30.05.2012

Temat: Drogi czuciowe.

1. Droga przedsionkowa ma 2 następujące zadania:

-utrzymywanie głowy, tułowia i kończyn dolnych w pionie,

-utrzymywanie wzroku na obiekcie podczas szybkich ruchów głowy.

Ciało pierwszego neuronu znajduje się w zwoju przedsionkowym skarpy, a jego akson biegnie do czterech jąder przedsionkowych, leżących na pograniczu mostu i rdzenia przedłużonego. Droga przedsionkowa ma przede wszystkim charakter odruchu, tzn. że odbywa się bez uczestniczenia wzgórza i kory. W jądrze przedsionkowym przyśrodkowym rozpoczyna się droga przedsionkowo-rdzeniowa przyśrodkowa, która jest zasadniczym składnikiem pęczka podłużnego przyśrodkowego. Pęczek ten jest sprzężony z jądrami nerwów gałkoruchowych III, IV i VI. Droga ta jest niezbędna dla zachowania pionu głowy, szyi i tułowia, oraz koordynuje ruchy gałek ocznych. Z kolei droga przedsionkowo-rdzeniowa boczna wywołuje wyprost kończyn dolnych a u zwierząt i górnych.

Są dowody na istnienie na drogę przedsionkową filogenetycznie nową, której pierwszy neuron jest w zwoju przedsionkowym, drugi w jądrach przedsionkowych skąd impulsy docierają do jądra brzusznego tylnego wzgórza. Tam jest trzeci neuron, który dąży do zakrętu zaśrodkowego kory.

Błędnik może być także pobudzony przy wprowadzeniu zimnej albo ciepłej wody do przewodu słuchowego zewnętrznego. To pobudzenie si ę odbywa poprzez prądy konwekcyjne. Przy wprowadzeniu wody zimnej, ruchy gałek ocznych są w przeciwnym kierunku.

2. Odruchy źreniczne. Odruch na światło jak i na poszerzenie źrenicy zależne od układu sympatycznego, odbywa się bez udziału kory. Natomiast przy akomodacji bierze udział kora, toteż właściwsze jest określenie reakcja akomodacyjna (nie odruch).

Odruch na światło. Ramie dośrodkowe zaczyna się w siatkówce i obejmuje jej cały pierwszy i drugi neuron, oraz większość trzeciego neuronu. Odruch ten biegnie przez nerwy wzrokowe, skrzyżowanie, gdzie część włókien za niego odpowiedzialnych ulega skrzyżowaniu, czyli rozdziela się i w obu pasmach wzrokowych dociera do wzgórka dolnego. Włókna oddzielają się i biegną do ośrodka odruchu świetlnego w śródmózgowiu. Skąd następuje połączenie do jądra Westphala-Edingera. Ale tylko ta jego część która zawiaduje zwężeniem źrenicy. Ramię odśrodkowe w tym jądrze przełącza się w zwoju rzęskowym i dalej jako n rzęskowe krótkie dociera do zwieracza źrenicy. Reakcja konsensualna – obie źrenice się kurczą przy naświetleniu jednej z nich.

Do rozszerzenia źrenicy dochodzi gdy:

-jest zniesione działanie układu parasympatycznego,

-kiedy ustrój jest pobudzony sympatycznie (walka, ucieczka).

Ramię dośrodkowe odruchu zaczyna się w podwzgórzu tylnym i zstępuje do ośrodka rzęskowo-rdzeniowego, czyli jądra pośrednio bocznego obejmującego neuromery C8-Th2. Ramię odśrodkowe przebiega jako gałąź łącząca biała, przełącza się w zwoju szyjnym górnym i w składzie biegnie jako plexus caroticus int. a potem cavernosus i w nerwach rzęskowych krótkich, które mają wszystkie rodzaje włókien dociera do rozwieracza źrenicy.

Reakcja na akomodację obejmuje następującą triadę:

-uwypuklenie soczewki,

-zwężenie źrenicy,

-zbieżnośc gałek ocznych.

Ramię dośrodkowe reakcji na akomodację zaczyna się w korze wzrokowej gdzie dochodzi następnie do śródmózgowia do specjalnego ośrodka akomodacji. Ramię odśrodkowe rozpoczyna się zarówno w jądrze Westphala-Edingera jak i w jądrze ruchowym nerwu III. Włókna parasympatyczne przełączają się w zwoju rzęskowym, gdzie zaopatrują zwieracz źrenicy i mięsień rzęskowy, a włókna ruchowe zaopatrują po obu stronach mięsień prosty przyśrodkowy.

