1.) Pedagogika Specjalna – Dyscyplina naukowa, teoria i praktyka wspierania osób niepełnosprawnych.

Wymiary:

• Teoretyczny

• Praktyczny

• Normatywny (normy, zasady i cele)

Podmiot – osoba niepełnosprawna

Przedmiot – działania na rzecz os. Niepełnosprawnej:

• Rewalidacja

• Rehabilitacja

• Edukacja

• Terapia

• Tworzenie prawa

• Dopasowywanie udogodnień technicznych

1922 - PIPS

Ortopedagogika – ped. Specjalna, edu. Specjalna

Ordtodydaktyka –dydaktyka specjalna

• REWALIDACJA [łAC.] – przygotowanie do

• Rehabilitacja – Powrót do stanu wcześniejszego

• Kompensacja – dziłanie naprawczę, nadrabianie innymi zmysłami zmysłu straconego

• Dekompensacja – załamanie procesu kompensacji

Dzieci Gai:

-Badania prenatalne – aborcja

-problemy niepełnosprawnych

-kobieta bez rąk

2.) Historia

Starożytność:

• Większość niepełnosprawności z dzisiejszych czasów (down, głusi, ślepi)

• Zwyczaj uśmiercania niepełnosprawnych dzieci (Sparta)

• Platon (nieurodziwe oddzielić od zdrowego

• Homer (niewidomy albo ociemniały

• Hefajstos – mityczny niepełnosprawny Bóg

Średniowiecze:

• Kościół (zakony) pierwszy opiekun niepełnosprawnych

• Niepełnosprawni jako margines

• Niepełnosprawność – działanie złego ducha

• Język niemowy – zakon milczenia

• 1351 – Ordonans Jana Dobrego ( niepełnosprawni z marginesu, mogą żebrać)

• Zakaz ciemiężenia chorych

• Język migowy w zakonach

Odrodzenie:

• Ludwik Vives
  „O życiu duszy” – początki ped. Specjalnej
  „O wspieraniu ubogich” – opieka nad ubogimi, kalekami i sierotami

• Andrzej Frycz Modrzewski
  „O obyczajach” – stworzyć urząd „dozorców ludzi ubogich”

• Jan Amos Komeński
  „Wielka dydaktyka” Postulat powszechnego kształcenia – kształcenie uczłowiecza

Oświecenie:

• 1770 Paryż - Micheal de L’Epee – Pierwsza szkoła dla głuchoniemych (metoda naturalna – miganie)

• 1784 – Valentin Hauy – pierwsza szkoła dla niewidomych

• 1778 – Samuel Heinicke – Szkoła dla głuchoniemych (metoda oralna)

• Wielka rewolucja francuska –

• Filip Pinel – nowoczesna psychiatria – oddzielenie idiotyzmu od choroby psychicznej

• Deklaracja Praw Człowieka I Obywatela 1793 – zamknięcie tylko w wyniku postanowienia sądowego

XIX/XX w:

• 1799 – Pierwszy zakład resocjalizacyjny

• 1817- Dania – Obowiązek szkoły dla głuchoniemych
  progresywizm pedagogiczny

• Pedagogia –nauka o dzieciach

• Międzynarodowy fakultet pedagogiczny

• Nowe wychowanie – nauczyciel kompanem

Osoby:

• Maria Montessori -1870-1852- przedszkola i rehabilitacja

• Owidiusz Jan Decardo – Zinteresowanie upośledzeniem

• Alfred Alder – problematyka, niewłaściwe wychowanie

• Sergiusz Hessen

• Józela J’Otenko

Pedagogika Specjalna (lecznicza) jako nauka

1921 – Katedra Pedagogiki Leczniczej na uniwersytecie w Brukseli

1817 – Instytut Głuchoniemych i

1922 – PIPS – pierwsza na świecie szkoła kształcąca nauczycieli w tym kierunku

3. Pedagogika niepełnosprawnych intelektualnie – Oligofrenopedagogika (Ped. Os. Z małym umysłem)

Podział niepełnosprawności (upośledzenia intelektualnego):

• Niedorozwój (oligofrenia)

• Demencja (iq zaczyna maleć)

Niepełnosprawność intelektualna nie jest chorobą!

