Wykład 1

Termin „prawo” :

- nauki przyrodnicze i społeczne

- obiektywne prawidłowości występujące w świecie przyrody
czy życiu społecznym

- język prawniczy

* oznaczenie pewnych konkretnych uprawnień

* wyodrębnienie poszczególnych gałęzi składających się
na język prawa

* zespół norm określających postępowanie ludzi

* normy ustanowione lub usankcjonowane przez państwo

Akt normatywny – struktura:

- nazwa rodzajowa

- data uchwalenia (ustanowienia)

- tytuł

- preambuła – ratio legis

- wskazanie podstawy prawnej

- część zasadnicza

- przepisy końcowe

- podpis

Przepis prawny:

- przepisy ogólne – lex generalis

- przepisy szczegółowe – lex specialis

Źródła prawa w RP:

- źródła prawa o charakterze wewnętrznym (miejscowym)

- źródło powszechnie obowiązującego prawa polskiego:

* konstytucja 1997

* ustawy

* ratyfikowane umowy międzynarodowe

* rozporządzenia

* akty prawa miejscowego

Dziennik ustaw:

- ustawy

- rozporządzenia

- ratyfikowane umowy międzynarodowe

- obwieszczenia (ujednolicony tekst, po zmianach, po poprawach

- uchwały organów ustawodawczych

- orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego

Źródła prawa w UE:

- Acquis communitaire

- dorobek prawny wspólnoty europejskiej

- postanowienia traktatowe

- ustawodawstwo wynikające ze stosowania traktatów oraz orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Wspólnoty Europejskiej i Sądu Pierwszej Instancji

- deklaracje i rezolucje przyjęte przez organy wspólnot

- umowy międzynarodowe zawarte między państwami UE i państwami trzecimi

- umowy państw członkowskich UE dotyczące działalności wspólnotowej

Źródła prawa wspólnotowego/unijnego:

- pierwotne prawo wspólnotowe

- wtórne prawo wspólnotowe

Wtórne prawo wspólnotowe:

- rozporządzenia

- dyrektywy

- decyzje

- zalecenia

- opinie

Przyporządkowanie aktu prawnego do jednej z trzech wiążących kategorii prawnych:

1. Kryterium adresata - do kogo akt prawny jest skierowany?

- do państw członkowskich -> dyrektywa

- do jednego czy wielu adresatów indywidualnych -> decyzja

- ogólnie, w sposób absolutny, do wszystkich -> rozporządzenie

1. Kryterium oddziaływania – jak działa dany akt prawny?

- obowiązująco we wszystkich częściach -> rozporządzenie, decyzja

- obowiązująco w odniesieniu do konkretnego rezultatu -> dyrektywa

- niezobowiązująco, jako polityczne wytyczenie celu, lub zwykłe wypowiedzenie poglądu -> opinie, zalecenia

Rozporządzenie :

- charakter wspólnotowy/unijny

- bezpośrednia moc wiążąca ( nie wymaga transformacji na krajowy system prawny)

- na przepisy rozporządzeń można się powoływać na równi z przepisami prawa krajowego

- w życie wchodzi jednocześnie we wszystkich państwach członkowskich unii

Dyrektywa:

- obowiązuje po implementacji

- akt normatywny o charakterze obowiązkowym i ogólnym

- nie zawiera norm prawnych, wymaga jedynie od adresatów, aby podjęli oni konieczne środki do osiągnięcia określonego w dyrektywie celu

- z dyrektyw nie wynikają bezpośrednio prawa i obowiązki dla obywateli i państw członkowskich, ma to miejsce dopiero po wdrożeniu tych aktów prawnych do systemu prawa krajowego

- adresat dyrektywy ma swobodę wyboru form i metod

- adresatem są państwa członkowskie (rządy i parlamenty)

- istnieje termin realizacji dyrektywy – transpozycji ( wdrożenie jej do systemu prawa krajowego)

Decyzja:

- obowiązuje po dostarczeniu lub opublikowaniu

- nie ma działania ogólnego

- adresat: konkretne podmioty i sytuacje

- nie wywołuje skutków erga omnes (względem wszystkich)

- używana do rozstrzygania sporów

- jej wykonanie odbywa się zgodnie z procedurą kraju adresata

- obowiązuje automatycznie

Zalecenia i opinie :

- nie mają charakteru wiążącego

Prawo wtórne:

- cofnięcie

- odwołanie

- uchylenie

- zmiana

- sprostowanie

WYKŁAD 2

Biała Księga 12.01.2000 – polityka bezpieczeństwa żywności musi być kompleksowa i zintegrowana

Zielona Księga 1997 – stwierdzono, że prawo żywnościowe musi się zmienić; m.in. z „pionowego” na „poziome”

Bezpieczeństwo żywności -> bezpieczeństwo w kontekście:

- zdrowia publicznego

- żywienia

- jakości żywności i pasz

- bezpieczeństwa ekonomicznego konsumenta

Łańcuch żywnościowy:

- producenci pasz

- rolnicy

- producenci żywności

- operatorzy

- właściwe władze w krajach członkowskich i trzecich ( nie z UE)

- Komisja Europejska

- konsumenci

Sektory łańcucha żywnościowego:

- produkcja pasz

- produkcja podstawowa

- przetwórstwo żywności

- przechowalnictwo

- transport

- handel detaliczny

Łańcuch żywnościowy („ od pola do stołu”)

- we wszystkich sektorach zajmujących się żywnością

- w krajach członkowskich

- przy zewnętrznej granicy UE

- wewnątrz UE

- na forum dyskusyjnym międzynarodowym i ue

- na wszystkich etapach cyklu decyzyjnego

-> doradztwo naukowe

-> gromadzenie i analiza danych

-> aspekty regulacji i kontroli

-> informacje dla konsumentów

=> nierozerwalna całość

System bezpieczeństwa żywności:

• Standard bezpieczeństwa żywności:

- standard minimum dla każdego produktu żywnościowego umieszczonego na rynku

• Przepisy mające na celu bezpieczeństwo są:

- obligatoryjne

- sankcje o charakterze administracyjnych (zakazy-nakazy) i karnym ->

Wspólnotowy system bezpieczeństwa żywności -> „konstytucja prawa żywnościowego” -> Rozporządzenie 178/2002

Rozporządzenie 178/2002

• Stosuje się do wszystkich etapów produkcji, przetwarzania, i dystrybucji żywności i pasz (dotyczy całego łańcucha żywnościowego)

• Nie ma zastosowanie do produkcji podstawowej na własny użytek oraz do domowego przygotowywania, obróbki lub przechowywania do własnego spożycia

• Żywność = środek spożywczy

- jakiekolwiek substancje lub produkty przetworzone, częściowo przetworzone lub nieprzetworzone, przeznaczone do spożycia przez ludzi, lub których spożycia przez ludzi można się spodziewać.

Środek spożywczy obejmuje:

- napoje

- gumy do żucia

- wszelkie substancje łącznie z wodą, świadomie dodane do żywności podczas jej wytwarzania, przygotowywania lub obróbki.

Środek spożywczy nie obejmuje:

- pasz

- zwierząt żywych, chyba że mają być one wprowadzone na rynek do spożycia przez ludzi

- roślin przed dokonaniem zbiorów

- produktów leczniczych

- kosmetyków

- tytoniu i wyrobów tytoniowych

- narkotyków i substancji psychotropowych

- pozostałości i kontaminantów

Rozporządzenie 178/2002

- cele i zasady prawa żywnościowego

- Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności

- procedury w sprawie bezpieczeństwa żywności

- system RASFF

Prawo żywnościowe:

- przepisy ustawowe,

- wykonawcze,

- administracyjne,

- regulujące sprawy żywności w ogólności, a jej bezpieczeństwo w szczególności, zarówno na poziomie wspólnoty jak i na poziomie krajowym

- definicja obejmuje wszystkie etapy łańcucha żywnościowego

Zadania prawa żywnościowego:

1. Realizacja celów takich jak:

• Wysoki poziom ochrony zdrowia i życia ludzi

• Ochrona interesów konsumentów z uwzględnieniem uczciwych praktyk w handlu żywnością

• Ochrona zdrowia i warunków życia zwierząt (dobrostan zwierząt), zdrowia roślin i środowiska naturalnego

1. Zapewnienie swobodnego przepływu pasz i żywności we Wspólnocie, wyprodukowanych lub uprawianych do obrotu

Ochrona interesów konsumentów:

• Prawo żywnościowe ma na celu ochronę interesów konsumentów

• Powinno stanowić podstawę dokonywania przez konsumentów świadomego wyboru związanego ze spożywaną przez nich żywnością

• Ma na celu zapobieganie:

- oszukańczym lub podstępnym praktykom

- fałszowaniu żywności

- wszelkim innym praktykom mogącym wprowadzić konsumenta w błąd

Wspólnotowy standard bezpieczeństwa żywności – 10 zasad:

1. Przepisy dotyczące bezpieczeństwa żywności obejmują cały łańcuch żywnościowy

Produkcja pierwotna < - > konsument końcowy

„konsument finalny/końcowy”:

- ostateczny konsument środka spożywczego

- nie wykorzystuje żywności w ramach działalności przedsiębiorstwa spożywczego

„przedsiębiorstwo spożywcze”:

- przedsiębiorstwo publiczne lub prywatne

- typu non-profit lub nie

- prowadzące jakąkolwiek działalność związaną z jakimkolwiek etapem produkcji, przetwórstwa, dystrybucji żywności

„podmiot działający na rynku spożywczym”:

- osoby fizyczne lub orawne odpowiedzialne za spełnienie wymogów prawa żywnościowego w przedsiębiorstwie spożywczych pozostającym pod ich kontrolą

„wprowadzanie na rynek”

- posiadanie żywności lub pasz w celu sprzedaży

- z uwzględnieniem do oferowania do sprzedaży lub innej formy dysponowania, bezpłatnego lub nie

- sprzedaż, dystrybucja i inne formy dysponowania

„handel detaliczny”:

- obsługa i/lub przetwarzanie żywności i jej przechowywanie w punkcie sprzedaży lub w punkcie dostaw dla konsumenta finalnego

- terminale dystrybucyjne

- działalność cateringowa

- stołówki zakładowe

- catering instytucjonalny

- restauracje i podobne działania związane z usługami żywnościowymi

- sklepy

- centra dystrybucji w supermarketach i hurtownie

1. Produkcja pierwotna, łącznie z produkcją pasz, podporządkowana określonej regulacji w zakresie higieny.

Wymóg: GMP (Good Manufacturing Practice)

GHP (Good Hygiene Practice)

Wykład 3

Prawo unijne i polskie w zakresie bezpieczeństwa żywności

- wykonywanie: rozporządzeń unijnych

- transpozycja prawa unijnego: dyrektywy

Polskie prawo dotyczące bezpieczeństwa żywności:

- implementuje obszerne prawo unijne w dziedzinie bezpieczeństwa żywności

- określa kompetencje organów administracji publicznej, jednostek badawczo-rozwojowych w zakresie bezpieczeństwa żywności

- określa relacje do innych ustaw w ramach krajowego porządku prawnego.

Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia

tekst jedn.: Dz.U. z 2010 r. Nr 136,

Poz. 914 z późn. Zm.

Określa wymagania i procedury niezbędne dla zapewnienia bezpieczeństwa żywności i żywienia zgodnie z przepisami rozporządzenia 178/2002

Ustawa określa:

1. Wymagania zdrowotności żywności w zakresie nieuregulowanym w rozporządzeniach UE

2. Wymagania dotyczące przestrzegania zasad higieny:

- w sprawie higieny środków spożywczych w zakresie nieuregulowanym w rozporządzeniu 852/2004

- materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością w zakresie nieuregulowanym w rozporządzeniu (WE) nr 1935/2004

1. Właściwość organów w zakresie przeprowadzania urzędowych kontroli żywności na zasadach określonych w rozporządzeniu (WE) nr 882/2004

2. Wymagania dotyczące przeprowadzania urzędowych kontroli żywności – w zakresie nieuregulowanym w rozporządzeniu nr 882/2004

Nadzór nad:

- przestrzeganiem przepisów prawa żywnościowego

- wykonywaniem urzędowych kontroli żywności

minister właściwy ds. zdrowia w porozumieniu z ministrem właściwym ds. rolnictwa i rynków rolnych (WAŻNE DO TESTU)

W odniesieniu do produktów pochodzenia zwierzęcego

Minister właściwy ds. rolnictwa i rynków rolnych w porozumieniu z ministrem właściwym ds. zdrowia

Minister właściwy ds. zdrowia - organ właściwy w zakresie koordynacji spraw z zakresu zapewnienia bezpieczeństwa, w tym działań dotyczących analizy ryzyka. Współpracuje z EFSA.

Prawo weterynaryjne :

Ustawa z dnia 16 grudnia 2005 r. o produktach pochodzenia zwierzęcego

Dz. U. z 2006r. Nr 17, poz. 127 z późn.zm.

Przepisy ustawy nie naruszają przepisów o bezpieczeństwie żywności i żywienia!

Ustawa określa:

1. Właściwość organów w zakresie higieny i kontroli produktów pochodzenia zwierzęcego, określonych w przepisach: rozporządzenia (WE) nr 853/2004 (higiena w odniesieniu do żywności pochodzenia zwierzęcego), oraz rozporządzenia (WE) 854/2001 (organizacja urzędowych kontroli w odniesieniu do produktów pochodzenia zwierzęcego przeznaczonych do spożycia przez ludzi).

2. Wymagania, jakie powinny spełniać produkty pochodzenia zwierzęcego wprowadzane na rynek

3. Wymagania, jakie powinny być spełnione przy produkcji produktów poch. Zwierz. I przez te produkty w zakresie nieuregulowanym w rozp. Nr 853/2004

4. Sposób przeprowadzania urzędowych kontroli w zakresie nieuregulowanym w rozp. Nr 854/2002

• Z uwzględnieniem zasad, obowiązków i wymagań określonych w rozp. (WE): 178/2002 oraz 852/2004

Pakiet higieniczny:

- ROZPORZĄDZENIE (WE) NR 852/2004 PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych

- ROZPORZĄDZENIE (WE) NR 853/2004 PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY z dnia 29 kwietnia 2004r.

