Przekroczenie granic obrony kon.może mieć postać:ekscesu intensywnego-tzw.obrona nadmierna,z ekscesem intensywnym mamy do czynienia gdy sprawca odpierając napad narusza dobra napastnika w st.wyższym,niż jest to konieczne lub wg nie było konieczności naruszenia dobra.Przekroczenie granic obrony kon. jest bezprwane i tak jak czyn jest zawinione-stanowi przestepstwo o nie wielkim stopniu winy.Dlatego ustawodawca dopuszcza możliwość nadzwyczajnego złagodzenia kary i odstąpienia od jej wymierzenia.Czyni się to mimo przekroczena granic obrony kon.gdy zosyało ono spowodowane strachem lub wzburzeniem usprawiedliwionym okolicznościami zamachu.Strach-stan niepokoju wywołany przez niebezpiezeństwo, trwogę,lęk,przerażenie,stan przenikający,paraliżujący,gwałtowny.Wzburzenie-stan psychiczny gdzie przeżycia emocjonalne przeważają nad intelektem podniecenia,zdenerwowania,niepokoju,bliski pojęciu oburzenia,odruch protestu,gwałtowny sprzeciw,wybuch gniewem.Stan usprawiedliwiony okolicznościami-miedzy wzburzeniem lub strachem,a jego przyczyną musi istnieć związek przyczynowo-skutkowy i powinna być zachowana prawna równowaga,charakter i stopień wzbuzenia powinien pozostawać w odpowiednim,proporcjonalnym stosunku do przyczyny któa go wywoałał,do rodzaju i jakości zamachu.Eksces ekstensywny-obrona niewspółmiernie przedwczesna lub zapóźna,kodeks nie określa granic obrony kon.,konieczna jest analiza każdego przypadku z osobna i całokształtu towarzyszących mu okoliczności.Przekroczenie stanu wyższej konieczności może mieć miejsce jeżeli przekroczymy któryś z wyjątków działania w tym stanie,np.nie zachowania proporcjonalności dóbr,czyli dobro poświęcone będzie miało wartość wyższą od ratowanego.Substydiarność-tzn,że podjęte działanie musi być jedynym sposobem odwrócenia grożącego niebezpieczeństwa.Przekroczenie warunku bezpośredniości niebezpieczeństwa-współczesności działania.Art.27kk-ryzyko nowatorskie:Bez pewnego ryzyka nie byłoby postępu w dziedzinie gosp.ekonom.nauce,lecznictwie i także innych dziedzinach życia społ.,dlatego ekserymentowanie naukowe,czy techniczne czy gospodarcze jest zjawiskiem porzadanym,dlatego ustawodawca stworzył kontratyp,który zwalnia w określonych okolicznościach pewien stopień ryzyka od odpowiedzialnośi karnej-dotyczy działań przeprowadzenia eksperymentu:poznawczego,medycznego,technicznego lub ekonomicznego.Z ryzykiem nowatorskim wiąże się pewien stopień niepewności.Osiągnięcia oczekiwań i zamierzonego skutku a także możliwość wystapienia ewentualnych ujemnych skutków.Określając warunki dopuszczalności eksperymentu kodeks nakazuje uwzględnienie aktualnego stanu wiedzy co do oczekiwań ekserymentu,celowości i sposobu jego przeprowadzenia.Przesłanki(warunki)eksperymentu:zgoda jego uczestników,poinformowanie ich o spodziewanuch korzyściach,grożących ich ujemnych skutków i prawdopodobieństwie ich powstania,poinformowanie ich o możliwości odstąpienia w jego udziale na każdym jego etapie,zasady i warunki eksperymentu medycznego określa ustawa o zawodzie lekarza.Uzasadniona krytyka-art.213 par.1 i 2kk:znosi odpowiedzialność karną za przestępstwo zniesławienia,Są tu 2 przypadki wyłączenia odpowiedzialności karnej:Pierwsze przesłanki uzasadnionej krytyki:par.1-nie popełnia przestępstwa zniesławienia ten kto czyni zarzut niepublicznie i jeżeli jest on prawdziwy,pomówienie osoby niepublicznie-zarzut,zarzuty muszą być prawdziwe.Druga przesłanka:nie popełnia przestępstwa zniesławienia ten kto publicznie podnosi luz rozgłasza zarzut,zarzut musi być prawdziwy,musi służyc obronie społecznie uzasadnionego interesu.Zarzut publiczny:postrzegany przez bliżej nieokreśloną grupę osób,np. na zebraniu w trakcie zgromadzenia publicznego,na ulicy,spotkaniach,woecach wyborczych,posiedzeniach sejmu,senatu,rady mista,gminy,powiatu itp.to także wywieszenie ulotki i tekstu w miejscu publicznym.Prawdziwośc