Śląsk Czeski na mapie administracyjnej Czech

Morawskie enklawy na terenie czeskiego Śląska

Historycznie utrwalił się podział Śląska na Dolny Śląsk (łac. Silesia Inferior, niem. Niederschlesien – dawny Śląsk) i Górny Śląsk (łac. Silesia Superior, niem. Oberschlesien) . Większa część Śląska znajdująca się w Polsce leży w obrębie województw: śląskiego, opolskiego, dolnośląskiego i lubuskiego, a niewielkie skrawki na terenie wielkopolskiego.

Termin Górny Śląsk^[62] pojawił się w historii dopiero w XV w. podobnie jak rozróżnienie na Opolszczyznę i Śląsk, które znikło w połowie XV w., kiedy tą drugą nazwą określano już cały obszar historycznego Śląska^[63]. Nazwa "Śląsk Opolski" pojawiła się w latach międzywojennych na oznaczenie etnicznie polskiego regionu kulturowego i językowego, leżącego w granicach rejencji opolskiej (Regierung Oppeln)^[64].

W granicach Republiki Czeskiej znajduje się tzw. Śląsk Czeski, na który składa się tzw. Śląsk Opawski oraz Zaolzie. Śląsk Czeski znajduje się w obrębie kraju morawsko-śląskiego i kraju ołomunieckiego (tylko powiat Jeseník). Jednocześnie na Śląsku Czeskim znajdowało się 26 enklaw morawskich, głównie w okolicach Opawy oraz w rejonie wsi Osoblaha (tzw. Osoblažsko). Podczas korekty granicy polsko-czechosłowackiej w 1958 niewielkie, niezamieszkane skrawki tych enklaw przyłączono do Polski. Dawną morawską enklawą jest również miasto Kietrz, przyłączone do Śląska po wojnach śląskich..

Zachodnia granica pruskiej prowincji Śląsk (obecnie w Niemczech)

W granicach Niemiec znajduje się tzw. Schlesische Oberlausitz (Śląskie Łużyce Górne), obecnie jako część Saksonii^[65]. Historycznie był to obszar Łużyc, od 1815 roku należący do prowincji Śląsk. Obecnie wciąż utożsamiany jest ze Śląskiem, o czym świadczą między innymi istniejące na tych terenach nazwy jednostek administracyjnych np. Niederschlesischer Oberlausitzkreis (zlikwidowany w 2008), obiekty i imprezy kulturalne np. Muzeum Śląskie, Schlesischer Tippelmarkt, Schlesisches Musikfest (Śląski festyn muzyczny); śląskie media np. Niederschlesischer Kurier (Kurier Dolnośląski), istnienie wspólnej Berlińsko-Brandenbursko-Śląsko-Górnołużyckiej metropolii kościelnej (po niemiecku: Evangelische Kirche Berlin-Brandenburg-schlesische Oberlausitz) a także Vereinigung katholischer Edelleute Schlesiens, jak również istniejące tu śląskie organizacje np. Młodzież Śląska. Ponadto w konstytucji Saksonii znajduje się zapis dotyczący dolnośląskiej flagi i herbu^[66][67][68]. Görlitz jest uznawane za największe śląskie miasto w obecnych Niemczech^[69].

Obecny podział Śląska ukształtował się w wyniku 3 austriacko-pruskich wojen śląskich w XVIII w. (granica południowa) oraz wojen XX w., II wojny światowej i polsko-czeskiego konfliktu o Śląsk Cieszyński (granica południowo-wschodnia).