Przemiana w pojmowaniu niepeł. Intelektualnej:

1. Niepełnosprawność intelektualna / choroba psychiczna

2. Oddzielenie tych dwóch zjawisk – Pinnel XVIII w

3. Niep. Intl. Niedostatek intelektu – do poł. XX w

4. Niep. Intl. Niedostatek intelektu + trudności w przystosowaniu – obecnie

Początki:

• Od zawsze zauważano zauważano ludzi upośledzonych umysłowo

• XX w Alfred Binnet – test do pomiaru inteligencji

• William Stern – Pojęcia ilorazu inteligencji – IQ

• Wyodrębnienie grupy lekko niepełnosprawnych (debilizm) – 75%

Niedorozwój Umysłowy:

• Istotnie Niższy (Co najmniej o 2 odchylenia standardowe) niż przeciętny zdrowy poziom funkcjonowania zdrowego człowieka

• Problemy z przystosowaniem i życiem społecznym - spośród wielu sprawności

• Wymiar intelektualny – problem z edukacją

Badania mogą być przeprowadzane tylko za zgodą rodziców

Stopnie niepełnosprawności intelektualnej:

Norma Inteligencji – Rozwój Prawidłowy
Niższy niż przeciętny
Upośledzenie umysłowe w stopniu lekkim
Upośledzenie umysłowe w stopniu umiarkowanym
Upośledzenie umysłowe w stopniu znacznym
Upośledzenie umysłowe w stopni głębokim

Do 68” używano 3 terminów:

• Debilizm - lekko

• Imbecylizm – umiarkowanie, znacznie

• Idiotyzm – głęboko

Możliwości rozwojowe niepł. Intelektualnej – max. Rozwój:

	Roz. intelektualny	Roz. społeczny
lekki	8-12	-
umiarkowany	7-8	10
znaczny	5-6	7-8
głęboki	-	Do 4

Stygmaty niepełnosprawności – zewnętrzny dział niepełnosprawności

Przyczyny niepełnosprawności intel. (historycznie) :

1. Demonolgiczne

2. Animalistyczne

3. XVIII – choroby duszy

4. Przyczyny wyłącznie organiczne i kulturowe

Aktulanie:

• Przyczyny endogenne (geny, dziedziczenie)

• Egzogenne – embiopatie, faz ,okołoporodowe , po urodzeniu

• Kulturowe

• Środowiskowe

Instytucje zajmujące się niepełnosprawnymi intelektualnie:

• Ośrodki Wczesnej interwencji

• Polskie stowarzyszenie na rzecz osób z upośledzeniem umysłowym

• Poradnie Psychologiczno-Pedagogiczne

• Powiatowe zespoły orzekające

Lekka niepełnosprawność intelektualna:

• Szkoły podstawowe

• Gimnazja

• Szkoły zawodowe

• Nauczanie zawodowe

• Specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze

Głębiej i Głęboko niepełnosprawni intelektualnie:

• Przedszkola specjalne

• Szkoły podstwowe/ gimnazja – Życia

• Warsztaty terapii zajęciowej – ust. 1997

• Zakłady chorobowo lecznicze

• Zespoły Aktywności (aktywizacji) Zawodowej

• Środowiskowe domy samopomocy

• Domy pomocy społecznej

Jean Vanier

• Urodzony 1928

• Twórca największych wspólnot integracyjnych na świecie

• 1964 – ARKA (wspólnota bytowania

• 1971 – „Wiara I Światło”

4.) Surdopedagogika:

• subdyscyplina ped. Spec. Jej przedmiotem są osoby z niepełnosprawnością słuchową

Terminy:

• głuchoniemy

• głuchy z niepełnosprawnością słuuchową

• ogłuchły

• niedosłyszący

W Polsce 1/1000 dzieci

Klasyfikacja

• Niedosłuch lekkiego stopnia do 40 db – szkoła powszechna

• Niedosłuch stopnia średniego 40-60 db – możliwa szkoła dla niedosłyszących

• Niedosłuch stopnia głębokiego 60-85 db – szkoła dla niedosłyszących

• Głuchota >85 db – szkoła dla niesłyszących

Przyczyny wad słuchu:

