Dieta przeciwpróchnicowa u dzieci

Próchnica to nadal ogromny problem społeczny w wielu państwach, także w Polsce nadal przeważająca część społeczeństwa jest nią dotknięta. Niestety ofiara próchnicy padają także najmłodsi, ponieważ choroba ta dotyka także zęby mleczne. Ważne jest zatem, aby mieć świadomość, że nasz sposób odżywiania ma szczególnie duży wpływ na pojawianie się tego schorzenia. Jako rodzice i opiekunowie powinniśmy być szczególnie uczuleni na zwracanie uwagi na uzębienie naszych dzieci oraz ich dietę od najmłodszych lat. Jak wiadomo duża ilość słodyczy i kwaśnych napojów zwiększa ryzyko występowania próchnicy. 

Praktycznie wszystkie dzieci przepadają za słodyczami, bardzo chętnie spożywają one wszelkiego rodzaju ciastka cukierki i żelki, które nie tylko zawierają wiele cukrów, które stanowią doskonały substrat dla bakterii, które wytwarzają w wyniku przemiany tych związków kwasy niszczące szkliwo, ale i mają kleista konsystencję, przez co długo utrzymują się na powierzchni szkliwa ułatwiając bakteriom niszczenie powierzchni szkliwa. Nie znaczy to, że dieta przeciwpróchnicowa musi być pozbawiona słodkich pokarmów, istotna jest jednak ich ilość oraz czas w jakim są one spożywane. Należy unikać spożywania słodyczy pomiędzy posiłkami, ponieważ są wtedy najbardziej szkodliwe dla zębów. Wynika to z tego, że stałe utrzymywanie się cukrów w jamie ustnej przy podjadaniu słodyczy sprawia, że poziom kwasów wytwarzanych przez bakterie rośnie, przez co niekorzystnie obniża pH w jamie ustnej. Im niższe pH tym szybciej i łatwiej rozpuszczane jest szkliwo. Poza tym słodycze najczęściej mają małą objętość w stosunku do ilości zawartego w nich cukru przez co w czasie ich spożywania nie jest wytwarzana dostateczna ilość śliny, aby wypłukać większość węglowodanów z powierzchni zębów. Korzystne jest więc spożywanie słodyczy wraz z większymi posiłkami, np. deseru wraz z obiadem. Dobrym pomysłem jest wyznaczenie jednego słodkiego dnia w tygodniu, w którym dziecko będzie otrzymywało słodycze. 
Obecnie spożywa się spore ilości gazowanych napoi oraz soków, które zawierają kwasy. Warto zadbać o to, aby dzieci nie konsumowały nadmiernych ilości takich produktów, ponieważ mogą one powodować powstawanie ubytków w szkliwie. Osłabione szkliwo jest bardziej podatne na ataki bakterii, co prowadzi do rozwoju próchnicy. Tak więc po spożyciu kwaśnych soków czy coli korzystne jest przepłukanie ust czystą wodą, aby usunąć nadmiar kwasów z jamy ustnej. Nie powinno się szczotkować zębów bezpośrednio po spożyciu kwaśnych pokarmów czy napoi, ponieważ może to powodować powstanie mikroubytku w szkliwie.
W przypadku dzieci korzystających z butelki należy pamiętać o tym, aby nie zostawiać ich na noc z butelka pokarmu, ponieważ może to w krótkim czasie doprowadzić do rozwoju próchnicy butelkowej. Ten typ próchnicy szerzy się bardzo szybko ze względu na pozostawanie cukrów obecnych w pokarmie głównie na płaskich powierzchniach zębów przednich przez noc. Nocą w czasie snu wydzielanie śliny jest o wiele mniejsze niż za dnia przez co spłukiwanie przylegającego do powierzchni zębów pokarmu jest mocno utrudnione. Bakterie w jamie ustnej dziecka korzystają wówczas szczególnie aktywnie z zasobów cukru, który rozkładają do kwasów, które niszczą strukturę szkliwa. 
Oprócz ograniczenia ilości słodkich i kwaśnych pokarmów niezbędne jest codzienne dostarczanie koniecznych do prawidłowego rozwoju zębów minerałów, takich jak wapń oraz białka. Spożywanie kilku porcji warzyw i owoców dziennie jest wskazane nie tylko ze względu na obecność w nich witamin i mikroelementów, ale i cennego błonnika i pektyn wspomagających trawienie. Podczas spożywania surowych warzyw i owoców wydzielane są większe ilości śliny, podobnie jak w czasie żucia bezcukrowych gum. Dzięki temu resztki pokarmowe są intensywniej wypłukiwane. Poza tym ślina dostarcza także minerałów, które są wbudowywane w strukturę szkliwa wzmacniając je, jest to proces przeciwstawny do wypłukiwania ich przez kwasy wytwarzane przez bakterie. Także ciemne pieczywo jest bogatym źródłem błonnika, dlatego nie powinno go zabraknąć w diecie dzieci.
Oprócz stosowania diety przeciwpróchnicowej istotne jest także dbanie o regularne szczotkowanie zębów, zwłaszcza wieczorem. U małych dzieci, które nie są jeszcze przyzwyczajone do szczotkowania powinno się oczyszczać zęby zwilżoną letnią wodą gazą. Pozwala to usuwać resztki pokarmowe zalegające na powierzchniach zębów, przez co ogranicza się zasoby pokarmowe bakterii odpowiedzialnych za rozwój próchnicy.