1.Czynniki warunkujące wydolność fizyczną

Sprawność funkcji zaopatrywania tlenowego: o jakości tlenowego zaopatrywania mięśni decydują:

• wielkość ciśnienia parcjalnego O₂ w powietrzu atmosferycznym,

• prawidłowe parametry wentylacyjne płuc,

• niezaburzona dyfuzja w płucach,

• właściwe: wiązanie i transport tlenu z krwią,

• wysoka różnica tętniczo-żylna

Energia przeznaczana jest głównie na utrzymanie podstawowej przemiany materii i aktywność fizyczną. Wielkość każdego z głównych elementów składnikowych zapotrzebowania człowieka na energię zależy od wielu czynników, w tym przede wszystkim od wieku, płci, stanu fizjologicznego, wymiarów

2.Fazy wysiłku fizycznego, deficyt i dług tlenowy

trzy etapy wysiłku fizycznego:

• adaptacja do realizacji wysiłku,

• stan równowagi czynnościowej,

• okres restytucji powysiłkowej.

Adaptacja do realizacji wysiłku

Charakterystyka:

• niedostateczne dostarczanie tlenu

• Przy obciążeniach submaksymalnych trwa do kilku minut,

• Praca org. w warunkach deficytu tlenowego.

• Służy przystosowaniu struktury i funkcji organizmu do optymalnego zużycia substratów energetycznych i tlenu w warunkach wysiłku fizycznego.

Stan równowagi czynnościowej

• ustalenie się równowagi pomiędzy zapotrzebowaniem na tlen a możliwościami jego dostarczania.

• Stabilizują się parametry krążeniowo – oddechowe; możliwość kontynuowania pracy w tym okresie zależy od intensywności wysiłku.

Okres restytucji powysiłkowej.

• Od zakończenia wysiłku do powrotu parametrów hemodynamicznych i wentylacji do w. spoczynkowej

• Czas trwania zależny od długości adaptacji i poziomu ustalenia się równowagi czynnościowej

3.Wydatkowanie energii w organizmie

Procesy metaboliczne reguluje ukł dokrewny i nerwowy, są one ze sobą powiązane czynnościowo co zapewnia odpowiednie działanie tkanek i narządów oraz dostosowywaną ich funkcje do warunków środowiska zew i wew.

Żywe komórki wykazują aktywność tylko wtedy kiedy mają dostarczone odpowiednie składniki budulcowe i energetyczne. Reakcje metaboliczne dzielimy na anabolizm i katabolizm.

Katabolizm to wszystkie reakcje chemiczne związane z rozkładem, jest on jednostką metabolizmu, jego druga stroną jest anabolizm czyli syntezowanie przez organizm skomplikowanych cząsteczek materii. Anabolizm jest konieczny do rozbudowy organizmu i odtwarzania starzejących się tkanek , obejmuje on tworzenie związków wysokoenergetycznych. Jego reakcje połączone są z pobieraniem energii. W zależności od typu reakcje które mają na celu odtworzenie ATP wysiłki realizowane są w warunkach tlenowych lub beztlenowych. Udział źródeł energetycznych zależy od intensywności i czasu trwania wysiłku

4.Próg przemian beztlenowych

U większości ludzi przemiany beztlenowe zaczynają się nasilać w trakcie wysiłków powodujących wzrost częstości skurczów serca powyżej 170 ud./min Dzieje się tak w czasie podejmowania bardzo intensywnych wysiłków, kiedy produkcja kwasu mlekowego powoduje wzrost jego koncentracji we krwi .

5.Fizjologiczne mechanizmy podnoszenia wydolności fizycznej

Zmiany po treningowe są korzystniejsze, jeżeli ćwiczenia wykonują mięśnie lepiej wytrenowane i przygotowane do wysiłku. Trening statyczny nie zwiększa VO2max: w zależności od czasu i natężenia ćwiczeń następuje poprawa o odpowiednią stopę procentową

Trening dynamiczny kończyn górnych poprawia wydolność do 60%-80% w stosunku do treningu izotonicznego kończyn dolnych. Ćwiczenia powinny angażować jak największą grupę mięśni. Poprawa VO₂max odpowiada fizjologicznemu odmłodzeniu o kilka lat.