• Dziedziczne – wrodzone, nabyte

• Swoiste – różyczka, toxplazmoza, zespół ushera, wczesnactwo, zapalenie górnych dróg oddechowych, ospa, choroby zakaźne, zapalnie opon mózgowych, urazy, długie oddziaływanie głośnych dzwięków

Epidemia uszkodzeń słuchu – lekkie uszkodzenia

Podział medyczny:

• Głuchota transmisyjna – zapalenie zmiany górnych dróg oddechowych

• Głuchota odbiorca (uszkodzenie ślimaka, nerwu słuchowego, ucha)

• Głuchota centralna (mózg)

Trudności w rozwoju osób z ciężką wadą słuchu w mózgu:

• Rozwój emocjonalny może być zaburzony – trudności wychowawcze, „getto głuchych”

• Niewłaściwe postrzeganie głuchych, odrzucenie, mity o głuchych

• Większość problemów w życiu codziennym głuchych, powodują słyszący

• Rozwój poznawczy (myślenie może być zaburzone):
  - 1 przyczyna – oparcie nauczania o język dźwiękowy
  - zastosowanie naturalnego języka głuchych przeciwdziała tym problemom

Formy komunikacji:

• Język dźwiękowy – odczytywanie z ust

• Daktylografia – alfabetgłuchych

• Ideografia – mowa migowa

• Mowa migana – jez. Migowy + formy gramatyczne

• Totalna komunikacja – mowa kombinowana

• 2011 r – ustawa o języku migowym – (polski język migowy, system języko-migowy, osoba opiekuna)

Mówić czy migać:

• 1770 , Paryż „Charles de I Epee – pierwsza szkoła dla głuchych (język naturalny – migowy)

• 1778 – Samuel Heinicke – szkoła dla głuchych – język dźwiękowy, oralny)

• Spór szkoły francuskiej z niemiecką

• Mediolan 1880 „ Międzynarodowy Kongreas Nauczycieli głuchych – „język jest dany od Boga”

• Hamburg 1980 – Głusi mają prawo do swojego języka

• Nadm Chomski – „Gramatyka Uniwersalna” – każde dziecko ma swoją gramatykę, która rozwija sie pod wpływem bodźców. Bez wpływu czy są one dźwiękowe czy nie.

Głusi – mniejszość językowa – kulturowa

• USA, Szwecja – emancypacja środowiska głuchych ( nie choroba, niepełnosprawność, a mniejszość kulturowa)

• Rewolucja Gallaudet – 1988 – w Waszyngtonie – integracja na wyższej uczelni głuchych i słyszących

Kształcenie słuchu w Polsce:

• 1817 – ks. Jakub Falkowski – pierwsza szkoła dla głuchoniemych w Polsce ( Instytut Głuchoniemych i Ociemniałych)

• przedszkola, szkoły pdstawowe, gimnazja, zawodowe, średnie ośrodki dla dzieci niedosłyszących

• - Polski związek Głuchoniemych (problemy dorosłych z wadą słuchu)

Literatura:

• B. Szczepanowski – „niedosłyszący – głusi – głuchoniemi”

• Harlan Lane : Maska dobroczynności ośr. Depracjacji Społeczności głuchych

5.) Tyflopedagogika

Klasyfikacja:

• Niewidomi

• Ociemniali

• Szczątkowo widzący

• Słabowidzący ( niedowidzący)

Rozpowszechnienie wad wzorku:

• 10% - problemy ze wzrokiem

• 60 tyś. Słabowidzących - 10 tyś. Niewidomych

Przyczyny wad wzorku

• dziedziczne (20%)

• Wrodzone ( embriopatia różyczkowa)

• Okołoporodowe ( retionopoatia – wcześniaki

• Choroby anlaiz układu wzrokowego

• Choroby ogólne – zpalenia opon mózgowych

• Zatrucia

• Uszkodzenia mechaniczne

• Zmiany starcze

• Niedożywienie

Jaglica- choroba zakaźna, w jej obliczu ukazują się małe gródki, później pękaja, choroba społeczna