- ustanawiające szczególne przepisy dotyczące higieny w odniesieniu do żywności pochodzenia zwierzęcego

- ROZPORZĄDZENIE (WE) NR 882/2004 PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie kontroli urzędowych przeprowadzanych w celu sprawdzenia zgodności z prawem paszowym i żywnościowym oraz regułami dotyczącymi zdrowia zwierząt i dobrostanu zwierząt

- ROZPORZADZENIE (WE) NR 854/2004 PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z dnia 29 kwietnia 2004 r. ustanawiające szczególne przepisy dotyczące organizacji urzędowych kontroli w odniesieniu do produktów pochodzenia zwierzęcego przeznaczonych do spożycia przez ludzi

Kontrola i nadzór nad żywnością:

-rozporządzenie (WE) Nr 882/2004 Parlamentu Europejskiego i rady z dnia 29 kwietnia 2004r. w sprawie kontroli urzędowych…

Kontrola urzędowa:

-każda forma kontroli, którą właściwy organ lub Wspólnota wykonuje w celu sprawdzenia zgodności

- z prawem paszowym i żywnościowym

- z regułami dotyczącymi zdrowia zwierząt i ich dobrostanu

Ogólne zasady wykonywania kontroli urzędowych:

w szczególności:

- zapobieganie, eliminowanie lub ograniczanie dopuszczalnych poziomów zagrożenia ludzi i zwierząt , bezpośrednio lub poprzez środowisko naturalne

- gwarantowanie uczciwych praktyk w handlu paszami i żywnością

- ochronę interesów konsumenta łącznie z etykietowaniem pasz i żywności, a także innymi formami przekazywania informacji konsumentom.

Urzędowe kontrole żywności:

1. Regularne

2. Z właściwą częstotliwością pozwalającą na zapewnienie bezpieczeństwa żywności oraz eliminowanie zagrożeń związanych ze zwierzętami z paszą i żywnością

3. Bez wcześniejszego uprzedzenia podmiotów kontrolowanych

4. Przeprowadzane ad hoc, na każdym etapie produkcji, przetwarzania i dystrybucji żywności,

• W takim samym stopniu i w takim samym zakresie w odniesieniu do wywozu poza wspólnotę jak i do przywozu z państw trzecich

Szczególne przepisy w sprawie urzędowych kontroli w odniesieniu do produktów pochodzenia zwierzęcego:

- są konieczne w celu uwzględniania specjalnych aspektów związanych z tego rodzaju produktami

- powinny obejmować: wszystkie aspekty istotne z pkt widzenia ochrony zdrowia publicznego oraz tam gdzie jest stosowne, zdrowia i dobrostanu zwierząt.

Systemy kontroli żywności:

- wewnętrzny (zakładowy)

- zewnętrzny (niezależny od producenta)

Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej:

- nie można równocześnie podejmować i prowadzić więcej niż jednej kontroli działalności przedsiębiorcy

- nie dotyczy to sytuacji gdy m.in.:

* przeprowadzenie kontroli jest uzasadnione zagrożeniem życia, zdrowia lub środowiska naturalnego

* kontrola jest prowadzona w toku postępowania prowadzonego na podstawie przepisów ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów

Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie …:

Uprawnienia organów urzędowej kontroli żywności:

1. Wstęp do pomieszczeń zakładu o każdej porze

2. Badanie procesów technologicznych i receptur w zakresie niezbędnym do zrealizowania celu kontroli

3. Przeglądanie ksiąg i innych dokumentów kontrolowanego zakładu, jeżeli jest to niezbędne ze względu na cel przeprowadzanej kontroli

4. Podejmowanie innych czynności niezbędnych do wyjaśnienia sprawy, zgodnie z zakresem uprawnień w ramach urzędowych kontroli żywności

Art. 73 Organami urzędowej kontroli żywności, o których mowa w art.4 rozporządzenia 882/2004 w zakresie bezpieczeństwa żywności są:

- organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej

- organy Wojskowej Inspekcji Sanitarnej

- organy Inspekcji Weterynaryjnej

- organy Wojskowej Inspekcji Weterynaryjnej

- inne organy w zakresie posiadanych kompetencji

Uzyskane przez organy urzędowej kontroli żywności w trakcie kontroli:

- informacje, dokumenty i inne dane stanowiące tajemnicę przedsiębiorcy -> tajemnica służbowa

- nie mogą być przekazywane innym organom ani ujawniane

- jeżeli nie jest to konieczne ze względu na ochronę życia lub zdrowia człowieka

- z wyłączeniem żądania sądu lub prokuratury w związku z toczącym się postępowaniem

Badania laboratoryjne dla celów urzędowych kontroli żywności i żywienia w zakresie bezpieczeństwa żywności:

- odpowiednie akredytowane laboratoria poszczególnych inspekcji

- laboratoria referencyjne realizują zadania określone w art. 33 rozporządzenia nr 882/2004

Państwowa Inspekcja Sanitarna

- ustawa z dnia 14 marca 1985r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej

Dz.U. z 2006 r. Nr 122, poz. 851, z późn.zm.

- podlega ministrowi zdrowia

- kierują nią Główny Inspektor Sanitarny, jako centralny organ administracji rządowej

- inspektor sanitarny wykonuje zadania przy pomocy podległych mu stacji sanitarno-epidemiologicznych

Realizacja zadań z zakresu zdrowia publicznego – sprawowanie nadzoru nad warunkami:

• Higieny środowiska

• higieny Pracy w zakładach pracy

• higieny radiacyjnej

• higieny procesów nauczania i wychowania

• higieny wypoczynku i rekreacji

• zdrowotnymi żywności, żywienia i przedmiotów użytku

• higieniczno-sanitarnymi, jakie powinien spełniać personel medyczny, sprzęt oraz pomieszczenia w których są udzielane świadczenia zdrowotne

• I w celu ochrony zdrowia ludzkiego przed niekorzystnym wpływem szkodliwości i uciążliwości środowiskowych , zapobiegania powstawaniu chorób, w tym chorób zakaźnych i zawodowych

Do zakresu działania PIS należy kontrola przestrzegania przepisów określających wymaganie higieniczne i zdrowotne dotyczących:

- higieny środowiska zwłaszcza wody do spożycia, czystości powietrza atmosferycznego, gleby, wód i innych elementów środowiska

- utrzymania należytego stanu higienicznego nieruchomości, zakładów pracy, instytucji itp.

Bieżący nadzór sanitarny:

- kontrola przestrzegania przepisów higienicznych i zdrowotnych dotyczących:

- warunków produkcji

- transportu

- przechowywania i sprzedaży żywności

- warunków żywienia zbiorowego

- nadzór nad jakością zdrowotną żywności

Wykład 4

Organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej - organy w zakresie bezpieczeństwa żywności
w odniesieniu do:

* żywności pochodzenia niezwierzęcego

-> produkowanej i wprowadzanej do obrotu

-> przywożonej z państw niebędących członkami UE oraz EFTA

* produktów pochodzenia zwierzęcego znajdujących się w handlu detalicznym

* prawidłowości stosowania zasad systemu HACCP w zakładach objętych nadzorem Państwowej Inspekcji Sanitarnej.

Inspekcja Weterynaryjna

- ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. o Inspekcji Weterynaryjnej.

Tekst jedn.: Dz.U. z 2010 r. Nr 112, poz 744 z późn. Zm.

- podlega Ministrowi Rolnictwa i Rozwoju Wsi

- kieruje Główny Lekarz Weterynarii

Do zadań Inspekcji Weterynaryjnej należy:

- zwalczanie chorób zakaźnych zwierząt, w tym chorób odzwierzęcych

- monitorowanie chorób odzwierzęcych i odzwierzęcych czynników chorobotwórczych oraz związanej z nimi oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe u zwierząt, w produktach pochodzenia zwierzęcego i środkach żywienia zwierząt

- badanie zwierząt rzeźnych oraz produktów pochodzenia zwierzęcego

- sprawowanie nadzoru nad bezpieczeństwem produktów pochodzenia zwierzęcego, w tym nad wymaganiami weterynaryjnymi przy och produkcji, umieszczaniu na rynku oraz sprzedaży bezpośredniej

-prowadzenie

-monitorowania substancji niedozwolonych

-pozostałości chemicznych, biologicznych, produktów leczniczych i skażeń promieniotwórczych

-u zwierząt m in. W produktach pochodzenia zwierzęcego

- przyjmowanie informacji o niebezpiecznych produktach żywnościowych oraz środkach żywienie zwierząt od organów:

* PIORiN, IJHAR-S – w zakresie kompetencji tych inspekcji,

* IH o niebezpiecznych produktach żywnościowych pochodzenia zwierzęcego

- ocena ryzyka i stopnia zagrożenia spowodowanego niebezpiecznym produktem żywnościowym lub środkiem żywienia zwierząt, a następnie przekazywanie tych informacji do kierującego siecią systemu RASFF.

Jeżeli środki spożywcze pochodzenia zwierzęcego są:

- produkowane

- przechowywane w zakładzie produkującym inne środki spożywcze

To szczegółowe warunki, sposób współdziałania w zakresie sprawowania nadzoru oraz przeprowadzania urzędowych kontroli żywności określa porozumienie zawarte między Głównym Inspektorem Sanitarnym a Głównym Lekarzem Weterynarii w dniu 21 września 2007 r.

Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych

- ustawa z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych

Artykuły rolno-spożywcze:

1. Produkty rolne

2. Runo leśne

3. Dziczyzna, organizmy morskie i słodkowodne ( w postaci surowców, półproduktów oraz wyrobów gotowych otrzymywanych z tych surowców i półproduktów, w tym środki spożywcze)

Jakość handlowa - cechy artykułu rolno-spożywczego dotyczące jego właściwości organoleptycznych, fizykochemicznych, mikrobiologicznych, w zakresie technologii produkcji, wielkości czy masy oraz wymagania wynikające ze sposobu produkcji, opakowania, prezentacji i oznakowania, nieobjęte wymaganiami sanitarnymi, weterynaryjnymi lub fitosanitarnymi.

-Inspekcja podlega ministrowi właściwemu do spraw rynków rolnych.

-Główny Inspektor jest centralnym organem administracji rządowej podległym ministrowi właściwemu do spraw rynków rolnych.

IJHAR-S:

*ochrona konsumentów przed nabywaniem artykułów rolno-spożywczych o niewłaściwej jakości przez ocenę parametrów jakościowych próbek surowców i artykułów rolno-spożywczych

* ochrona interesów producentów rolnych przez badanie rzetelności oceny i klasyfikacji sprzedawanych przez nich płodów rolnych i innych surowców rolnych oraz jakości nabywanych środków do produkcji rolnej

* kontrola jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych w produkcji i obrocie, w tym wywożonych za granicę oraz sprowadzanych z zagranicy, w tym kontrola graniczna tych artykułów
* dokonywanie oceny i wydawanie świadectw w zakresie jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych
* powiadamianie podpunktu krajowego punktu kontaktowego w ramach sieci systemu RASFF o podjętych decyzjach dotyczących niebezpiecznych artykułów rolno-spożywczych

* kontrola artykułów rolno-spożywczych mających zarejestrowane:

- chronione nazwy pochodzenia

- chronione oznaczenia geograficzne

- nazwy specyficznego charakteru

*współpraca z jednostkami sprawującymi taką kontrolą w innych państwach

* nadzór nad upoważnionymi przez ministra właściwego do spraw rolnictwa jednostkami certyfikującymi producentów rolnica ekologicznego

Informacje zawarte w decyzjach dotyczące zafałszowania artykułów rolno-spożywczych -> podaje się do publicznej wiadomości z pominięciem informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa oraz inne tajemnice podlegające ochronie na podstawie przepisów odrębnych.

Artykuł rolno-spożywczy zafałszowany:

- produkt, którego skład jest niezgodny z przepisami dotyczącymi jakości handlowej poszczególnych artykułów rolno-spożywczych

- albo produkt, w którym zostały wprowadzone zmiany, w tym zmiany dotyczące znakowania, mające na celu ukrycie jego rzeczywistego składu lub innych właściwości

- jeżeli niezgodności te lub zmiany w istotny sposób naruszają interesy konsumentów, a szczególnie:

*dokonano zabiegów, której zmieniły lub ukryły jego rzeczywisty skład lub nadały mu wygląd produktu zgodny z przepisane dotyczącymi jakości handlowej

* w oznakowaniu podano nazwę niezgodna z przepisami dotyczącymi jakości handlowej poszczególnych artykułów rolno-spożywczych albo niezgodną z prawda

* w oznakowaniu podane niezgodne z prawda dane w zakresie składu, pochodzenia, terminu przydatności do spożycia lub daty minimalnej trwałości, zawartości netto lub klasy jakości handlowej

Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa:

- ustawa z dnia 18 grudnia 2003 r. o ochronie roślin

- podlega ministrowi właściwemu do spraw rolnictwa

Zadania:

- nadzór nad ochroną roślin

- zapobieganie zagrożeniom związanym z obrotem i stosowaniem środków ochrony roślin oraz nadzorem nad wytwarzaniem, oceną i obrotem materiałem siewnym.

Inspekcja Handlowa:

-ustawa z dnia 15 grudnia 2000 r. o Inspekcji Handlowej

- podlega prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów

Zadania:

- kontrola legalności i rzetelności działania przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów odrębnych w zakresie produkcji, handlu i usług

- kontrola produktów, które znajdują się w obrocie handlowym lub są przeznaczone do wprowadzenia do takiego obrotu, w tym w zakresie oznakowania i zafałszować oraz kontrola usług

- kontrola ta NIE obejmuje kontroli:

Jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych u producentów oraz kontroli jakości zdrowotnej środków spożywczych

System RASFF – system wczesnego ostrzegania o niebezpiecznej żywności i paszach

Rapid Alert System for Food and Feed

• Postępowanie organów urzędowej kontroli żywności I innych podmiotów realizujących zadania z zakresu bezpieczeństwa żywności, zgodnie z zasadami określonymi w art 50-52 rozporządzenia 178/2002

Główny Inspektor Sanitarny:

- kieruje siecią systemu RASFF oraz:

1. prowadzi krajowy punkt kontaktowy systemu RASFF

2. jest odpowiedzialny za funkcjonowanie krajowego punktu kontaktowego

3. powiadamia Komisję Europejską o stwierdzonych przypadkach niebezpiecznej żywności oraz pasz

Organy krajowego systemu RASFF:

- Krajowy Punkt Kontaktowy , powołany w Państwowej Inspekcji Sanitarnej
=> informacje :
- Podpunkt Krajowego Punktu Kontaktowego,

- organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej,

- Inspekcja Handlowa

Podpunkt Krajowego Punktu Kontaktowego powołany w Głównym Inspektoracie Weterynarii

Wspólnotowy standard cd…

3) Produkcja żywności przetworzonej prowadzona jest na podstawie określonych wymagań higieny.