zarzutu-zarzut zgodny z rzeczywistością zasadniczy w jego elemntach.Rozmowa przeprowadzona szeptem lub po cichu w miejscu publ. nie ma znaczenia charakteru publ.Krytyka twórcza i wymuszana z poczuciem odpowiedzialności-zjawisko korzystne,powinna służyć gł.obronie interesu społ.,np.poprawa działalności administracji,jakości prasy,usunięcia dostrzeżonych właściwości,zaprzestania niewłaściwych praktyk,naprawienie krzywd.Powołanie się na uzasadniona ktrytykę nie może być abstrakcyjne.Inne motywy działania,np.chęć zemsty,zysku,pogoń za niczym nieuzasadnioną sensacją nie służą obronie interesu społ.Jeżeli zarzutowi nadano obraźliwą formę nie wyłącza to odpowiedzialności karnej z art.214 kk-zniewaga.Działanie na rozkaz-art.318 kk -nie popełnia przestępstwa żołnierz,który dopuszcza się czynu zabronionego wykonując rozkaz,chyba,że popełnia te przestępstwo umyślnie-ma zamiar jego popełnienia lub godzi się na to.Przesłanki działania na rozkaz:rozkaz pochodzący od uprawnionej osoby(przełożony lub wyższy stopnim),osoba wykonująca rozkaz nie ma zamiaru i nie chce popełnić przestępstwa i nie godzi się na to-nie występuje tu zasada ślepych bagnetów-jeżeli osoba wiem że jego zachowanie w związku z wykonaniem rozkazu będzie przestępstwem ma prawo odmówić jego wykonania lub poprosić o rozkaz na piśmie.Ostateczna potrzeba-art.319 kk-uchyla bezprawność działań przełożonego skierowanym przeciw nieposłusznemu,podwładnemu w celu przełamania jego oporu i wymuszenia posłuchu dla wydanego przez siebie wiążącego rozkazu.Przesłanki ostatecznej potrzeby:rozkaz musi wydać uprawniona osoba,rozkaz musi być zgodny z prawem,muszą wystąpić okoliczności wymagająe natychmiastowego przeciwdziałania nieposłuszeństwu lub oporu podwładnego,posłuchu dla rozkazu nie można wyegzekfować w inny sposób.

1.Pojęcie obrony koniecznej.Polega na odpieraniu bezpośredniego, bezprawnego i rzeczywistego zamachu na jakielkolwiek dobro chronione prawem. 2.Elementy obrony koniecznej:zamach na dobro prawne, bezprawność, zeczywisty charakter, odparcie w granicach konieczości. 3.Pojęcia: ZAMACH-jest zachowaniem się człowieka stwarzającym niebezpieczeństwo dla dobra prawnego. Ma postać działania lecz w niektórych wypadkach może mieć i postać zaniechania, np.przestępstwo naruszenie miru domowego - art.191kk-nieopuszczenie pomieszczenia pomimo żądania osoby uprawnionej. DOBRO PRAWEM CHRONIONE- kodeks nie wprowadza tutaj ograniczeń, jest to pojęcie bardzo szerokie, może dotyczyć zarówno suwerenności państwa jak i wszelkich dóbr osobistych. BEZPRAWNOŚĆ- polega na naruszeniu dobra chronionego przez obowiązujący porządek prawny. Nie muszą być to dobra chronione przez przepisy prawne, ale dotyczących innych dziedzin prawa. BEZPOŚREDNIK- stwarzający niebezpieczeństwo natychmiastowe, w danej chwili, naruszenia dobra chronionego pawem. Trwa on tak długo dopóki istnieje zagrozenie dla okreslonego dobra ze strony napastnika. RZECZYWISTY-stwarzający w danej chwili obiektywne zagrożenie, Zamach urojony należy rozpatrywać w kategorii błędu. Odpieranie zamachu jest działaniem obronnym zmierzające do przeciwdziałania zamachowi. Składa się na nie głowne działanie obronne mogące wyrządzić szkodę i krzywdę napastnikowi. Działania te, mogą godzić jedynie w napastnika i jego dobra. Narażenie dóbr osoby trzeciej nie jest obroną konieczną. Zgodnie z obraną konieczną zaatakowany ma prawo odpierać zamach kosztem napastnika choć miał możliwość uniknięcia ataku w inny sposób np. ucieczki, wezwania policjii. ZASADA WSPÓŁMIERNOŚCI OBRONY- do niebezpieczeństwa zamachu-warunek wyłączenia odpowiedzialności karnej. Oznacza to,że odparcie zamachu powinno nastąpić przy możliwie najmniejszym uszczerbku wartości dobra atakowanego przez napastnika i dobra niszczonego w ramach działań obronnych. 