Specyfika rozwoju osób z ciężką wada wzroku:

• motoryka ( zburzona) brak stymulacji wzrokowej, ograniczone naśladowanie, lęk przed zderzeniem z przeszkodą

• efekt – wada postawy

• ubóstwo ruchu

• bindismy – anomalie stereotypami

• rozwój intelektualny prawidłowy – normalne poznawanie świata

• rozwój emocjonalny nieprawidłowy – niska samocena, frustracje w związku z ograniczoną możliwością realizacji potrzeb

Rewalidacja ( podstawy teoretyczne):

• kompensacja

• dotyk, słuch, węch

• zmysł przeszkód ( widzenie twarzowe)

Rehabilitacja – podstawowe zasady:

• najwcześniejsze stwierdzenie wad

• twórcza akceptacja niepełnosprawności

• trening orientacji przestrzennej

• trening samoobsługi

• Trening wykorzystania resztek widzenia

• Lokomocja ( samodzielne poruszanie się )

• Nauka pisma Brailla

Zasłużenia dla tryflopedagogiki:

• Valentina Hary – 1745 – szkoła dla ślepych

• Schomis Braill – pismo

• Marco deco Simodam – pierwszsa polska szkoła dla niewidzących

• Róża Grodzka
  -zakład w laskach
  -system kształcenia niewidomych
  polski związek niewidomych
  osoba ociemniała
  założyła zgromadzenie sióstr franciszkanek

Zakład w Laskach – placówka społeczna

6.) Osoby Głuchoniewidome – Tryflopedagogika

• głuchoślepota nie jest prostym złożeniem dwóch niepełnosprawności

• niepełnosprawność sprzężona (złożona, wieloraka)

• rozpowszechnienie w Polsce – 1,5 do 15 tyś

• Przyczyny najczęstrze – embriopatia różyczkowa, zespół Ushera, toxoplazmoza, urazy

Klasyfikacja wg. Towarzystwa Pomocy Głuchoniewidomym:

• Słabowidzący- całkowicie niesłyszący

• Słabosłyszący – całkowicie niewidzący

• Słabowidzący – słabosłyszący

• Całkowicie niewidomi - całkowicie głusi

Sposoby poznawania osób głuchoniemych:

• wiedza z tryflopedagogiki i surdopedagogiki

• informacje od osób głuchoniewidomych
  -A. Sulivann
  -E. Jezierko

• informacje od opiekunów

  Jacy są głuchonieidomi:

• trudności w poznaniu, brak skutecznych narzędzi „czarna skrzynka”

• żywa chęć poznania otaczającego świata

• rozwój intelektualny raczej prawidłowy, chyba że uszkodzenie mózgu

• zaburzone emocje – napady agresji

Sposoby komunikacji osób\

• język migowy, pismo Brailla

• alfabet Lorma ( pismo doręczne)

• Urządzenia techniczne

Podstawowe rehabilitacji:

• Najciężej określić rodzaj głębokości niepełnosprawności

• Niwelować lęk – kontakt z opiekunem

• Nauka samoobsługi i samodzielności

• Nauka poruszania się – lokomocji

• Edukacja np. przysposobienie zawodowe

Słynni:

• Helena Keller

• Olga Skorochodowa

• Krystyna Hryszkiewicz

• Grzegorz Kozłowski

• Francesco Goya

6.) Ped. Terapeutyczna- osób przewlekle chorych i niepełnosprawnych

Szymon Starkiewicz 1926- pierwsze klasy dla dzieci przewlekle chorych

Janina Doroszewska/ Jan Bogdanowcz

1947 w PIPS dział dla dziewci przewlekle chorych i kalekich

Janinina Doroszewska – Nauczyciel w zakładzie leczniczym

Należyci dzieci nie tylko leczyć lecz ich wspierać

Doroszewska 4 rodzawje:

• Ruchowa

• Zajęciowa

• Zabawowa

• Pracą

Polski model (szkoła rehabilitacji)

• Wczesna

• Powszechna

• Kompleksowa

• Ciągła

Twórcy:

Wiktor Dega, Marian Weish, Aleksandra Hellek

Choroba przewlekła – dłuższy czas trwania, łagodniejszy przebieg, konieczność stałego monitorowania organizmu, trwałe uszkodzenie org.