Zasady treningu:

Najpierw doskonalimy wydolność potem siłę

małe obciążenia - większa częstotliwość,

Efekt treningu: w pierwszej kolejności doskonalone są mechanizmy obwodowe (mięśnie), w następnej mechanizmy centralne (narządowe).

Fizjologiczne skutki obniżonej aktywności fizycznej.

Osoby wytrenowane dużo dłużej odbudowują wydolność niż osoby niewytrenowane, skutki braku ćwiczeń dla osób wytrenowanych są o wiele bardziej dotkliwe niż u tych drugich po 4 do 12 tyg vo2maz spada u nich o 50%, jest to spowodowane ograniczeniem pojemności wyrzutowej serca co za tym idzie niższym wysyceniem krwi tlenem .Aby uniknąć skutków hipokryzji należy utrzymać odpowiedni poziom ćwiczeń

6.Specyfika wysiłków realizowanych poprzez kończyny dolne i górne

Praca kończyn górnych angażuje mniejszą masę mięśni, niż praca kończyn dolnych. Wysiłek fizyczny w ćwiczeniu na ergometrze ręcznym charakteryzuje się większym kosztem fizjologicznym w porównaniu z pracą kończyn dolnych na ergometrze. Porównanie pracy o takim samym obciążeniu wykonywanej przez konczyny górne i dolne wykazuje na wyższą intensywność pracy mięśni kończyn górnych

wykonywanie wysiłków fizycznych o takim samym obciążeniu przez różne grupy mięśniowe, w bardzo zróżnicowanym stopniu obciąża organizm, a głównie układ krążenia.

Większy wzrost stężenia mleczanu we krwi, podczas pracy mniejszych grup mięśni, w porównaniu do pracy wykonywanej przez większą grupę mięśni, wyzwala większe przyspieszenie czynności serca i powoduje większy wzrost ciśnienia tętniczego krwi a mniejszą objętość wyrzutową serca .

Na wielkość reakcji układu krążenia wpływa pozycja kończyn podczas wykonywania wysiłku fizycznego.

Różnice w reakcjach fizjologicznych:

różny skład włókien mięśniowych

różny rodzaj pracy

różny typ reakcji energetycznych dla resyntezy ATP,

różnice w wentylacji płuc,

różnice w dystrybucji i przepływie krwi,

różnice w wielkości parametrów hemodynamicznych.

7.Ocena reakcji organizmu na wysiłek izometryczny

Wysiłki statyczne są to wysiłki angażujące powyżej 70% siły mięśniowej, takie zaangażowanie prowadzi do zjawiska Valsalvy czyli próby wdechu przy zamkniętej głości a po wysiłku obserwujemy wzrost parametrów hematodynamicznych. Wysiłki statyczne sa to wysiłki o charakterze izometrycznym. Do takich wysiłków zaliczamy utrzymanie stabilizacji wymuszonej postawy ciała, naciskania, podnoszenie ciężkich przedmiotów itp. Wraz ze wzrostem komponenty statycznej pojawia się zmęczenie, wynika to z utrudnionego przepływu krwi. zaburzeniu ulega również dowóz tlenudo tkanek.Powoduje to upośledzenie mechanizmu kurczliwości mięśni oraz resyntezy energii. Wraz z wydłużaniem czasu trwania wysiłku, pojawia się ból, co razem z w/w wymusza zaprzestanie pracy.

Podczas wysiłków o charakterze izometrycznym obserwuje się:

• znaczne podwyższenie ciśnienia tętniczego krwi

• wzrost częstości skurczów serca,

• Wraz ze wzrostem intensywności wysiłku wzrasta wykorzystanie tlenu z przepływającej przez mięśnie krwi, co powoduje wzrost różnicy tętniczo – żylnej wysycenia krwi tlenem

8.Różnice fizjologiczne na wysiłek u kobiet i mężczyzn.

przy wysiłku fizycznym pojemność minutowa serca kobiet wzrasta przede wszystkim w wyniku przyspieszenia akcji serca, w mniejszym zaś stopniu niż u mężczyzn w efekcie zwiększenia objętości wyrzutowej.

trzy etapy życia, wpływające na poziom sprawności i wydolności fizycznej kobiety:

• dziewczęta przed pokwitaniem i w okresie pokwitania,

• kobiety w okresie dojrzałości płciowej,

• kobiety w okresie przekwitania i menopauzy.