4.Stan wyższej konieczości (STK)-art.26p.1kk-polega na uchyleniu bezpośredniego,rzeczywistego niebezpieczeństwa grożącego jakiemukolwiek dobru chronionemu praem jeżeli niebezieczeństwa nie można inaczej uniknąć, a dobro poświęcane stanowi wartość wyższą od dobra ratowanego.STK wyłącza odpowiedzialność karną. 5.W art.26p.2kk określano okoliczności, w których zostaje wyłączona wina w SWK. W przypadku poświęconego dobra które nie przedstawia wartości wyższej od dobra ratowanego. Dobro poświęcane może stanowić tu wartość równą lub nawet wyższą od dobra ratowanego, ale nie w stopniu wyższym. Działanie w SWK polega zatem na poświęcaniu jednego dobra w celu ratowania innego. 6.Podstawowe znamiona SWK. a)niebezpieczeństwo grożące dobru chronionemu prawem b)działanie skierowane na ochrnę dobra prawnego i uchylenie tego niebezpieczeństwa którego to nie można inaczej uniknąć c)dobro poświęcae nie może przedstawiać wartości wyższej od dobra ratowanego. 7.Wyjaśnij pojęcia. GROŻĄCE NIEBEZPIECZEŃSTWO-musi być rzeczywiste, obiektywnie istniejące, a nie urojone bezpośrednie, gdy natychmiast grozi temu dobru w danej chwili, nieuchronnie, a wszelka zwłoka w działaniu ochronnym mogłaby powiększyć rozmiar szkody. Nie może być to niebezpieczeństwo spodziewane w przeszłości. Nie ma znaczenia źródło niebezpieczeństwa które może być wynikiem zarówno działań prawnych jak i bezprawnyh człowieka sił przyrody, praw fizyki.Zakres dóbr prawem chronionym jest bardzo szeroki, a nie tylko okreśa go kodeks. NIEBEZPIECZEŃSTWA-nie można inaczej uniknąć-oznacza, że podjęte działanie ochronne winne być jedynym sposobem dla odwrócenia niebezpieczeństwa. 8. Wyłączanie możliowści z powołania się na SWK. -art.26p.4kk wyłącza możliwość działania w SWK osoby na której ciąży szczególny obowiązek narażania się na niebezpieczeństwo przy ochronie pewnych dóbr np. policjant, ratownik medyczny, strażak, strażnik miejski. 9.Rozszerzenie możliwości stosowania STW-art.26p.4kk ma miejsce wówczas kiedy na sprawcę ciąży kilka obowiązków, których nie wykonanie sktkuje odpowiedzialnością karną. Obowiązuje tu zasada, że wystarczy spełnić choćby jeden z obowiązków, by mozna mówić o SWK.
1.Kontratypu poza ustawowe jak mówi sama nazwa nie są ujęte w ustawie kk należą do nich :a) ryzysko sportowe, przyjmuje się, że czyny zabronione popełnione w trakcie rywalizacji sportowej nie stanowią przestępstwa:Przesłanki ryzyka sportowego:1.Zawody sportowe (rywalizacja) musi odbywać się w oparciu o określone zasady 2.Czyn zabroniony musi być w ścisłym związku z rywalizacją sportową, np. nie odpowiada za uszkodzenie ciała bokser, który w trakcie legalnej rywalizacji sportowej wybija zęby swojemu przeciwnikowi, nie popełnia przestępstwa uszkodzenia ciała piłkarz, który przez niefortunny faul złamał przeciwnikowi nogę bszczególne uprawnienia i obowiązki należą do nich :-samopomoc legalna- to samodzielne zaspokojenie roszczeń przez jednostkę
-ujęcie na gorącym uczynku art. 243 paragraf 1 k.p.k., inaczej zwane ujęciem obywatelskim
Przesłanki stosowania:1.Popełnienie przestępstwa2.Czasowa korelacja między ujęciem, a popełnieniem przestępstwa, musimy ująć osobę albo na gorącym uczynku(w momencie popełnienia przestępstwa) albo w bezpośrednim pościgu po jego popełnieniu.
Łącznie z tymi przesłankami musi wystąpić jeszcze- obawa ukrycia się tej osoby,-brak możliwości ustalenia jej tożsamości
Na gorącym uczynku przestępstwa lub w bezpośrednim pościgu po jego popełnieniu może ująć każdy obywatel- każda osoba ma prawo, jeżeli wyczerpie wyżej wymienione przesłanki warunkiem jest aby osobę ujętą niezwłocznie oddać w ręce policji art. 243 paragraf 2 k.p.k.
c) zgoda pokrzywdzonego, nie ma przestępstwa jeżeli pokrzywdzony godzi się na taki czyn, np. nie ma kradzieży jeżeli pokrzywdzony zgodził się na tę kradzież.
przesłanka uzasadnionej krytyki- nie popełnia przestępstwa zniesławienia ten który publicznie,
podnosi lub rozgłasza zarzut.Zarzut musi być prawdziwy.