Modele chorowania:

1. Zachowania prozdrowotne/anty zdrowotne/poza zdrowotne

2. Model choroby jako destrukcja/ nowa forma aktywności/ choroba jako ochrona przed trudnościami

7.) Ped. Resocjalizacyjna

Resocjalizacja – dyscyplina naukowa, teoria i praktyka oddziaływania których podmiotem są osoby z zaburzeniami w procesie socjalizacji (wyuczone objaowy nieprzystosowania społecznego i wykluczenia/ zachowań przestępczych

Socjalizacja – przystosowanie do akekwatnego funkcjonowania e rolach przypisanych społecznie

Desocjalizacja- uczenie się norm/ zachowań nie akceptownych przez społeczeństwo, destrukcyjna socjalizacja

Resocjalizacja jako części pedagogogiki specjanej i samodzielna dyscyplina

Podmiot resocjalizacji – nieprzystosowanie społeczne, wykolejenie z trudnościami w zachowania, sprawiający trudności wychowawcze, nieletni, nieletni przestępcy

Sytuacja jednostki – istotą resocjalizacji stanowi systematyczne , dobrowolne i stałe dostoswywanie się do uznania powszechnie obowiązujących w społeczeństwie norm , wymogów.

Norma- ludzkie relatywne pojęcie w zależności od miejsca , czasu, …

Norma statystyczna – bez oceny, wartościowania

Norma idealna – wartościująca, oceniająca

Cechy stałe:

• Negatywny stosunek do norm społecznych

• Zachowanie o znacznej trwałości

• Trudności wewnętrzne, sytuacja jednostki

Pojęcie nieszczęścia – O. Lipiński

Objawy niedostosowanie społecznego:

• Skala niedostosowania społecznego Lesław Pałki (1984) w

• Zakwalifikowanie do n. Społeczeńtwa arbitralnego ( nie czaje o co kaman :P ) Chodzi chyba o zachwania negatywne ( alkohol, używki)

• Trudności wychowawcze ( wczesne objawy wykolejenia

• Zachowania przestępcze

Przyczyny niedostosowania społecznego:

• Teorie biologiczne – uszkodzenie sys. Nerwowego, czynniki genetyczne ( XYY – nadsamiec), pory roku,

• Teorie Psychologii – znaczenie osobowości człowieka

• Teorie socjologiczne- wypływ środowiska, mass-media, migracje

• Teorie pedagogiczne – przyczyny w błędach i zaniedbaniach szkoły

• Teorie konwergencji – grupa czynników dominujących/towarzyszących

Nieletni- us. O postępowaniu nieletnich – 1982 r

Nieletni 13-17 r.ż.

Nieletni to osoba o której piszę przepis ustawy o postępowaniu nieletnich ( Ciężko się domyśleć :D )

System resocjalizacji nieletnich:

• Pogotowie opiekuńcze

• Policyjna Izba dziecka

• Ośrodki Diagnostyczne – Konsultacyjne

• Młodzieżowe ośrodki wychowawcze

• Młodzieżowe ośrodki Socjoterapeutyczne

• Kuratorzy nieletnich/ Oś. Kuratorskie

• Schroniska dla nieletnich

• Zakłady poprawcze

Wczesne objawy wykolejeniawg. Ewy Żebrowskiej :

• Niepowodzenia szkolne/ wagary

• Ucieczki z domu – lęk przed karą/ namowy kolegów/ chęć przygód

• Picie alkoholu, narkotyki (substancje psychoaktywne)

Przyczyny niedostosowania społecznego wg. L. Pytki

• Konflikt dziecka ze środowiskiem – środowisko przestępcze

• Nagromadzenie obiektywnych trudności – choroba, rozbicie rodziny, alkoholizm

• Zaburzenia biopsychiczne dziecka – choroba, uszkodzenie wrodzone

• Niski status ekonomiczny rodziny