Baraniewski, 5.01. 12
Rzeźba Polska – obszar doświadczeń konserwatywnych. Rzeźba, jako dziedzina, nie doświadczyła w pierwszej/ drugiej dekadzie tak silnym formuł modernizujących, jak to stało się udziałem malarzy i architektów. Rzeźba była, ze względu na specyfikę tej sztuki, na jej powinności, przymus monumentalności, na trwającą w środowisku warszawskim tradycję rzeźby akademickiej realistycznej, nie została dotknięta impulsem modernizacyjnym i do dnia dzisiejszego skutki tego możemy obserwować.
Jerzy Januszkiewicz
Jego pracownia – obszar szczególny. Za sprawą jego, jako twórcy i programu dydaktycznego, nowatorskiej formuły zmienionego studium natury przez niego i wprowadzenia ćwiczeń klauzurowych i wprowadzenia, początkowo jako elementu służącemu dokumentacji, fotografii, która stała się istotnym elementem, który zmienił sytuację w pracowni.
Nie wykorzystywał własnej twórczości, jako elementu, punktu odniesienia dla studentów
Twórczość Januszkiewicza pozostawała zewnętrzna wobec procesów, które odbywały się w pracowni. Waga intelektualnie opracowanego programu dydaktyki artystycznej.
JJ – ur. 1919 w Kaliszu, 1936 – 38 studiował w Krakowie, potem się przeniósł do Warszawy.
Dyplom zrobił po wojnie u Strynkiewicza
Od 1950 roku – 1980 roku prowadził pracownię rzeźby
J. wyraźnie w podejściu do rzeźby różnił się od tego, co panowało w środowisku warszawskim, przede wszystkim w szkole warszawskiej.
Konflikt ze Strynkiewiczem, dyplom związany z tym, że J jeszcze podczas studiów wygrał konkurs na grupę rzeźbiarską na cmentarzu wojsk radzieckich (proj. Lacherta). Ta prestiżowa realizacja miała tu znaczenie, gdyż Januszkiewicz jeszcze w czasie ostatniego roku studiów był określoną osobowością.
1980 – objął pracownię rzeźby i zaczął budować początkowo intuicyjnie, potem świadomie, program nauczania, przede wszystkim związany z odnowionym studium z natury. W szkole warszawskiej po wykonanym ćwiczeniu, ustawiano obok siebie wszystkie akty i, jeżeli były do siebie podobne, to Brejer zaliczał cwiczenie, jeżeli różniły się, to nie zaliczały. Januszkiewicz permanentnie ich nie zaliczał.
Koncepcja rzeźby od 2 połowy lat 50-tych, głównie w metalu
1966 – wystawa prac. Moment rozwoju indywidualnej koncepcji prac, gdzie tworzy na całkowicie surowym gruncie, własną koncepcję rzeźby w metalu, bardzo indywidualną.
1959 – projekt pomnika, który miał stanąć na pl. Krasińskich w gigantycznej kompozycji poświeconej wojsku polskiemu. Makieta, w której formy są podstawą koncepcji monumentalnej
1965 – okres formatywny. Kompozycja „łupina”. Januszkieiwcz wykonuje cały szereg studiów rysunkowych, poprzez rysunek dochodzi do decyzji formalnych. Lata 65 – 66 to są często b. precyzyjne struktury geometryczne, ostatnie z nich – rytmy (1967) to jest już rzeźba w pełni realizująca formułę doskonalenia kształtu.
1967 – „mechanizm”, J wykorzystuje elementy autentycznych mechanizmów, budując z nich autentyczną strukturę.
„Kompozycja drogowskazowa „
Pracownia
J wprowadził tę zasadę subiektywnego studium natury. Rozszerzył pojęcie natury na wszystko, co nas otacza. W ćwiczeniach wykonywane nie tylko akty, ale problematyka kształtu, skali, materiału, rodzaj ekspresji. Moment, w którym Januszkieiwcz używa określenia poetyckiej ekspresji w odniesieniu do rzeźb.
Grzegorz Kowalski – wychowanek Januszkieiwcza.
Realizacja zadania przez studentów i wspólna dyskusja nad poszczególnymi odpowiedziami. Ćwiczenie klauzurowe - Pewne dane stałe i wzajemna dyskusja nad realizacjami, a potem nad tym, co zostanie nazwane odpowiedziami na zadane pytanie / temat. To przekształci się u Kowalskiego w obszar wspólny i własny, w którym, na zasadzie procesu, uczestniczyli wszyscy studenci w pracowni, wchodząc w kontekst wzajemnych wypowiedzi, reagując na wypowiedź wcześniejszą, wchodząc w sytuację, kontestując. W założeniach programowych z 72/23: zadanie klauzurowe wymaga szybkiej odpowiedzi, mobilizuje to inwencję, pozwala na rozwiązania, wzbudza merytoryczną dyskusję. Tematy były różnorakie, mogły się składać z dwóch członów przeciwstawnych, na przykład pusty – pełny.