__________________________________________________________________________________

Kora nowa ma 6 warstw. Warstwa 1. Jest połączona drogami kojarzeniowymi. Warstwa 2. I 3. to drogi spoidłowe. Wasrtwa 4. Przyjmuje wszystkie drogi ze wzgórza a więc i czuciowe i ruchowe. 5. Wysyła wszystkie drogi zstępujące a 6. Łączy się tylko z wzgórzem.

Zakręt kątowy (pole 39) ma znaczenie w rozpoznawaniu obiektów. Pole 18 wysyła impulsy do zakrętu kątowego. W zakręcie tym następuje rozpoznanie obiektu (układanie w myślach opisu obiektu). Informacja ta jest przekazywana do ośrodka Wernickiego (pole 22) i przez pęczek podłużny górny dochodzi do pola Brocka (44, 45). W polu Brocka następuje programowanie ruchów artykulacyjnych. To wszystko dotyczy półkuli dominującej.

Pamięc krótka to kora zakrętu hipokampa, a pamięc długa to zakręty skroniowe środkowy i dolny. W korze mózgu reprezentacja ruchowa dotyczy drugostronnej części ciała (w móżdżku jest odwrotnie). Reprezentacja czuciowa z wyjątkiem słuchowej jest też drugostronna. W drodze słuchowej występuje bilateralizm (impulsy docierają z obu stron). Pewne czynności wyższe są zlokalizowane w jednej półkuli mózgu. W półkuli dominującej jest reprezentacja taki wyższych czynności jak racjonalne myślenie, zdolności językowe, inteligencja, charakter pisma. W półkuli niedominującej zdolności artystyczne, intuicja, rozpoznawanie twarzy, gestykulacje i nieracjonalne myślenie.

Najważniejsze jądra limbiczne to:

-zespół hipokampa, czyli stopa, podkładka i zakręt zębaty. Struktura ta rozpoczyna krąg Papeza mający udział w konsolidacji pamięci,

-ciało migdałowate, które się wypukla na zewnątrz jako hak hipokampa, rozpoznaje emocje i przekazuje je do podwzgórza. Podwzgórze jako nadrzędny ośrodek autonomiczny wyraża emocje przez reakcje autonomiczne jak np. zaczerwienienie skóry. Podwzgórze otrzymuje impulsację z ciała migdałowatego przez drogę brzuszną migdałową, która jest najważniejsza oraz prążek krańcowy,

-jądra przegrody leżą pod polem przegrody, pole przegrody obejmuje pole podspoidłowe i zakręt przykrańcowy,

-jądro półleżące, znajduje się między głową jądra ogoniastego a skorupą w okolicy istoty dziurkowanej przedniej. Jądra przegrody i półleżące są związane z zadowoleniem seksualnym i z zadowolenie związanym z systemem nagradzania.

Zespół hipokampa przez sklepienie łączy się z ciałami suteczkowatymi. Z ciał suteczkowaty pęczek suteczkowo-wzgórzowy do jądra przedniego wzgórza. Rzutuje ono do zakrętu obręczy a ten kończy się ponownie na zespole hipokampa, na tzw. korze węchowej entorynalnej (pole 28).

U zwierząt makrosmatycznych (silny węch) najważniejsze jest jądro korowo-przyśrodkowe wzgórza i prążek krańcowy. Natomiast u ludzi (mikrosmatyczni) najistotniejsze są jądra podstawno-boczne, które czerpią informacje o emocjach z całej kory asocjacyjnej i rozpoznają te emocje i przekazują je do podwzgórza, który te emocje wyzwala.

W obrębie pnia mózgu znajdują się liczne jądra limbiczne tj. pole brzuszne nakrywki w śródmózgowiu, jądro miejsca sinawego w moście i jądra szwu w całym pniu mózgu. Każde z tych jąder rzutuje do wszystkich struktur układu limbicznego. Spełniają one rolę aktywacyjną na te struktury. Poza tym jądra te aktywują korę mózgu bo wchodzą w skład układu siatkowatego pobudzającego. Wykazują specyficzną neurosekrecję, gdyż pole brzuszne nakrywki jest dopaminergiczne, jądro miejsca sinawego jest noradrenericzne, a jądra szwu są serotoninergiczne.