W zakresie układu krążenia:

• serce u kobiety jest przeciętnie o 10 – 15% mniejsze i lżejsze niż u mężczyzny,

• akcja serca w spoczynku (HR) jest o 10 – 15 uderzeń / min częstsza,

• objętość wyrzutowa (SV) o 10 – 15 mL mniejsza,

• pojemność minutowa (Q) o 0,3 – 0,5 L mniejsza,

W zakresie układu oddechowego:

• rytm oddechowy większy niż u mężczyzn

• pojemność życiowa płuc jest u kobiet mniejsza

• maksymalny pobór tlenu jest niższy u kobiet

różnice te powodują że przy wysiłku u kobiet jest większy rytm oddechowy i HR a w mniejszym stopniu wzrasta ciśnienie i dłużej trwa odnowa

Kobiety charakteryzują się korzystniejszą niż mężczyźni termoregulacją podczas obciążenia pracą w ciepłym powietrzu.

9.Wydolnościowe testy fizjologiczne

1. Testy bezpośrednie.

Są to testy, w przebiegu których uzyskujemy informacje o parametrach - głównie krążeniowo oddechowych - w trakcie trwania badania.

2. Testy pośrednie.

Są to testy, które na podstawie stosowania niewielkich obciążeń, pozwalają z uzyskanych wyników wnioskować o wielkości parametrów maksymalnych.

1. Ocena maksymalnego pochłaniania tlenu (VO_2max).

Maksymalne zużycie tlenu jest to najważniejsze kryterium przy badaniu wydolności fizycznej , określa ono ogólną wydajność układu oddechowego, krążenia i mięśni.

Maksymalne zużycie tlenu zależy od wieku, płci, czynników konstytucjonalnych, a przede wszystkim od stanu wytrenowania. Oznaczenie pułapu tlenowego wymaga rzetelnego wykonywania próby, oraz odpowiednich ćwiczeń. Praca może być wykonana na mechanicznej bieżni lub ergometrze rowerowym

Zużycie tlenu ocenia się przy użyciu analizatorów gazowych.

POŚREDNIE

Test PWCx

Pozwala on określić nieprzekraczalną wartość obciążenia (w watach) którą możemy zastosować w ćwiczeniach. Składa się on z dwóch wysiłków o charakterze wzrastającym

Test Ruffiera - test oceniający wydolność fizyczną człowieka.

Test polega na oznaczeniu tętna spoczynkowego, a następnie wykonaniu 30 przysiadów w ciągu 30sek i dwukrotnym oznaczeniu tętna: bezpośrednio po próbie i po 1 minucie wypoczynku siedząc. Tętno mierzy się przez 15 s i wynik mnoży się przez 4.

10.Koszt energetyczny wysiłku fizycznego.

Dwie metody pomiaru energii:

• metoda kalorymetrii bezpośredniej

• pośredniej

zasady:

• Całkowita energia zużywana przez ustrój na wykonanie pracy mechanicznej ulega zamianie na ciepło. Dlatego pomiar ciepła wytwarzanego przez ciało jest miarą ogólnej przemiany energetycznej człowieka (kalorymetria bezpośrednia).

• pomiar ilości tlenu z powietrza zużywanego przez ustrój jest jednocześnie pomiarem przemiany energetycznej ustroju (kalorymetria pośrednia).

• Analiza wymiany gazowej określa zużycie tlenu niezbędnego do przemian w organizmie jest ona podstawą badania kosztu energetycznego pracy.

• Do pomiarów efektu kalorycznego tlenu wykorzystano iloraz oddechowy .Znaczenie ilorazu oddechowego polega na tym, że na podstawia jego wielkości możemy określić, w jakim stosunku biorą udział poszczególne składniki pokarmowe w procesach oksydacyjnych.

