają osobniki innego gatunku. Bardzo często jest to związane z zabiciem ofiary. Zaś w ścisłym znaczeniu drapieżnikami są także roślinożercy, wszystkożercy i pasożyty.

Roślinożercy na przykład dlatego gdyż zjadają zielone części roślin, ale wtenczas nie dochodzi do całkowitego uśmiercenia ofiary tylko najczęściej do jej okaleczenia.

Za szczególny rodzaj drapieżników można uznać parazytoidy – owady które składają jaja w ciele innych organizmów.

Kanibalizm może być także szczególna formą drapieżnictwa tylko że wewnątrzgatunkowym, kiedy drapieżnik i jego ofiara należą do tego samego gatunku.

Za drapieżnictwo w sensie ścisłym uważa się też zagryzanie przez drapieżniki ciał organizmów osiadłych jak na przykład gąbek, co przypomina bardziej roślinożerność. Ciekawym zjawiskiem są także zwierzęta, które odfiltrowują pokarm z zawiesiny wodnej fiszbinowce(wieloryb )lub mułu jak np: rurecznik. Ich pokarmem stają się wtedy zarówno organizmy zwierzęce, jak i roślinne, bakterie oraz plankton(roślinny lub zwierzęcy) Takiego odżywiania formalnie nie zalicza się do drapieżnictwa.

Drapieżnicy pozyskują pokarm z reguły poprzez polowanie na swoje ofiary. Istnieją dwa główne sposoby polowania:

- stadne(lew(głównie samice) – zebra)

- w pojedynkę(gepard polujący na antylopę gnu)

Polowanie to nie jedyna technika pozyskiwania pokarmu przez drapieżniki. Niektóre z nich budują sieci tak jak pająki na muchy i inne owady. Budują one, także pułapki ziemne jak mrówkolwy na osy pustynne) lub łapią ofiarę językiem jak kameleony polujący na świerszcze. Niektóre przywabiają ofiary wabikiem, udającym potencjalną ofiarę, lub świecącym wyrostkiem żabnica kusząca małe rybki. Zazwyczaj drapieżca obezwładnia ofiarę siłą, gryząc ją (powodując wykrwawienie) lub dusząc, albo przy użyciu jadu.

Przykłady:

- pająk – mucha

- lew – gazela

- żaba – pająk

- nietoperz – mysz

- wilk – zając

- orka – waleń

- wydra – rak

- skunks – jaja ptaków

- jenot – ślimak

- pelikan – łosoś

Najczęściej to drapieżniki monofagiczne bytujące w środowiskach zubożałych gatunkowo(mało pokarmu)na przykład: pustynia, mają najsilniejszy wpływ na liczebność populacji w danym ekosystemie. Liczba ofiar silnie spada kiedy drapieżniki występują w nadmiarze, biorąc pod uwagę pojemność ekosystemu. Wtenczas występuje niedobór pokarmu dla drapieżnika, łowcy zaczynają wymierać z głodu. Wtedy populacja ofiar ma czas na regeneracje. Dzieje się tak ponieważ dopiero dojrzałe osobniki są wstanie całkowicie same pozyskiwać pokarm. W środowiskach bardziej zróżnicowanych gatunkowo, kiedy występuje dobrze rozbudowana sieć łańcuchów troficznych(nie

ma takich gwałtownych wahań liczebności ofiar), drapieżniki zaprzestaje polowań na osobniki gatunku występującego w mniejszości w danym ekosystemie, często nie robi tego świadomie, tylko ilość osobników danego gatunku nie jest dostatecznie wysoka żeby zdołał on przeżyć żywiąc się tylko nimi. Poza tym inne gatunki pojawiają się częściej w zasięgu jego wzroku i węchu z czego korzysta bez wahania.

Drapieżnik może także przeprowadzać selekcje gatunków, ponieważ najczęściej wybiera on ofiarę z której może uzyskać proporcjonalnie dużo energii przy najmniejszej jej stracie(podczas łapania ofiary). Dlatego też gatunki słabsze będą częściej padały ofiarą drapieżników.