- wyższe wymagania niż produkcja pierwotna

- system HACCP (Hazard Analysis and Critical Point – analiza zagrożeń i krytyczny punkt kontrolny)

4) Przedsiębiorcy branży żywnościowej i paszowej ponoszą odpowiedzialność administracyjną i karną za naruszenie obowiązków związanych z produkcją żywności.

Producent :

- pierwsze ogniwo, na którym ciąży odpowiedzialność za odpowiednią produkcję żywności

- musi aktywnie uczestniczyć we wdrażaniu przepisu prawa żywnościowego

- obowiązek kontroli wewnętrznej

- wdrażanie systemów (np. HACCP)

5) Producent może odpowiadać za szkody wyrządzone przez produkt żywnościowy na zasadzie ryzyka.

- odpowiedzialność cywilna za wadliwe produkty

6) Urzędowa kontrola żywności.

- wykonywanie bieżącej kontroli

- stosowanie środków nadzoru

- ścisła współpraca z przedsiębiorstwami branży żywnościowej

7) Środki prawne ustanawiane w celu bezpieczeństwa żywności i pasz są oparte na analizie ryzyka.

- „ryzyko” – niebezpieczeństwo zaistnienia negatywnych skutków dla zdrowia ; dotkliwość takich skutków w następstwie zagrożenia.

- „zagrożenie” – czynnik biologicznym chemiczny, fizyczny w żywności lub paszy bądź stan żywności lub paszy mogący powodować negatywne skutki dla zdrowia.

- „analiza ryzyka” – proces składający się z trzech powiązanych elementów:

=> oceny ryzyka

=> zarządzania ryzykiem

=> informowania o ryzyku.

- „ocena ryzyka” – proces wsparty naukowo : identyfikacja zagrożenia, charakterystyka niebezpieczeństwa, ocena ekspozycji ryzyka, charakterystyka ryzyka => EFSA.

Niezawisłość, przejrzystość, poufność, informowanie

8) Traceability.

Wprowadzanie w łańcuchu żywnościowym mechanizmu możliwości podążania śladem żywności na wszystkich etapach produkcji, przetwarzania i dystrybucji.

Traceability:

- mechanizm bezpieczeństwa żywności

- wpływa na funkcjonowanie rynku wewnętrznego

- przekazywanie odpowiedniej informacji (konsumentom, urzędowej kontroli)

- właściwe wskazanie miejsca zagrożenia

- dokonanie wycofania produktu z rynku

- „one step back – one step forward”

9) Oznakowanie, prezentacja, reklama żywności muszą zawierać określoną informację, istotną ze względu na życie I zdrowie konsumentów

- zakaz wprowadzania konsumentów w błąd

10) Zasada ostrożności

Władza publiczna (wspólnotowe i krajowe organy zarządzające ryzykiem i komunikujące ryzyko) stosują w szczególnych okolicznościach zasadę ostrożności.

- cel : wzmocnienie i uszczelnienie systemu bezpieczeństwa żywności

- better safe than sorry

W szczególnych okolicznościach -> niebezpieczeństwo zaistnienia skutków szkodliwych dla zdrowia -> brak pewności naukowej -> w oczekiwaniu na dalsze informacje naukowe -> mogą zostać przyjęte tymczasowe środki zarządzania ryzykiem.

Standard żywności : logo FAO, logo WHO

FAO – światowa organizacja do spraw żywności i rolnictwa

WHO – światowa organizacja zdrowia -> 1962r. -> Kodeks Żywnościowy FAO/WHO („Codex Alimentarius”)

Kodeks Żywnościowy FAO/WHO:

- codex alimentarius – CA

- alimentum – żywność

- alimentarius – żywnościowy

- zbiór norm i standardów dotyczących żywności

- zawiera wytyczny i rekomendacje Komisji Kodeksu Żywnościowego

Komisja Kodeksu Żywnościowego:

- organ dwóch organizacji ONZ : FAO i WHO

- rola: promowanie handlu międzynarodowego żywnością poprzez adaptację standardów, nakierowaną na zapewnienie uczciwych praktyk handlowych oraz ochronę konsumenta.

Ustalenia Komisji:

- charakter zaleceń

- wprowadzanie ich do prawa odbywa się za pomocą zwykłej drogi legislacyjnej prawa krajowego

- do standardów Kodeksu często odwołuje się prawo wspólnotowe

Komisja CA:

- znaczący wpływ na tworzenie globalnego systemu prawa żywnościowego

- powstawanie standardów warunkowane jest : wiedzą naukową, wpływami rządów państw członkowskich.

Standardy CA:

- ich stosowanie jest dobrowolne

Kodeks Żywnościowy oznacza dla konsumentów:
- bezpieczniejszą żywność

- zapewnioną jakość

- lepsza informację o żywności

-możliwość informowania rządów i dostawców o oczekiwaniach konsumentów.

Dokument końcowy Rundy Urugwajskiej Układu Ogólnego w Sprawie Ceł i Handlu (GATT) – 14.04.1994r. w Marrakeszu -> Od 01.stycznia 1995r. WTO (World Trade Organization) – Światowa Organizacja Handlu -> Wymiana towarowej żywności na zasadzie respektowania standardów i metod Kodeksu Żywnościowego FAO/WHO.

Wymiana towarowa żywności – na zasadzie respektowania standardów i metod Kodeksu Żywnościowego FAO / WHO:

- porozumienie w sprawie stosowania środków sanitarnych i fitosanitarnych (Porozumienie SPS)

- porozumienie w sprawie barier technicznych w handlu (Porozumienie TBT)

Instrumenty w ramach porozumień:

- Klauzula największego uprzywilejowania ( przywileje nadane jednemu z państw musza być przyznane wszystkim pozostałym

- Klauzula traktowania narodowego ( towary importowane = produkowane w danym państwie)

Inne standardy:

- Normy ISO

„higiena żywności”:

- środki i warunki niezbędne do:

Kontroli zagrożeń

Zapewnienia zdatności do spożycia przez ludzi środków spożywczych uwzględniając ich zamierzone użycie

„zanieczyszczenie” - Istnienie lub powstanie zagrożenia

Rozporządzenie 852/2004 – ustanawia ogólne zasady dla przedsiębiorstw

Wykład 6 05/11/2013

Rozporządzenie (WE) NR 852/2004 Parlamentu europejskiego i rady z dnia 29 kwietnia 2004r w sprawie higieny środków spożywczych

- ustanawia ogólne zasady dla przedsiębiorstw sektora spożywczego w zakresie higieny środków spożywczych

Uwzględnienie w szczególności następujących zasad:

1. Główna odpowiedzialność za bezpieczeństwo żywności spoczywa na przedsiębiorstwie sektora spożywczego

2. Niezbędne jest zapewnienie bezpieczeństwa żywności w ramach całego łańcucha żywnościowego

3. Istotne jest, w odniesieniu do żywności, która nie może być bezpiecznie przechowywana w temperaturze otoczenia, w szczególności żywności zamrożonej, utrzymanie łańcucha chłodniczego

4. Ogólne zastosowanie procedur opartych na zasadach HACCP, wraz z zastosowaniem dobrej praktyki higieny; powinno wzmocnić odpowiedzialność przedsiębiorstw sektora spożywczego

5. Wytyczne do dobrej praktyki -> ważny instrument mający na celu pomoc przedsiębiorstwom sektora spożywczego na wszystkich szczeblach łańcucha żywnościowego w zakresie zachowania zgodności z zasadami higieny żywności oraz ze stosowaniem zasad HACCP

6. Niezbędne jest ustanowienie kryteriów mikrobiologicznych i wymogów kontroli temperatury opartych na naukowej ocenie ryzyka

7. Niezbędne jest zapewnienie, że przywożona żywność podlega przynajmniej takim samym normom higieny jak żywność produkowana we Wspólnocie, lub normom równoważnym

Rozporządzenie 852/2004 nie ma zastosowania do:

1. Produkcji podstawowej na własny domowy użytek

2. Domowego przygotowywania , przetwarzania lub składowania żywności na własny domowy użytek

3. Bezpośrednich dostaw, dokonywanych przez producenta, małych ilości surowców do konsumenta końcowego lub lokalnego zakładu detalicznego bezpośrednio zaopatrującego konsumenta końcowego

• Prawo krajowe (czy jest jakiś przepis który to reguluje mimo ze WE mówi ze nie trzeba)

1. Punktów odbioru oraz garbarni, które wchodzą w zakres definicji przedsiębiorstwa sektora spożywczego jedynie z powodu przetwarzania surowca do produkcji żelatyny lub kolagenu.

Analiza zagrożeń i krytyczne punkty kontroli : przedsiębiorstwa sektora spożywczego opracowują, wykonują i utrzymują stałą procedurę lub procedury na podstawie zasad HACCP.

HACCP:

- zgodne ze standardem CA

- elastyczność

- nie powinien zastępować urzędowych kontroli

Ogólne wymogi higieny dla wszystkich przedsiębiorstw sektora spożywczego:

- ogólne wymagania dotyczące pomieszczeń żywnościowych

- szczególne wymagania dla pomieszczeń, w których się przygotowuje, poddaje obróbce lub przetwarza środki spożywcze

Wymagania dotyczące:

- ruchomym i/lub tymczasowych pomieszczeń (jak duże namioty, stragany, ruchome punkty sprzedaży), pomieszczeń używanych głownie jako prywatne domy mieszkalne, ale gdzie regularnie przygotowuje się żywność w celu wprowadzenia do obrotu i automatów ulicznych.

- transport

- wymagania dla sprzętu

- odpady żywnościowe

- zaopatrzenie w wodę

- higiena osobista

- przepisy odnoszące się do środków spożywczych

- przepisy odnoszące się do opakowań jednostkowych i opakowań zbiorczych środków spożywczych

- obróbka cieplna

- szkolenie

Higiena osobista:

Każda osoba pracująca w styczności z żywnością powinna:

- utrzymywać wysoki stopień czystości osobistej

- nosić odpowiednie, czyste i, gdzie stosowne, ochronne okrycie wierzchnie

Żadna osoba:

-cierpiąca na chorobę

- będąca nosicielem

- która może być przenoszona poprzez żywność bądź stwierdza się u niej np. zainfekowane rany, zakażenia skóry, owrzodzenia lub biegunkę

-> nie może uzyskać pozwolenia na pracę z żywnością

->na wejście do obszaru, w którym pracuje się z żywnością w jakimkolwiek charakterze

- jeśli występuje jakiekolwiek prawdopodobieństwo bezpośredniego lub pośredniego zanieczyszczenia

Każda taka osoba, zatrudniona w przedsiębiorstwie sektora spożywczego, która prawdopodobnie będzie miała kontakt z żywnością musi niezwłocznie zgłosić chorobę lub symptomy, jeżeli to możliwe, również ich powody, przedsiębiorstwu sektora spożywczego.

UBŻŻ:

- osoba pracująca w styczności z żywnością powinna uzyskać wymagane przepisami o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, orzeczenie lekarskie dla celów sanitarno-epidemiologicznych o braku przeciwwskazań do wykonywania prac, przy wykonywaniu których istnieje możliwość przeniesienia zakażenia na inne osoby.

Ustawa z dnia 5 grudnia 2008r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi

DzU z 2008r. Nr 234, poz 1570 z późn.zm.

Art. 6

- obowiązkowym badaniom sanitarno-epidemiologicznym podlegają:

……

4) uczniowie, studenci, doktoranci kształcący się do wykonywania prac, przy wykonywaniu których istnieje możliwość przeniesienia zakażenia lub choroby zakaźnej na inne osoby

5) osoby podejmujące lub wykonujące prace, przy wykonywaniu których istnieje możliwość przeniesienia zakażenia lub choroby zakaźnej na inne osoby.

Rozp. 852/2004

Przedsiębiorstwa sektora spożywczego zapewniają:

- personel pracujący z żywnością jest nadzorowany i/lub szkolony w sprawach higieny żywności odpowiednio do jego charakteru pracy

- osoby odpowiedzialne za opracowywanie i stosowanie procedury związanej z zasadami HACCP lub za funkcjonowanie właściwych wytycznych, przeszły odpowiednie szkolenie ze stosowania zasad HACCP

- zgodność ze wszelkimi wymogami prawa krajowego dotyczącymi programów szkoleniowych dla osób pracujących w poszczególnych sektorach spożywczych.

UBŻŻ:

Dokumentacje o:

- przeprowadzonych szkoleniach

- udzielonym instruktażu

Osobom wykonującym prace przy produkcji lub obrocie żywnością, osobom odpowiedzialnym za wdrożenie i stosowanie zasad systemu HACCP w zakładzie.

Podmiot działający na ryku spożywczym:

- jest zobowiązany przechowywać w aktach osobowych orzeczenia lekarskie i dokumentację

- udostępniać je na żądanie organów urzędowej kontroli żywności

Rozp 852/2004 produkcja podstawowa:

- ogólne przepisy higieny dla produkcji podstawowej i powiązanych działań

- zalecenia do wytycznych dobrej praktyki higieny

Rozporządzenie (WE) NR 853/2004 ustanawiające szczególne przepisy dotyczące higieny w odniesieniu do żywności pochodzenia zwierzęcego.

Stosuje się do:

- nieprzetworzonych i przetworzonych produktów pochodzenia zwierzęcego

- w przypadku braku wyraźnych sprzecznych wskazań niniejsze rozporządzenie nie ma zastosowania do żywności zawierającej jednocześnie produkty pochodzenia roślinnego i zwierzęcego.

UWAGA!

- otrzymywanie przetworzonych produktów pochodzenia zwierzęcego wykorzystywanych do wyrobu takiej żywności -> wszelkie czynności związane z ich przygotowaniem, podlegają wymogom niniejszego rozporządzenia.