Indywidualne, w skali całej Polski i wówczas funkcjonującej pedagogiki, niespotykanego zadania stawianego przed studentami.
Procedura racjonalizacji i intelektualizacji, ugruntowywanie w procesie intelektualnym procesu artystycznego. To, co w rzeźbie było codziennością – dłuto, glina, packa, zastąpił proces analizy, refleksji, także tej zapisywanej, poddawanej dyskusji, co wytworzyła u Januszkiewicza rzeczywiście i inną atmosferę i inne warunki pracy, co, po roku 1968 było powodem gwałtownej próby rozwiązania tej pracowni. Krytyka z pozycji prawdziwie artystycznych.
Pracownia miała charakter intelektualny i otwarty, wszystko było wspólnie omawiane, oceniano omawianie tych ćwiczeń także z osobami z zewnątrz. to budowało poczucie wspólnoty dochodzenia do pewnych rzeczy, poszukiwania artystycznego. Ta wspólnota będzie miała ogromne znaczenie dla tego, co Grzegorz Kowalski kontynuował w swojej pracowni.
Istotny wpływ na funkcjonowanie pracowni – kolejni asystenci – Wróblewski Andrzej (do 1964 roku; pierwsze założenia teoretyczne), Henryk Morel (64 - 68), Grzegorz Kowalski (68 - 80), Roman Woźniak (80- 85)
1957/8 Januszkiewicz wychodząc z założenia, ze rzeźbą, w najszerszym rozumieniu, włączył do tego programu pracowni zadania z pogranicza rzeźby i architektury, nawiązał współpracę z Hansenem i Sołtanem. Pracownia Hansena stała się pracownią, w której zaliczenie programu Januszkieiwcz wymagał od swoich studentów.
Gatunkowość rzeźby jako takiej była bardzo wyraźnie już w połowie lat 60-tych zanegowana.
Kamera, zapis wideo, stały się elementem pracy rzeźbiarskiej.
Kompozycje rzeźbiarskie inspirowane utworem muzycznym – 66/7; odpowiedź na to J. Rodzińskiego i E. Dwurnika,
Adam Gorczyński – cwiczenie klauzurowe – studium postaci – 1961
Maciej szańskowski studium natury – 1961/2
Andrzej goryński – studium natury – 1961/2
Studium natury – starszy człowiek z laską – Anna szalast – 1964/5
Grzegorz Kowalski – studium detalu – dłownie – 1961/2
Maciej szańkowski – studium detalu – dłonie – 1961/2
Anna szalast – to samo
Andrzej goryński
Rozszerzone studium natury, który wychodzi poza studium samego modela i jest zadaniem.
1964/5 – puste – pełne
Związek z konceptualizmem, jako z nurtem intelektualnym, ale był to tylko impuls konceptualny, bo nigdy pracownia Janusziewicza nie odeszła od problematyki realizacji przedmiotowej.
Henryk Morel – kompozycje zbudowane z lemieszy i opn samochodowych, które przeciwstawiaja w sobie materiał, budując dość niezwykłe studia przeciwieństw materiałów i stanów materii. Jego twórczość zamyka się w 4 latach intensywnej działalności. Artysta pracujący w rzeczywistym wzmożeniu psychicznym dużo pracujący. Część z tych zreczy ujawniona po jego śmierci, niewielkie formy ceramiczne.
Pieta – 1965,
domy – 1966
rzeźby bez tytułu pochodzące z 1967 roku, początku 1968.
Kompozycja na biennale w Elblągu w 1967 roku.
Uwikłanie – duża, prawie scenograficzna praca
Twórczość medalierska. Droga, prowadząca od pierwszych prób reformy wprowadzonych przez Januszkieiwcza aż do samodzielnych działań kowalskiego w połowie lat 80-ych do zbudowania przez kowalskiego pracowni, z której wyszło całe pokolenie kształtujące ten nurt określany terminem sztuki krytycznej.
Studia nad pedagogiką artystyczną dotyczą XIX – wiecznej akademii, ale w obszarze doświadczeń XX – wiecznych praktycznie poza ewenementami, jak Bauhaus i metoda pracy ram, jak Black Mountain Collage, w zasadzie badania nad tego rodzaju fenomenami nie są prowadzone. Brakuje tutaj materiałów do analizy.