Mogą również przeprowadzać selekcje różnych gatunków, polując na najsłabsze osobniki, czyli na młode będące pod opieką niedoświadczonej samicy, starych, chorych, lub rannych. Wtenczas pozostają przy życiu organizmy najsilniejsze zdolne do rozrodu dzięki czemu populacja może dalej istnieć.

Mutualizm:

Jest to jedna z in między populacjami, charakteryzująca się obopólnymi korzyściami o takim stopniu, który praktycznie wzajemnie uzależnia istnienie obu populacji.

Mikoryza – jest to występujące powszechnie zjawisko, polegające na współżyciu korzeni lub innych organów, a nawet nasion roślin naczyniowych z grzybami. Tego typu symbioza daje obu gatunkom wzajemne korzyści, polegające na obustronnej wymianie substancji odżywczych – rośliny mają lepszy dostęp do wody i rozpuszczonych w niej soli mineralnych, ale także do substancji regulujących ich wzrost i rozwój, które produkuje grzyb, ten zaś korzysta z produktu fotosyntezy roślin (cukru jakim jest glukoza).

Symbioza - Jest to ścisły związek dwóch organizmów, w którym albo oba czerpia wymierne korzyści albo jeden czerpie korzyści a drugi pozostaje neutralny(komensalizm – hiena zjadająca resztki po ucztujących lwach).

Przykład symbiozy: ukwiał oraz pustelnik. Odwłok. pustelnika jest miękki i pozbawiony pancerza. Dlatego wyszukuje on pustą muszlę ślimaka, chowa w niej odwłok. Na tej muszli osadza się ukwiał. Pustelnik, poruszając się, przenosi ukwiała z miejsca na miejsce. Dzięki temu ukwiał ma większą możliwość zdobycia pokarmu, natomiast pustelnikowi zapewnia ochronę przed wrogami.

Do symbiozy zaliczamy też protokooperację czyli związek luźny, nie musi wystąpić żeby oba organizmy przeżyły lecz daje on wymierne korzyści obu stworzeniom. Oraz pasożytnictwo ponieważ czasami jeden z symbiontów czerpie więcej korzyści co czasami może nawet prowadzić do śmierci drugiego.

Endosymbioza - specyficzny rodzaj symbiozy, charakteryzuje się wystepowaniem komórek jednego organizmu wewnątrz drugiego. Występuje na przykład u owadów, w których przewodzie pokarmowym mogą występować – pierwotniaki, grzyby i drobnoustroje. Pomagają one owadom korzystać z błonnika i wytwarzają dla nich różne witaminy. Endosymbionty przekazywane są z pokolenia na pokolenie, takie przypadki znane są u muchówek, błonkówek i wszy.

Endosymbioza jest znana i częsta u porostów i grzybów(mikoryza)

Bakterie azotowe (Rhisobium i Clostridium) często współpracują z korzeniami roślin motylkowych asymilując bardzo potrzebny roślinom azot do gleby. Są praktycznie jedynymi organizmami które pozyskują azot z powietrza atmosferycznego.

Roznosiciele nasion:

Nie wszystkie oddziaływania pomiędzy zwierzętami a roślinami muszą być niekorzystne dla tych drugich. Jednym z dobrych przykładów mutualizmu jest rozsiewanie nasion. Rozsiewanie nasion u wielu gatunków roślin odbywa się przy udziale ptaków lub ssaków.

Wiele elementów rozmnażania się roślin a także odżywiania się zwierząt można interpretować jako przystosowanie powstałe w procesie ko ewolucji układu roślina – roślinożerca.

W roznoszeniu nasion główną rolę odgrywają owoce, podstawowym ich zadaniem jest ochrona nasienia. Owoc zawiera jednak pewna ilość substancji pokarmowych, które są zjadane przez roślinożerców i trawione. Nasiona zazwyczaj nie zostają strawione i po przejściu przez układ pokarmowy kręgowca są wydalane do gleby gdzie zachodzi ich dalszy rozwój.