Nie ma zastosowania do:

1. Produkcji podstawowej na własny domowy użytek

2. Domowego przygotowywania, przetwarzania lub składowania żywności na własny domowy użytek

3. Bezpośrednich dostaw, dokonywanych przez….

4. Bezpośrednich dostaw…..

5. Myśliwych, którzy dostarczają małe ilości zwierzyny łownej….

6. C)D)E) -> czy są polskie przepisy które ustanowiono czy nie ma

Prawo weterynaryjne Ustawa z dnia 16 grudnia 2005r o produktach pochodzenia zwierzęcego

Przepisy ustawy nie naruszają przepisów o bezpieczeństwie żywności i żywienia.

Uwzględnia zasady, obowiązki i wymagania określone w rozp 178/2002 i 852/2004

UBŻŻ:

- określa wymagania i procedury niezbędne dla zapewnienie bezpieczeństwa żywności i żywienia zgodnie z przepisane rozp 178/2002

Przepisy ogólne i objaśnienia określeń ustawowych

II Wymagania zdrowotne i znakowanie żywności

- wymagania ogólne

- substancje dodatkowe i enzymy spożywcze

- aromaty i rozpuszczalniki

- zanieczyszczenia żywności

- napromieniowanie żywności promieniowaniem jonizującym

- środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego

- suplementy diety oraz wzbogacanie żywności

- żywność wprowadzona po raz pierwszy do obrotu

- naturalne wody mineralne, wody źródlane i wody stołowe

- grzyby i przetwory grzybowe

- znakowanie żywności

- oświadczenia żywieniowe i zdrowotne

III materiały i wyrobu przeznaczone do kontaktu z żywnością

IV Wymagania higieniczne

- przepisy ogólne dotyczące wymogów higienicznych

- rejestracja i zatwierdzanie zakładów

- wymagania szczególne w zakresie higieny

V urzędowe kontrole żywności

- przeprowadzanie urzędowych kontroli żywności

- graniczne kontrole sanitarne

- monitoring żywności i żywienia

- właściwość organów oraz współpraca w zakresie bezpieczeństwa żywności

VI odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez środki spożywcze

VIII przepisy karne i kary pieniężne (przepisy karne, kary pieniężne)

IX Zmiany w przepisach obowiązujących , przepisy przejściowe i końcowe

Bezpieczeństwo żywności:

- ogół warunków , które musza być spełniane, dotyczących w szczególności:

a) stosowanych substancji dodatkowych i aromatów

b) poziomów substancji zanieczyszczających

c) pozostałości pestycydów

d) warunków napromieniowania żywności

e) cech organoleptycznych i działań które muszą być podejmowane na wszystkich etapach produkcji lub obrotu żywnością w celu zapewnienia zdrowia i życia człowieka

(UBŻŻ)

WYKŁAD 7 12/11/2013

Rejestracja i zatwierdzanie zakładów:

- wpis do rejestru/zatwierdzenie zakładów przedsiębiorstwa paszowego i żywnościowego -> art. 31 rozporządzenia 882/2004

Rozporządzenie (WE) NR 882/2004 PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z dnia 29 kwietnia 2004r.

W sprawie kontroli urzędowych przeprowadzanych w celu sprawdzenia zgodności z prawem paszowym i żywnościowym oraz regułami dotyczącymi zdrowia zwierząt i dobrostanu zwierząt.

UBŻŻ rejestracja i zatwierdzanie zakładów

Państwowy powiatowy inspektor sanitarny

- rejestracja

- zatwierdzanie

- warunkowe zatwierdzenia

- przedłużanie warunkowego zatwierdzenia, zawieszania oraz cofania zatwierdzenia zakładów.

Dotyczy to zakładów, które:

1. Produkują lub wprowadzają do obrotu żywność pochodzenia niezwierzęcego

2. Wprowadzają do obrotu produkty pochodzenia zwierzęcego, nieobjęte urzędową kontrolą organów Inspekcji Weterynaryjnej

3. Produkują lub wprowadzają do obrotu żywność zawierającą jednocześnie środki spożywcze pochodzenia niezwierzęcego i produkty pochodzenia zwierzęcego, o której mowa a wrt.1 ust. 2 rozporządzenia nr 853/2004, z zastrzeżeniem art. 73 ust. 6

4. Działają na rynku materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością, w tym zakładów prowadzonych przez podmioty zajmujące się recyklingiem

– w trybie i na zasadach określonych w rozporządzeniu nr 852/2004 i rozporządzeniu nr 882/2004.

UBŻŻ – zatwierdzanie nie jest wymagane w odniesieniu do:

1. Działalności w zakresie dostaw bezpośrednich;

2. Urządzeń dystrybucyjnych do sprzedaży żywności;

3. Obiektów lub urządzeń ruchomych lub tymczasowych, uprzednio dopuszczonych do prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie produkcji lub obrotu żywnością w innym państwie członkowskim UE;

4. Gospodarstw agroturystycznych;

5. Podmiotów prowadzących działalność gospodarczą w zakresie produkcji win gronowych uzyskanych z winogron pochodzących z upraw własnych w ilości mniejszej niż 1000 hl w ciągu roku kalendarzowego zgodnie z zasadami określonymi w przepisach o wyrobie i rozlewie wyrobów winiarskich, obrocie tymi wyrobami i organizacji rynku wina;

6. Aptek, punktów aptecznych i hurtowni farmaceutycznych określonych przepisami prawa farmaceutycznego;

7. Sklepów zielarskich;

8. Przedsiębiorców prowadzących sprzedaż detaliczną innych niż środki spożywcze produktów oraz wprowadzających do obrotu środki spożywcze opakowane, trwałe mikrobiologicznie;

9. Producentów gazów technicznych na potrzeby podmiotów działających na rynku spożywczym;

10. Zakładów prowadzących działalność gospodarczą w zakresie pośrednictwa w sprzedaży żywności „na odległość” (sprzedaży wysyłkowej), w tym sprzedaży przez Internet;

11. Zakładów działających na rynku materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością, w tym zakładów prowadzonych przez podmioty zajmujące się recyklingiem;

12. Podmiotów działających na rynku spożywczym prowadzących produkcję pierwotną;

Pkt 1-12:

- podmiot działający na rynku spożywczym lub na rynku materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością

- jest zobowią…

Urządzenia dystrybucyjne:

- muszą być oznakowane

- w sposób umożliwiających identyfikację zakładu, w tym w szczególności informacjami obejmującymi: imię, nazwisko, adres i numer telefonu albo nazwę, siedzibę, adres zakładu i numer telefonu.

UBŻŻ – podmiot działający na rynku spożywczym:

- składają wniosek o wpis do rejestru zakładów, zatwierdzenie zakładu i o wpis do rejestru zakładów lub o dokonanie zmian w rejestrze zakładów w formie pisemnej. Wniosek: o wpis do rejestru zakładów, o zatwierdzenie zakładu i o wpis do rejestru zakładów składa się w terminie co najmniej 14 DNI przed dniem rozpoczęcia planowanej działalności.

Powiatowy lekarz weterynarii wydając decyzję administracyjne o wpisie do rejestru zakładów albo zatwierdzeniu zakładu, nadaje temu zakładowi weterynaryjny numer identyfikacyjny.

UBŻŻ – rejestracja i zatwierdzanie zakładów

Państwowy powiatowy inspektor sanitarny oraz graniczny inspektor

- rejestracja

- zatwierdzanie

- warunkowe zatwierdzanie

- przedłużanie warunkowego zatwierdzania, zawieszania oraz cofania zatwierdzenia zakładów

Podmioty zamierzające prowadzić działalność w zakresie produkcji produktów pochodzenia zwierzęcego przed uzyskaniem pozwolenia na budowę zakładu są obowiązane:

1. Sporządzić projekt technologiczny zakładu i przesłać go wraz z wnioskiem o zatwierdzenie tego projektu powiatowemu lekarzowi weterynarii -> planowane miejsce prowadzenia tej działalności

2. Powiadomić pisemnie powiatowego lekarza weterynarii o: zakresie i wielkości produkcji, rodzaju produktów pochodzenia zwierzęcego, które mają być produkowane w tym zakładzie.

Powiatowy lekarz weterynarii zatwierdza, w drodze decyzji administracyjnej projekt technologiczny zakładu w terminie 30 dni od dnia wszczęcia postępowania w tej sprawie.

Przepisy te stosuje się odpowiednio do:

-zmiany sposobu użytkowania zakładu lub jego części

- w szczególności zakresu i wielkości produkcji lub wyposażenia pomieszczeń produkcyjnych.

Bezpieczeństwo żywności:

- ogół warunków, które musza być spełnianie, dotyczących w szczególności:

a) stosowanych substancji dodatkowych i aromatów

b) poziomów substancji zanieczyszczających

c) pozostałości pestycydów

d) warunków napromieniowania żywności

e) cech organoleptycznych

i działań, które muszą być podejmowane na wszystkich etapach produkcji lub obrotu żywnością w celu zapewnienia zdrowia i życia człowieka.

Napromieniowanie promieniowaniem jonizującym

Środki spożywcze mogą być poddawane napromienianiu promieniowaniem jonizującym wyłącznie w celu:

- zmniejszenia liczby przypadków chorób spowodowanych spożyciem żywności przez niszczenie drobnoustrojów chorobotwórczych

- zapobiegania psuciu się żywności przez opóźnianie lub powstrzymywanie procesów rozkładu i przez niszczenie mikroorganizmów odpowiedzialnych za te procesy

- przedłużenia okresu przydatności do spożycia przez hamowanie naturalnych procesów biologicznych związanych z dojrzewaniem lub kiełkowaniem

- usunięcia organizmów szkodliwych dla zdrowia roślin lub dla żywności pochodzenia roślinnego.

Napromieniowanie żywności promieniowaniem jonizującym jest dopuszczalne wyłącznie, jeżeli:

- nie stanowi zagrożenia dla zdrowia lub życia człowieka

- jest korzystne dla konsumentów

- jest uzasadnione technologicznie oraz nie będzie wykonywane w celu zastępowania wymagań zdrowotnych oraz warunków sanitarnych i higienicznych w produkcji i w obrocie żywnością

- żywność poddawana temu napromieniowaniu spełnia obowiązujące wymagania zdrowotne oraz nie zawiera substancji chemicznych służących do jej konserwacji lub stabilizacji.

Dokonywanie napromieniania żywności promieniowaniem jonizującym : podmioty działające na rynku spożywczym które uzyskały zgodę -> decyzja Głównego Inspektora Sanitarnego.

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie warunków napromieniowania żywności promieniowaniem jonizującym (Dz.U. z 2007r. Nr 121, poz.841.)

Wykaz środków spożywczych które mogą być poddane napromienianiu promieniowaniem jonizującym: (produkt -> cel)

- ziemniaki -> hamowanie kiełkowania

- cebula -> hamowanie kiełkowania

- czosnek -> hamowanie kiełkowania

- pieczarki -> zahamowanie wzrostu i starzenia się grzybów

- przyprawy suche, w tym suszone aromatyczne zioła, przyprawy korzenne i przyprawy warzywne -> obniżenie poziomu zanieczyszczeń biologicznych

Pieczarki suszone -> obniżenie poziomu zanieczyszczeń biologicznych

Suszone warzywa -> obniżenie poziomu zanieczyszczeń biologicznych

Środki spożywcze poddane napromienianiu lub zawierające napromienione składniki, wprowadzone do obrotu w opakowaniach jednostkowych: w miejsce widocznym w sposób czytelny wyrażenie „napromienione” albo „poddane działaniu promieniowania jonizującego”.

Jeżeli napromienianiu promieniowaniem jonizującym poddany został składnik środka spożywczego, informacja taka powinna towarzyszyć nazwie składnik w wykazie składników środka spożywczego.

Cel stosowania dodatków do żywności:

- przedłużenie trwałości produktów

- nadanie określonych cech organoleptycznych

- usprawnienie procesów technologicznych

- zmiana wartości odżywczej

- utrzymanie stałej, powtarzalnej jakości

- zagwarantowanie bezpiecznego spożycia niektórych produktów

- otrzymywanie nowych produktów

- wytwarzanie żywności przy umiarkowanych kosztach produkcji

Wykład 8 (19/11/13)

Dodatek do żywności może być stosowany:

- jest prawnie dopuszczony

- jego użycie jest technologicznie uzasadnione

- nie stwarza zagrożeń dla zdrowia

- nie wprowadza konsumenta w błąd

- nie powoduje ukrycia złej jakości

- zgodnie z zasadami GMP

E174 srebro

E175 złoto

Pakiet rozporządzeń:

1. W sprawie dodatków do żywności

2. W sprawie środków aromatyzujących i niektórych składników żywności o właściwościach aromatyzujących do użycia w oraz na środkach spożywczych

3. W sprawie enzymów spożywczych

4. Ustanawiające jednolitą procedurę wydawania zezwoleń na stosowanie dodatków do żywności, enzymów spożywczych i środków aromatyzujących.

ROZPORZĄDZENIE PARLEMANTU EUROPEJSKIEGO I RADY (WE) NR 1331/2008 z dnia 16 grudnia 2008r. ustanawiającej jednolitą procedurę wydawania zezwoleń na stosowanie dodatków do żywności, enzymów spożywczych i środków aromatyzujących

1332/2008 w sprawie enzymów spożywczych, zmieniające dyrektywę Rady 83/417/EWG, rozporządzenie Rady (WE) nr 1493/1999, dyrektywę 2000/13/WE, dyrektywę Rady 2001/112/WE oraz rozporządzenie (WE) nr 258/97

1333/2008 w sprawie dodatków do żywności

1334/2008 w sprawie środków aromatyzujących i niektórych składników żywności o właściwościach aromatyzujących do użycia w oraz na środkach spożywczych

Dodatki do żywności:

- nie mogą one stanowić zagrożenia dla zdrowia konsumentów

„dodatek do żywności”:

- każda substancja, która w normalnych warunkach ani nie jest spożywana sama jako żywności, ani nie jest stosowana jako charakterystyczny składnik żywności, bez względu na swoją ewentualną wartość odżywczą, której celowe dodanie ze względów technologicznych do żywności w trakcie jej produkcji, przetwarzania, przygotowania, obróbki, pakowania, przewozu lub przechowywania powoduje, lub można spodziewać się zasadnie, że powoduje, iż substancja ta lub jej produkty pochodne stają się bezpośrednio lub pośrednio składnikiem tej żywności.