zarzut musi służyć obronie społecznie uzasadnionego interesu. Zarzut publiczny-jest to zarzut postrzegany przez bliżej nieokresloną grupę osób np. na zebraniu, w trakcie zgromadzenia publicznego,na ulicy,na spotkaniach ,wiecach wyborczych,na posiedzeniach sejmu,senatu,rady gminy,powiatu itp. To także wywieszanie ulotki lub tekstu w miejscu publicznym. Prawdziwość zarzutu-jest to zarzut-jest to zarzut zgodny z rzeczywistościa w zasadniczych jego elementach. Rozmowa przeprowadzona szeptem lub po cichu w miejscu publicznym nie ma znaczenia charakteru publicznego. Krytyka twórcza i wygloszona z poczuciem odpowiedzialności jest zjawiskiem korzystnym. Powinna ona słuzyc głównie obronie interesu społecznego np.poprawa działalności administracji,jakości pracy, usunięcia dostrzeżonych własności , zaprzestanie niewłaściwych praktyk , naprawiania doznanych krzywd. Powołanie się na uzasadniona krytyke nie może być abstrakcyjne. Inne motywy działania np.: chęć zemsty , zysku , pogoń za nieuzasadnioną sensacją nie służą obronie interesu społecznego. Jeżeli zarzutowi nadano obraźliwą formę nie wyłancza to odpowiedzialności karnej z art.214 KK –zniewaga. Działanie na rozkaz-art.318 KK nie popełnia pzrestepstwa –rzołnież który dop;uszcza się czynu zabronionego wykonując rozkaz, chyba że popełnia to przestępstwo umyślnie tj . ma zamiar jego popełnienia, chce go popełnic luba na jego popełnienie się godzi.
Przesłanki dzialania na rozkaz:1.rozkaz pochodzący od uprawnionej osoby(przełożony lub wyższy stopień 2.osoba wykonujaca rozkaz nie ma zamiaru i nie chce popełnić przestępstwa oraz nie godzi się na taką ewentualność
nie występuje tutaj zasada ślepych bagnetów – czyli jeżeli osoba wie, że jego zachowanie w zwiąku z wykonaniem rozkazu będzie przestępstwem ma prawo odmówic jego wykonania lub poprosić o rozkaz na piśmie
Ostatnia potrzeba- 319KK uchyla bezprawność działań przełożonego skierowanym przeciwko nieposłusznemu podwładnemu w celu przełamania jego oporu i wymuszenia posłuchu
dla wykonania przez siebie wydanego ozkazu Przesłanki ostatecznej potrzeby; 1.rozkaz musi wydać uprawniona osoba 2.rozkaz musi być zgodny z prawem 3.muszą wystapić okoliczności wymagającego natychmiastowego przeciwdziałania nieposłuszeństwu lub oporowi podwładnego 4.posłuchu dla rozkazunie można wyegzekwować w inny sposób
Jednym z ustawowych znamion przestępstwa jest jego karna bezprawność.Okoliczności,które uchylają odpowiedzialność karną to kontratypy.Kontratypy-przewidziane prawem okoliczności,które z braku szkodliwości lub niezdolności karania uchylają bezprawność podjętych w ich ramach czynów wypełniających znamiona ustawowe czynu zabronionego.Czyny objęte kontratypem nie są bezprawne,więc nie mają tu zastosowania jakiekolwiek środki przewidziane prawem karnym.Od tych okoliczności kontratypów należy odróżnić okoliczności wyłączające winę,np.nieletność lub niepoczytalność sprawcy,gdzie czyny nadal są bezprawne co uzasadnia w niektórych sytuacjach stosowanie środków zabezpieczających wobec nieletniego środków poprawczych i wychowawczych określonych w ustawie o postępowaniu w sprawah nieletnich.Od kontratypów należy też odróżnić znikomy stopień społ.niebezpieczeństwa czynu który dotyczy str.materialnej przestępstwa.Tutaj też mamy do czynienia z bezprawnością czynu,bo sprawcę można ukarać,np.za wykroczenie.Kontratypy dzielimy na:ustawowe-określone i zapisane w ustawie o pozaustawowe-wprowadza je praktyka zawodowa.Do ustawowych należą:art.25,par.1kk-pbrona konieczna,art.26,par1kk-stan wyższej konieczności,art.27,par.1kk-ryzyko nowatorskie,art.319,par.1kk-ostateczna potrzeba,art.318,par.1kk-działanie na rozkaz,art.213kk-dozwolona krytyka.Do kontratypów pozaustawowych należą:ryzyko nowatorskie,szczególne uprawnienia i obowiązki,ujęcie osoby na gorącym uczynku,art.243,par1kpk,tzw.samopomoc legalne-samodzielne zabezpieczenie roszczeń przez jednostke.