Roznosiciele tacy jak bąk żyją ze swoistej symbiozie z koniczynami. Kiedy zaczyna braknąć na danym terenie koniczyn zaczyna braknąć i bąków żywiących się ich sokiem, jeżeli nie znajda sobie środka zastępczego. Kiedy zaś na danym obszarze jest duża populacja koniczyn a baki zaczynają wymierać przez np.: pasożyta to w konsekwencji koniczyny nie zostają zapylone a i zmniejsza się liczebność ich populacji na danym terenie przez co baki nie maja dostatecznie dużo pożywienia i albo migrują albo zaczynają ginąć.

Koewolucja – jest to zależność pomiędzy dwoma lub więcej gatunkami, polega ona na współzależnej ewolucji tych gatunków. W każdym z nich zachodzi dostosowanie do innych, które ma na celu ułatwienie wspólnego bytowania tych organizmów.

Roślinożerność:

Jest to sposób pobierania pokarmu, polegający na zjadaniu roślin. Z reguły polega na zjadaniu roślin bez ich uśmiercania(spasanie), w skrajnych przypadkach przeradzać się może w drapieżnictwo.

Mechanizmy obronne – Rośliny są w stanie przeżyć ponieważ u roślinożerców wykształciły się mechanizmy regulacyjne, chroniące przed nadmiernym zjadaniem roślin i przeeksploatowaniem Swojej bazy pokarmowej. Ponadto liczebność roślinożerców może być ograniczona przez drapieżniki.

Rośliny potrafią także bronić się same. Wykorzystują do tego różnego rodzaju przystosowania strukturalne, takie jak kolce u róży lub ciernie u sukulentów, parzące włoski. Dysponują one także

dużą ilością broni chemicznej, najczęściej wykorzystują do tego metabolity wtórne(alkaloidy, glikozydy i inne), według niektórych kiedyś nie były wykorzystywane do obronny.

Mechanizmy obronne mogą mieć charakter ilościowy na przykład stężenie związków chemicznych odpowiedzialnych za obronę albo jakościowy, takie chronią roślinę przed roślinożercami niewyspecjalizowanymi.

W przyrodzie występują dwa podstawowe typy układu roślina – roślinożerca.

Pierwszy z nich można nazwać układem wzajemnego wpływu(interactive herbivore system), gdyz roślinożercy wpływają na tempo wzrostu, a tym samym na dalsze losy zgryzanych roślin. Drugi to układ braku wzajemnego wpływu, w układzie tym nie ma zależności między zagęszczeniem populacji roślin i późniejszą kondycją zgryzanych roślin.

Większość oddziaływań pomiędzy rośliną a roślinożercą ma charakter wzajemnego wpływu.

Niektórzy roślinożercy przystosowali się do zjadania roślin, które się przed nimi bronią. Na przykład przestają być wrażliwe na substancje chemiczne, które wydzielają rośliny z ich diety. Przez co są pozbywają się konkurencji, gdyż tylko one są w stanie wykorzystać dany gatunek rośliny dla swoich potrzeb(dla innych są one trujące). Przystosowują się także poprzez wykształcanie na przykład wyjątkowo twardej sierści dzięki czemu nie są wrażliwe na kolce i włoski parzące swoich ”ofiar”.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Napęd Elektryczny wykład
wykład5
Psychologia wykład 1 Stres i radzenie sobie z nim zjazd B
Wykład 04
geriatria p pokarmowy wyklad materialy
ostre stany w alergologii wyklad 2003
WYKŁAD VII
Wykład 1, WPŁYW ŻYWIENIA NA ZDROWIE W RÓŻNYCH ETAPACH ŻYCIA CZŁOWIEKA
Zaburzenia nerwicowe wyklad
Szkol Wykład do Or
Strategie marketingowe prezentacje wykład
Wykład 6 2009 Użytkowanie obiektu
wyklad2
wykład 3
wyklad1 4

więcej podobnych podstron