Rodzaje funkcji pełnionej przez dodatki do żywności w środkach spożywczych oraz dodatki do żywności w dodatkach do żywności i w enzymach spożywczych :

1. „substancje słodzące” – substancje stosowane do nadania środkom spożywczym słodkiego smaku lub stosowane w słodzikach stołowych

2. „barwniki” – substancje nadające lub przywracające żywności barwę, obejmujące naturalne składniki żywności i naturalne źródła, które w normalnych warunkach ani nie są same spożywane jako żywności, ani nie są stosowane jako typowe składniki żywności; preparaty uzyskane ze środków spożywczych i innych jadalnych surowców naturalnych uzyskanych poprzez fizyczną lub chemiczną ekstrakcję, której efektem jest selektywna ekstrakcja pigmentów względem składników odżywczych lub aromatycznych

3. „substancje konserwujące” – substancje przedłużające okres przydatności środków spożywczych do spożycia poprzez ochronę przed zepsuciem spowodowanym obecnością mikroorganizmów lub chroniące przed wzrostem mikroorganizmów patogennych.

4. „przeciwutleniacze” – substancje przedłużające okres przydatności środków spożywczych do spożycia poprzez ochronę przed zepsuciem na skutek utleniania, takim jak jełczenie tłuszczu czy zmiany barwy

5. „nośniki” – substancja stosowana do rozpuszczania, rozcieńczania, dyspersji lub innej fizycznej modyfikacji dodatku do żywności, środka aromatyzującego, enzymu spożywczego, składnika odżywczego lub innej substancji dodanej no środka spożywczego w celach odżywczych lub mających związek z fizjologią, które nie zmieniają ich funkcji technologicznej (i same nie wywołują żadnych skutków technologicznych) , w celu ułatwienia posługiwania się nimi lub wykorzystania czy zastosowania ich.

6. „kwasy”

7. „regulatory kwasowości – substancje zmieniające lub kontrolujące kwasowość….

8. Substancje przeciwzbrylające – substancje ograniczające tendencje pojedynczych cząstek środka spożywczego do zlepiania się

9. Substancje przeciwpieniące – substancje zapobiegające lub ograniczające powstawanie piany

10. Substancje wypełniające – substancje zwiększające objętość środka spożywczego nie zwiększając znacząco jego wartości energetycznej

11. Emulgatory – substancje umożliwiające utworzenie lub utrzymanie jednorodnej mieszaniny dwóch lub większej liczby niemieszających się faz, takich jak olej i woda w środkach spożywczych

12. Sole emulgujące

13. Substancje wiążące

14. Wzmacniacze smaku

15. Substancje pianotwórcze

16. Substancje żelujące

17. Substancje glazurujące (w tym środki do smarowania) – substancje, które po nałożeniu na zewnętrzną powierzchnię środka spożywczego tworzą warstwę ochronną lub nadają jej błyszczący wygląd

18. Substancje utrzymujące wilgoć

19. Skrobie modyfikowane

20. Gazy do pakowania

21. Gazy nośne

22. Substancje spulchniające

23. Sekwestranty

24. Stabilizatory

25. Substancje zagęszczające

26. Środki do przetwarzania mąki (polepszacze)

Stosowanie w dawce (quantum satis)

- dopuszczalne jest w przypadku niektórych substancji zasada quantum satis , daną substancję stosuje się w dawce najniższej niezbędnej do osiągniecia zamierzonego efektu technologicznego, zgodnie z dobra praktyką produkcyjną

POD warunkiem że konsument nie jest wprowadzany w błąd

ADI – dopuszczalne dziennie spożycie (acceptable daily intake)

WYKŁAD 9

Opakowania żywności

Rozporządzenie 852/2004

Materiał używany do produkcji opakowań jednostkowych i zbiorczych nie może być źródłem zanieczyszczenia

Rodzaj materiału, z którego jest produkowane opakowanie

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 1935/2004

z dnia 27 października 2004 r. w sprawie materiałów przeznaczonych do kontaktu z żywnością oraz uchylające dyrektywy 80/590/EWG i 89/109/EWG

Etykietowanie tych materiałów i wyrobów, które w chwili wprowadzania do obrotu nie weszły jeszcze w kontakt z żywnością:

Informacja „do kontaktu z żywnością”

lub szczególne wskazówki dotyczące ich używania,

np. ekspres do kawy, butelka do wina, łyżka do zupy

lub symbol kieliszek i widelec

Etykietowanie:

Jeśli to konieczne:

• Specjalne zalecenia, których należy przestrzegać w celu ich bezpiecznego i właściwego używania,

• Nazwa lub nazwa handlowa

• Adres lub informacja o siedzibie producenta, przetwórcy lub sprzedawcy odpowiedzialnego za wprowadzenie ich do obrotu i mającego siedzibę we Wspólnocie (Rozpo. 1935/2004)

Rozporządzenie Komisji (WE) Nr 2023/2006 z dnia 22 grudnia 2006 r.

w sprawie dobrej praktyki produkcyjnej w odniesieniu do materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością

Prawo żywnościowe (rozporządzenie WE nr 178/2002):

• ma na celu ochronę interesów konsumentów

• powinno stanowić podstawę dokonywania przez konsumentów świadomego wyboru związanego ze spożywaną przez nich żywnością

• etykietowanie

• reklama

• prezentacja żywności:

  • z uwzględnieniem kształtu

  • wyglądu opakowania

  • używanych opakowań

  • sposobu ułożenia i miejsca wystawienia

  • informacji udostępnionych na temat żywności w jakikolwiek sposób

• nie może wprowadzać konsumentów w błąd

ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 o bezpieczeństwie żywności i żywienia (dz. u. z 2006 r. nr 171, poz. 1225)

Oznakowanie środka spożywczego:

• wszelkie informacje w postaci napisów i innych oznaczeń w tym:

  • znaki towarowe

  • nazwy handlowe

  • elementy graficzne i symbole, dotyczące środka spożywczego

• umieszczone na:

  • opakowaniu

  • etykiecie

  • obwolucie

  • ulotce, zawieszce

  • w dokumentach, które są dołączone do tego środka spożywczego lub odnoszą się do niego.

Oznakowanie środka spożywczego nie może (art. 46 ust. 1):

• wprowadzać konsumenta w błąd, w szczególności:

  • co do charakterystyki środka spożywczego w tym jego nazwy, rodzaju, właściwości, składu, ilości, trwałości, źródła lub miejsca pochodzenia, metod wytwarzania lub produkcji

  • przez przypisywanie środkowi spożywczemu działania lub właściwości, których nie posiada

  • przez sugerowanie, że środek spożywczy posiada szczególne właściwości, jeżeli wszystkie podobne środki spożywcze posiadają takie właściwości

  • przypisywać środkowi spożywczemu właściwości zapobiegania chorobom lub ich leczenia albo odwoływać się do takich właściwości (zastrzeżenie art. 24 ust. 4 i art. 33 ust. 4)

Zastrzeżenie:

• Art. 24, ust. 4:

  • dopuszcza się upowszechnianie wszelkich użytecznych informacji i zaleceń dotyczących środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego kierowanych wyłącznie do osób posiadających kwalifikacje w zakresie medycyny, farmacji lub żywienia.

• Art. 33, ust. 4:

  • dopuszcza się znakowanie naturalnych wód mineralnych informacjami: „pobudzające trawienie”, „może polepszyć funkcje wątrobowo-żółciowe” lub oznaczeniami podobnymi pod warunkiem, że wody te spełniają szczegółowe wymagania

Środki spożywcze muszą być oznakowane:

• w sposób zrozumiały dla konsumenta

• napisy muszą być:

  • wyraźne

  • czytelnie

  • nieusuwalne

  • umieszczone w widocznym miejscu

  • nie mogą być w żaden sposób ukryte, zasłonięte lub przesłonięte innymi nadrukami lub obrazkami

Środki spożywcze wprowadzone do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej:

• muszą być oznakowane w języku polskim

• mogą być ponadto oznakowane w innych językach

ustawa o bezpieczeństwie żywności i żywienia, 2006

Oznakowanie środka spożywczego zawiera informacje istotne dla ochrony zdrowia i życia człowieka, w szczególności:

• nazwę, pod którą środek spożywczy jest wprowadzany do obrotu

• inne dane umożliwiające identyfikację oraz odróżnienie środka spożywczego od innych środków spożywczych.

Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 10 lipca 2007 r. w sprawie znakowania środków spożywczych – Dz. U. z 2007 r. nr 137, poz. 966 z późn. zm.

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 25 lipca 2007 r. w sprawie znakowania żywności wartością odżywczą – Dz. U. z 2007 r. nr 137, pozy. 967.

Etykietowanie:

Rozporządzenie parlamentu Europejskiego i Rady (UE) NR. 1169/2011 z dnia 25 października 2011r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności (bardzo dużo zmian i uchyleń)

Informacje na temat żywności:

• informacje dotyczące danego środka spożywczego udostępnienie konsumentowi finalnemu za pośrednictwem:

  • etykiety

  • innych materiałów towarzyszących

  • przekazu ustnego

  • innych środków, w tym nowoczesnych narzędzi technologicznych

„etykieta”

• marka

• znak firmowy

• znak handlowy

• ilustracja Kub inny opis pisany, drukowany, tłoczony, odbity lub w inny sposób naniesiony na opakowanie lub pojemnik z żywnością lub załączony do opakowania lub pojemnika z żywnością

Etykieta:

• wszelkie napisy

• dane szczegółowe

• znaki handlowe

• nazwy marek

• ilustracje lub symbole

• odnoszące się do danego środka spożywczego i umieszczone na wszelkiego rodzaju:

  • opakowaniu

  • dokumencie

  • ulotce

  • etykiecie

  • opasce

  • pierścieniu towarzyszącym takiej żywności lub odnoszącym Siudo niej

„Składnik:”

• Każda substancja lub produkt, w tym:

  • Środki aromatyzujące

  • Dodatki do żywności

  • Enzymy spożywcze

• Oraz każdy komponent składnika złożonego

• Użyte przy wytworzeniu lub przygotowaniu danego środka spożywczego i nadal obecne w produkcie gotowym, nawet, jeżeli ich forma uległa zmianie

• Pozostałości nie uważa sięga składnik

Składnik zbożowy- składnik, który sam w sobie jest produktem zawierającym więcej niż jeden składnik.

„Podstawowy składnik”

• Składniki lub składnik danego środka spożywczego, które stanowią więcej niż 50% tego środka spożywczego

• Lub które są na ogół kojarzone przez konsumenta z nazwą tego środka spożywczego

• I w odniesieniu, do których wymagane w większości produktów oznaczenie ilościowe

Zakład żywnie zbiorowego

Wszystkie zakłady (w tym pojazdy oraz nieruchome lub ruchome punkty sprzedaży) takie jak: restauracja, stołówki, szkoły i szpitale, przedsiębiorstwa świadczące usługi gastronomiczne, w których w ramach prowadzenia działalności gospodarczej przygotowuje się żywności gotową do spożycia przez konsumenta finalnego.

Zasady dotyczące obowiązkowych informacji na temat żywnośći. W przypadku gdy prawo dotyczące informacji na temat żywnośći wymaga obowiązkowych informacji na temat żywności dotyczy to w szczególności informacji zaliczonych do jednej z następującej kategorii:

• Informacje o tożsamości i składzie, właściwościach lub innych cechach danego środka spożywczego

Wykład 10 (03/12/2013)

Zasady dotyczące obowiązkowych informacji na temat żywności

W przypadkach gdy prawo dotyczące informacji na temat żywności wymaga obowiązkowych informacji na temat żywności, dotyczy to w szczególności informacji zaliczanych….

b) informacji o ochronie zdrowia konsumentów i bezpiecznym stosowaniu danego środka spożywczego.

W szczególności obejmują one informacje na temat:

- cech składu, które mogą być szkodliwe dla zdrowia niektórych grup konsumentów

- trwałości, przechowywania i bezpieczeństwa użycia

- skutków zdrowotnych, łączenie z zagrożeniami i konsekwencjami związanymi ze szkodliwym i niebezpiecznym spożywaniem danego środka spożywczego.

c) informacje o charakterystyce żywieniowej, umożliwiające konsumentom, w tym konsumentom o szczególnych wymogach dietetycznych, podejmowanie świadomych wyborów.

„Czytelność”- fizyczny wygląd informacji, dzięki któremu informacja jest wizualnie dostępna ogółowi społeczeństwa, a który określają różne elementy, m.in.:

- rozmiar czcionki,

- odstępny między literami,

- odstępy między wierszami,

- grubość linii pisma,

- barwa czcionki,

- rodzaj czcionki,

- stosunek szerokości liter do ich wysokości,

- powierzchnia materiału,

- kontrast między pismem a tłem.

Pole widzenia – wszystkie powierzchnie opakowania, których treść można odczytać z pojedynczego punktu widzenia.

Główne pole widzenia – pole widzenia opakowania, które konsument najprawdopodobniej zobaczy przy pierwszym spojrzeniu na produkt w momencie zakupu, i które umożliwia konsumentowi natychmiastową identyfikację produktu, jeśli chodzi o jego charakter lub rodzaj, a w stosownych przypadkach o jego markę. Jeżeli opakowanie ma kilka identycznych głównych pól widzenia, to główne pole widzenia jest polem wybranym przez podmiot działający na rynku spożywczym.

Rzetelne informowanie

1. Informacje na temat żywności nie mogą wprowadzać w błąd a w szczególności:

1. Co do właściwości środka spożywczego, a w szczególności co do jego charakteru, tożsamości, właściwości, składu, ilości, trwałości, kraju lub miejsca pochodzenia, metod wytwarzania lub produkcji;

2. Przez przypisywanie środkowi spożywczemu działania lub właściwości, których on nie posiada;

3. Przez sugerowanie, że środek spożywczy…

4. Przez sugerowanie poprzez wygląd, opis lub prezentacje graficzne…

1. Informacje na temat żywności muszą być : rzetelne, jasne, łatwe do zrozumienia dla konsumenta.

2. Informacje na temat żywności nie mogą przypisywać jakiemukolwiek środkowi spożywczemu właściwości zapobiegania chorobom lub leczenia chorób ludzi bądź też odwoływać się do takich właściwości. Wyjątek: naturalne wody mineralne, żywność specjalnego przeznaczenia żywieniowego.