• Metody oceny wydatku energetycznego:

kalorymetrii bezpośredniej i kalorymetrii pośredniej w układzie zamkniętym i otwartym.

Ilość energii zużywanej podczas pracy nazywamy czynnościowym wydatkiem energetycznym

11.Teorie zmęczenia.

zespół procesów powodujących zmiany w metaboliźmie, które wymuszają zaprzestanie czynności Stanowi mechanizm zabezpieczający organizm przed nadmiernym wysiłkiem. Podstawowa klasyfikacja dzieli rodzaje zmęczenia na psychiczne i fizyczne.

Zmęczenie fizyczne to stan fizjologiczny objawiający się przejściowym zmniejszeniem sprawności ruchowej organizmu, spowodowane jest intensywną pracą mięśni, w następstwie której zachodzą określone zmiany biochemiczne.

Najczęściej spotykana klasyfikacja zmęczenia fizycznego wyodrębnia następujący podział:

• zmęczenie ostre i przewlekłe,

• zmęczenie centralne i obwodowe,

• zmęczenie lokalne i ogólne.

Zmęczenie ostre pojawia się w trakcie wykonywania bardzo intensywnego wysiłku w krótkim czasie

Zmęczenie przewlekłe jest powodowane zespołem procesów prowadzących do zubażania zasobów energetycznych, koniecznych do pracy mięśni. Prowadzi to do zespołów wyczerpania, określanych jako przetrenowanie.

Zmęczenie centralne powodowane jest zaburzeniami funkcji sterujących narządem ruchu

Zmęczenie obwodowe dotyczy tkanki mięśniowej. Przyczynami warunkującymi ten stan są:

• niedotlenienie pracujących tkanek,

• gromadzenie się metabolitów beztlenowej przemiany materii,

• wyczerpanie się zasobów glikogenu w mięśniach,

• odwodnienie miocytów,

• przesunięcia jonowe,

• hipoglikemia.

Znużenie :Subiektywny objaw zmęczenia

Teoria wyczerpania zmęczenie jest następstwem zużycia materiałów energetycznych w pracującym mięśniu.

Teoria zakwaszenia – zmęczenie jest wynikiem nagromadzenia się metabolitów przemian beztlenowych

Teoria neurogenna zmęczenie jest efektem znużenia nerwowego i zahamowania przekaźnictwa nerwowego oraz nerwowo-mięśniowego.

Teoria zatrucia – zmęczenie jest rezultatem nagromadzenia się w pracującym mięśniu swoistych toksyn zmęczenia.

Teoria niedotlenienia – zmęczenie mięśnia podczas pracy jest wywołane narastającym niedotlenieniem (hipoksja w mięśniu) z powodu intensywnego wykorzystywania tlenu do oddychania wewnątrzkomórkowego.

12.Objawy nietolerancji wysiłku.

Na pewnym etapie pojawia się objawy zmęczenia które wymuszają zaprzestanie wysiłku jest to kres tolerancji wysiłku

• brak wzrostu lub spadek wartości częstości skurczów serca (ciśnienia tętniczego) przy stałym lub rosnącym obciążeniu,

• ból mięśniowy, ból w klatce piersiowej, sztywnienie mięśni,

• blednięcie powłok skórnych powiązane z nadmierną potliwością (tzw. „zimny” pot),

• problemy z oddychaniem (duszność),

• kołatanie serca,

• problemy z kontaktem słownym.

Superkompensacja i przetrenowanie.

Na jakość treningu bezpośredni wpływ ma racjonalne stosowanie następujących po sobie okresów obciążeń fizycznych i przerw Zbyt duże i częste obciążenia, z jednoczesnym skracaniem okresów restytucji, powoduje powstawanie zespołów wyczerpania

60. Zmiany potreningowe w układzie kr__enia i oddechowym.

Pruba tiffaneu

Trening fizyczny ko_czyn górnych.

Co to jest tolerancja wysiłku i wydolność fizyczna i czym sie rozni zdrowego czlowieka od niepełnosprawnego.

Podać czyniki warunkujące wydolność fizyczną.

do jakiego poziomu spada ph podczas wysiłku?

kalorymatria pośrednia jest obliczana