Ust. 1,2 i 3 mają zastosowanie do:

1. Reklamy

2. Prezentacji środków spożywczych w szczególności kształtu, wyglądu lub opakowania, zastosowanych materiałów opakowaniowych, sposobu ustawienia oraz otoczenia, w jakim są pokazywane.

Wykaz danych….:

Art. 9 ust.1

1. Nazwa żywności;

2. Wykaz składników;

3. Wszelkie składniki lub substancje pomocnicze w przetwórstwie wymienione w załączniku II lub uzyskane z substancji lub produktów wymienionych w załączniku II, powodujące alergie lub reakcje nietolerancji, użyte przy wytworzeniu lub przygotowywaniu żywności i nadal obecne w produkcie gotowym, nawet jeżeli ich forma uległa zmianie;

4. Ilość określonych składników lub kategorii składników;

5. Ilość netto żywności;

6. Data minimalnej trwałości lub termin przydatności do spożycia;

7. Wszelkie specjalne warunki przechowywania lub warunki użycia;

8. Nazwa lub firma i adres podmiotu działającego na rynku spożywczym;

9. Kraj lub miejsce pochodzenia;

10. Instrukcja użycia, w przypadku gdy w razie braku takiej instrukcji odpowiednie użycie danego środka spożywczego byłoby utrudnione;

11. W odniesieniu do napojów o zawartości alkoholu większej niż 1,2% objętościowo, rzeczywista zawartość objętościowa alkoholu;

12. Informacja o wartości odżywczej. (13/12/2016 wchodzi ustawa)

Dostępność i umieszczanie obowiązkowych informacji na temat żywności:

- obowiązkowe informacje na temat żywności muszą być łatwo dostępne w odniesieniu do każdego środka spożywczego;

- obowiązkowe informacje na temat żywności muszą być umieszczone w widocznym miejscu w taki sposób, aby były dobrze widoczne, wyraźnie czytelne oraz, w stosownych wypadkach nieusuwalne.

Informacje nie mogą być w żaden sposób ukryte, zasłonięte, pomniejszone ani przerwane jakimkolwiek innymi nadrukami, ilustracjami czy innym materiałem.

Obowiązkowe dane szczegółowe …..

Środki spożywcze, które są zwolnione z wymogu przedstawiania obowiązkowej informacji o wartości odżywczej:

1. Produkty nieprzetworzone, które zawierają pojedynczy składnik lub pojedynczą kategorię składników;

2. Produkty przetworzone w przypadku których jedynym procesem przetwarzania, jakim je poddano, jest dojrzewanie , i które obejmują pojedynczy składnik lub pojedynczą kategorię składników;

3. Wody przeznaczone do spożywaina przez ludzi,w tym wody, których jedynymi dodanymi składnikami są dwutlenek węgla lub środki aromatyzujące

4. Zioła, przyprawy lub ich mieszaniny

5. Sół i substytuty soli

6. Słodziki stołowe

7. Produkty objęte dyrektywą 1999/4/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 lutego 1999r. odnoszącą się do ekstraktów kawy i ekstraktów cykorii, całe lub zmielone ziarna kawy oraz całe lub zmienione bezkofeinowe…

17. …….

18. żywność w opakowaniach lub pojemnikach, których największa powierzchnia jest mniejsza niż 25cm2

19. żywność, w tym żywność wytwarzana ręcznie, dostarczana bezpośrednio……

Wykład 11 (12.10.2013)

WODY

Naturalna woda mineralna – woda podziemna która jest wydobywana jednym / kilkoma otworami naturalnymi lub wierconymi, pierwotnie czysta pod względem chemicznym i mikrobiologicznym.

Stabilny skład mineralny oraz właściwości mające znaczenie fizjologiczne, powodujące korzystne oddziaływanie na zdrowiu ludzi, zgodnie z określonymi wymaganiami i kryteriami.

Woda źródlana – tak jak mineralna, podziemna woda wydobywana jednym lub kilkoma otworami naturalnymi lub wierconymi, pierwotnie czysta pod względem chemicznym i mikrobiologicznym. Jej skład chemiczny i właściwości mogą ulegać niewielkim zmianom w zależności od sytuacji geologicznej podłoża.

Wodę stołową otrzymuje się po dodaniu do wody źródlanej, naturalnej wody mineralnej lub soli mineralnych, zawierających jeden lub więcej składników o znaczeniu fizjologicznym, jak : sód, magnez, wapń, chlorki, siarczany, wodorowęglany.

Różnica między wodą mineralną a źródlaną i stołową wynika głównie z różnicy w ich składzie -> różnica w ich właściwościach i możliwościach wykorzystania.

Naturalne wody mineralne, wody źródlane i wody stołowe – ubżż Art. 33:

1. Ujęcia naturalnych wód mineralnych, instalacje i urządzenia służące do wydobywania, transportu i rozlewu tych wód, oraz opakowania muszą zabezpieczać te wody przed zanieczyszczeniem lub zmianą ich charakterystycznego składu mineralnego.

2. Naturalne wody mineralne mogą być wprowadzane do obrotu w opakowaniach zamkniętych w sposób zabezpieczający je przez zanieczyszczeniem oraz zmianą właściwości i zafałszowaniem naturalnej wody mineralnej.

3. Oznakowanie wód przeznaczonych do spożycia przez ludzi, nie będących naturalnymi wodami mineralnymi, nie może wprowadzań konsumenta w błąd informacjami, które sugerowałyby, że woda ta jest naturalną wodą mineralną. Nie może zawierać oznaczenia „naturalna woda mineralna”.

Pkt 1-3 dotyczy również wód stołowych i źródlanych.

1. Dopuszcza się znakowanie naturalnych wód mineralnych informacjami:

„pobudzające trawienie”, „może polepszyć funkcje wątrobowo-żółciowe” lub oznaczeniami podobnymi.

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 31 marca 2011r. w sprawie naturalnych wód mineralnych, wód źródlanych i wód stołowych Dz. U. z 22 04 2011 poz. 466

Weszło w życie 6 maja 2011r.

Rozp. określa:

- szczegółowe wymagania, jakie powinny spełniać naturalne wody mineralne, wody źródlane i wody stołowe, w tym:

1. wymagania mikrobiologiczne

2. maksymalne dopuszczalne poziomy naturalnych składników mineralnych tych wód

3. warunku poddawania tych wód procesom usuwania składników lub nasycania dwutlenkiem węgla.

Rozp. wprowadza przepisy dotyczące wód stołowych, m.in. wymagania jakie powinny spełniać te wody oraz sposób oznakowania. W UE – brak przepisów dotyczących wód stołowych.

Znakowanie naturalnych wód mineralnych( – dostaniemy)

1. Zawartość charakterystycznych składników mineralnych w litrze wody oraz ogólną zawartość rozpuszczonych składników mineralnych;

2. Nazwę otworu lub zespołu otworów tworzących ujęcie oraz ich położenie ze wskazaniem miejsca lub miejscowości;

3. Nazwę handlową (wymyśloną) wody w opakowaniu

4. Nazwę producenta wody i miejsca produkcji wraz z adresami

5. W przypadku stosowania powietrza wzbogaconego w ozon – informację o treści: „woda poddana dopuszczonej technice traktowania powietrzem wzbogaconym w ozon” zamieszczoną obok informacji o zawartości charakterystycznych dla danej wody składników mineralnych.

- w przypadku usuwania nietrwałych składników metodami innymi niż traktowanie powietrzem wzbogaconym w ozon, - informacje o tych procesach;

- w przypadku całkowitego lub częściowego usunięcia dwutlenku węgla metodami fizycznymi – informację o treści: „całkowicie odgazowana” albo „częściowo odgazowana”, dodaną do nazwy naturalnej wody mineralnej;

- w przypadku wód zawierających powyżej 1,5mg/litr fluorków – informację o treści: „zawiera ponad 1,5mg/l fluorków. Nie powinna być regularnie spożywana przez niemowlęta i dzieci poniżej 7 roku życia”.

- w odniesieniu do wód ocenionych pod względem farmakologicznym, fizjologicznym i klinicznym:

stopień nasycenia dwutlenkiem węgla i jego pochodzenie, zalecana dzienna ilość wody do spożycia, podane w ocenie i kwalifikacji rodzajowej danej wody, mogą być podawane w oznakowaniu tych wód.

DO TEGO MOŻE BYĆ PYTANIE OTWARTE NA EGZAMINIE NP. JAKIE TRZY INFORMACJE MUSZĄ BYĆ PODANE NA OPAKOWANIU WODY (PKT 1-5).

Nazwa miejsca lub miejscowości albo nazwy pochodne tego miejsca lub tej miejscowości mogą być użyte jako nazwa handlowa wody pod warunkiem, że odnoszą się do wody wydobywanej w tym miejscu, miejscowości lub sąsiadującym rejonie. Ich użycie nie wprowadzi w błąd co do miejsca wydobywania wody.

Naturalna woda mineralna pochodząca z jednego otworu lub zespołu otworów tworzących ujęcie może być rozlewana do opakowań i wprowadzana do obrotu tylko pod jedną nazwą handlową.

Wody źródlane

- podlegają ocenie i kwalifikacji rodzajowej

- przy ujęciu i w opakowaniu muszą spełniać wymagania:

1. mikrobiologiczne

2. chemiczne i fizykochemiczne oraz organoleptyczne określone dla wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi.

Wody stołowe:

- w opakowaniach muszą spełniać wymagania:

1. mikrobiologiczne

2. dotyczące dopuszczalnego poziomu składników chemicznych, których przekroczenie może stanowić ryzyko dla zdrowia publicznego, określone dla wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi.

Składniki mineralne użyte w toku produkcji wody stołowej:

- chlorek wapnia

- chlorek lub siarczan magnezu

- chlorki, siarczany lub wodorowęglany sodu i potasu

- pod względem czystości chemicznej muszą spełniać wymagania określone dla środków spożywczych.

Wody stołowe są wprowadzane do obrotu pod nazwą „woda stołowa”, która nie może być zastąpiona nazwą handlową.

W oznakowaniu wód stołowych podaje się informacje o wchodzących w skład danej wody:

- naturalnej wody mineralnej

- wodzie źródlanej

- solach mineralnych.

Rozlew, transport, wydobycie:

- dopuszcza się łączenie naturalnych wód mineralnych pochodzących z różnych otworów i określanie ich jedną nazwą handlową…………

………………………

Dostaniemy materiały

Naturalna woda mineralna i woda źródlana w stanie surowym z ujęcia mogą być poddawane wyłącznie następującym procesom:

- usuwaniu składników nietrwałych, takich jak: związki żelaza, manganu, siarki (II) poprzez filtrację albo dekantację poprzedzoną ewentualnie napowietrzaniem i sedymentacją….

-

-

-

-

Nie dopuszcza się:

- odgazowywania wody podziemnej, która została zakwalifikowana jako naturalna woda mineralna ze względu na naturalną zawartość dwutlenku węgla;

- dodawania środków bakteriostatycznych lub stosowania wszelkich innych zbiegów, które mogą zmienić mikroflorę naturalnej wody mineralnej lub wody źródlanej;

- dodawania do naturalnej wody mineralnej innych składników niż dwutlenek węgla.

Załącznik 4 naturalne wody mineralne

1. Według pochodzenia dwutlenku węgla w wodzie:

Naturalne wody mineralne, które wydzielają u źródła lub po rozlaniu do opakowań, samorzutnie i w sposób zauważalny dwutlenek węgla w warunkach normalnych temperatury i ciśnienia (naturalne wody mineralne gazowane (musujące), dzielą się na 3 kategorie:

- „naturalna woda mineralna, naturalnie nasycona dwutlenkiem węgla”

- „naturalna woda

-

1. Według stopnia nasycenia dwutlenku węgla:

- wody nienasycone dwutlenkiem węgla

- wody niskonasycone dwutlenkiem węgla

- wody średnionasycone dwutlenkiem węgla

- wody wysokonasycone dwutlenkiem węgla

Oznakowanie naturalnych wód mineralnych musi zawierać informacje obejmujące:

• Zawartość charakterystycznych składników mineralnych w 1 litrze wody ………………………………

………………………………………….

…………………..

…………………………….

………………………………

…………………………………….

Wymagania te również dotyczą prezentacji i reklamy naturalnych wód mineralnych.

Przykłady:

Woda mineralna wysokozmineralizowana – Muszynianka

Woda mineralna średniozmineralizowana – Cisowianka

Woda mineralna niskozmineralizowana – Kropla Beskidu

Woda źródlana – Żywiec Zdrój

Woda stołowa – Jodica

SUPLEMENTY DIETY

1. Środek spożywczy

2. Cel – uzupełnianie normalnej diety

3. Skoncentrowane źródło witamin lub składników mineralnych lub innych substancji wykazujących efekt odżywczy lub inny fizjologiczny, pojedycznych lub złożonych

4. Wprowadzany do obrotu w formie umożliwiającej dawkowanie w postaci:

- kapsułek

- tabletek

- drażetek i w innych podobnych postaciach

- saszetek z proszkiem

- ampułek z płynem

- butelek z kroplomierzem

- i w innych podobnych postaciach płynów i proszków przeznaczonych do spożywania w małych, odmierzonych ilościach jednostkowych,

Z wyłączeniem produktów posiadających właściwości produktu leczniczego w rozumieniu przepisów prawa farmaceutycznego.

Wykład 12 (17/12/2013)

Suplementy diety

Potencjał rynku suplementów diety w Polsce:

- rynek suplementów diety w Polsce rośnie, jednakże jest jeszcze wciąż mało nasycony.

- W pozostałych krajach Europy Środkowo-Wschodniej (Czechy, Węgry, Słowacja) wartość tego sektora również rośnie systematycznie

Produkt leczniczy – substancja lub mieszanina substancji, cel: zapobieganie lub leczenie chorób występujących u ludzi lub zwierząt. Nie obejmuje dodatków paszowych uregulowanych w odrębnych przepisach.

Przepisy unijne:

- suplementy żywnościowe zawierające substancje inne niż witaminy i minerały mieszczą się w definicji „żywności” czyli „środka spożywczego” zawartej w art. 2 rozporządzenia (WE) 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady.

- kategoria ta obejmuje: jakiekolwiek substancje lub produkty przetworzone, częściowo przetworzone…………………….. dostaniemy

Przepisy prawne – suplementy diety – znakowanie:

1. Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia

2. Rozporządzenie MRiRW z dnia 10 lipca 2007r. w sprawie znakowania środków spożywczych

3. Rozp. MRiRW z dnia 26 kwietnia 2010r. zmieniające rozporządzenie w sprawie znakowania środków spożywczych

4. Rozp. MZ z dnia 9 października 2007r. w sprawie suplementów diety

5. Rozp. MZ z dnia 18 maja 2010r. zmieniające rozporządzenie w sprawie składu oraz znakowania suplementów diety

6. Rozp. MZ z dnia 18 stycznia 2013r. zmieniające rozporządzenie w sprawie składu oraz oznakowania suplementów diety.

Ustawa – tekst ujednolicony suplementy diety

1. Mogą zawierać witaminy i składniki mineralne, które naturalnie występują w żywności i spożywane są jako jej część oraz inne substancje wykazujące efekt odżywczy lub inny efekt fizjologiczny.

2. Maksymalny dopuszczalny poziom witamin i składników mineralnych oraz innych substancji, zapewnia, że zwykłe stosowanie suplementów diety zgodnie z informacją zamieszczoną w oznakowaniu będzie bezpieczne dla zdrowia i życia człowieka.

3. Suplementy diety dla konsumenta finalnego są wprowadzane do obrotu w opakowaniu.

Sytuacja produktów z pogranicza (bordeline products)

• Ten sam produkt ma podwójny status

• Rodzina produktów o tej samej nazwie handlowej ma podwójny status: produktu leczniczego i jednocześnie suplementu diety, i zawiera tę samą substancję aktywną

• Suplementy diety podrabiające produkty lecznicze są w taki sam sposób reprezentowane (opakowane, ulotka informacyjna, etykieta, nazwa handlowa, reklama)

Suplementy a produkt leczniczy:

Suplement:

• Apteka, sklep spożywczy, Internet

• Właściwości odżywcze, fizjologiczne

• Składniki naturalne

• Notyfikacja

• Inspekcja sanitarna

• Oświadczenie żywieniowe, zdrowotne

• Brak przeciwwskazań

Produkt leczniczy:

• Apteka, niektóre w obrocie poza aptecznym

• Właściwości lecznicze

• Składniki syntetyczne (głównie)

• Zezwolenie

• Inspekcja farmaceutyczna

• Wskazania lecznicze

• Przeciwwskazania

Art. 46 ustawy bbż

- stanowi że informacja na opakowaniach jednostykowych środków spożywczych, w tym suplementów diety, nie mogą:

1. wprowadzać konsumenta w błąd

2. przypisywać środkowi spożywczemu właściwości zapobiegania chorobom lub ich leczenia albo odwoływać się do takich właściwości

Wprowadzanie konsumenta w błąd:

- co do charakterystyki środka spożywczego, w tym jego nazwy, rodzaju, właściwości, składu, ilości, trwałości, źródła lub miejsca pochodzenia, metod wytwarzania lub produkcji

- przez przypisywanie środkowi spożywczemu działania lub właściwości, których nie posiada.

- przez sugerowanie, że środek spożywczy posiada szczególne właściwości, jeżeli wszystkie podobne środki spożywcze posiadają takie właściwości

Zasady te dotyczą również:

- prezentacji reklamy środków spożywczych, w tym w szczególności w odniesieniu do ich kształtu, wyglądu lub opakowania, zastosowanych materiałów opakowaniowych, sposobu prezentacji oraz otoczenia, w jakim są prezentowane.

Zgodnie z art. 27 ust. 4 ubżż:

- suplementy diety są wprowadzone do obrotu, prezentowane i reklamowane pod nazwą „suplement diety”, która nie może być zastąpiona nazwą handlową tego środka spożywczego

- jeżeli suplement diety jest oznakowany dodatkowo nazwą handlową, określenie „suplement diety” jest zamieszczane w bezpośrednim sąsiedztwie tej nazwy

Znakowanie według rozporządzenia MZ:

1. Określenie „suplement diety”

2. Nazwa kategorii składników odżywczych lub substancji charakteryzujących produkt lub wskazanie ich właściwości

3. Porcja produktu zalecana do spożycia w ciągu dnia

4. Ostrzeżenie dotyczące nieprzekraczania zalecanej porcji do spożycia w ciągu dnia

5. Stwierdzenie, że suplementy diety nie mogą być stosowane jako substytut (zamiennik) zróżnicowanej diety

6. Stwierdzenie, że suplementy diety powinny być przechowywane w sposób niedostępny dla małych dzieci

Oznakowanie, prezentacja i reklama suplementów diety nie mogą zawierać informacji stwierdzających lub sugerujących, że zbilansowana dieta nie może dostarczyć wystarczających dla organizmu ilości składników odżywczych.

Przykłady niewłaściwe:

- odpowiedni dla osób z „alergią na mleko” i z „nietolerancją laktozy”

- „ochrona przed bakteriami i wirusami”

- „pomaga osobom cierpiącym na nadciśnienie”

- „arterioskleroza Pani… zniknęła po stosowaniu produktu..”

Zawartość witamin i składników mineralnych oraz innych substancji wykazujących efekt odżywczy lub inny efekt fizjologiczny obecnych w suplementach diety deklaruje się w oznakowaniu w postaci liczbowej.

Deklarowane w oznakowaniu zawartości witamin i składników mineralnych oraz innych substancji wykazujących efekt odżywczy lub inny efekt fizjologiczny podaje się w przeliczeniu na zalecaną przez producenta do spożycia dzienną porcję produktu.

Składniki-skład – substancja (również sub, dodatkowa i aromat, użyta przy wytworzeniu lub przygotowywaniu nadal obecna w produkcie gotowym, nawet w zmienionej formie jest wypisana w składzie w kolejności malejącej.

UBŻŻ procedura powiadamiania:

Przedsiębiorca wprowadzający po raz pierwszy do obrotu na terytorium RP suplementy diety jest obowiązany powiadomić o tym Głównego Inspektora Sanitarnego przedkładając równocześnie wzór uch etykiety w języku polskim.

Jeśli środek spożywczy znajduje się w obrocie w innych państwach członkowskich UE w powiadomieniu należy wskazać adresata pierwszego powiadomienia oraz nazwę środka spożywczego i jego producenta. Przedłożyć dokument potwierdzający w/w okoliczności.

Elektroniczny system powiadomień

Suplementy.gis.gov.pl

Wykład 13 (07.01.14)

Środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/39/WE z dnia 6 maja 2009r. w sprawie środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego.

Obecnie środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego:

• Wyróżniają się spośród środków spożywczych do normalnego spożycia składem i sposobem produkcji

• Oprócz tego muszą one spełniać szczególne wymogi odżywcze dla następujących kategorii konsumentów:

- osób z zaburzeniami trawienia lub metabolizmu

- osób o szczególnych warunkach fizjologicznych

- oraz zdrowych niemowląt i małych dzieci

Rozdz. 6 USTAWY, art24 środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego muszą spełniać:

- wymagania określone dla środków spożywczych powszechnie spożywanych

- szczególne wymagania w zakresie składu oraz sposobu produkcji

- środki te będą zaspokajały specjalne potrzeby żywieniowe konsumentów

Grupy:

1) Preparaty do początkowego żywienia niemowląt, w tym mleko początkowe oraz preparaty do dalszego żywienia niemowląt, w tym mleko następne

2) Środki spożywcze uzupełniające, obejmujące produkty zbożowe przetworzone i inne środki spożywcze dla niemowląt i małych dzieci w wieku od roku do 3 lat

3) Środki spożywcze stosowane w dietach o ograniczonej zawartości energii w celu redukcji masy ciała

4) Dietetyczne środki spożywcze specjalnego przeznaczenia medycznego

5) Środki spożywcze zaspokajające zapotrzebowanie organizmu przy intensywnym wysiłku fizycznym, zwłaszcza sportowców

6) Środki spożywcze dla osób z zaburzeniami metabolizmu węglowodanów (cukrzyca)

7) Środki spożywcze niskosodowe, w tym sole dietetyczne o niskiej zawartości sodu lub bez sodowe

8) Środki……

Mogą być wprowadzane do obrotu wyłącznie w opakowaniach obejmujących te środki. Upowszechnianie wszelkich użytecznych informacji i zaleceń wyłącznie do osób posiadających kwalifikacje w zakresie medycyny, farmacji lub żywienia

Reklama preparatów do początkowego żywienia niemowląt wyłącznie w publikacjach popularnonaukowych specjalizujących się w upowszechnianiu wiedzy z zakresu opieki nad dzieckiem lub w publikacjach naukowych. Ograniczona do informacji potwierdzonych badaniami naukowymi.

Informacje zawarte w reklamie nie mogą sugerować, że karmienie sztuczne jest równoważne lub korzystniejsze od karmienia piersią.

Zabrania się:

1) Reklamy preparatów do początkowego żywienia niemowląt w miejscach ich sprzedaży

2) Prowadzeniu działalności promocyjnej zachęcającej do nabycia preparatów do początkowego żywienia niemowląt i przedmiotów służących do karmienia niemowląt np. rozdawania próbek, specjalne wystawy, kupony rabatowe, premie, specjalne wyprzedaże,

3) Oferowania lub dostarczania preparatów do początkowego żywienia niemowląt oraz przedmiotów służących do karmienia niemowląt, ich próbek lub innych przedmiotów tego typu o charakterze promocyjnym – konsumentom.

Można:

1) Preparaty do początkowego żywienia niemowląt oraz przedmioty służące do karmienia niemowląt dostarczać bezpłatnie lub po obniżonej cenie instytucjom sprawującym opiekę nad niemowlętami lub organizacjom społecznym, pomoc dzieciom lub rodzinie, wyłącznie w żywieniu tych niemowląt, które musza być karmione sztucznie, przez okres uzasadniony potrzebami żywieniowymi tych niemowląt

Rozporządzenie o środkach specjalnego przeznaczenia żywieniowego MZ z dnia 16.09.2010, Dz. U. 30.09.2010

Oznakowanie środków s.s.p.z. obejmuje następujące informacje:

- nazwa s.s.s.p.z. z informacją dotyczącą szczególnych cech żywieniowych tej żywności, a w przypadku żywności przeznaczonej dla niemowląt i małych dzieci w miejsce tej informacji zamieszcza się informację na temat przeznaczenia środka spożywczego.

W zakresie nieuregulowanym w rozporządzeni do znakowania s.s.s.p.z. stosuje się przepisy dotyczące znakowania środków spożywczych.

Preparaty do początkowego żywienia niemowląt i preparaty do dalszego żywienia niemowląt:

• Nie mogą zawierać jakichkolwiek substancji w ilości mogącej szkodzić zdrowiu niemowląt i małych dzieci

• W celu przygotowania do spożycia preparatów do początkowego żywienia niemowląt i preparatówo do dalszego żywienia niemowląt jeżeli jest to potrzebne, może być dodawana jedynie woda.

• Wprowadzane do obrotu pod nazwami odpowiednio : „preparat do początkowego żywienia niemowląt” i „preparat do dalszego żywienia niemowląt”

• Wytwarzane wyłącznie z białka mleka krowiego są wprowadzane do obrotu jedynie pod nazwami „mleko początkowe” i „mleko następne”.

• W odniesieniu do preparatu do początkowego żywienia niemowląt – info ze preparat jest odpowiedni dla niemowląt od urodzenia, w przypadku gdy nie są one piersią.

• Odpowiedni wyłącznie dla niemowląt powyżej szóstego miesiące życia

• Preparat stanowi tylko część zróżnicowanej diety niemowlęcia

• Nie może zastępować mleka matki przez pierwsze 6 miesięcy

• Do produktów dołącza się instrukcję dotyczącą odpowiedniego przygotowania, przechowywania, pozbywania się preparatu oraz ostrzeżenie, że niewłaściwie przygotowany i przechowywany preparat może stanowić zagrożenie dla zdrowia dziecka.

• Reklama niezniechęcająca równocześnie do karmienia piersią, z wyłączeniem określeń takich jak „humanizowane”, „umatczynione” i „adaptowane” lub określeń podobnych.

• Materiały informacyjne i edukacyjne:

 Dotyczące żywienia niemowląt i małych dzieci mogą być dostarczane nieodpłatnie przez podmiotu działające na rynku spożywczym, produkujące lub wprowadzające do obrotu preparaty do początkowego żywienia niemowląt lub przedmioty służące do karmienia niemowląt wyłącznie:

1. Na wniosek podmiotów zainteresowanych

2. Po uzyskaniu pisemnej zgody zakładu opieki zdrowotnej

3. Za pośrednictwem zakładów opieki zdrowotnej, aptek, punktów aptecznych

 Mogą być oznaczone nazwą lub znakiem graficznym podmiotu działającego na rynku spożywczym, ale nie mogą zawierać nazwy handlowej preparatu do początkowego żywienia niemowląt

 Kierowane do kobiet w ciąży oraz matek niemowląt i małych dzieci zawierające informacje dotyczące:

a) Korzyści płynące z karmienia naturalnego i wyższości tego karmienia nad karmieniem sztucznym

b) Właściwego żywienia kobiet karmiących oraz przygotowania do karmienia piersią o utrzymania tego procesu

c) Możliwych negatywnych skutków dla karmienia piersią w przypadku częściowego karmienia za pomocą butelki

d) Trudności….

e) Odpowiedniego….

W przypadku gdy materiały informacyjne zawierają info o stosowaniu preparatów do początkowego żywienia niemowląt, obejmują one również info o socjalnych i ekonomicznych skutkach ich stosowania, ryzyko…………..

Wymagania dla s.s. uzupełniających obejmujących produkty zbożowe przetworzone i inne środki spożywcze przeznaczone dla niemowląt i małych dzieci:

- nie mogą zawierać żadnych substancji w takich ilościach, które mogłyby zagrażać zdrowiu niemowląt i małych dzieci

Są stosowane do żywienia niemowląt w okresie odstawienia od piersi…

Oznakowanie zawiera dodatkowo:

- info dot odpowiedniego wieku dziecka

- info o obecności lub nieobecności glutenu

Wymagania dla środków spożywczych stos w dietach o ograniczonej zawartości energii w celu redukcji masy ciała:

1) Produkty przestawiane jako zamienniki całodziennej diety

2) Produkty przestawione jako zamienniki jednego posiłku

(może być na egzaminie:)

Oznakowanie zawiera dodatkowo:

- info o wartości energetycznej

- średnia zawartość każdego składnika mineralnego i każdej witaminy

- instrukcja właściwego przygotowania do spożycia

- dawka polioli

- odpowiednia ilość płynów w ciągu dnia

- dzienne ilości wszystkich niezbędnych składników odżywczych

- nie może być stosowany przez okres dłużysz niż 3 tygodnie bez zasięgnięcia porady lekarskiej

-informacja o tym, że produkty te stanowią tylko część diety o ograniczonej ilości energii oraz że niezbędną częścią takiej diety są inne środki spożywcze ( w przypadku zamienników posiłku).

Podmiot działający na rynku spożywczych który wprowadza lub ma zamiar wprowadzić po raz pierwszy do obrotu środki spożywcze s.p.z. jest zobowiązany powiadomić o tym głównego inspektora sanitarnego.

Zwolnieni z obowiązku powiadomienia:

Przedsiębiorcy produkujący lub wprowadzający do obrotu

- preparaty do początkowego żywienia niemowląt, w tym mleko początkowe oraz preparaty do dalszego żywienia niemowląt, w tym mleko następne

-środki spożywcze uzupełniające, obejmujące produkty zbożowe przetworzone i inne środki spożywcze dla niemowląt….

-

Rozpo 609/2013 z dnia 29.06.2013 zastąpi dyrektywy w sprawie s.s.s.p.z. zacznie obowiązywać od 20.07.2016

Art. 11,16,18,19 obowiązują od dnia 19 lipca 2013

ŻYWNOŚĆ GMO

Rozpo WE 1829/2003 w sprawie genetycznie zmodyfikowanej żywności i paszy

1830/2003 dotyczące możliwości śledzenia i etykietowania organizmów zmodyfikowanych genetycznie oraz możliwości śledzenia żywności….

1946/2003

Genetycznie zmodyfikowana żywność – żywność zawierająca, składająca się lub wyprodukowana z GMO

Żywność GMO nie może:

- wywierać szkodliwych skutków dla zdrowia ludzi, zwierząt lub środowiska naturalnego

- wprowadzać konsumenta w błąd

- odbiegać od żywności przeznaczonej do zastąpienia w takim zakresie, że jej normalne spożycie nie powoduje niekorzystnych skutków odżywczych dla konsumentów.

Rozp 1829 stosuje się do:

- gmo do użytki spożywczego

- żywności zawierającej…

-….

Etykietowanie:

- stosuje się do środków spożywczych dostarczanych w tej postaci do konsumenta końcowego lub zakładów zbiorowego żywienia we Wspólnocie oraz, które:

a) zawierają lub składają się z gmo lub

b) są wyprodukowane z lub zawierają składniki wyprodukowane z gmo

- nie stosuje się do środków spożywczych zawierających materiał, który zawiera, składa się lub jest wyprodukowany z gmo w części nie większej niż 0,9% skalników żywności rozpatrywanych odrębnie, lub żywności zawierającej jeden składnik z zastrzeżeniem, że jego występowanie jest przypadkowe lub nieuniknione technicznie

W celu ustalenia, czy występowanie tego materiału jest przypadkowe lub nieuniknione techniczne, podmioty gospodarcze musza być w stanie przedstawić dowód przekonujących właściwe organy ze podjęto właściwe kroki mające na celu uniknięcie występowania takiego materiały.

Można ustalić niższe progi, w szczególność w odniesieniu do środków spożywczych zawierających lub składających się z gmo lub w celu uwzględnienia postępu naukowego i technologicznego.

Jeżeli żywność składa się z więcej niż jednego składnika określenie „genetycznie zmodyfikowane” lub „wyprodukowane z genetycznie zmodyfikowanego (nazwa składnika)” pojawia się w wykazie składników w nawiasie obok przedmiotowego składnika

Jeżeli składnik jest oznaczony za pomocą nazwy kategorii określenie „zawiera genetycznie zmodyfikowany (…………………………

Wykład 14 (14.01.14)

Wykaz danych szczegółowych, których podanie jest obowiązkowe

Art. 9 ust.1

a) Nazwa żywności

b) Wykaz składników

c) Wszelkie składniki lub substancje pomocnicze w przetwórstwie wymienione w załączniku II lub uzyskane z substancji lub produktów wymienionych w załączniku II, powodujące alergie lub reakcje nietolerancji, użyte przy wytworzeniu lub przygotowywaniu żywności i nadal obecne w produkcie gotowym, nawet jeżeli nich forma uległa zmianie

d) Ilość określonych składników lub kategorii składników

e) Ilość netto żywności

f) Data minimalnej trwałości lub termin przydatności do spożycia

g) Wszelkie specjalne warunki przechowywania lub warunki użycia

h) Nazwa lub firma i adres podmiotu działającego na rynku spożywczym

i) Kraj lub miejsce pochodzenia

j) Instrukcja użycia, w przypadku gdy w razie braku takiej instrukcji odpowiednie użycie danego środka spożywczego byłoby utrudnione

k) W odniesieniu do napojów o zawartości alkoholu większej niż 1,2% objętościowo, rzeczywista zawartość objętościowa alkoholu

l) Informacja o wartości odżywczej.

Wartość odżywcza – obowiązek umieszczania informacji o zawartości 7 informacji:

• Wartość energetyczna

• Tłuszcz

• Kwasy tłuszczowe nasycone

• Węglowodany

• Cukry

• Białko

• Sól

Środki spożywcze, które są zwolnione z wymogu przedstawiania obowiązkowej informacji o wartości odżywczej:

1.

2.

3. wody przeznaczone do spożywania

4. zioła, przyprawy lub ich mieszaniny

….

18!!! (żywność w opakowaniach lub pojemnikach, których największa powierzchnia jest mniejsza niż 25cm…)

19.

Dane szczegółowe wymienione w art. 9 ust.1 lit. a), e) i k) muszą znajdować się…

Nowe unijne przepisy nt. znakowania żywności:

- od 13 grudnia 2014

- można stosować wcześniej

- 13.12.2016

Pominięcie niektórych obowiązkowych danych szczegółowych:

• Szklane butelki przeznaczone do ponownego użycia, które są trwale oznakowane i które z tego powodu nie mają etykiet, opasek czy pierścieni

• Obowiązkowe a,c,e,f,l

• Opakowania lub pojemniki których największa powierzchnia je….

Sprzedaż na odległość:

• Żywność opakowana oferowana do sprzedaży za pośrednictwem środków porozumiewania się na odległość:

• Obowiązkowe informacje na temat żywności, musza być dostępne przed ostatecznym dokonaniem zakupu i musza znajdować się w materiałach towarzyszących sprzedaży na odległość lub być dostarczane z użyciem innych właściwych środków wyraźne określonych przez dany podmiot……

Wymogi językowe:

1. Obowiązkowe info na temat żywności muszą być podawane w języku łatwo zrozumiałym dla konsumentów z państw członkowskich w których dany środek spoż jest wprowadzany na rynek

2. Na swoim własnym terytorium państwa członkowskie w których dany środek spożywczy jest wprowadzany na rynek, mogą określić, że dane szczegółowe są podawane w jednym lub kilku językach urzędowych Unii.

3. Ust. 1 i 2 nie zabraniają podawania danych szczegółowych w kilku językach.

Data minimalnej trwałości

• Data, do której dany środek spożywczy zachowuje swoje szczególne właściwości pod warunkiem jego właściwego przechowywania:

• Data powinna być poprzedzona określeniem:

• „najlepiej spożyć przed” – gdy data zawiera oznaczenie dnia

• Albo określenie „najlepiej spożyć przed końcem”

• < 3 miesiące -> dzień miesiąc

• Od 3 do 18 mies -> miesiąc rok

• > 18 mies -> rok

W przypadku śr spoż , które z mikrobiologicznego punktu widzenia szybko się psują i z tego względu już po krótkim czasie mogą stanowić bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia ludzkiego, datę minimalnej trwałości zastępuje się terminem przydatności do spożycia.

Po upłynięciu terminu przydatności do spożycia środek spożywczy jest uznawany za niebezpieczny zgodnie z art. 14 ust. 2-5 rozpo

Data powinna być poprzedzona określeniem „należy spożyć do” dzień miesiąc rok, opis warunków przechowywania.

Data zamrożenia – data pierwszego mrożenia

Zamrożone dnia – data

Dzień miesiąc rok

Alergeny DOBRZE widoczne dla konsumenta

• Wyraźne oznaczane w wykazie składników – nagłówek „składniki”

• Pismo wyraźnie odróżniające od reszty wykazu składników np. za pomocą czcionki, stylu lub koloru tła

Dozwolone substancje dodatkowe – rozp MZ

Nazwa lub numer oraz zasadnicza funkcja technologiczna, którą ta substancja pełni w żywności

Rozporządzenie WE 1924/2006 parlamentu europejskiego i rady z dnia 20grudnia 2006r. w sprawie oświadczeń żywieniowych i zdrowotnych dotyczących żywności.

„oświadczenie”

• Każdy komunikat lub przedstawienie, które nie są obowiązkowe, łącznie z przedstawieniem obrazowym, graficznym……

• Każde oświadczenie, które stwierdza, sugeruje lub daje do zrozumienia, że dana żywność ma szczególne właściwości odżywcze ze względu na:

• Energię :

- dostarcza

- dostarcza w zmniejszonej lub zwiększonej ilości

- nie dostarcza

• Substancje odżywcze lub inne substancje:

- które zawiera

- które zawiera w zmniejszonej lub zwiększonej ilości

- nie zawiera

Oświadczenia żywieniowe:

• Niska wartość energetyczna

• Zmniejszona wartość energetyczna

• Nie ma wartości energetycznej

• Niska zawartość tłuszczu

• Nie zawiera tłuszczu

• Niska zawartość tłuszczów nasyconych

• Nie zawiera tłuszczów nasyconych

• Niska zawartość cukrów

• Nie zwiera cukrów

• Niska zawartość soli/sodu

• Bardzo niska zawartość sodu/soli

• Nie zawiera sodu/soli

• Źródło błonnika pokarmowego

• Wysoka zawartość blp ok

• Źródło białka

• Wysoka zawartość białka

• Źródło witamin/y lub składnika/składników mineralnych

• Lekki

• Naturalny/naturalnie itp.

• Źródło kwasów tłuszczowych omega-3

Oświadczenia zdrowotne:

- każde oświadczenie które stwierdza, sugeruje, lub daje do zrozumienia :

- kategoria żywności

- dana żywność

- lub jeden z jej składników:

=> zdrowie

Oświadczenie o zmniejszaniu ryzyka choroby:

Spożycie danej kategorii żywności znacząco mniejsza….

Profile składników odżywczych:

- ilość określonych składników odżywczych i innych substancji zawartych w żywności:

* tłuszcz

* nasycone kwasy tłuszczowe

* izomery trans kwasów tłuszczowych

* cukry

* sól/sód

- rola, znaczenie, udział danego produktu spożywczego lub kategorii żywności w sposobie żywienia

- ogólny skład odżywczy produktu spożywczego

- obecność składników odżywczych, które zostały naukowo uznane za wywierające wpływ na stan zdrowia

Oświadczenie zdrowotne:

a) Odnoszące się do zmniejszenia ryzyka choroby

b) Odnoszące się do rozwoju i zdrowia dzieci

- oparte na nowych dowodach naukowych lub zawierające wniosek o ochronie danych zastrzeżonych

Przykłady zatwierdzonych oświadczeń zdrowotnych:

- guma do żucia bez cukru pomaga zmniejszyć proces demineralizacji zębów.

Wspólnotowy Rejestr oświadczeń żywieniowych i zdrowotnych dotyczących żywności rozp 1924/2006

Znak identyfikacyjny:

PL – kraj pochodzenia POLSKA

14 31 16 01

WE – teraz UE

Jaja – kod systemu hodowli:

0 – produkcja ekologiczna

1 – chów na wolnym wybiegu

2 – chów ściółkowy

3 – chów klatkowy

PL – państwo w którym wyprodukowano

856890979… – weterynaryjny numer identyfikacyjny

Zagrożenia w żywności:

• Rozp 1881/2006 ustalające najwyższe dopuszczalne poziomy niektórych zanieczyszczeń w środkach spożywczych

• Rozp 396/2005 w sprawie najwyższych dopuszczalnych poziomów pozostałości pestycydów w żywności i paszy pochodzenia roślinnego i zwierzęcego oraz na ich powierzchni, zmieniające dyrektywę Rady 91/414/EWG.

1881/2006:

• Najwyższe dopuszczalne poziomy

• Możliwie rygorystyczny poziom

…….

Ustalenia najwyższych poziomów zanieczyszczeń w środkach spoż:

- azotany

- mykotoksyny

- ołów

- kadm

- rtęć

- cyna nieorganiczna

- 3-MCPD

- dioksyny …..

Rozp 2377/90 ustanawiające wspólnotową procedurę określania najwyższych dopuszczalnych poziomów pozostałości weterynaryjnych produktów leczniczych w śr spoż poch zwierz

Rozp 2073/2005 w sprawie kryteriów mikrobiologicznych dotyczących śr spoż

Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia

Ust Z 16 gr 2005 o produktach pochodzenia zwierzęcego

Ust z 21 gr 2000 o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych

Art. 96-102 ubżż – lex specialis

* przepisy karne

• Kary pieniężne

• Dotyczące odpowiedzialności za produkcje lub wprowadzanie do obrotu sr spoz m.in. szkodliwych dla zdrowia lub zżycia człowieka czy tez zepsutych lub zafałszowanych.

Odpowiedzialność:

• Kwestii nieprzestrzegania wymagań w zakresie znakowania śr spoz

• Wprowadzania do obrotu po upływie terminu ich przydatności do spożycia lub upływie daty ich minimalnej trwałości

• Niewykonywania czynności w zakresie identyfikacji dostawców lub odbiorców żywności wbrew obowiązkowi określonemu w rozp 178/2002

• Niewdrażania z zakładzie produkcji lub obrotu żywnością zasad systemu HACCP

• Niezgodne z zasadami wprowadzania do obrotu:

- śr sp s p z

_ suplementów diety

- nowej żywności

- gmo

Kodeks cywilny – lex generalis

Ignorantia iuris (legis) nocet – nieznajomośc prawa (ustawy) szkodzi 